امیرعبدالهیان در گفت‌وگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان؛
بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی‌روایتی" است/حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید/هیچ معامله‌ای با کشورهای 5+1 در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان "حسین امیرعبدالهیان" مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل در گفتوگویی تفصیلی به موضوعات مهمی همچون تغییرات و جابه‌جایی برخی مسئولان در وزارت خارجه، مسائل منطقه، تحولات سوریه، حادثه تلخ منا، مسئله بحرین و ... پرداخت.
گزیده مهمترین اظهارات "حسین امیرعبدالهیان" به شرح ذیل است:
***عادل الجبیر گفت: نام ایران در تمام پرونده های روی میزم آمده است
***با افتخار از نفوذ خود در منطقه استفاده می‌کنیم
***جلسات 5 ساعته با سید حسن نصرالله داشتیم
***هشدار جدی مقام معظم رهبری به مقامات سعودی باعث شد عربستان از روی استیصال مجبور شود پیکر‌ها جانباختگان منا را به کشور برگرداند
***دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطفی در موضوعات منطقه‌ای به ویژه سوریه بود
***حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید
***هیچ معامله‌ای از طرف ایران و کشورهای 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت
***عملیات پیچیده وزارت اطلاعات برای آزادی دیپلمات کشورمان/دریک مقطعی وی به منطقه‌ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود
***آقای اوحدی بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند
***کودتاگران ترکیه از پایگاه اینجرلیک آمریکا به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری می کردند
***شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشكوك هستم،چه بسا برخى دستان خارجى در اين موضوع نقش داشتند
***بازداشت شیخ علی سلمان یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است
***آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می‌آمد و مرتب مسائل را پیگیری می‌کرد
***بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی‌روایتی" است
متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
باشگاه خبرنگاران جوان: در ملاقاتی که در حاشیه اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی با عادل‌الجیبر؛ وزیر خارجه سعودی داشتید، چه مسایلی مطرح شد؟
ملاقات من با عادل‌الجبیر در حاشیه نشست وزاری خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده در یک محدوده زمانی خیلی خاص انجام شد. وزیر خارجه سعودی کمتر از یک ماه بود که به این سمت منصوب شد،او پیش از این سمت سال‌ها سفیر عربستان سعودی در واشنگتن بود و این دیدار هم زمان با سومین هفته تجاوز آل سعود به یمن انجام شد. فضای صحبتهای من با عادل‌الجبیر متأثر از اقدامات رژیم سعودی در تجاوز علیه یمن بود.
وزیر خارجه سعودی خیلی تند و با شتاب حرف می‌زد و گویی که فقط از روابط دو کشور ایران وعربستان، نکات منفی این روابط درنظرش است. یکی از جملاتی که وزیر خارجه سعودی به من گفت و از آن خیلی ناراحت بود، این بود که گفت؛ من کمتر از یک ماه است در وزارت خارجه مشغول به کار شدم و روی میزم پرونده‌های مختلفی است که هر کدام از آن پرونده‌ها را ورق می‌زنم، نامی از ایران در این پرونده‌ها آمده و مدعی بود که در مسائل مختلف منطقه به نوعی ایران دست دارد.
بنده خیلی صریح و شفاف راجع به آن چیزی که در یمن می‌گذرد صحبت کردم و گفتم که این تصور را نکنید روش نظامی و امنیتی در یمن به نتیجه میرسد و یمن جز راه‌حل سیاسی هیچ راهکار دیگری ندارد. البته در حدود 15 دقیقه‌ای که با هم صحبت داشیتم در رابطه با مسائل عراق، سوریه و لبنان صحبت‌هایی رد و بدل شد اما هشداری که در آنجا به عادل‌الجبیر داده شد این بود که روش‌های توسل به اقدامات نظامی و امنیتی در منطقه را متوقف کنند که این هم به نفع منطقه و هم به نفع عربستان سعودی است.
وزیر خارجه سعودی خیلی تند و با شتاب حرف می‌زد و گویی که فقط از روابط دو کشور ایران وعربستان، نکات منفی این روابط درنظرش است. یکی از جملاتی که وزیر خارجه سعودی به من گفت و از آن خیلی ناراحت بود، این بود که گفت؛ من کمتر از یک ماه است در وزارت خارجه مشغول به کار شدم و روی میزم پرونده‌های مختلفی است که هر کدام از آن پرونده‌ها را ورق می‌زنم، نامی از ایران در این پرونده‌ها آمده و مدعی بود که در مسائل مختلف منطقه به نوعی ایران دست دارد.
بنده خیلی صریح و شفاف راجع به آن چیزی که در یمن می‌گذرد صحبت کردم و گفتم که این تصور را نکنید روش نظامی و امنیتی در یمن به نتیجه میرسد و یمن جز راه‌حل سیاسی هیچ راهکار دیگری ندارد. البته در حدود 15 دقیقه‌ای که با هم صحبت داشیتم در رابطه با مسائل عراق، سوریه و لبنان صحبت‌هایی رد و بدل شد اما هشداری که در آنجا به عادل‌الجبیر داده شد این بود که روش‌های توسل به اقدامات نظامی و امنیتی در منطقه را متوقف کنند که این هم به نفع منطقه و هم به نفع عربستان سعودی است.
***با افتخار از نفوذ خود در منطقه استفاده می‌کنیم
باشگاه خبرنگاران جوان: در آن 15دقیقه‌ای که با وزیر خارجه سعودی صحبت کردید، نکته و مسئله‌ای که باعث تعجب شما شد، چه بود؟
یکی از نکاتی که ذهن عادل‌الجبیر را مشغول کرده این است که وزیر خارجه سعودی در تقسیم کار در کشورش، باید نقش پلیس بد را ایفا کند و خیلی زیبنده نیست که هر هفته توهین‌ها و اتهامات زیادی از سوی یک وزیر خارجه متوجه کشور مهم و بزرگی مانند ایران بکند. برداشت من این بود که عادل‌الجبیر فردی است که احساساتی عمل و شتاب‌زده حرف می‌زند و انسانی است که آن پختگی و متانت لازم برای منصب وزیر خارجه شدن در عربستان را ندارد و شما این را در رفتار‌هایش می‌بینید. البته ما همیشه به صراحت اعلام کردیم که ایران هیچ دخالتی در مسائل منطقه ندارد. اما در منطقه به دلایل مختلف فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی نفوذ داریم و به این نفوذ خودمان افتخار می‌کنیم و در راستای تأمین حداکثری منافع و امنیت ملی از نفوذ خودمان استفاده می‌کنیم و معتقدیم که این نفوذ در راستای کمک به صلح،ثبات،رفاه و امنیت در منطقه مورد استفاده ایران قرار گرفته است.
***جلسات 5 ساعته با سید حسن نصرالله داشتیم
باشگاه خبرنگاران جوان: شما دیدارهایی با دبیر کل حزب الله لبنان، سیدحسن نصرالله داشتید، آن جلسات چگونه بود؟
***جلسات 5 ساعته با سید حسن نصرالله داشتیم
باشگاه خبرنگاران جوان: شما دیدارهایی با دبیر کل حزب الله لبنان، سیدحسن نصرالله داشتید، آن جلسات چگونه بود؟
باید گفت که مشورت با دوستانمان در منطقه برایمان به عنوان یک اصل مطرح است که البته این روش را ادامه خواهم داد. مشورت با سیدحسن نصرالله به این دلیل انجام شد که ایشان یک شخصیت منحصر به فرد در منطقه است و مسائل منطقه را به خوبی درک میکند. وی ایده‌های خیلی دقیق و روشنی نسبت به حل مسائل سیاسی در منطقه دارد. ممکن است فردی که سید حسن نصراله را نشناسد فکر کند حزب‌الله یعنی مقاومت، مقاومت یعنی موشک؛ شاید کمتر جلسه‌ای را با سید حسن نصرالله داشتیم که کمتر 5 ساعت به طول انجامیده باشد و ایشان با صبر و حوصله و بردباری مسائل را گوش میکردند و برای هر کدام ایده‌های دقیق خودشان را مطرح میکردند.
***برتری و رهبری سید حسن نصرالله در جهان عرب
یک زمانی من در تحولات مصر سفرهای مختلفی به قاهره داشتم که خودم را مقید کرده بودم که حتما با شخصیت‌های غیر دولتی مصر از جمله چهره رسانه‌ای و روزنامه‌نگار شناخته شده جهان عرب آقای حسین الهیکل ملاقات کنم. ایشان یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای و یک خبرنگار بود و همچنین آقای عمر موسی که منصب حکومتی چندانی نداشتند.
یکی از توصیه‌های دوستانه‌ای که حسین‌الهیکل داشت، می‌گفت مسائل منطقه با نگاه عربی تجزیه و تحلیل بشود و این کمک میکند درک درستی از مسائل منطقه داشت و به راهکار درستی برای حل مسائل منطقه دست یافت.
