به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ سال گذشته در چنین روزی - 24 تیرماه 1394 – کشمکش هستهای 13 ساله ایران با غرب بر سر برنامه هستهای صلحآمیز خود با امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان وزرای خارجه ایران و کشورهای موسوم به 1 + 5 به پایان رسید. جمهوری اسلامی ایران در طول این یک سال به اذعان مقامات دولت آمریکا و حتی مخالفان آمریکایی برجام به کلیه تعهدات هستهای خود پایبند ماند؛ اما آیا طرف آمریکایی نیز انتظارات طرف ایرانی را برآورده کرد؟
تداوم لفاظیهای پیشین علیه ایران
در طول یک سال گذشته جمهوری اسلامی ایران با محدودسازی برنامه هستهای خود عملاً نشان داد مادامیکه طرفهای دیگر به تعهداتشان در برابر برجام پایبند باشند، این توافق از نظر ایران نیز محترم خواهد بود؛ اما مقامات و رسانههای آمریکایی از آغاز اجرای برجام کماکان به لفاظیهای سابق خود علیه تهران ادامه دادند.
در آخرین مورد از این لفاظیها، «نوت گینگریچ» رئیس اسبق مجلس نمایندگان آمریکا که یکی از گزینههای جدی معاونت دونالد ترامپ – نامزد انتخاباتی جمهوریخواهان – به شمار میرود، هفته گذشته در مصاحبه با شبکه «نیوز مکس» گفت توصیهاش به هر فردی که به عنوان رئیسجمهور بعدی آمریکا انتخاب شود این است که توافق ایران را در روز نخست ورود به کاخ سفید پاره کند و در عوض، به دنبال براندازی نظام حاکم بر این کشور باشد.
وی با حضور در نشست هفته جاری گروهک تروریستی منافقین در پاریس نیز مدعی شد اوباما با سیاست خارجی اشتباه خود در برابر ایران، میلیاردها دلار پول را در اختیار کشوری قرار داد که بزرگترین حامی تروریسم است.
وبسایت «مجله کامنتری» نیز به تازگی در مطلبی نوشت: "اوباما برای حل پرونده هستهای ایران در برابر تمامی فشارهای کنگره و افکار عمومی آمریکا ایستاد اما ایران بر خلاف ادعای اوباما، به دنبال توافق هستهای با غرب تغییری در رفتار خود ایجاد نکرد. این کشور در طول یکسال گذشته با انجام آزمایشهای موشکی مختلف همچنان به دنبال نابودی اسرائیل و رویارویی با غرب است و به اذعان وزارت امور خارجه آمریکا، کماکان «بزرگترین حامی دولتی تروریسم» در جهان به شمار میرود."
این وبسایت در ادامه با اذعان به اینکه ایران تاکنون از مفاد توافق هستهای خود پیروی کرده است، مدعی شد تهران با وجود اجرای برجام هنوز بسیاری از عناصر حیاتی زیرساختهای هستهای خود را حفظ کرده و پس از انقضای توافق هستهای به سرعت میتواند اهداف نظامی خود را پیگیری کند؛ با این تفاوت که ایرانِ 10 سال بعد برای تحقق رویاهای بلندپروازانه خود بسیار قدرتمندتر و ثروتمندتر از ایرانِ امروز خواهد بود.
داراییهای بلوکه شده ایران
در حالیکه داراییهای بلوکه شده ایران در بانکهای اروپایی و آسیایی مربوط به درآمدهای نفتی آن در زمان تحریم بود، بسیاری از اعضای جمهوریخواه کنگره و رسانههای آمریکایی، آزاد شدن بخشی از این داراییها در پی اجرایی شدن برجام را امتیازی از جانب آمریکا به ایران عنوان کرده و انتقادات تندی را علیه آنچه که آن را "حمایت مالی واشینگتن از برنامه هستهای ایران" خواندند، مطرح کردند.
