جیب رهبران طالبان از چه راهی پر می‌شود؟
طالبان چگونه می‌توانند برای تهیه سلاح و مهمات جنگی هزینه و منابع آن را فراهم کنند؟
به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛ یکی از مهمترین پرسش‌هایی که در رابطه درآمد طالبان می‌تواند مطرح باشد این است که به راستی منابع مالی این جنگ ویرانگر و طولانی چگونه تامین می‌شود و طالبان چگونه می‌توانند در تهیه سلاح و مهمات جنگی هزینه منابع آن را فراهم کنند. زیرا روزی نیست که گزارش‌های حمله مخالفان مسلح بر ادارات دولتی نیروهای پلیس و ارتش و همینطور کاروان‌های ناتو در خبرگزاری‌های مختلف منتشر نشود.
روزنامه آمریکایی هافینگتن‌پست در گزارشی چنین می‌نویسد: سلاح‌های مورد استفاده شبه‌نظامیان مسلح در برخی موارد بسیار گران‌قیمت و تجهیزات آنان نیز از پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا است. سلاح‌ها و مهماتی که توسط پلیس و ارتش ملی افغانستان از مخالفان مسلح ثبت و ضبط می‌شود نشان می‌دهد که این گروههای مسلح توان تامین سلاح‌ها و تجهیزات گران قیمت را به مقیاس بالا دارند.
حال باید پرسید که براستی وقتی دولت افغانستان با کمک‌های چندین میلیارد دلاری جامعه جهانی ناتوان از تامین تجهیزات ارتش و پلیس خود است، یک گروه تروریستی در این کشور چگونه می‌تواند به راحتی این حجم زیاد از سلاح و مهمات را تامین کند؟
طالبان مدعی است که این گروه با تصرف برخی پایگاه‌های پلیس و ارتش افغانستان در مناطق مختلف و همینطور کمک‌های مردمی در نوار مرزی بین افغانستان و پاکستان، این تجهیزات و مهمات را بدست آورند؛ ولی این ادعا قطعاً نمی‌تواند قابل قبول باشد، زیرا نوع سلاح‌ها، بمب‌ها، تجهیزات اطلاعاتی و دیگر امکاناتی که در اختیار این گروه قرار دارد، هزینه‌های بسیار بالای را می‌طلبد که با تصرف چند پایگاه پلیس یا کمک‌های مردمی قابل تامین نیست.
حال سوال این است که طالبان این مقدار پول را از کجا به دست می‌آورد؟
قاچاق مواد مخدر؛ مهمترین منبع درآمدی طالبان
در 2 دهه گذشته، افغانستان با تولیدی معادل 70 تا 90 درصد از مواد مخدر جهان، به عنوان یکی از اصلی‌ترین کشورهای تولیدکننده موادمخدر شناخته شده است. افغانستان در منطقه هلال طبیعی (منطقه عمده تولید تریاک غیرقانونی در آسیا) قرار گرفته است، ناحیه‌ای کوهپایه‌ای که از طرف غرب با ایران و از طرف جنوب و شرق با پاکستان هم‌‌مرز است.
افغانستان همچنین کشور تولیدکننده هروئین است که به طور جامعی تمامی مراحل، از مرحله کشت خشخاش تا تولید مرفین و تبدیل آن به هروئین را خود در داخل انجام می‌دهد. به نظر نمی‌رسد که طالبان در تولید فیزیکی هروئین یا ماده پیش از آن، نقشی داشته باشد، چرا که کارکرد اصلی این گروه تجارت موادمخدر، سازماندهی عملیات قاچاق هروئین به خارج از کشور، قاچاق مواد شیمیایی عمدتاً قاچاق استیک انیدریدمی‌باشد که برای تولید هروئین ماده‌ای بسیار حیاتی است.
لورتا ناپولیونی کارشناس امور مالی تروریست‌ها بر این باور است که مهمترین و بزرگترین منبع درآمد گروه تروریستی طالبان از طریق تجارت مواد مخدر به دست می‌آید. البته فعالیت‌ها و تجارت‌های غیرقانونی دیگری نیز وجود دارد که تروریست‌ها خود را با آن سرگرم می‌کنند تا درآمدی به دست بیاورند.
