* ولادت

تولد امام جواد علیه السلام در زمانی واقع شد که واقفیه بعد از شهادت امام کاظم علیه السلام، امامت حضرت رضا علیه السلام را نپذیرفته بودند و علیه ایشان تبلیغ می کردند. از طرفی حضرت رضا علیه السلام تا سن چهل و هفت سالگی صاحب فرزند نشده بود و در بین شیعیان، این اعتقاد وجود داشت که امامان بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله دوازده نفرند که نُه نفر از ایشان از نسل امام حسین علیه السلام خواهند بود و فرزند نداشتن حضرت رضا علیه السلام در این سنین، امامت ایشان را با تردید جدی روبه رو می کرد و آب به آسیاب دشمن می ریخت.

تولد حضرت جواد علیه السلام تبلیغات و طعنه ها را نقش برآب کرد و آب گوارایی بود که بر جگر تشنۀ شیعیان نشست و ایشان را از التهاب و اضطراب نجات داد. از این رو همواره ایشان را مولودی پرخیر و برکت می خواندند.

* امام جواد (ع) از نگاه مخالفین

* ابن صبّاغ مالکی

عظمت و شکوه مقام ولایت و منصب الهی امامت امام جواد(ع) آن چنان بلندمرتبه و پرجاذبه است که حتی دانشمندان غیرشیعی را به تواضع واداشته است.

ابن صبّاغ مالکی یکی از اندیشمندان اهل سنت دربارۀ حضرات جواد علیه السلام نهمین پیشوای مسلمانان چنین می نویسد: «ابوجعفر محمد جواد در سال 195 ق. در شهر مدینه متولد شد. او از نظر نَسَب برترین تبارها را داراست؛ چون که او فرزند موسای کاظم، فرزند جعفر صادق، فرزند محمد باقر، فرزند علی، فرزند حسین، فرزند علی بن ابیطالب می باشد. (1)

چه بگویم در جلالت و مقام امام جواد علیه السلام و فضیلت، کمال، عظمت و جلال او. حضرتش در میان طبقات ائمه، سنش کمتر از همه و قدر و شأنش اعظم است. او در اندک مدتی از عمر شریفش، کراماتی بسیار و معجزاتی بی شمار از خود نشان داده و معارج فضیلت و کمال را طی کرده است». (2)

* ابن تیمیه

ابن تیمیه (احمدبن تیمیه حرانی) از علمای اهل سنت دربارۀ امام جواد علیه السلام چنین اظهار نظر می کند: «محمد فرزند علی ملقب به جواد از اعیان و بزرگان بنی هاشم است و در سخاوت و بزرگواری شهرت تمام دارد». (3)

* کمال الدین شافعی

شافعی که از پیشوایان اهل تسنن است؛ وی دربارۀ امام جواد علیه السلام سخنان زیبا و ارزنده ای دارد. وی در این باره می گوید: «امام جواد علیه السلام ارزش و مرتبه عالی دارد و نامش بر زبان ها جاری است. سعه صدر، وسعت نظر و شیرینی سخن او، همه را جذب کرده است... . سخنان وی بسیار ارزنده و عالی است و هر کس به وی می رسد، بی اختیار سرِ تعظیم خم می کند.... او سرچشمه ای است که همه از او مشتعل می شوند و عقل و هوش آدمی از امام جواد علیه السلام علم و معرفت می یابد. (4)

* مأمون الرشید

مأمون الرشید، خلیفۀ عباسی هم عصر امام جواد علیه السلام، آن گاه که در مورد ازدواج دختر خود «امّ فضل» به همسری حضرت جواد علیه السلام مورد اعتراض بنی عباس قرار گرفت، در پاسخ چنین گفت: «من بدین جهت او را برای دامادی خود برگزیدم، زیرا در گستردگی علم و فضیلت، با وجود کمی سن و سال بر همۀ اهل فضل و دانش برتری دارد. او در علم و کمال، اُعجوبه و فوق العاده است». (5)

* سبط بن جوزی

سبط بن جوزی دربارۀ امام جواد علیه السلام می گوید: «او در علم و تقوا و زهد و بخشش بر روش پدر بود.

* ابن حجر هیثمی

ابن هجر هیثمی می گوید: مأمون او را به دامادی انتخاب کرد، زیرا با وجود کمی سن از نظر علم و آگاهی و حلم بر همۀ دانشمندان برتری داشت.

* شبلنجی

شبلنجی می گوید: «مأمون پیوسته شیفته او بود؛ زیرا با وجود کمی سن، فضل و علم و کمالِ عقل خود را نشان داده، برهان (عظمت) خود را آشکار ساخت.

* جاحظ عثمانی

جاحظ عثمانی معتزلی که از مخالفان حضرت علی علیه السلام بوده، امام جواد علیه السلام را در شمار دَه تن از «طالبیان»ی آورده که دربارۀ آنان چنین گفته است «هر یک از آنان، عالم، زاهد، عبادت پیشه، شجاع، بخشنده و پاک نهادند». (6)

پاورقی:

(1)- الفصول المهمه، ص 248.

(2)- سرور الفؤاد، ص 41.

(3)- منهاج السند، ص 127.

(4)- کشف الغمۀ فی معرفۀ الأئمۀ (ع)، ج 3، ص 186.

(5)- اعیان الشیعه، ج 3، ص 131.

(6)- سیرۀ پیشوایان (ع)، ص 556-555.

منبع: کتاب «دریای سخاوت» امام جواد (ع)،دفتر پژوهش های کاربردی