به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، حمیده چوبك رییس پژوهشكده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری سرپرست فصل چهارم كاوش ها در شهر دقیانوس جیرفت گفت: بخاطر وجود آثار باستانی، انجام هر گونه كشت سطحی در شهر دقیانوس جیرفت ممنوع شد.

این شهر را یكی از شهرهای مهم دوره اسلامی خواند و افزود: هسته اصلی شهر دقیانوس دوازده كیلومتر مربع است.

وی بالاترین دوره شناسایی شده دراین شهر را دوره اسلامی دانست و تصریح كرد: در بررسی های سطحی دوره های پیش از تاریخ ، مفرغ و تاریخی در شهر دقیانوس شناسایی شده است.
به گفته چوبك، شهر دقیانوس به دلیل قرار گرفتن در كنار هلیل رود از جایگاه ویژه ای برخوردار است و همواره در طول تاریخ محل زیست و استقرار بوده است .

این باستان شناس با بیان اینكه بیشترین برنامه كاری در چهار فصل گذشته در بخش اسلامی و دوره سلجوقی متمركز بوده است تصریح كرد: در فصل های پیش بخش هایی از حمام ، گذرگاه ها ، شبكه های آبرسانی ، گورستان،بازار پشت حمام ، بخش مسكونی و مسجد جامع شهر،مورد كاوش قرار گرفت .

گچ بری های بی نظیر و زیبا

چوبك با اشاره به انجام فصل پنجم كاوش در شهر دقیانوس اضافه كرد : مسجد جامع شهر دقیانوس دارای 6 هزار متر مربع وسعت و شاخص‌ترین بنا در این شهر محسوب می شود كه استفاده از گچ بری های بی نظیر و زیبا در آن نشان از اهمیت این اثر باستانی دارد .

وی با اشاره به وجود یك شبستان ستون دار و مناره ای در جنوب شرقی این مسجد افزود: در دوره سلجوقی تغییراتی در معماری این مسجد داده شده كه از جمله آن می توان به گچبری هایی با خط كوفی و تزییناتی با نقاشی های قرمز و آبی اشاره كرد.

چوبك با اشاره به شناسایی 4هزار متر مربع از این محوطه تا سال 88 كه آخرین فصل كاوش در شهر دقیانوس بود تصریح كرد امسال به علت محدودیت زمان و اعتبارات تنها 2هزار متر مربع مشخص شد .

مطالعات ژئوفیزیك همزمان با كاوش

این باستان شناس پیشكسوت در ادامه از انجام مطالعات ژئوفیزیك همزمان با كاوش خبر داد كه این كار با همكاری كارشناسان دانشگاه توبینگن آلمان انجام گرفته است .

او گفت: به منظور شناسایی قلمرو مسجد جامع شهر دقیانوس نقشه محوطه با استفاده از كوآت كوپتر تهیه شده است.

چوبك این مسجد را برخوردار از اهمیت بالایی در متون تاریخی دانست و تصریح كرد: به نظر می رسد این مسجد از بزرگترین مساجد جامع ایران در دوره اسلامی باشد كه شاهد تغییرات معماری در چندین دوره بوده است.

وی با اشاره به اهمیت حفاظت و مرمت این محوطه تاریخی گفت : در این فصل از كاوش به این دلیل كه به آثار معماری چندانی به غیر از كف مسجد برخورد نكردیم كار حفاظتی خاصی انجام نشد و تنها كف با خاك پوشانده و محوطه از علف های هرز پاكسازی شد .

رییس پژوهشكده باستان شناسی اظهار داشت: سلیمانی مسئول پایگاه جیرفت در سال های گذشته اقدامات خوبی برای حفاظت از منطقه انجام داده بود ولی این محوطه نیازمند یك طرح مطالعاتی و پیشرفته است تا بتوانیم با اجرایی كردن آن و سرپوشیده كردن مسجد جامع از صدمه دیدن آثار جلوگیری كنیم .