منابع دولتی افغانستان تخمین می‌زنند که تجارت هروئین افغانستان حدود 2 میلیارد دلار به گردش مالی این کشور اضافه می‌کند که تقریباً یک سوم این درآمد برای تولید هروئین، یک سوم دیگر به طالبان و مابقی بابت هزینه‌هایی از قبیل پرداخت پول به کشاورزانی که خشخاش می‌کارند، اداره کارخانه هروئین و رشوه به مقامات رسمی و امنیتی افغان، پرداخت می‌شود.
معادن، دومین منبع درآمدی طالبان
سنگ آبی لاجورد ارزشی با هزاران سال که تقریبا منحصر به فرد برای افغانستان می اشد یک بخش کلیدی از ثروت معدنی گسترده است که به عنوان بهترین امید برای توسعه بودجه یکی از فقیرترین کشورهای جهان دیده می‌شود. افغانستان میلیون‌ها دلار درآمد از سنگ لاجورد به وسیله کارگران غیر قانونی که از معادن استخراج می‌کنند را از دست می‌دهد. به گفته کارشناسان، قاچاقچیان و طالبان با دادن رشوه به مقامات محلی سنگ‌های قیمتی را از افغانستان خارج کرده و به کشورهای همسایه همچون پاکستان برای فروش انتقال می‌دهند.
یک قانون گذار افغانی خاطر نشان کرد: حدود 70 درصد از درآمد حاصل از استخراج و فروش لاجورد در دست طالبان می‌باشد.
افغانستان دارای ذخایری چون زغال سنگ، مس، سنگ آهن، روی، جیوه و عناصر خاکی کمیاب سنگ‌های قیمتی مانند یاقوت، زمرد، طلا، نقره و ... است که ارزش گذاری این معادن بسیار دشوار می‌نماید، اما ذخایر معدنی و پتروشیمی تا 3 تریلیون ارزش‌گذاری شده است. متاسفانه مقدار بسیار کمی از ثروت این معادن از طریق قانونی و زیر نظر دولت استخراج می‌شود؛ ولی تخصص در زمینه اکتشاف، استخراج و فرآوری ضعیف است. زیرساخت‌های ناکافی و عدم امنیت برای کارگران معادن باعث شده سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های خارجی در سنگ آهن، طلا و مس سقوط کند.
افغانستان یکی از بهترین لاجورد‌های دنیا را دارد که برای هزاران سال استخراج شده است. فراعنه مصر در جواهرات خود از لاجورد افغانی استفاده می‌کردند. هنرمندان دوره رنسانس از پودر لاجورد برای رنگ‌آمیزی در نقاشی استفاده می‌کردند.
در سال 2014 چیزی در حدود 5500 تن لاجورد در افغانستان استخراج شد. ارزش یک کیلوگرم لاجورد بسته به کیفیت آن از 4 دلار تا 2000 دلار متفاوت است.
طالبان ماهانه چیزی در حدود 500 هزار دلار از لاجورد درآمد به دست می‌آورد و تا به حال چندین اقدام برای جلوگیری از تجارت غیرقانونی سنگ‌های قیمتی در افغانستان توسط دولت صورت گرفته که به دلیل دست‌های پشت پرده و افراد قدرتمند بی‌نتیجه یا کم اثر مانده است.
طالبان به صورت سازمان‌یافته سنگ‌های قیمتی و صنعتی معادن افغانستان را نشانه‌گذاری، استخراج و تصفیه کرده و دست آخر به راحتی به خارج کشور قاچاق می‌کنند. چندی پیش شبکه نظارت بر منابع طبیعی و محیط زیست افغانستان اعلام کرد طالبان برای کسب ثروت یک تریلیون دلاری به معادن افغانستان چشم دوخته و سلطه آنها بر منابع افغانستان در حال گسترش است.
افغانستان معادن بی‌شماری دارد و برخی از معادن این کشور در جهان شهره آفاق است و از هزاران سال پیش مصری‌ها در چشمان مجسمه آخناتون و ملکه نفرتی‌تی از لاجورد این سرزمین استفاده کرده‌اند. با آنکه برخی از معادن این کشور استخراج شده‌اند و از گذشته‌های بسیار دور لاجورد، طلا و نمک در بدخشان، مس و آهن در قندهار و کابل استخراج می‌گردید؛ ولی باز هم معادن بسیاری در افغانستان وجود دارد که تا به حال دست نخورده باقی مانده است.