یکی از جذابیت‌های دیدار با سیدحسن نصرالله این است که ایشان درک و فهمش نسبت به جهان عرب بسیار عمیق است و نسبت به هر رجل سیاسی و انقلابی در جهان عرب، دبیر کل حزب‌الله برتری و رهبری دارد و ما در جنگ 33 روزه و قبل و بعد از آن، مبارزه و مقاومت علیه رژیم صهیونیستی تا دندان مسلح را میدیدیم و در این مسیر موفق و پیروز شده‌اند.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا اخیرا سردار سلیمانی و سید حسن نصرالله با یکدیگر ملاقات داشته‌اند؟
خیر اطلاعی از این دیدار ندارم و باید از خود سردار سلیمانی پرسید.
***بی‌تجربگی سعودی‌ها؛ علت وقوع حادثه منا
باشگاه خبرنگاران جوان: عملکرد جمهوری اسلامی ایران درحادثه منا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با توجه به اینکه بخشی از این عملکرد متوجه شما به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران بود، این عملکرد را تا چه حد مناسب و کارآمد می دانید؟
حادثه منا ابعاد بسیار گسترده‌ای داشت و از پیچیدگی‌های زیادی هم برخوردار بود و تحلیل زیادی در خصوص چرایی این ماجرا وجود دارد. تصمیم گرفتن در آن شرایط به دلیل پیچیدگی و گستردگی دشوار بود و عربستان درگیر جنگ در یمن بود. برخی از همکاران من در وزارت خارجه و سازمان حج و زیارت از چند هفته قبل به عربستان سفر کرده بودند، وقتی حادثه سقوط جرثقیل در جوار کعبه اتفاق افتاد از آنها علل حادثه را جویا شدم و گفتند حقیقتا با تجربه‌ای که ما داریم در مقایسه با حج سال‌های قبل که از افراد خبره و نیروهای نظامی و پلیس کارکشته سعودی استفاده میکردند و بر تردد و امنیت حجاج نظارت میکردند، این افراد باتجربه امسال به ندرت در مکه و مدینه دیده می‌شوند و عمدتا تعداد زیادی از جوانان سعودی که اکثرا سرباز هستند و هیچ آشنایی با وضعیت ندارند بر کار‌ها نظارت می‌کنند و زمانی که حادثه منا اتفاق افتاد، یکی از دلایش این موضوع بود.
***هشدار جدی مقام معظم رهبری به مقامات سعودی باعث شد عربستان از روی استیصال مجبور شود پیکر‌ها جانباختگان منا را به کشور برگرداند
من درهمان موقع بیان کردم که عربستان سعودی نشان داد که در دو جبهه توان و ظرفیت این را ندارد که مدیریت کند و زمانی که در یمن درگیر جنگ است نمی تواند حج را اداره کند و این ناکارآمدی سعودی ها و بی‌لیاقتی کارگزاران آنها در موضوع حج اثبات شد و تصمیم‌گیری در آن شرایط بسیار دشوار بود با اینکه همه کشور به گونه‌ای درگیر این مسئله بودند و 464 حاجی و زائر ایرانی جانشان را در این حادثه از دست داده بودند و جدای از آن بسیاری از کشورهای اسلامی هم به این مصیبت گرفتار شده بودند.
در آن مقطع چند چیز مهم بود اول اینکه چرا این حادثه اتفاق افتاده و دوم اینکه قبل از ورود به چرایی این حادثه باید مجروحین هر چه زودتر درمان شوند و افرادی که جان خود را از دست دادند مورد شناسایی قرار بگیرند تا به موازات آن بتوانیم اقدامات حقوقی هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی انجام بدهیم. تمام ظرفیت نظام درگیر این کار شده بودند و نباید فراموش کنیم که عربستان سعودی هیچ تمایلی برای انتقال پیکر مطهر کشته‌شدگان این حادثه به کشورهایشان نداشت به ویژه درباره جمهوری اسلامی ایران یعنی آنها هم دچار نوعی سردرگمی شده بودند اینکه بخواهند 464 جسد را به ایران تحویل دهند یعنی تأیید این موضوع که عربستان لیاقت اداره حج را ندارد و سندش هم پیکر این تعداد جانباخته و شهید ایرانی در حادثه منا، لذا سعودی‌ها به دنبال این بودند که با توجیه های مختلف و دروغ‌های بهداشتی و پزشکی این اجساد را به ایران تحویل ندهند اما پیگیریهای جدی که در سطوح مختلف انجام شد و هشدار جدی که مقام معظم رهبری به مقامات سعودی داد راه را باز کرد و عربستان از روی استیصال مجبور شد که این پیکر‌ها را به کشور برگرداند. به دلیل اینکه موضوع را به نوعی از نظر خودش فیصله و پایان دهد پیکر مطهر شهدای ما را تحویل داد ولی درخصوص کشورهای دیگر این امر انجام نشد وبا توجیهاتی اجساد را به کشورهایشان ندادند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بر پیگیری حقوقی این مسئله تأکید دارد و در این راستا کمیته‌ای در وزارت امور خارجه تشکیل دادند، بعد از آنکه ما از بحران خارج شدیم پیگیری امور از معاونت عربی آفریقانی به معاونت کنسولی آقای قشقاوی واگذار شد. باید گفت که سعودی‌ها هیچ همکاری برای پیگیری این پرونده نکردند چرا که آنها اساسا علاقه‌ای ندارند که این موضوع مستند‌سازی شود و مایلند از این موضوع به راحتی عبور کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: پس شما عملکرد جمهوری اسلامی ایران را مثبت می‌دانید؟
بنده عملکرد جمهوری اسلامی را در موضوع پیگیری چرایی حادثه و انتقال فوری مجروحین و پیکر مطهر شهدا و پیگیریهای حقوقی مناسب می‌دانم اما باید توجه داشت که پیگیریهای حقوقی یک امر زمان‌بر است و این پیگیری‌ها باید در زمان خودش به نتیجه برسد و اینجا جا دارد که از تمام دست‌اندرکاران حج به ویژه نماینده مقام معظم رهبری، حجت الاسلام قاضی عسگر و تیم ایشان و آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت و تیمشان تشکر ویژهای داشته باشم که سخت‌ترین شرایط را آنها طی کردند، البته باید گفت که تمام بخش‌های ذیربط کشور مانند وزارت امور خارجه، سفارت و کنسولگری همه درگیر این موضوع بودند.
***دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطفی در موضوعات منطقه‌ای به ویژه سوریه بود
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در دیداری که پوتین در تهران داشت تصمیمی در خصوص مسائل منطقه از جمله سوریه گرفته شد و مهمترین تصمیمی که ایران و روسیه گرفتند چه بود؟
دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطف روابط تهران و مسکو و همچنین نقطه عطفی در موضوعات منطقه‌ای به ویژه سوریه بود که بعد آن آثار حمایت نظامی روسیه از سوریه در مقابله با داعش را به طور واضح در اخبار و مستندات شاهد بودیم در مجموع آن سفر در راستای تصویب همکاری‌های تهران و مسکو و همچنین بحث مبارزه با تروریسم بود که مورد توجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه قرار گرفته که می‌شود از آن به عنوان یک نقطه عطف در روابط ایران و روسیه یاد کرد.
***حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مواردی از بشار اسد و خانواده‌اش خواسته شده که به تهران بیایند و پاسخ آنها چه بود؟
شاید حداقل دو بار در سال‌های گذشته از بشار اسد خواسته شد که همراه با خانواده‌اش برای استراحت به تهران یا شهری دیگر بروند اما پاسخ بشار اسد پاسخی شنیدنی بود که گفت من تا آخر درکنار مردم کشورم هستم و از سوریه خارج نخواهم شد و خانواده و همسر من مسئول سرکشی و رسیدگی به امور خانواده‌های شهدای جنگ علیه تروریست‌ها در کشور هستند و همسر و فرزندان من هم سوریه را ترک نخواهند کرد.
یکی از نکاتی که توانست به مقاومت در برابر این همه فشار در سوریه کمک کند نقش ویژهای است که رهبری سوریه در این کشور ایفا میکند. موضوع دوم نقش ارتش سوریه بود که علی‌رغم تحلیل‌های غربی‌ها و برخی کشورهای عربی باید در 3 ماه اول بحران فرو می‌پاشید اما این اتفاق نیافتاد و حمایت‌های مردمی هم بسیار تأثیر گذار بود، در این موضوع اساسا نقش رهبری در بحرانها بسیار مهم است و درجهان عرب و کشورهایی که ساختار‌های متفاوت سیاسی دارند رهبری یک نقش ویژه و والایی دارد که اعتقاد دارم درسوریه هم این رویکرد بشار اسد خیلی کمک‌کننده بوده، برای اینکه سوریه بتواند این فشارها را تحمل کند و زمانی که مردم می‌بینند رهبرشان درکنارشان ایستاده و حتی فرزندانش در مدرسه‌ای درداخل دمشق در زیر گلوله‌باران و خمپاره‌اندازی‌های گروه‌های مسلح بی‌مسئولیت و تروریست درس میخواند این برای مردم سوریه روحیه‌بخش است.
