به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، بدون شک بر کسی پوشیده نیست که جمهوری اسلامی ایران با برپایی انقلاب اسلامی و بر هم زدن الگویی غربی به کشورهای جهان  نشان داده که می‌توان بدون توجه به این الگوها و با توجه به الگوهای بومی و اسلامی نیز پیشرفت کرد.

متاسفانه  توسعه در جهان امروز الگویی غربی پیدا کرده و کشورهای مختلف به ناچار میزان پیشرفت و توسعه‌ی‌ خود را با معیارها و الگوهایی که آنان تدوین می‌نمایند می‌سنجند، اما ایران با  برهم زدن این معادله نشان داد که می‌توان بدون توجه به این الگوها و با توجه به الگوهای بومی و اسلامی نیز پیشرفت کرد.

با نگاهی به فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی کشورمان در دو سطح منطقه‌ای و ملی در طی دوران بعد از انقلاب اسلامی به نظر ‌می‌رسد که لازمه تبدیل شدن  ایران به یک الگوی توانمند کشور اسلامی پیشرفته در میان سایر کشورهای منطقه و مسلمان، مقابله با چالش‌های عمده‌ی منطقه‌ای و جهانی از یک سو و بهره گیری هر چه بیشتر و تقویت فرصت‌های پیش رو در دو بعد منطقه‌ای و بین‌المللی از سویی دیگر است.

متاسفانه امروزه توسعه در اصطلاحات سیاسی جهانی و بین‌المللی معانی مترادف با غربی شدن پیدا کرده است. در واقع تولید علم و تحقق مراحل توسعه و پیشرفت تنها اختصاص به کشورهایی دارد که همه خصوصیات غربی بودن همچون فر‌هنگ، رفتار و جهت گیری سیاسی موافق با غرب را داشته باشند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت موضوعی است که امروزه در محافل علمی و دانشگاهی کشور مطرح شده و از سوی مقام معظم رهبری هم بارها مورد تأکید قرار گرفته است.

اخیرا مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای‌عالی مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ،هدف انقلاب اسلامی را «تحقق تمدن اسلامی» خواندند و با اشاره به مبانی غلط و ناکارآمدی الگوهای توسعه جهانی و ضرورت ارائه الگوی جدید اسلامی- ایرانی، «کار جهادی و انقلابی»، «استفاده از ظرفیت غنی و قوی منابع اسلامی و حوزه‌های علمیه»، «برخورداری از قوت علمی» و «گفتمان‌سازی» را از الزامات تولید و تدوین «الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» برشمردند.

رهبر انقلاب، وضعیت نامناسب برخی کشورهای دنبال‌کننده این الگوها در شاخص‌هایی نظیر بدهی‌های کلان مالی دولتها، بیکاری، فقر و اختلاف طبقاتی شدید را نشانه‌هایی از ناکارآمدی الگوهای رایج خواندند و افزودند: این جوامع اگرچه پیشرفتهایی نیز داشته‌اند اما پیشرفتها تا اعماق آن جوامع نفوذ نکرده و به «اخلاق، عدالت، معنویت و امنیت» منتهی نشده است، بنابراین ما باید الگوی پیشرفت بومی خود را متکی بر مبانی اسلامی و فرهنگ ایرانی، تعریف و ارائه کنیم.

