چندی پیش مدیرکل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو از کمبود داروی ژلاتور سرب، به عنوان پادزهر این مسمومیت خبر داد که نشان دهنده حجم بالای مسمومیت در یک بازه زمانی کوتاه بود؛ چرا که به گفته وی این دارو برای مصرف هشت ماه کشور ذخیره شده بود، اما در عرض دو ماه تمام شد.

دستگاه‌های مسئول در این زمینه نیز واکنش‌های مختلفی در برابر این اپیدمی داشتند؛ وزارت بهداشت نیز طی مکاتبه با معاونین درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، دستورالعمل برخورد با بیمار مبتلا به مسمومیت با سرب را برای ایجاد آمادگی فنی در پزشکان و سایر کارکنان مراکز درمانی ارسال کرد.

همچنین طی مکاتبه‌ای از سوی وزارت بهداشت با ستاد مبارزه ه با مواد مخدر، جهت کنترل این پدیده خواستار همکاری نهادهای انتظامی و امنیتی شدند. در عین حال درخواست معاونت درمان از سازمان غذا و دارو جهت تهیه داروهای مورد نیاز برای درمان مسمومیت با سرب که بسیار هم گران قیمت هستند، به منظور ارتقای آمادگی معاونت غذا و دارو، افزایش ذخایر داروهای آگونیست و مواد اپیوئیدی از قبیل متادون و شربت تریاک و همچنین فراهم کردن شرایط ارائه درمان جایگزین در این گروه از مصرف کنندگان مواد اپیوئیدی، از دیگر اقدامات وزارت بهداشت عنوان شده‌است.

در برخی موارد مسمومیت با سرب در کودکان نیز گزارش شده که به دلیل ناآگاهی والدین و استفاده از تریاک یا مشتقات آن در کودکان با هدف استفاده دارویی بوده است.

در این میان، بیمارستان لقمان حکیم تهران، به عنوان قطب درمان مسمومیت در این استان، آخرین آمار مسمومیت با تریاک آلوده به سرب از دی ماه سال گذشته تا کنون را ۲۰۰۰ نفر اعلام کرده که چهار نفر از این تعداد فوت کرده‌اند. به گفته حسین حسنیان مقدم، یکی از اعضای هیئت علمی این بیمارستان، درحال حاضر مشکلی برای تامین داروی این مسمومیت وجود ندارد و نگرانی‌ها در این خصوص برطرف شده‌است.

حسین حسنیان مقدم در خصوص آخرین آمار مراجعه به این بیمارستان به علت مصرف تریاک آلوده به سرب، گفت: مسمومیت با تریاک آلوده به سرب در سال‌های گذشته نیز اتفاق افتاده، اما تعداد بالایی نداشته است. از دی ماه سال ۹۴، تعداد موارد مسمومیت با سرب ناشی از تریاک خوراکی افزایش پیدا کرده است که احتمالا علت آن افزایش میزان سرب موجود در تریاک است. از همان زمان حدود ۲۰۰۰ بیمار سرپایی و بستری داشتیم که چهار نفر از آنها در این بیمارستان فوت کردند. پزشکی قانونی تعداد موارد فوتی را شش مورد اعلام کرده که دو مورد باقیمانده متعلق به بیمارستان‌های دیگر است. البته این آمار فقط مربوط به تهران است، ممکن است تعداد موارد فوتی بالاتر از این میزان باشد ولی تشخیص داده نشده باشد.

وی افزود: سرب برای سنگین‌تر شدن تریاک اضافه می‌شود که فروشنده بتواند با مبلغ بالاتری آن را بفروشد. خوشبختانه این روند رو به کاهش است، اما همچنان وجود دارد و موارد شدید هنوز به بیمارستان مراجعه می‌کنند.

حسنیان مقدم، علت کاهش روند مراجعه به بیمارستان‌ها را نامشخص عنوان کرد و گفت: این احتمال وجود دارد که بسیاری از آنها از منبع آلودگی دور شده‌اند که باعث شده تعداد بیماران مختصری کاهش پیدا کند.

این عضو هیئت علمی بیمارستان لقمان حکیم تهران همچنین از وضعیت مناسب تامین پادزهر برای این مسمومیت خبر داد و گفت: به نظر می‌رسد باید فلزات سنگین را همیشه پایش کنیم. امروز سرب در تریاک است، اما ممکن است در برخی از مواد غذایی نیز وجود داشته باشد. از آنجا که سرب و سایر فلزات سنگین می‌تواند در کودکان مشکل‌ساز باشد و بر هوش آنها تاثیر منفی بگذارد، ما به وزارت بهداشت پیشنهاد دادیم مواد غذایی را از نظر وجود سرب به طور مرتب پایش کند؛ به این ترتیب می‌توانیم عوارض احتمالی آن را کنترل کنیم.

وی در ادامه تصریح کرد: این موضوع در کشورهای دیگر نیز وجود داشته است و موارد آلودگی گل(حشیش) با سرب نیز گزارش شده‌ است. تمام مخدرها امکان آلودگی به سرب را دارند؛ بنابراین ممکن است سایر مواد مخدر نیز در آینده با این مشکل روبرو شوند.

حسنیان مقدم، افزایش دوز مصرفی تریاک را باعث بالاتر رفتن احتمال مرگ میان مصرف کنندگان عنوان کرد و افزود: بیشتر موارد فوتی در این بیمارستان افرادی بودند که سال‌ها از تریاک استفاده می‌کردند و سن بالاتری داشتند. ابتلا به یبوست در این افراد باعث ماندگاری بیشتر سرب در بدن و در نتیجه افزایش جذب آن می‌شود.

این فلوشیپ شم شناسی و مسمومیت‌ها، دلیل اصلی اپیدمی اخیر را، مصرف تریاک خوراکی دانست و به مصرف کنندگان این نوع از مواد مخدر توصیه کرد: اولین توصیه ما این است که از تریاک خوراکی به سمت مصرف مخدری همتراز با آن و بدون سرب، مانند شربت تریاک روی آورند که توسط کلینیک‌های ترک اعتیاد توزیع می‌شود.

وی افزود: این مسمومیت یک شبه ایجاد نمی‌شود و زمان می‌برد که خودش را نشان دهد؛ چرا که بدن از این ماده انباشته می‌شود. در نتیجه نیاز به استفاده از دارو وجود دارد. سرب وارد استخوان می‌شود و مدت‌ها طول می‌کشد که از آن خارج شود. این کار هم فقط با پادزهر امکان‌پذیر است. بنابراین لازم است هرچه سریع‌تر این اقدام انجام شود تا شانس بهبودی بدون عارضه نیز در بیمار بیشتر شود.

منبع: ایسنا