***هیچ معامله‌ای از طرف ایران و کشورهای 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مذاکرات هسته ای ایران با گروه 5+1 معامله‌ای در خصوص مسائل منطقه صورت گرفت؟
هیچ معامله‌ای از طرف جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت اساسا ما در وزارتخارجه اجازه نداشتیم در خصوص مسائل منطقه با آمریکا گفتوگویی انجام دهیم و گفت‌وگوهای ما و آمریکا در چارچوب مسائل هسته‌ای بود و با گروه 5+1 هم همین گونه بود، اما با کشورهای اروپایی در خصوص مسائل منطقه به موازات مذاکرات هسته‌ای به طور طبیعی گفت‌وگو‌هایی شروع شد اما این به این معنا نبود که مابه ازای برجام و مسائل هسته‌ای مسئله منطقه تعریف شود و خط قرمز ما هم این بود که با آمریکایی‌ها درخصوص مسائل منطقه هیچ گفتوگویی نداریم و تأکیدمان هم بر این بود که مسائل منطقه باید در منطقه و توسط اهالی منطقه حل و فصل شود.
اساسا ضرورتی هم وجود نداشت در حالی که پرونده هسته‌ای باز است و هنوز آمریکایی‌ها صداقت خود را نشان نداده‌اند ما بخواهیم چندین پرونده منطقه‌ای را هم زمان بر روی میز باز کنیم و آمریکای ها بخواهند استفاده خودشان را از آن ببرند، البته آمریکایی ها در هر فرصتی تلاش میکردند از قبال مذاکرات هسته‌ای راجع به مسائل منطقه‌ای حرفی بزنند یا یک مطلب مهمی را منتقل کنند. اما هیچ گاه ای به یک مذاکره در خصوص مسائل منطقه تبدیل نشد و این ملاحظه جدی بود که طرف ایرانی داشت.
***عملیات پیچیده وزارت اطلاعات برای آزادی دیپلمات کشورمان/دریک مقطعی وی به منطقه‌ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود
باشگاه خبرنگاران جوان: در خصوص آزاد سازی دیپلمات ایرانی در یمن رایزنی و عملیاتی ویژه وزارت اطلاعات شامل چه مواردی بود؟
اقدامی که وزارت اطلاعات انجام داد یک اقدام اطلاعاتی خیلی پیچیده بود دقیقا در شرایطی که همه در رسیدن به وضعیت مطلوب دیپلمات ربوده شده در یمن ناامید شده بودند چون ایشان بالاخره توسط عوامل تروریستی و گروه‌های مرتبط با القاعده ربوده شده بود و در شرایط سخت و بدترین نقطه یمن که به یک فرد می‌توانند شرایط سختی را تحمیل کنند نگهداری می‌شد و وی ماه‌ها در آنجا و در آن شرایط سخت نگهداری شد و دسترسی به او با توجه به جابه‌جایی‌های مکرری که در مکانش صورت می‌گرفت کار بسیار دشواری بود.
وزارت اطلاعات با روش‌های مورد توجه خودش توانست اولا ردیابی کند و تا آنجایی که اطلاع دارم بخشی از عملیات وزارت اطلاعات ردیابی مسیر‌هایی بود که این دیپلمات جابه‌جا می‌شد و بخش دیگری از عملیات پیچیده وزارت اطلاعات مراقبت‌هایی بود که باید از این دیپلمات کشورمان انجام می‌شد که کشته نشود ، در آن جابه‌جایی‌ها دریک مقطعی وی به منطقه‌ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود. همه این‌ها تأییدی است بر توانمندی هایی که مأموران وزارت اطلاعات کشور و سربازان گمنام امام زمان(عج) به آن شهرت دارند و توانستند با دقت و حساسیت ویژه این مأموریت را انجام دهند البته فراموش نمی‌کنیم که بعد از اعلام این مسئله در همان مقطع برخی به ویژه یک جریان وابسته به عربستان سعودی فشار آوردند که انصارالله زمینه ورود وزارت اطلاعات را فراهم کرده و با ایران در تحولات یمن نقش دارد اما اصلا چنین موضوعی نبوده و این عملیات اطلاعاتی صرفا با استعداد‌های ذاتی دستگاه‌های کشور انجام شد واین استعداد کمک کرد به این که بتوانیم دیپلمات کشورمان را سالم از صنعا خارج کنیم و اتهاماتی که مبنی بر هماهنگی با جهتی در یمن زده شد با این هدف بود که انصاراله را تضعیف کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: علت اصلی شهادت یکی از دیپلمات‌ها و ایجاد این تنش چه بود؟ بعد از ربوده شدن یک دیپلمات ایرانی و شهادت دیپلماتی دیگر در حین ربوده شدن آیا با این امر انگیزه تروریست‌ها مشخص شد؟
ما این داستان را قبل از این در عراق تجربه کردیم و بعد از عراق در سوریه هم تجربه‌اش را داشتیم. جمهوری اسلامی ایران به دلایل مختلف فرهنگی و اجتماعی در منطقه قابل نفوذ است، هم آمریکایی‌ها و هم سعودی‌ها تلاششان متمرکز است بر این که مانع از نفوذ ایران در منطقه شوند و نفوذ ایران در منطقه را سد کنند. بالاخره بعد از تحولاتی که در عراق رخ داد و دوستانی که دوره صدام به ایران آمده بودند و ایران به آنها پناه داده بود الان در عراق جدید نخست وزیر، رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر خارجه شده‌اند. این‌ها کسانی بودند که در کشور ما زندگی کرده‌اند و فرزندانشان درتهران و کرج به دنیا آمده‌اند و بزرگ شده‌اند.
بنده یک وقتهایی به یکی ازمقامات کشورهای عربی گفتم گناه ما چیست دوستانی که در دوره صدام از ظلم وی در ایران بودند و حمایتشان کردیم و حال با تحولات عراق و پیگیریهای آنها باعث شد که با اعتماد و رأی مردم در رأس حکومت عراق قرار بگیرند و حتما این‌ها برای ما در عراق ایجاد نفوذ می‌کنند و ما از این نفوذ‌ها در راستای تأمین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی خودمان استفاده می‌کنیم لذا هم آمریکایی‌ها وهم عربستان سعودی در عراق با عملیات‌هایی سعی کردند فضای رعب و وحشت ایجاد کنند که ایران یک حضور عادی دیپلماتیک نداشته باشند و همچنین در سوریه و یمن هم همین کار را انجام دادند و هدف آنها از این ربایش‌ها محدود کردن دیپلمات‌های ما و مانع شدن از این است که ایران از نفوذ خودش در تأمین حداکثری امنیت ملی‌اش در منطقه استفاده کند.
***آقای اوحدی بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند
باشگاه خبرنگاران جوان: عربستان مدعی شده سهمیه حج ایران را به کشورهای دیگر واگذار میکند نظرتان در این رابطه چیست؟ آیا چنین چیزی از عربستان بعید است؟
حاکمان جدید عربستان سعودی متأسفانه تصمیمات هیجانی و غیر معقول زیادی را در یک سال و نیم گذشته که در رأس قدرت قرار گرفته‌اند اتخاذ کردند، از تصمیم اشتباه حمله به یمن گرفته تا مانع تراشی برای ورود زوار ایرانی که اگر اندکی تعقل و حکمت در طرف سعودی حاکم بود چنین تصمیم‌هایی نمی‌گرفتند، زیرا سعودی‌ها برای اینکه خشم و نفرت بخش مهمی ازمردم ما را نسبت به حادثه منا کاهش بدهند باید در حج امسال بخش مهمی از تسهیلات را فراهم میکردند که هم برای زوار ایرانی و هم برای خانواده شهدای حادثه منا باشد اما ما شاهد این بودیم که سعودی‌ها به بهانه‌های مختلف در مذاکرات رفتارهایی میکردند که اتباع و زوار ایرانی نتوانند حضور پیدا کنند بنده هم به مقامات غربی و عربی به صراحت در مذاکرات گفتم.
در دوره اولی که آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت برای مذاکره حج امسال حضور پیدا کرد علاوه بر رفتار‌های توهین‌آمیز در فرودگاه بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند رفتار‌های نامتعارف و نامتوازن عربستان سعودی طبیعی بود که آنها با هدفی این رفتار‌ها را انجام می‌دهند بخشی از سهمیه حج که اختصاص به ایران دارد در حج سال جاری کاهش پیدا میکند و ممکن است بدون اینکه آنها اعلام کنند این سهمیه رابه کشورهای دیگری که مدنظرشان است بدهند اما مسئله حج مسئله‌ای نیست که فقط در اختیار عربستان سعودی باشد و به عربستان اجازه داده نخواهد شد که حج و مکه و مدینه را در گروگان خودش قرار دهد زیرا مکه و مدینه متعلق به جهان اسلام است. عربستان این اشتباه خودش را باید جبران کند و امیدوار هستیم با تعقل و تدبر این کار را انجام دهد هر چند که از حاکمان فعلی عربستان بعید است که تصمیمات درست اتخاذ کند.