معظم له، «اسلامی بودن» الگوی پیشرفت را اساس کار خواندند و تأکید کردند: "لازمه تحقق این موضوع، تحقیقات عمیق اسلامی و ارتباط وثیق و پیوسته با حوزه‌های علمیه و فضلای متفکر، آگاه و مسلط بر مبانی فلسفی، کلامی و فقهی است." البته در این راستا ایشان بارها در سخنرانی ها و گردهمایی های متعدد بر ضرورت اهتمام مسؤلین نظام براین امر تاکید  کردند و در طرح مسأله الگوی پیشرفت اسلامی نکات مهمی را یادآور شدند ازجمله اینکه فرمودند: "اولاً، ما وقتی می گوییم پیشرفت، نباید توسعه به مفهوم رایج غربی آن تداعی گردد، ثانیاً، مبانی معرفتی در نوع پیشرفت مطلوب یا نامطلوب تأثیر دارد؛ هر ملت و جامعه ای مبانی معرفتی، فلسفی و اخلاقی ای دارد که آن مبانی تعیین کننده است. و ثالثاً ایشان تأکید دارند که ما اگر نقاط افتراق پیشرفت با منطق اسلامی را با توسعه ی غربی می شماریم، نباید از نقاط اشتراک غفلت نماییم، یک نقاط اشتراکی هم وجود دارد که اینها در توسعه ی کشورهای توسعه یافته ی غربی کاملاً وجود داشته است".

بر این اساس باید به معیارهای پیشرفت از جمله، فراصنعتی شدن، خودکفایی در نیازهای اساسی، افزایش بهره وری، ارتقای سطح سواد، ارتقای خدمات رسانی به شهروندان و افزایش امید به زندگی توجه ویژه کرد، چراکه با توجه به معیار افزایش بهره‌وری یکی از مهمترین موضوعاتی که در بعد داخلی از نظر فرهنگی مانعی عمده محسوب می‌شود بحث پایین بودن راندمان کاری در دستگاه‌های اداری و وزارتخانه‌های مختلف است.

با توجه به اینکه ما به دنبال تحقق یک الگوی بومی و اسلامی پیشرفت هستیم و این می‌بایست جدا از ساختارهای مادی گرایانه حاکم بر پیشرفت در دنیای غرب باشد، توجه به افزایش میزان راندمان کیفی کار و فعالیت در همه ی دستگاهها امری ضروری به نظر می رسد. با توجه به روندهای کنونی سیستم بوروکراتیک کشور، به نظر می رسد که مدیریت آینده ی این سیستم در داخل کشور و تعیین جهت آن به سوی جدیت و کار مستمر، در همه ی دستگاه ها، نقش مؤثری در کمک به طراحی و اجرای الگوی مذکور خواهد داشت.

همچنین بر کسی پوشیده نیست که سرمایه انسانی ماهر از مهم ترین عوامل انکارناپذیر توسعه ی اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است. با توجه به اینکه ما سند چشم انداز ۲۰ ساله ی کشور، برنامه  پنجم توسعه و به تازگی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را پیش روی خود داریم، تحقق سناریوی خروج نخبگان از کشور پیامدهای ناگواری خواهد داشت. یکی از محوری ترین توصیه های رهبر معظم انقلاب در خصوص الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، استفاده از نیروهای نخبه و توانمند داخلی است، و این امر با شناسایی افراد نخبه و با استعداد کشور، در زمینه های مختلف، و تخصیص بودجه های مناسب به فعالیت های آنان تحقق می‌یابد.

البته در این بین اقتصاد نیز می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در ارائه‌ی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت داشته باشد تا در مواقع حساس و بحرانی کمترین میزان آسیب پذیری را داشته باشیم چراکه همگی میدانیم تداوم وابستگی به صادرات نفت به ضرر صنایع بومی و تولیدی داخل بوده، و به عنوان مانعی جدی بر سر راه تحقق این الگو مطرح خواهد شد، تنوع بخشی به صادرات، سرمایه گذاری بیشتر در صنایع داخلی و افزایش سطح تولید را در پی خواهد داشت که این خود یکی از عوامل زمینه ساز تحقق الگوی موردنظر پیشرفت است.

پیرو مسئله اقتصاد تک محصولی یکی از مهم‌ترین رویکردهای هر نظام اقتصادی، کنترل تورم و پایین نگه داشتن آن به منظور تأمین رشد و توسعه‌ی اقتصادی پایدار است. اگر چه بخش عمده ای از تورم داخلی ناشی از اعمال تحریم های یک جانبه و ناعادلانه ی بین المللی، و اخیراً بحران جهانی اقتصاد است، اما بخش عمده ای از آن به نحوه ی هدایت جریان اقتصادی کشور و مدیریت اقتصادی آن بر می گردد که می بایست جهت گیری مناسب تری در راستای مقابله با افزایش تورم داشته باشد.