این لفاظیها باعث شد بسیاری در آمریکا به داراییهای بلوکهشده ایران در این کشور نیز چشم طمع بدوزند؛ همچنانکه به نقل از کلیولند دات کام، اعضای خانواده یکی از تفنگداران آمریکایی کشته شده در انفجار تروریستی سال 1983 در بیروت به نام "لانس مایکل سی. اسپولدینگ" هفته جاری با مراجعه به دادگاه فدرال ایالت اوهایو با طرح این ادعای سخیف که ایران در این حادثه نقش داشته است، خواهان دریافت 100 میلیون دلار غرامت از محل اموال بلوکه شده ایران در بانکهای آمریکا شدند.
تداوم تحریمهای مالی یکجانبه
با وجود گذشت یکسال از امضای توافق هستهای ایران و 1 + 5، ایران همچنان به دلیل تحریمهای مالی یکجانبه آمریکا و فراهم نشدن امکان دسترسی به دلار نتوانسته است خود را به اقتصاد جهان نزدیک کند.
رویترز در گزارشی در آستانه یک سالگی برجام نوشت: "دوازده ماه از توافق هستهای ایران میگذرد اما اقتصاد ایران همچنان گرفتار تحریم است و تحریمهای باقیمانده آمریکا همانند دوران تحریم، شرکتها و شهروندان آمریکایی را از انجام معامله با ایران منع میکنند."
این خبرگزاری در ادامه نوشت: "موسسات مالی و تجاری اروپایی و حتی آسیایی نگران این هستند که در صورت معامله با ایران یا سرمایهگذاری در این کشور، تحریمهای باقیمانده آمریکا به این بهانه که آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران وارد معامله شدهاند، جریمههای مالی سنگینی برای آنها به همراه داشته باشد."
رویترز در پایان اضافه کرد: "جان کری- وزیر امور خارجه آمریکا - بارها اطمینان داده است که کشورش در معاملات تجاری مشروع ایران با سایر کشورهای جهان دخالت نخواهد کرد؛ اما وعدههای او تا به امروز نتوانسته است شرکتها و بانکهایی مانند اچاسبیسی و «دویچه بانک» که طی دهه گذشته به دلیل نقض تحریمهای یکجانبه آمریکا میلیاردها دلار جریمه پرداخت کردهاند را به تجارت با ایران متقاعد کند."
هافینگتون پست نیز به تازگی در مطلبی نوشت ایران در پی توافق هستهای با غرب در اقدامی کمسابقه به بازرسی از تاسیسات هستهای خود رضایت داد؛ اما در مقابل، آمریکا هنوز برای حفظ این توافق گام محکمی در جهت رفع تحریمهای یکجانبه خود علیه این کشور و تسهیل معاملات تجاری آن با دیگر کشورها برنداشته است.
فرافکنی درباره منافع برجام و امتیازدهی به ایران
اعضای جمهوریخواه کنگره و رسانههای حامی آنها در طول سال گذشته همواره تلاش کردند برجام را در راستای منافع ایران و به ضرر منافع آمریکا نشان دهند. آنها بارها اوباما را به امتیازدهی گسترده به ایران برای حفظ برجام متهم کردند و مدعی شدند که توافق هستهای ایران آنچنان برای آمریکا زیانبار بوده است که دولت اوباما برای فریب افکار عمومی، حقایق این پرونده را پنهان و قرائت موردنظر خود را در اختیار رسانهها قرار داده است.
در همین ارتباط، وال استریت ژورنال چندی پیش در مطلبی با تکرار این ادعاهای بیاساس نوشت: آنچه که دیپلماتها به آن "برنامه جامع اقدام مشترک" میگویند و از نظر ما همان "معامله هستهای فاجعهبار ایران" است، یک سال پیش در چنین روزهایی در وین مورد توافق قرار گرفت. دولت اوباما طی یک سال گذشته از طریق افرادی چون «بن رودز» – مشاور امنیت ملی اوباما - قرائت خاص خود را از توافق هستهای ایران - آن هم به شکل بسیار محدود - در اختیار رسانهها قرار داد و چنین وانمود کرد که ایران در این یک سال به کلیه تعهدات خود در قبال برجام پایبند بوده و اکنون سزاوار امتیازات دیگری مانند دسترسی به دلار، خرید هواپیمای بوئینگ و فروش آب سنگین است.
