به گزارش خبرنگار
حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، مرزها پديدههايی هستند كه اساساً ماهیتی انسانی دارند كه انسان به واسـطه درك اخـتلافهـای ميان خود، آنها را ترسيم میكنند و در زمينـه مطالعـاتی جغرافيـای سياسـی، بـه عنـوان يكـی از موضوعهای محوری شمرده میشوند. در اين ميان، رودخانهها به عنـوان مرزهـای طبيعـی، به دليل ماهیت تغييرپذير و تنوع زیست شناسی خود، آثار محسوسی بر روابـط سياسـی کشورها دارند.
رودخانه هيرمند، واقع در مـرز ايـران و افغانسـتان ـ مرز بـه دلايل مختلف طبيعی و انسانی ـ همواره روابط دو كشور را تحت تأثير قـرار داده است. يكی از عوامل مؤثر ناشـی از شـرايط زیست شناسی رودخانه هيرمند، تغيير مسيرهای متعدد آن در ادوار كوتاه مدت است، به طوريكه مسائل پيچيدهای را در نظام حقوقی آن ايجاد كرده است.
نتايج پژوهشها نشان می دهد، رودخانه هيرمند به ويژه دربـازه مـرزی از نوع الگوی شريانی است كه بيشترين تغييرات را نسبت به ديگر الگوهای رودخانهای دارد و مـرز دو كشور كاملاً آگاهانه بر روی بخشهايی از تغييرپذيرترين بستر رودخانه قرار داده شده اسـت. ايـن امر موجب بروز اختلافهای مرزی ميان ايران و افغانستان از ابتدا تا كنون بوده است.
نگاه ویژه رهبری بر حل اختلافات مرزی تهران - کابل
آیتالله العظمی خامنهای رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران همواره بر آبادانی مناطق مرزی به ویژه آبرسانی به حوزه محروم سیستان توجه ویژه داشتهاند و آن را مورد تاکید قرار دادهاند. تاکید ایشان در دیدار با عبدالله عبدالله رئیس اجرایی دولت افغانستان (سال 94) در جهت آب رسانی به مناطق مرزی امیدهای زیادی را در دل مردم سیستان روشن کرد. رهبر معظم انقلاب با اشاره به ظرفیتها و امکانات فراوان ایران در بخشهای علمی، فنی و اقتصادی، و همچنین وجود منابع طبیعی و انسانی غنی در افغانستان افزودند: افزایش سطح همکاریها به نفع هر دو طرف است و باید با صمیمیت و همکاری، برخی اختلافات نظیر مسئله آبهای مرزی حل شود.
تأکید مجدد آیتالله خامنهای بر حل مشکل آب رودخانههای مرزی در دیدار با اشرفغنی
حضرت آیت الله خامنهای رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران عصر (دوشنبه) هفته جاری در دیدار با آقای «محمد اشرف غنی» رئیسجمهوری اسلامی افغانستان، با اشاره به مشترکات اعتقادی، فرهنگی و تاریخی فراوان میان مردم ایران و افغانستان و مرزهای مشترک دو کشور تأکید کردند: جمهوری اسلامی ایران همواره اهتمام جدی به مصالح و امنیت افغانستان داشته و دارد و پیشرفت این کشور در همه زمینهها را، پیشرفت خود میداند.
ایشان مردم افغانستان را مردمی شجاع، غیور و با هوش خواندند و افزودند: افغانستان از دو نعمت بزرگ ثروتهای طبیعی و ثروت انسانی برخوردار است که با بهرهبرداری مناسب از این ثروتها، میتواند به پیشرفتهای خوبی دست یابد.
ایشان به مهماننوازی مردم ایران از مردم افغانستان در سالهای جنگ و بعد از آن اشاره و خاطرنشان کردند: جمهوری اسلامی ایران بر خلاف برخی کشورها از جمله امریکا و انگلیس، همواره با مردم افغانستان با دید احترام، برادری و مهماننوازی برخورد کرده است و از هیچ کمک فنی، مهندسی و زیرساختی برای بهرهبرداری افغانستان از منابع طبیعی خود دریغ نخواهد کرد.
رهبر معظم انقلاب جمهوری اسلامی ایران همچنین لزوم حل هر چه سریعتر موضوع آبِ رودخانههای مرزی دو کشور را مورد تأکید قرار دادند وافزودند: چنین مسایلی نباید موجب نقار و گلهمندی در روابط دو کشوری همچون ایران و افغانستان شود که مرز، فرهنگ و نیازهای مشترکی دارند.
آقای اشرف غنی رئیسجمهور افغانستان، با اظهار خرسندی از مذاکرات تهران بهخصوص توافق برای ارتباط ترانزیتی با هند از طریق چابهار، گفت: ما همواره قدردان مهماننوازی مردم ایران و نگاه مثبت جنابعالی نسبت به افغانستان هستیم و امیدواریم با مذاکرات تهران، زمینه گسترش بیش از پیش روابط فراهم شود. وی افزود: طی هفتههای آینده، نشست کارشناسی در خصوص مسایل مربوط به استفاده مشترک دو کشور از رودخانههای مرزی برگزار خواهد شد و امیدواریم این مسئله در چارچوب مناسبی حل شود.
عدم پایبندی به رعایت حقآبه ایران از رودخانه مرزی هیرمند در دولتهای وقت باعث انعقاد قراردادی میان دو کشور در سال 1351 شد. توافقی که در آن سهم ایران از رودخانه مشترک هیرمند 35 درصد نسبت به توافق قبلی کاهش یافت. این در حالی است که بر اساس معاهده میان ایران و افغانستان بر سر رودخانه هیرمند در سال 1318،
پنجاه درصد از ورودی رودخانه هیرمند سهم ایران بوده است که در معاهده بعدی
در سال 1351، سهم ایران از آب این رودخانه به 820 میلیون مترمکعب (یعنی 35
درصد نسبت به قبل) کاهش داد. اما اگر باز هم افغانستان
به معاهده 1351 با ایران پایبند بود، وضعیت سیستان و دریاچه هامون به این
شکل و وضعیت وخیم نمیشد. رودخانه هیرمند از ارتفاعات نواحی مرکزی
افغانستان سرچشمه میگیرد و با عبور از 1100 کیلومتر، در شرق کشور وارد
ایران میشود. این رودخانه منبع اصلی تأمین آب تالاب هامون و اشتغال 70
درصد مردم سیستان به کشاورزی، دامداری و صیادی است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، بر اساس معاهدههای بین دو کشور ایران و افغانستان حقآبه هیرمند/ هلمند باید به صورت لحظهای و در طول سال در رودخانه جریان داشته باشد، یعنی در هیچ لحظهای نباید جریان آب قطع شود. این موضوع دارای یک معاهده روشن و قانونی است و طرف مقابل هم بر اساس آن نمیتواند از اجرای تعهدات خود سرپیچی کند.
انتهای پیام/
گزارش از محمدرضاشجاعیان