باشگاه خبرنگاران جوان: علت اینکه کشورهای عربی به ویژه عربستان در کاهش قیممت نفت پافشاری دارند چیست؟ و اینکه چرا اوپک و سازمان‌های مربوطه نفتی نتوانسته‌اند تا به امروز در این راستا کاری انجام دهند.
تجربه کاری بنده در منطقه و عربستان تا به امروز نشان می‌دهد که در مباحث کلان عربستان هیچ کاری را بدون هماهنگی با آمریکا قادر نیست انجام دهد به دلیل اینکه عربستان زمانی که حمله به یمن را آغاز می‌کرد به صراحت اعلام کرد که ایالت متحده آمریکا همکاری لجستیکی و اطلاعاتی با عربستان سعودی درجنگ یمن دارد مثل اینکه آمریکا به ظاهر تلاش‌هایی را برای آتش‌بس در یمن انجام می‌داده اما راهبردی که در منطقه دنبال میکردند حتما برای آمریکایی‌ها قابل قبول نبوده که یک گروه مؤثری مانند انصارالله در یمن وجود داشته باشد که یک موقعیت ژئواستراتژیک در منطقه دارد. عربستان سعودی در موضوع نفت در سال‌های اخیر سیاست‌های خودش را با ریاست‌‌ها و اهدافی که آمریکا در منطقه دنبال می‌کرد هماهنگ میکند و به طور طبیعی به عنوان بخشی از ابزار اعمال سیاست‌های آمریکا عربستان سعودی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.
ممکن است عوامل دیگری نقش داشته باشند اما تولید بالای نفت عربستان سعودی سهم مهمی در پایین نگه داشتن قیمت نفت و کاهش آن دارد و تحلیل بنده این است که عربستان در آستانه اجرای برجام با همکاری غرب و آمریکا تلاش جدی را انجام داده که درآمد نفتی ایران افزایش پیدا نکند و ایران نتواند از بحث برجام نتیجه‌ای بدست آورد زیرا آمریکایی ها که در مذاکره با ما بر روی کاغذ برجام را امضا کردند از همان ابتدا چنین نیتی نداشتند که برجام برای ما گشایش ایجاد کند لذا به طور هم‌زمان بر روی کاغذ سند را امضا کردند و از آن طرف در راستای راهبرد کلیه‌شان در منطقه از چنین روش‌های مستقیم و غیرمستقیم استفاده کردند که برجام تأثیر واقعی خودش را در زندگی مردم نداشته باشد.
***ورود به مذاکرات منطقه‌ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده است
باشگاه خبرنگاران جوان:رئیس سازمان سیا اخیرا گفته ما در موضوعات مختلف با ایران در حال مذاکره هستیم، آیا چنین است؟
براساس اطلاعات بنده اين ادعای رئیس سازمان سیا، بى اساس است، ما هیچ مذاکره‌ای در خصوص مسائل منطقه ای با آمریکا نداشتیم، در مقاطعی آمریکایی‌ها سعی کردند مطالبی را با استفاده از فرصت مذاکرات هسته‌ای منتقل کنند اما به دلیل اینکه ورود به مذاکرات منطقه‌ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده چنین مذاکره‌ای با آمریکا شکل نگرفته و این موضوع تنها ادعای رئیس سازما سیا است.
باشگاه خبرنگاران جوان: سرنوشت سیاسی دولت عراق را چگونه می‌بینید، آيا پيروزى زودرس را براى دولت، مردم و ارتش عراق متصور هستيد؟
دولت، مردم و ارتش عراق پس از تحمل خسارت سنگین، در ماجراى سقوط موصل از سوی داعش که عقبه آن به عملیات سرویسهای امنیتی در منطقه و خارج از منطقه و عوامل وابسته به حزب بعث عراق و بقایای رژیم صدام مربوط ميشود، شاهد ايجاد نوعی انسجام در عراق برای مبارزه با داعش هستيم كه خروجی آن تقویت وضعیت ارتش و تشکیل حشدالشعبی یا نیروی مردمی بود، همچنين فتوای مراجع تقلید هم در این زمینه نقش مهمی داشت و ما نباید فراموش کنیم وجود مرجعیت دینی در عراق نقشی بارز دارد که اساسا نقطه اميد و اتکاى هر بحران است .
بنده نسبت به آینده عراق خوش بین هستم و در عین حال معتقدم برخی از بازیگران خارجی قصد دارند عراق را به سمت بی‌ثباتی هدايت کنند، آمریکایی‌ها پس از شكست خود در خروج نظامى سال ٢٠١١ عراق مى كوشند به بهانه مبارزه با داعش، بازگشت خود را با پهن کردن نیروهای نظامی در این کشور، توسعه دهند.
متاسفانه عربستان نقش سازنده در تحولات عراق ندارد اما نکته مهم آن است که مرجعیت دینی، رهبران سیاسی، دولت،ارتش حشدالشعبی و نیروهای مردمی عراق بحث مبارزه با داعش را با جدیت پیش ببرند هرچند كه تاكنون ارتش عراق پیروزی های بسیار چشمگیری به دست آورده است. مبارزه با تروریسم آن هم تروریسمی که مورد حمایت ابزاری ده‌ها کشور خارجی بوده، پدیده‌ای دشوار و پیچیده اما شدنی است.
***کودتاگران ترکیه از پایگاه اینجرلیک آمریکا به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری می کردند
باشگاه خبرنگاران جوان: چرا كودتاى تركيه شكل گرفت، با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری كه فرمودند اتهامات جدى به آمریکا وارد است، چراكه اين كشور از متحدان تركيه بوده چرا بايد در كودتا دست داشته باشد؟
یک اتفاق مهم در منطقه تحت عنوان بیداری اسلامی طی 6 سال گذشته در تونس، مصر، لیبی، یمن، بحرین، سوریه رخ داده که آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش کردند پدیده بیداری اسلامی را به عاملی برای تضعیف و شکست محور مقاومت و تقویت رژیم صهیونیستی تبدیل کنند. به عنوان مثال آمریکا ممکن است در جایی از کشور عراق یک قدم مثبت و در جایی دیگر 10 قدم منفی بردارد و یا اینکه ممکن است در عراق یک قدم مثبت و در سوریه 50 قدم منفی بردارد، مهم این است که خروجی رفتار محور آمریکا و رژیم صهیونیستی کاملا در راستای اهداف و خواسته های خودشان در حال پیگیری و طراحی بود در نتیجه ارتشهای مقتدری همچون عراق، سوریه، مصر باید در این بحرانها شکسته میشدند.
آنچه که در ترکیه اتفاق افتاد از یک منظر به این رویکرد بازمی‌گردد که از بين بردن انسجام كشورى منسجم مثل تركيه میتواند بخشی از سناریوی جدید در کودتا باشد حال اگر فرض كنيم آمریکایی ها به دنبال ايجاد ناامنى در ترکیه نبودند، اما حذف جریان اسلامی ترکیه كه در راس حاکمیت قرار دارد قطعا ميتواند از اهداف آمريكا باشد که البته ممکن است آمریکا اعلام کند در اين زمينه نقشى نداشته اما این مقوله اى غیر قابل باور است چرا که هواپیماهای کودتاگران از پایگاه اینجرلیک اين كشور به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری میکردند و هدایت و فرماندهی میشدند.در این زمینه مواردی به چشم میخورد که در اتاق عملیات مشترک نظامیان میان آمریکا و عراق، ژنرالهای این دو کشور برای مبارزه با داعش و کنترل امنیت در عراق حضور دارند.
همچنین در مواردی دیده شده که يك کارناوال 50 خودرویی از سوی داعش در منطقه رمادی تردد میکند. فرض بر اين است كه به محض شناسایی، بايد مورد هدف قرار گیرند لذا اگر قرار بود نیروهای عراقی آنرا هدف قرار دهند ژنرالهای آمریکایی مانع میشدند در نتیجه اگر قرار بود دولت، مردم و ارتش عراق منتظر عملیات آمریکایی‌ها باشند امروز کل عراق در اختیار داعش بود.
***شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشكوك هستم،چه بسا برخى دستان خارجى در اين موضوع نقش داشتند
باشگاه خبرنگاران جوان: از نظر شما آيا بازگشايى سفارت سعودى در آينده نزديك قابل انجام است يا اينكه موضوع سفارت بهانه اى به دست این کشور است؟
موضوع سفارت، دقيقا بهانه بود. عربستانى ها تعمدا آيت الله شيخ نمر را اعدام كردند زيرا شاهد واكنش ها درباره آن در ايران بودند. شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشكوك هستم كه صرفا اتفاقى سياسى بوده باشد چه بسا برخى دستان خارجى در اين موضوع نقش داشتند. به هر حال اتفاقى كه در مقابل سفارت عربستان افتاد در عالى ترين سطوح ايران مورد نكوهش قرار گرفت و عوامل آن هم در حال محاكمه هستند.