معامله بوئینگ
بدون تردید، یکی از جنجالیترین موضوعات فرعی توافق هستهای ایران در طول یک سال گذشته، موضوع قرارداد ایران برای خرید هواپیما از شرکت آمریکایی بوئینگ بوده است. کارشکنی مقامات جمهوریخواه آمریکا در این مورد تا جایی ادامه یافت که پنجشنبه گذشته مجلس نمایندگان این کشور در نهایت طرحی را برای ممنوعیت فروش هواپیمای بوئینگ به ایران به تصویب رساند.
اگرچه این مصوبه برای اجرایی شدن نیازمند تایید مجلس سنا و شخص باراک اوباما است، مخالفتهای گسترده در این سطح نمونه دیگری از کارشکنی طرف آمریکایی در قبال برجام به شمار میرود.
وال استریت ژورنال نیز پس از تصویب این طرح نوشت: "معامله 17.6 میلیارد دلاری بوئینگ با ایران در حالی مورد حمایت دولت اوباما قرار دارد که این کشور از هواپیماهای غیرنظامی موجود در ناوگان مسافربری خود برای انتقال نیرو و سلاح به کشورهایی مانند سوریه و لبنان استفاده میکند. ضمن اینکه عملی شدن چنین قراردادی شرکتهای بینالمللی دیگری که درخصوص انجام معامله با ایران مردد هستند را نیز برای سرمایهگذاری در این کشور تشویق خواهد کرد."
تهدیدات ترامپ
توافق هستهای ایران طی یک سال گذشته در طول رقابتهای انتخاباتی حزب دموکرات و جمهوریخواه نیز یکی از محورهای مهم تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی بود.
در حالیکه هیلاری کلینتون- نامزد انتخاباتی حزب دموکرات - تاکید کرده است که به توافق هستهای ایران در شکل کنونی آن پایبند است، ترامپ مدعی شده است در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، اصلاحاتی را برای محدود کردن بیشتر ایران در متن این توافق اعمال خواهد کرد تا ایران مجبور شود تاوان سنگینتری را برای نقض آن بپردازد.
این تاجر 70 ساله نیویوركی در طول یک سال گذشته در سخنرانیهای مختلف، بارها از توافق هستهای ایران به عنوان یک "توافق بسیار بد" و حتی "بدترین توافق ممکن در تاریخ سیاست خارجی آمریکا" نام برد و دولت اوباما را به اعطای امتیازات مختلف به ایران برای "حفظ این توافق بد" متهم کرد. ترامپ آزمایشهای موشکی اخیر ایران را نیز نقض آشکار برجام و قطعنامههای سازمان ملل عنوان کرد؛ موضوعی که کلینتون نیز در آن با او همعقیده بود.
فروش اس 300 به ایران
در طول یک سال گذشته موضوع مخالفت با برجام به سامانه موشکی خریداری شده ایران از روسیه نیز رسید. پس از انتشار خبر مربوط به تحویل سامانه روسی اس 300 به ایران، بسیاری از مقامات و رسانههای آمریکایی، خرید این سامانه دفاعی را خارج از چارچوب برجام عنوان کردند.
«واشینگتن فری بیکن» در مطلبی در این باره نوشت: "دولت آمریکا باید علت فروش سامانه موشکی اس 300 به ایران را بررسی و آن را غیرقانونی اعلام کند؛ چراکه فروش این موشک میتواند توان نظامی ایران را در منطقه تقویت کند."
بسیاری از اعضای جمهوریخواه کنگره نیز با این ادعا که دسترسی ایران به اس 300 باعث تثبیت موقعیت این کشور در منطقه و آسودگی خاطر آن از ادامه برنامه هستهای خود میشود، خواستار تحریم روسیه از سوی آمریکا شدند. آنها مدعی شدند بر اساس قوانین موجود، رئیسجمهور آمریکا میتواند کشورهایی که به ایران سلاح میفروشند را تحریم کند.