یکی دیگر از عوامل فرصت ساز در اقتصاد کشور افزایش توان صادراتی کشور در بخش تولید و خدمات مهندسی است که بسترهای لازم برای پیشرفت در حوزه  اقتصاد کشور را فراهم می کند. عامل بسیار مهم دیگری که در افزایش توان صادراتی کشور نقش دارد، وجود بازارهای اقتصادی گسترده در منطقه (شامل کشورهای عربی، کشورهای آسیای میانه ، قفقاز، افغانستان و …) است.

همچنین نیاز اقتصاد جهانی به انرژی باعث شده تا دولت های قدرتمند و صنعتی جهت حفظ رشد اقتصادی خود به تأمین انرژی مطمئن روی آورند. رویکردهای آینده‌پژوهانه از نیاز دو برابری به انرژی تا سال 2030 خبر می‌دهند. اتحادیه ی اروپا، چین، هند و … نیاز شدیدی به بازار انرژی ایران در آینده پیدا خواهند کرد، با توجه به تأثیر قابل توجه بازار عظیم انرژی در سایر حوزه های پیشرفت و توسعه کشور می‌توان به ایجاد فرصت های متعدد این حوزه در آینده امیدوار بود، به عنوان مثال طرح تأسیس اوپک گازی در چند سال أخیر که مقام معظم رهبری هم بر آن تأکید نمودند، می تواند یکی از زمینه های بالندگی بیشتر توسعه و پیشرفت کشور به عنوان یک الگوی- اسلامی ایرانی در منطقه باشد.

حتی توان ضربه متقابل و قدرت بازدارندگی در مواجهه با تهدیدات توانمندی های نظام در مهار و مواجهه با بحران های داخلی و خارجی، شرایطی را برای کشور فراهم کرده که در مواجهه با هر تهدید داخلی و خارجی پاسخ گو است. روحیه ی اعتماد به نفس و خودباوری که در سایه ی دستاوردهایی چون عرصه‌ی انرژی هسته‌ای، سلول‌های بنیادین، نانو تکنولوژی، بایوتکنولوژی و… ایجاد شده ایران را در مقطع تاریخی حساسی قرار داده که در حال گذر از توسعه نیافتگی و ورود به دوران پیشرفت، رفاه، معنویت، عدالت و اقتدار است. این موضوع خود تأثیر قابل توجهی بر ارائه ی الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت خواهد داشت. چرا که الگوی مذکور با پشتوانه ی توانمندی های بومی و داخلی در عرصه ی تکنولوژی های دفاعی و فناوری از قدرت اقناع کنندگی بیشتری برخوردار خواهد بود.

درخصوص اشتغال هم ذکر این نکته ضروری است که امروز قشر تحصیل کرده آمار قابل توجهی از قشر بی کار جامعه را به خود اختصاص داده است. با عدم مدیریت تورم و اشتغال نیروی کار، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت که یکی از لوازم تحقق آن همت و تلاش مضاعف، و بازتعریف مجموعه ای از فعالیت های بوروکراتیک اداری کشور یا تجدید نظر در آنها است، با مانع جدی روبه رو خواهد گشت.

بر اساس آنچه گفته شد و هر آنچه در فرمایشات مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته بود، ابعاد تحول و پیشرفت در نگاه ویژه نظام اسلامی همچون افزایش ثروت ملی، اقتدار علمی، عزت ملی، مبارزه با فساد، بیکاری و تبعیض، استقلال فرهنگی و … یک مدل ایده آل کارآمد توسعه و پیشرفت در جامعه اسلامی محسوب می‌شود. تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به یک الگوی توانمند از یک کشور اسلامی پیشرفته در میان سایر کشورهای منطقه و مسلمان، لازمه اش مقابله با چالش های عمده منطقه‌ای و جهانی است.

گزارش از سمانه حسن خانی