ما عليرغم مسوليتى كه در وزارت خارجه داشتيم، مورد انتقاد بوديم زيرا انتظار بر اين بود كه ما بايد رفتارى قاطع و تند با عربستان داشته باشيم. از اين جهت افكار عمومى با بيان اين مهم كه "ببينيد با شهداى ما در منا چه كردند"، "با شيخ نمر به عنوان روحانى عاليرتبه چه كردند" درخواست اتخاذ مواضعى محكم را در برابر عربستان داشتند.
در رابطه با قطع روابط ديپلماتيك، بايد بگويم ما باب را براى عربستان باز گذاشتيم تا هر زمان بتواند سفارت خود را بازگشايى كند به هر حال روابط ديپلماتيك امرى طبيعي است و بازگشت رابطه طبيعى ميان تهران و رياض ميتواند به سود دو كشور و منطقه باشد، البته درباره اينكه چه زمانى عربستان اين تصميم را خواهد گرفت معتقدم سعودى ها چاره اى جز بازگشايى سفارت خود ندارند و نهايتا دير يا زود اين تصميم اتخاذ ميشود اما از آنجايى كه آنها به تناسب شرايط خود تصميم گيرى ميكنند بعيد ميدانم قطع اين رابطه استمرار پيدا كند چراكه سعودى ها هم چاره اى جز فاصله گرفتن از هيجانات ندارند.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به تغييرات و جابه‌جايى ها در وزارت خارجه روايت هاى مختلفى از منابع آگاه و غير آگاه ارائه شد، نظر شما درباره روايت اصلى اين مسىله چيست؟
جابه جايى امرى طبيعى بوده كه در همه دستگاه ها وجود دارد و بديهى است كه فرد تصميم گيرنده دلايل خاص خود را براى جابه جايى دارد. در اين زمينه بايد بگويم قطعا خيرى در اين تغيير و تحولات براى بنده وجود داشت. در اينباره زمزمه هايى مبنى بر اينكه علت جابه جايى، تغيير سياست ها است، شنيده ميشود لذا در اين مورد بايد بگويم طرح اين موضوع از سوى برخى نخبگان فعال سياسى و بين المللى امرى طبيعى است اما در عين حال بر كسى پوشيده نيست كه سياستهاى اصولى نظام، توسط شوراى عالى امنيت ملى مورد بحث و كارشناسى قرار مى گيرد و نهايتا با تأييد مقام معظم رهبرى به دستگاه ها و وزارت خانه ها ابلاغ ميشود بر اين اساس ممكن است افراد و مسؤولان تغيير كنند اما سياست ها، سياست هاى واضح و پايدارى است.
باشگاه خبرنگاران جوان: برخى رسانه هاى عربى مدعى شدند بنابه درخواست مقامات برخى كشورهاى حاشیه خليج فارس از جمله كويت اين تغييرات صورت گرفته است كه البته اين موضوع بعنوان چراغى سبز براى مذاكرات با این كشورها در نظر گرفته شده، آيا اين مسىله را تأييد ميكنيد؟
بيش از اين علاقه اى به ورود به جزئيات ندارم زيرا در فضاى مجازى روايت هاى متنوعى نقل ميشود كه بسيارى از آنها مبناى درست و دقيقى ندارد.
باشگاه خبرنگاران جوان: همانطور كه مطرح شد اين موضوع ادعاى رسانه هاى عربى بوده، نظر شما در اينباره چيست؟
شايد يكى از دلايل مطرح كردن اين موضوع از سوى رسانه هاى عربى آن است كه در طول 5 سال فعاليت خود در وزارت خارجه كوشيدم سياست خارجى كشورم را با مشورت وزير و مقامات عالى،کمک كنم، در اين راستا يكى از موضوعات، مسئله سوريه و منطقه بود. زمانى كه در وزارت خارجه مسؤليت داشتم در گفت و گوهاى ديپلماتيك با مقامات منطقه درباره مواضع ايران، سوريه و آينده اين كشور همچنين محور مقاومت، اظهارات صريح و شفافى داشتم و كوشيدم از تجارب و ادبيات ديپلماتيك استفاده كنم.يكى از نكاتى كه به تبيين شفافيت سياست كشور كمك كرد آن بود كه همواره كوشيدم صادقانه، صريح و با بيان ديپلماتيك، واقعيت ها را در عرصه ديپلماتيك و ديپلماسي مطرح كنم البته شايد برخى مواضع بنده از صراحت بيشترى برخوردار بود و همين مسىله به نوعى توجه ويژه رسانه هاى عربى را جلب كرد تا با حساسيت بيشترى اين موضوع را دنبال كنند.
یکی از جذابیت‌های دیدار با سیدحسن نصرالله این است که ایشان درک و فهمش نسبت به جهان عرب بسیار عمیق است و نسبت به هر رجل سیاسی و انقلابی در جهان عرب، دبیر کل حزب‌الله برتری و رهبری دارد و ما در جنگ 33 روزه و قبل و بعد از آن، مبارزه و مقاومت علیه رژیم صهیونیستی تا دندان مسلح را میدیدیم و در این مسیر موفق و پیروز شده‌اند.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا اخیرا سردار سلیمانی و سید حسن نصرالله با یکدیگر ملاقات داشته‌اند؟
خیر اطلاعی از این دیدار ندارم و باید از خود سردار سلیمانی پرسید.
***بی‌تجربگی سعودی‌ها؛ علت وقوع حادثه منا
باشگاه خبرنگاران جوان: عملکرد جمهوری اسلامی ایران درحادثه منا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با توجه به اینکه بخشی از این عملکرد متوجه شما به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران بود، این عملکرد را تا چه حد مناسب و کارآمد می دانید؟
حادثه منا ابعاد بسیار گسترده‌ای داشت و از پیچیدگی‌های زیادی هم برخوردار بود و تحلیل زیادی در خصوص چرایی این ماجرا وجود دارد. تصمیم گرفتن در آن شرایط به دلیل پیچیدگی و گستردگی دشوار بود و عربستان درگیر جنگ در یمن بود. برخی از همکاران من در وزارت خارجه و سازمان حج و زیارت از چند هفته قبل به عربستان سفر کرده بودند، وقتی حادثه سقوط جرثقیل در جوار کعبه اتفاق افتاد از آنها علل حادثه را جویا شدم و گفتند حقیقتا با تجربه‌ای که ما داریم در مقایسه با حج سال‌های قبل که از افراد خبره و نیروهای نظامی و پلیس کارکشته سعودی استفاده میکردند و بر تردد و امنیت حجاج نظارت میکردند، این افراد باتجربه امسال به ندرت در مکه و مدینه دیده می‌شوند و عمدتا تعداد زیادی از جوانان سعودی که اکثرا سرباز هستند و هیچ آشنایی با وضعیت ندارند بر کار‌ها نظارت می‌کنند و زمانی که حادثه منا اتفاق افتاد، یکی از دلایش این موضوع بود.
***هشدار جدی مقام معظم رهبری به مقامات سعودی باعث شد عربستان از روی استیصال مجبور شود پیکر‌ها جانباختگان منا را به کشور برگرداند
من درهمان موقع بیان کردم که عربستان سعودی نشان داد که در دو جبهه توان و ظرفیت این را ندارد که مدیریت کند و زمانی که در یمن درگیر جنگ است نمی تواند حج را اداره کند و این ناکارآمدی سعودی ها و بی‌لیاقتی کارگزاران آنها در موضوع حج اثبات شد و تصمیم‌گیری در آن شرایط بسیار دشوار بود با اینکه همه کشور به گونه‌ای درگیر این مسئله بودند و 464 حاجی و زائر ایرانی جانشان را در این حادثه از دست داده بودند و جدای از آن بسیاری از کشورهای اسلامی هم به این مصیبت گرفتار شده بودند.