تا کنون بیش از 12 معدن مس در مناطق هرات، فراه، لوگر، کاپیسا، زابل، کابل، پنجشیر، کوهدامن، ارغنداب، میدان، بامیان و برخی دیگر از مناطق این کشور شناسایی شده‌اند.
مسئولین دولتی افغانستان بر این باورند که تا سال 2024 میلادی، 50 درصد درآمد افغانستان از راه استخراج معادن این کشور تامین خواهد شد و حداقل 500 هزار شغل نیز ایجاد و درآمد افغانستان نیز از بابت استخراج معادن به حداقل 5 میلیارد دلار خواهد رسید. گفتنی است نشریه دیپلمات اخیراً طی گزارشی هشدار داده که سابقه گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق و نیز وضعیت معادن افغانستان، احتمال بهره‌برداری این گروه تروریستی از منابع معدنی این کشور را بیشتر کرده است که این موضوع زنگ خطر بسیار مهمی برای افغانستان خواهد بود.
تحقیقات نشان می‌دهد که درآمد گروههای مخالف از جمله طالبان از معدن کوچکی در ولایت بدخشان، برابر با کل درآمد افغانستان از بخش معادن این کشور است.
رقابت مافیای اقتصادی بر سر کنترل معادن ولایت بدخشان، ائتلافی ناهمگون را به وجود آورده که در مواردی طالبان، فرماندهان حزب جمعیت اسلامی و برخی از مقامات ارشد دولتی را در یک صف قرار داده است. به طور قطع دولت افغانستان بزرگترین بازنده این بازی بزرگ خواهد بود که دستکم صد میلیون دلار در بیش از یک دهه گذشته زیان کرده است. پول حاصل از استخراج غیرقانونی معادن افغانستان، دومین منبع درآمد طالبان پس از مواد مخدر است.
در همین حال، سخنگوی وزارت کشور افغانستان اعلام کرد که این کشور برای رهایی از کمک‌های جامعه جهانی به معادنی با ارزش حدود سه تریلیون دلار چشم دوخته است.
آمریکا، سومین منبع مالی طالبان
منبع درآمدی دیگر طالبان به طور مستقیم از سوی برخی کشورهای همسایه و به طور غیر مستقیم توسط آمریکا تامین می‌شود که طیف وسیعی از سلاح، تجیهزات و کمک‌های مالی در اختیار طالبان قرار داده و با کمک کردن به عملیات‌های قاچاق این گروه به طور غیرمستقیم به منابع مالی آنها افزوده است.
بزرگترین حامی مالی پاکستان طی 15 سال گذشته، ایالات متحده بوده است و
کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم واشنگتن به این کشور از سال 2001، مبلغی بیش از
20 میلیارد دلار است. این کمک‌های مالی آمریکا به دولت پاکستان به طور مستقیم و غیر مستقیم به تأمین مالی طالبان اختصاص داده شده است.
هر چند همه موارد فوق می‌تواند به درآمدزایی تروریست‌ها کمک کند اما آنچه از همه بااهمیت‌تر است این است که نه تنها طالبان بلکه تقریباً تمامی گروههای تروریستی بزرگ و مخوف دنیا از طریق دولت‌ها و کشورهایی تأمین مالی می‌شوند و به همین خاطر است که از بین بردن آنها از طریق قطع دسترسی آنها به منابع مالی بسیار دشوار است. برای اینکه بتوان ریشه تروریسم را در جهان خشکاند باید وارد لایه‌های پنهان ماجرا شد. چرا کشورها و دولت‌هایی تصمیم می‌گیرند گروههای تروریستی را مقابل دولتی در کشوری دیگر علم کنند؟ چه منافع اقتصادی و سیاسی در میان است که گروه‌هایی شکل می‌گیرند و حتی مقابل حمایت‌کنندگان خود نیز قد علم می‌کنند.
گزارش از حمیدرضا قربانی
انتهای پیام/