آزمایشات موشکی
آزمایشات موشکی ایران در دوره پس از برجام نیز با وجود آنکه تهران در طول مذاکرات با تاکید بر ماهیت دفاعی برنامه موشکی خود، حاضر به گنجانده شدن آن در مذاکرات هستهای نشد، در طول یک سال گذشته بارها از سوی مقامات جمهوریخواه و مخالفان آمریکایی برجام به عنوان گواهی بر پایبند نبودن ایران به توافق هستهای خود با غرب مورد انتقاد قرار گرفت تا جاییکه المانیتور در مطلبی نوشت: به نظر میرسد برنامه موشکی ایران به زودی مانند برنامه هستهای آن به یکی از بزرگترین چالشهای سیاسی دو طرف تبدیل شود.
آب سنگین اراک
توافق جمهوری اسلامی ایران با گروه 1+5 در وین برای فروش آب سنگین مازاد خود به آمریکا یکی دیگر از موضوعات مهمی بود که در طول یک سال گذشته بارها با موضعگیری تند اعضای جمهوریخواه کنگره مواجه شد؛ در حالیکه طبق توافقنامه هستهای، ایران باید آب سنگین مورد نیاز خود را در رآکتور هستهای اراک تولید و مازاد آن را برای فروش در بازار بینالمللی عرضه کند.
با این حال، اعضای جمهوریخواه کنگره پس از انتشار خبر مربوط به فروش 32 تن آب سنگین ایران به آمریکا، با انتقاد از این اقدام، آن را "امتیاز بزرگ دیگری از سوی دولت اوباما به ایران" عنوان کردند.
بر همین اساس، به نوشته ایبیسی نیوز، «اد رویس» - رئیس جمهوریخواه کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا –پس از انتشار این خبر با بیان اینکه اوباما بار دیگر پول نقد بیشتری را در اختیار ایران قرار داد، مدعی شد خرید آب سنگین ایران از سوی آمریکا بسیار فراتر از تعهداتی است که در متن توافق هستهای به آن اشاره شده است.
وی ادامه داد: این اقدام بیش از آنکه باعث محدود شدن برنامه هستهای ایران شود، این کشور را با مهر تاییدی که هماکنون از جانب آمریکا دریافت کرده است، تشویق به تولید آب سنگین بیشتری برای فروش در بازار بینالمللی میکند.
علاوه بر این، «پال رایان» - رئیس مجلس نمایندگان آمریکا – نیز خرید آب سنگین ایران از سوی آمریکا را محکوم و در ادعایی مضحک، آن را "امتیاز بیسابقه دیگری به بزرگترین دولت حامی تروریسم در جهان" برشمرد.
در پی هجمه گسترده مقامات ارشد جمهوریخواه کنگره علیه اولین داد و ستد هستهای ایران و آمریکا، وزارت انرژی آمریکا در بیانیهای اعلام کرد واشینگتن مشتری دائم آب سنگین ایران نخواهد بود و این وظیفه ایران است که در آینده چه از طریق فروش در بازار بینالمللی و چه از طریق رقیقسازی یا امحاء ذخایر مازاد آب سنگین خود، راهی برای پایبندی به توافق هستهای پیدا کند.
انتقاد تند جمهوریخواهان از خرید آب سنگین ایران در حالی صورت گرفت که قرارداد خرید 32 تن آب سنگین از سازمان انرژی اتمی ایران در راستای عمل به تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران منعقد شد. ضمن اینکه رسانههایی چون «تایمز آسیا» نیز به استناد گزارش آزمایشگاه ملی «ساوانا ریور» گرجستان، کیفیت آب سنگین ایران را "بسیار خوب" توصیف کردند.
با وجود تمامی این موانع و فراز و نشیبها باید دید چه سرنوشتی برای برجام در سال دوم اجرای آن رقم خواهد خورد.
نویسنده: مهدی حاجتپور
انتهای پیام /
اگر گوش به فرمان وی فقیه باشیم مشکلات حل می شود ان شاالله
یاد زمان امام عی ع بیفتید...
که نمونه بارز ان خود دولت امریکا است وهیچ جامعه ای به ان تکیه نمی کند مگر همین اشغالهای عوضی مثل عربستان وقوم اسراییلی و...که دست نشانده خود هستند
با ارزوی ناوبودی برای این جوامع وفرقه وقبیله کثیف سعودی امریکایی واسراییلی