در آن مقطع چند چیز مهم بود اول اینکه چرا این حادثه اتفاق افتاده و دوم اینکه قبل از ورود به چرایی این حادثه باید مجروحین هر چه زودتر درمان شوند و افرادی که جان خود را از دست دادند مورد شناسایی قرار بگیرند تا به موازات آن بتوانیم اقدامات حقوقی هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی انجام بدهیم. تمام ظرفیت نظام درگیر این کار شده بودند و نباید فراموش کنیم که عربستان سعودی هیچ تمایلی برای انتقال پیکر مطهر کشته‌شدگان این حادثه به کشورهایشان نداشت به ویژه درباره جمهوری اسلامی ایران یعنی آنها هم دچار نوعی سردرگمی شده بودند اینکه بخواهند 464 جسد را به ایران تحویل دهند یعنی تأیید این موضوع که عربستان لیاقت اداره حج را ندارد و سندش هم پیکر این تعداد جانباخته و شهید ایرانی در حادثه منا، لذا سعودی‌ها به دنبال این بودند که با توجیه های مختلف و دروغ‌های بهداشتی و پزشکی این اجساد را به ایران تحویل ندهند اما پیگیریهای جدی که در سطوح مختلف انجام شد و هشدار جدی که مقام معظم رهبری به مقامات سعودی داد راه را باز کرد و عربستان از روی استیصال مجبور شد که این پیکر‌ها را به کشور برگرداند. به دلیل اینکه موضوع را به نوعی از نظر خودش فیصله و پایان دهد پیکر مطهر شهدای ما را تحویل داد ولی درخصوص کشورهای دیگر این امر انجام نشد وبا توجیهاتی اجساد را به کشورهایشان ندادند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بر پیگیری حقوقی این مسئله تأکید دارد و در این راستا کمیته‌ای در وزارت امور خارجه تشکیل دادند، بعد از آنکه ما از بحران خارج شدیم پیگیری امور از معاونت عربی آفریقانی به معاونت کنسولی آقای قشقاوی واگذار شد. باید گفت که سعودی‌ها هیچ همکاری برای پیگیری این پرونده نکردند چرا که آنها اساسا علاقه‌ای ندارند که این موضوع مستند‌سازی شود و مایلند از این موضوع به راحتی عبور کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: پس شما عملکرد جمهوری اسلامی ایران را مثبت می‌دانید؟
بنده عملکرد جمهوری اسلامی را در موضوع پیگیری چرایی حادثه و انتقال فوری مجروحین و پیکر مطهر شهدا و پیگیریهای حقوقی مناسب می‌دانم اما باید توجه داشت که پیگیریهای حقوقی یک امر زمان‌بر است و این پیگیری‌ها باید در زمان خودش به نتیجه برسد و اینجا جا دارد که از تمام دست‌اندرکاران حج به ویژه نماینده مقام معظم رهبری، حجت الاسلام قاضی عسگر و تیم ایشان و آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت و تیمشان تشکر ویژهای داشته باشم که سخت‌ترین شرایط را آنها طی کردند، البته باید گفت که تمام بخش‌های ذیربط کشور مانند وزارت امور خارجه، سفارت و کنسولگری همه درگیر این موضوع بودند.
***دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطفی در موضوعات منطقه‌ای به ویژه سوریه بود
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در دیداری که پوتین در تهران داشت تصمیمی در خصوص مسائل منطقه از جمله سوریه گرفته شد و مهمترین تصمیمی که ایران و روسیه گرفتند چه بود؟
دیدار پوتین با مقام معظم رهبری نقطه عطف روابط تهران و مسکو و همچنین نقطه عطفی در موضوعات منطقه‌ای به ویژه سوریه بود که بعد آن آثار حمایت نظامی روسیه از سوریه در مقابله با داعش را به طور واضح در اخبار و مستندات شاهد بودیم در مجموع آن سفر در راستای تصویب همکاری‌های تهران و مسکو و همچنین بحث مبارزه با تروریسم بود که مورد توجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه قرار گرفته که می‌شود از آن به عنوان یک نقطه عطف در روابط ایران و روسیه یاد کرد.
***حداقل دو بار از بشار اسد خواستیم با خانواده اش به ایران بیاید
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مواردی از بشار اسد و خانواده‌اش خواسته شده که به تهران بیایند و پاسخ آنها چه بود؟
شاید حداقل دو بار در سال‌های گذشته از بشار اسد خواسته شد که همراه با خانواده‌اش برای استراحت به تهران یا شهری دیگر بروند اما پاسخ بشار اسد پاسخی شنیدنی بود که گفت من تا آخر درکنار مردم کشورم هستم و از سوریه خارج نخواهم شد و خانواده و همسر من مسئول سرکشی و رسیدگی به امور خانواده‌های شهدای جنگ علیه تروریست‌ها در کشور هستند و همسر و فرزندان من هم سوریه را ترک نخواهند کرد.
یکی از نکاتی که توانست به مقاومت در برابر این همه فشار در سوریه کمک کند نقش ویژهای است که رهبری سوریه در این کشور ایفا میکند. موضوع دوم نقش ارتش سوریه بود که علی‌رغم تحلیل‌های غربی‌ها و برخی کشورهای عربی باید در 3 ماه اول بحران فرو می‌پاشید اما این اتفاق نیافتاد و حمایت‌های مردمی هم بسیار تأثیر گذار بود، در این موضوع اساسا نقش رهبری در بحرانها بسیار مهم است و درجهان عرب و کشورهایی که ساختار‌های متفاوت سیاسی دارند رهبری یک نقش ویژه و والایی دارد که اعتقاد دارم درسوریه هم این رویکرد بشار اسد خیلی کمک‌کننده بوده، برای اینکه سوریه بتواند این فشارها را تحمل کند و زمانی که مردم می‌بینند رهبرشان درکنارشان ایستاده و حتی فرزندانش در مدرسه‌ای درداخل دمشق در زیر گلوله‌باران و خمپاره‌اندازی‌های گروه‌های مسلح بی‌مسئولیت و تروریست درس میخواند این برای مردم سوریه روحیه‌بخش است.
***هیچ معامله‌ای از طرف ایران و کشورهای 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در مذاکرات هسته ای ایران با گروه 5+1 معامله‌ای در خصوص مسائل منطقه صورت گرفت؟
هیچ معامله‌ای از طرف جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 5+1 از جمله آمریکا در خصوص مسائل منطقه صورت نگرفت اساسا ما در وزارتخارجه اجازه نداشتیم در خصوص مسائل منطقه با آمریکا گفتوگویی انجام دهیم و گفت‌وگوهای ما و آمریکا در چارچوب مسائل هسته‌ای بود و با گروه 5+1 هم همین گونه بود، اما با کشورهای اروپایی در خصوص مسائل منطقه به موازات مذاکرات هسته‌ای به طور طبیعی گفت‌وگو‌هایی شروع شد اما این به این معنا نبود که مابه ازای برجام و مسائل هسته‌ای مسئله منطقه تعریف شود و خط قرمز ما هم این بود که با آمریکایی‌ها درخصوص مسائل منطقه هیچ گفتوگویی نداریم و تأکیدمان هم بر این بود که مسائل منطقه باید در منطقه و توسط اهالی منطقه حل و فصل شود.
اساسا ضرورتی هم وجود نداشت در حالی که پرونده هسته‌ای باز است و هنوز آمریکایی‌ها صداقت خود را نشان نداده‌اند ما بخواهیم چندین پرونده منطقه‌ای را هم زمان بر روی میز باز کنیم و آمریکای ها بخواهند استفاده خودشان را از آن ببرند، البته آمریکایی ها در هر فرصتی تلاش میکردند از قبال مذاکرات هسته‌ای راجع به مسائل منطقه‌ای حرفی بزنند یا یک مطلب مهمی را منتقل کنند. اما هیچ گاه ای به یک مذاکره در خصوص مسائل منطقه تبدیل نشد و این ملاحظه جدی بود که طرف ایرانی داشت.
***عملیات پیچیده وزارت اطلاعات برای آزادی دیپلمات کشورمان/دریک مقطعی وی به منطقه‌ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود
باشگاه خبرنگاران جوان: در خصوص آزاد سازی دیپلمات ایرانی در یمن رایزنی و عملیاتی ویژه وزارت اطلاعات شامل چه مواردی بود؟
اقدامی که وزارت اطلاعات انجام داد یک اقدام اطلاعاتی خیلی پیچیده بود دقیقا در شرایطی که همه در رسیدن به وضعیت مطلوب دیپلمات ربوده شده در یمن ناامید شده بودند چون ایشان بالاخره توسط عوامل تروریستی و گروه‌های مرتبط با القاعده ربوده شده بود و در شرایط سخت و بدترین نقطه یمن که به یک فرد می‌توانند شرایط سختی را تحمیل کنند نگهداری می‌شد و وی ماه‌ها در آنجا و در آن شرایط سخت نگهداری شد و دسترسی به او با توجه به جابه‌جایی‌های مکرری که در مکانش صورت می‌گرفت کار بسیار دشواری بود.