استقبال گسترده گردشگران

وی با اشاره به انجام عملیات كاوش در ایام نوروز افزود :در این مدت شاهد استقبال گسترده ای از گردشگران بودیم كه امیدواریم با مساعدت معاونت گردشگری ،معاونت میراث فرهنگی ، برنامه ریزی و تأمین زیر ساخت های گردشگری این مكان به سایت موزه تبدیل شود .

چوبك با بیان اینكه كاوش در شهر دقیانوس را به عنوان یكی از پروژه های بلند مدت در پژوهشكده باستان شناسی دنبال می كنیم تصریح كرد :اگر وقفه ای دوباره در انجام كاوش های باستان شناسی در این محوطه صورت نگیرد شهر دقیانوس را به ثبت جهانی خواهیم رساند.

این باستان شناس تعیین عرصه و حریم شهر دقیانوس را از اولویت های گروه باستان شناسی اعلام كرد و گفت :با انجام بررسی ها و مطالعات گسترده به منظور جلوگیری از تخریب بیش از پیش این محوطه توسط مالكین منطقه در كوتاهترین زمان این اقدام را عملی می كنیم .

وی وجود هر گونه كشت سطحی در محدوده شهر دقیانوس را به دلیل وجود آثار تاریخی روی سطح غیر ممكن اعلام كرد و گفت :وجود ماشین آلات كشاورزی به این محوطه تاریخی آسیب های جبران نا پذیری وارد خواهد آورد .

کشاورزی بزرگترین خطر

او كشاورزی را بزرگترین خطری اعلام كرد كه شهر دقیانوس را تهدید می كند و تصریح كرد : براساس متون تاریخی بخشی از آب هلیل رود از شهر دقیانوس می گذشته است كه بخشی ازشبكه آبرسانی آن را در كاوش های پیشین كشف كرده ایم ولی انجام عملیات كشاورزی به بخش اعظمی از این شبكه آبرسانی صدمه زده است .

این باستان شناس ، یكی از عوامل دیگر تخریب این محوطه را استفاده از آجر های آن برای ساخت خانه ها روستایی اعلام كرد و گفت :خوشبختانه در حال حاضر با حضور یگان حفاظت از شهر محافظت می شود .

وی در ادامه دقیانوس را شهری ثروتمند خواند كه به همین دلیل از نظر یافته های باستان شناسی بسیار غنی تلقی می شود .

بر اساس گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، چوبك گفت: كشف ظروفی ارزشمند از جنس چینی ، شیشه ای ، سفالی را نشان می دهد طبق متون تاریخی شهر كهن جیرفت با مراكز تجاری جهان از قبیل هند، حبشه، چین و ارمنستان تبادلات بازرگانی داشته اند.

چوبك كوره های ساخت سفال و آجر ، خمره ها، پیكرك های انسانی و...(تداوم هنر اشكانی و ساسانی كه تا دوره سلجوقی ادامه داشته است ) را از دیگر یافته های باستان شناسان در شهر كهن جیرفت اعلام كرد و افزود:آثار به دست آمده از محوطه شهر دقیانوس هم اكنون زینت بخش موزه های كرمان و جیرفت است.

شهر كهن جیرفت بیش از 12 كیلومتر وسعت دارد و به اعتقاد باستان شناسان بررسی دقیق آن به بیش از صد سال كار مداوم نیازمند است.

این شهر در زمان سلجوقی از قطب های تجاری و اقتصادی ایران با كشورهای شرق محسوب می شده و ماركوپولو جهان گرد مشهور ایتالیایی نیز در سفرنامه خود از شهر تاریخی دقیانوس به عنوان یك شهر بزرگ و پرشكوه یاد كرده است كه در زمان گذر وی از این شهر در سده هفتم هجری به علت یورش متعدد غوزها و غارت آن به ویرانه ای تبدیل شده بود.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/