المانیتور: بی‌اعتمادی ایران به روسیه درباره سوریه، اتحاد دو کشور را به کدام سمت می‌برد؟

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ پایگاه اینترنتی المانیتور در گزارشی نوشت: 10 ژوئیه (21 خرداد) تهران میزبان وزرای دفاع روسیه و سوریه بود. هدف از این دیدار رایزنی در خصوص مسئله مبارزه با تروریسم اعلام شد. این بار بر خلاف دیدارهای گذشته، ایران بود که محورهای سیاسی این جلسه را تعیین کرد. سه طرف در این دیدار تأکید کردند تا زمان ریشه‌کنی تروریسم به عملیات نظامی به خصوص در سوریه ادامه خواهند داد.

«حسین دهقان،» وزیر دفاع ایران، از تمایل تهران برای تداوم کمک نظامی به سوریه خبر داد. او همچنین نسبت به احتمال دسترسی گروه تروریستی داعش به سلاح‌های اتمی ابراز نگرانی کرد.

بنابر این گزارش، دهقان در خصوص توافق ترک مخاصمه در سوریه گفت: «آتش‌بسی مطمئن که منتهی به افزایش توان تروریست‌ها نشود، همان چیزی است که خواستار آن هستیم.» او این سخنان را در اشاره به حمله 7 مه (18 اردیبهشت) ائتلاف معارضان مسلح سوری موسوم به «جیش‌الفتح» به منطقه «خان طومان» و در نتیجه آن کشته‌شدن 13 نظامی ایرانی و اسارت چندین نفر بیان کرد.

به ادعای این گزارش، بر اثر این حمله همچنین به نیروهای ویژه ایران صدمات شدیدی وارد شد. حادثه مذکور را می‌توان بزرگترین حمله به نیروهای ایرانی در سوریه به شمار آورد.

در ادامه این گزارش ادعا شده است: از آن زمان بسیاری از کارشناسان سپاه پاسداران ایران که پیش از آن از حضور نظامی روسیه در سوریه استقبال کرده بودند، نگرانی‌هایی را در خصوص اهداف مسکو از جنگ در کنار نیروهای ایرانی، لبنانی و سوری مطرح کردند. این کارشناسان معتقدند دلیل ندارد که روسیه تنها برای کمک به ایران در رسیدن به اهدافش، خود را به زحمت بیاندازد و به احتمال زیاد مسکو در سوریه به صورت پنهانی مقاصد خود را دنبال می‌کند.

به ادعای نگارنده این گزارش، رسانه‌های ایران نیز به یکباره تغییر جهت دادند و فضای سکوت و تردید در خصوص حضور روسیه در سوریه بر آن‌ها حاکم شد. علاوه بر این مسئله خطوط زمینی ارسال سلاح برای عراق و لبنان از طرف ایران که در واقع مهمترین هدف استراتژیک تهران از حضور در سوریه به شمار می‌رود به طور تقریبی مسدود شده است.

در ادامه نیز ادعا شده است: از سال 2011 بدون در نظر گرفتن هزینه‌های سیاسی و انسانی، تهران حدود 9 تا 15  میلیارد دلار برای رسیدن به این هدف خرج کرده است. در دو ماه گذشته چند تحول سیاسی و میدانی ایران را نسبت به شریک استراتژیک خود بدبین‌تر کرده است. یکی از این تحولات، توافقی مخفی است که بنابر گزارش‌ها میان روسیه و آمریکا درباره معارضان سوری انجام شده است. بنابر همین توافق، روسیه با آتش‌بس، بدون مشورت با ایران موافقت کرده است. علاوه بر این، مسکو موافقت کرده است به طور موقت حملات هوایی خود را علیه جبهه‌النصره  متوقف کند.

به ادعای این گزارش، در دیدار وزرای دفاع سه کشور ایران قصد داشت به شرکای خود بفهماند همچنان اصلی‌ترین بازیگر جنگ سوریه است و به خاطر اسد یا پوتین از مواضع خود کوتاه نخواهد آمد.

نکته قابل توجه دیگر این است که هماهنگی میان تهران و دمشق در مقایسه با مسکو و دمشق بسیار بیشتر شده است. دلیل این مسئله تردید مشابهی است که در اسد درباره اهداف روسیه ایجاد شده است. رئیس‌جمهور سوریه در پیامی به همتای روس خود تأکید کرد: ما به چیزی کمتر از پیروزی کامل در حلب رضایت نمی‌دهیم.

مسکو می‌داند که بدون همکاری با تهران و دمشق نمی‌تواند بازی را در سوریه به اتمام برساند. به همین خاطر نیز وزیر دفاع این کشور به تهران برای شرکت در این جلسه سفر کرد. بنابر اعلام یک منبع ایرانی که تمایلی به فاش شدن نامش نداشت، «سرگئی شویگو،» وزیر دفاع روسیه، در سفر به تهران نسبت به حادثه خان طومان و بی‌اطلاعی تهران از آتش‌بس حلب ابراز تأسف کرد. او همچنین تأکید کرد روسیه متعهد به همکاری با ایران در تمام زمینه‌های سیاسی و نظامی است.

به ادعای المانیتور، گرچه اعلام تعهد اخیر روسیه در شرایط کنونی تهران را به اهداف نظامی خود نزدیک می‌کند، این مسئله نمی‌تواند اختلافات مسکو و تهران در خصوص سوریه را در بازه زمانی طولانی حل کند. تفاوت میزان بهایی که هر یک از دو طرف باید در سوریه بپردازد بیشتر از آن است که منتهی به توافقی طولانی میان آن‌ها شود. بزرگترین هدف روسیه از مداخله نظامی در سوریه، حفظ دولتی وابسته به خود برای دسترسی به شهرهای بندری سوریه در شرق مدیترانه است. از طرف دیگر ایران به سوریه و مناطق جنوبی این کشور نیاز دارد تا از حزب‌الله لبنان حمایت کند.  طبیعی است در صورتی که روسیه به اهدافش در سوریه دست یابد، دیگر به دنبال حفظ شرایط کنونی نباشد.

در پایان این گزارش ادعا شده است: بنابراین ایران چاره‌ای ندارد جز این که به همکاری کوتاه مدت با روسیه ادامه دهد. اما در بازه طولانی تهران باید یا با تمام قوا وارد جنگ سوریه شود یا از اهدافش تا اندازه‌ای کوتاه بیاید. در حال حاضر انتخاب میان این دو گزینه به مبحث داغی میان مقامات ایران تبدیل شده است.