وزارت اطلاعات با روش‌های مورد توجه خودش توانست اولا ردیابی کند و تا آنجایی که اطلاع دارم بخشی از عملیات وزارت اطلاعات ردیابی مسیر‌هایی بود که این دیپلمات جابه‌جا می‌شد و بخش دیگری از عملیات پیچیده وزارت اطلاعات مراقبت‌هایی بود که باید از این دیپلمات کشورمان انجام می‌شد که کشته نشود ، در آن جابه‌جایی‌ها دریک مقطعی وی به منطقه‌ای منتقل شد که کاملا محل امن القاعده بود. همه این‌ها تأییدی است بر توانمندی هایی که مأموران وزارت اطلاعات کشور و سربازان گمنام امام زمان(عج) به آن شهرت دارند و توانستند با دقت و حساسیت ویژه این مأموریت را انجام دهند البته فراموش نمی‌کنیم که بعد از اعلام این مسئله در همان مقطع برخی به ویژه یک جریان وابسته به عربستان سعودی فشار آوردند که انصارالله زمینه ورود وزارت اطلاعات را فراهم کرده و با ایران در تحولات یمن نقش دارد اما اصلا چنین موضوعی نبوده و این عملیات اطلاعاتی صرفا با استعداد‌های ذاتی دستگاه‌های کشور انجام شد واین استعداد کمک کرد به این که بتوانیم دیپلمات کشورمان را سالم از صنعا خارج کنیم و اتهاماتی که مبنی بر هماهنگی با جهتی در یمن زده شد با این هدف بود که انصاراله را تضعیف کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: علت اصلی شهادت یکی از دیپلمات‌ها و ایجاد این تنش چه بود؟ بعد از ربوده شدن یک دیپلمات ایرانی و شهادت دیپلماتی دیگر در حین ربوده شدن آیا با این امر انگیزه تروریست‌ها مشخص شد؟
ما این داستان را قبل از این در عراق تجربه کردیم و بعد از عراق در سوریه هم تجربه‌اش را داشتیم. جمهوری اسلامی ایران به دلایل مختلف فرهنگی و اجتماعی در منطقه قابل نفوذ است، هم آمریکایی‌ها و هم سعودی‌ها تلاششان متمرکز است بر این که مانع از نفوذ ایران در منطقه شوند و نفوذ ایران در منطقه را سد کنند. بالاخره بعد از تحولاتی که در عراق رخ داد و دوستانی که دوره صدام به ایران آمده بودند و ایران به آنها پناه داده بود الان در عراق جدید نخست وزیر، رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر خارجه شده‌اند. این‌ها کسانی بودند که در کشور ما زندگی کرده‌اند و فرزندانشان درتهران و کرج به دنیا آمده‌اند و بزرگ شده‌اند.
بنده یک وقتهایی به یکی ازمقامات کشورهای عربی گفتم گناه ما چیست دوستانی که در دوره صدام از ظلم وی در ایران بودند و حمایتشان کردیم و حال با تحولات عراق و پیگیریهای آنها باعث شد که با اعتماد و رأی مردم در رأس حکومت عراق قرار بگیرند و حتما این‌ها برای ما در عراق ایجاد نفوذ می‌کنند و ما از این نفوذ‌ها در راستای تأمین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی خودمان استفاده می‌کنیم لذا هم آمریکایی‌ها وهم عربستان سعودی در عراق با عملیات‌هایی سعی کردند فضای رعب و وحشت ایجاد کنند که ایران یک حضور عادی دیپلماتیک نداشته باشند و همچنین در سوریه و یمن هم همین کار را انجام دادند و هدف آنها از این ربایش‌ها محدود کردن دیپلمات‌های ما و مانع شدن از این است که ایران از نفوذ خودش در تأمین حداکثری امنیت ملی‌اش در منطقه استفاده کند.
***آقای اوحدی بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند
باشگاه خبرنگاران جوان: عربستان مدعی شده سهمیه حج ایران را به کشورهای دیگر واگذار میکند نظرتان در این رابطه چیست؟ آیا چنین چیزی از عربستان بعید است؟
حاکمان جدید عربستان سعودی متأسفانه تصمیمات هیجانی و غیر معقول زیادی را در یک سال و نیم گذشته که در رأس قدرت قرار گرفته‌اند اتخاذ کردند، از تصمیم اشتباه حمله به یمن گرفته تا مانع تراشی برای ورود زوار ایرانی که اگر اندکی تعقل و حکمت در طرف سعودی حاکم بود چنین تصمیم‌هایی نمی‌گرفتند، زیرا سعودی‌ها برای اینکه خشم و نفرت بخش مهمی ازمردم ما را نسبت به حادثه منا کاهش بدهند باید در حج امسال بخش مهمی از تسهیلات را فراهم میکردند که هم برای زوار ایرانی و هم برای خانواده شهدای حادثه منا باشد اما ما شاهد این بودیم که سعودی‌ها به بهانه‌های مختلف در مذاکرات رفتارهایی میکردند که اتباع و زوار ایرانی نتوانند حضور پیدا کنند بنده هم به مقامات غربی و عربی به صراحت در مذاکرات گفتم.
در دوره اولی که آقای اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت برای مذاکره حج امسال حضور پیدا کرد علاوه بر رفتار‌های توهین‌آمیز در فرودگاه بیش از 5 ساعت با طرف سعودی مذاکره داشته که در این مدت حتی یک لیوان آب هم برای وی نیاوردند رفتار‌های نامتعارف و نامتوازن عربستان سعودی طبیعی بود که آنها با هدفی این رفتار‌ها را انجام می‌دهند بخشی از سهمیه حج که اختصاص به ایران دارد در حج سال جاری کاهش پیدا میکند و ممکن است بدون اینکه آنها اعلام کنند این سهمیه رابه کشورهای دیگری که مدنظرشان است بدهند اما مسئله حج مسئله‌ای نیست که فقط در اختیار عربستان سعودی باشد و به عربستان اجازه داده نخواهد شد که حج و مکه و مدینه را در گروگان خودش قرار دهد زیرا مکه و مدینه متعلق به جهان اسلام است. عربستان این اشتباه خودش را باید جبران کند و امیدوار هستیم با تعقل و تدبر این کار را انجام دهد هر چند که از حاکمان فعلی عربستان بعید است که تصمیمات درست اتخاذ کند.
باشگاه خبرنگاران جوان: علت اینکه کشورهای عربی به ویژه عربستان در کاهش قیممت نفت پافشاری دارند چیست؟ و اینکه چرا اوپک و سازمان‌های مربوطه نفتی نتوانسته‌اند تا به امروز در این راستا کاری انجام دهند.
تجربه کاری بنده در منطقه و عربستان تا به امروز نشان می‌دهد که در مباحث کلان عربستان هیچ کاری را بدون هماهنگی با آمریکا قادر نیست انجام دهد به دلیل اینکه عربستان زمانی که حمله به یمن را آغاز می‌کرد به صراحت اعلام کرد که ایالت متحده آمریکا همکاری لجستیکی و اطلاعاتی با عربستان سعودی درجنگ یمن دارد مثل اینکه آمریکا به ظاهر تلاش‌هایی را برای آتش‌بس در یمن انجام می‌داده اما راهبردی که در منطقه دنبال میکردند حتما برای آمریکایی‌ها قابل قبول نبوده که یک گروه مؤثری مانند انصارالله در یمن وجود داشته باشد که یک موقعیت ژئواستراتژیک در منطقه دارد. عربستان سعودی در موضوع نفت در سال‌های اخیر سیاست‌های خودش را با ریاست‌‌ها و اهدافی که آمریکا در منطقه دنبال می‌کرد هماهنگ میکند و به طور طبیعی به عنوان بخشی از ابزار اعمال سیاست‌های آمریکا عربستان سعودی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.
ممکن است عوامل دیگری نقش داشته باشند اما تولید بالای نفت عربستان سعودی سهم مهمی در پایین نگه داشتن قیمت نفت و کاهش آن دارد و تحلیل بنده این است که عربستان در آستانه اجرای برجام با همکاری غرب و آمریکا تلاش جدی را انجام داده که درآمد نفتی ایران افزایش پیدا نکند و ایران نتواند از بحث برجام نتیجه‌ای بدست آورد زیرا آمریکایی ها که در مذاکره با ما بر روی کاغذ برجام را امضا کردند از همان ابتدا چنین نیتی نداشتند که برجام برای ما گشایش ایجاد کند لذا به طور هم‌زمان بر روی کاغذ سند را امضا کردند و از آن طرف در راستای راهبرد کلیه‌شان در منطقه از چنین روش‌های مستقیم و غیرمستقیم استفاده کردند که برجام تأثیر واقعی خودش را در زندگی مردم نداشته باشد.
***ورود به مذاکرات منطقه‌ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده است
باشگاه خبرنگاران جوان:رئیس سازمان سیا اخیرا گفته ما در موضوعات مختلف با ایران در حال مذاکره هستیم، آیا چنین است؟
براساس اطلاعات بنده اين ادعای رئیس سازمان سیا، بى اساس است، ما هیچ مذاکره‌ای در خصوص مسائل منطقه ای با آمریکا نداشتیم، در مقاطعی آمریکایی‌ها سعی کردند مطالبی را با استفاده از فرصت مذاکرات هسته‌ای منتقل کنند اما به دلیل اینکه ورود به مذاکرات منطقه‌ای با آمریکا خط قرمز ایران بوده چنین مذاکره‌ای با آمریکا شکل نگرفته و این موضوع تنها ادعای رئیس سازما سیا است.
باشگاه خبرنگاران جوان: سرنوشت سیاسی دولت عراق را چگونه می‌بینید، آيا پيروزى زودرس را براى دولت، مردم و ارتش عراق متصور هستيد؟
دولت، مردم و ارتش عراق پس از تحمل خسارت سنگین، در ماجراى سقوط موصل از سوی داعش که عقبه آن به عملیات سرویسهای امنیتی در منطقه و خارج از منطقه و عوامل وابسته به حزب بعث عراق و بقایای رژیم صدام مربوط ميشود، شاهد ايجاد نوعی انسجام در عراق برای مبارزه با داعش هستيم كه خروجی آن تقویت وضعیت ارتش و تشکیل حشدالشعبی یا نیروی مردمی بود، همچنين فتوای مراجع تقلید هم در این زمینه نقش مهمی داشت و ما نباید فراموش کنیم وجود مرجعیت دینی در عراق نقشی بارز دارد که اساسا نقطه اميد و اتکاى هر بحران است .
بنده نسبت به آینده عراق خوش بین هستم و در عین حال معتقدم برخی از بازیگران خارجی قصد دارند عراق را به سمت بی‌ثباتی هدايت کنند، آمریکایی‌ها پس از شكست خود در خروج نظامى سال ٢٠١١ عراق مى كوشند به بهانه مبارزه با داعش، بازگشت خود را با پهن کردن نیروهای نظامی در این کشور، توسعه دهند.
متاسفانه عربستان نقش سازنده در تحولات عراق ندارد اما نکته مهم آن است که مرجعیت دینی، رهبران سیاسی، دولت،ارتش حشدالشعبی و نیروهای مردمی عراق بحث مبارزه با داعش را با جدیت پیش ببرند هرچند كه تاكنون ارتش عراق پیروزی های بسیار چشمگیری به دست آورده است. مبارزه با تروریسم آن هم تروریسمی که مورد حمایت ابزاری ده‌ها کشور خارجی بوده، پدیده‌ای دشوار و پیچیده اما شدنی است.
***کودتاگران ترکیه از پایگاه اینجرلیک آمریکا به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری می کردند
باشگاه خبرنگاران جوان: چرا كودتاى تركيه شكل گرفت، با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری كه فرمودند اتهامات جدى به آمریکا وارد است، چراكه اين كشور از متحدان تركيه بوده چرا بايد در كودتا دست داشته باشد؟
یک اتفاق مهم در منطقه تحت عنوان بیداری اسلامی طی 6 سال گذشته در تونس، مصر، لیبی، یمن، بحرین، سوریه رخ داده که آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش کردند پدیده بیداری اسلامی را به عاملی برای تضعیف و شکست محور مقاومت و تقویت رژیم صهیونیستی تبدیل کنند. به عنوان مثال آمریکا ممکن است در جایی از کشور عراق یک قدم مثبت و در جایی دیگر 10 قدم منفی بردارد و یا اینکه ممکن است در عراق یک قدم مثبت و در سوریه 50 قدم منفی بردارد، مهم این است که خروجی رفتار محور آمریکا و رژیم صهیونیستی کاملا در راستای اهداف و خواسته های خودشان در حال پیگیری و طراحی بود در نتیجه ارتشهای مقتدری همچون عراق، سوریه، مصر باید در این بحرانها شکسته میشدند.
آنچه که در ترکیه اتفاق افتاد از یک منظر به این رویکرد بازمی‌گردد که از بين بردن انسجام كشورى منسجم مثل تركيه میتواند بخشی از سناریوی جدید در کودتا باشد حال اگر فرض كنيم آمریکایی ها به دنبال ايجاد ناامنى در ترکیه نبودند، اما حذف جریان اسلامی ترکیه كه در راس حاکمیت قرار دارد قطعا ميتواند از اهداف آمريكا باشد که البته ممکن است آمریکا اعلام کند در اين زمينه نقشى نداشته اما این مقوله اى غیر قابل باور است چرا که هواپیماهای کودتاگران از پایگاه اینجرلیک اين كشور به سوی استانبول و آنکارا سوخت گیری میکردند و هدایت و فرماندهی میشدند.در این زمینه مواردی به چشم میخورد که در اتاق عملیات مشترک نظامیان میان آمریکا و عراق، ژنرالهای این دو کشور برای مبارزه با داعش و کنترل امنیت در عراق حضور دارند.
همچنین در مواردی دیده شده که يك کارناوال 50 خودرویی از سوی داعش در منطقه رمادی تردد میکند. فرض بر اين است كه به محض شناسایی، بايد مورد هدف قرار گیرند لذا اگر قرار بود نیروهای عراقی آنرا هدف قرار دهند ژنرالهای آمریکایی مانع میشدند در نتیجه اگر قرار بود دولت، مردم و ارتش عراق منتظر عملیات آمریکایی‌ها باشند امروز کل عراق در اختیار داعش بود.
***شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشكوك هستم،چه بسا برخى دستان خارجى در اين موضوع نقش داشتند
باشگاه خبرنگاران جوان: از نظر شما آيا بازگشايى سفارت سعودى در آينده نزديك قابل انجام است يا اينكه موضوع سفارت بهانه اى به دست این کشور است؟
موضوع سفارت، دقيقا بهانه بود. عربستانى ها تعمدا آيت الله شيخ نمر را اعدام كردند زيرا شاهد واكنش ها درباره آن در ايران بودند. شخصا درباره اتفاقات سفارت عربستان مشكوك هستم كه صرفا اتفاقى سياسى بوده باشد چه بسا برخى دستان خارجى در اين موضوع نقش داشتند. به هر حال اتفاقى كه در مقابل سفارت عربستان افتاد در عالى ترين سطوح ايران مورد نكوهش قرار گرفت و عوامل آن هم در حال محاكمه هستند.
ما عليرغم مسوليتى كه در وزارت خارجه داشتيم، مورد انتقاد بوديم زيرا انتظار بر اين بود كه ما بايد رفتارى قاطع و تند با عربستان داشته باشيم. از اين جهت افكار عمومى با بيان اين مهم كه "ببينيد با شهداى ما در منا چه كردند"، "با شيخ نمر به عنوان روحانى عاليرتبه چه كردند" درخواست اتخاذ مواضعى محكم را در برابر عربستان داشتند.
در رابطه با قطع روابط ديپلماتيك، بايد بگويم ما باب را براى عربستان باز گذاشتيم تا هر زمان بتواند سفارت خود را بازگشايى كند به هر حال روابط ديپلماتيك امرى طبيعي است و بازگشت رابطه طبيعى ميان تهران و رياض ميتواند به سود دو كشور و منطقه باشد، البته درباره اينكه چه زمانى عربستان اين تصميم را خواهد گرفت معتقدم سعودى ها چاره اى جز بازگشايى سفارت خود ندارند و نهايتا دير يا زود اين تصميم اتخاذ ميشود اما از آنجايى كه آنها به تناسب شرايط خود تصميم گيرى ميكنند بعيد ميدانم قطع اين رابطه استمرار پيدا كند چراكه سعودى ها هم چاره اى جز فاصله گرفتن از هيجانات ندارند.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به تغييرات و جابه‌جايى ها در وزارت خارجه روايت هاى مختلفى از منابع آگاه و غير آگاه ارائه شد، نظر شما درباره روايت اصلى اين مسىله چيست؟
جابه جايى امرى طبيعى بوده كه در همه دستگاه ها وجود دارد و بديهى است كه فرد تصميم گيرنده دلايل خاص خود را براى جابه جايى دارد. در اين زمينه بايد بگويم قطعا خيرى در اين تغيير و تحولات براى بنده وجود داشت. در اينباره زمزمه هايى مبنى بر اينكه علت جابه جايى، تغيير سياست ها است، شنيده ميشود لذا در اين مورد بايد بگويم طرح اين موضوع از سوى برخى نخبگان فعال سياسى و بين المللى امرى طبيعى است اما در عين حال بر كسى پوشيده نيست كه سياستهاى اصولى نظام، توسط شوراى عالى امنيت ملى مورد بحث و كارشناسى قرار مى گيرد و نهايتا با تأييد مقام معظم رهبرى به دستگاه ها و وزارت خانه ها ابلاغ ميشود بر اين اساس ممكن است افراد و مسؤولان تغيير كنند اما سياست ها، سياست هاى واضح و پايدارى است.
باشگاه خبرنگاران جوان: برخى رسانه هاى عربى مدعى شدند بنابه درخواست مقامات برخى كشورهاى حاشیه خليج فارس از جمله كويت اين تغييرات صورت گرفته است كه البته اين موضوع بعنوان چراغى سبز براى مذاكرات با این كشورها در نظر گرفته شده، آيا اين مسىله را تأييد ميكنيد؟
بيش از اين علاقه اى به ورود به جزئيات ندارم زيرا در فضاى مجازى روايت هاى متنوعى نقل ميشود كه بسيارى از آنها مبناى درست و دقيقى ندارد.
باشگاه خبرنگاران جوان: همانطور كه مطرح شد اين موضوع ادعاى رسانه هاى عربى بوده، نظر شما در اينباره چيست؟
شايد يكى از دلايل مطرح كردن اين موضوع از سوى رسانه هاى عربى آن است كه در طول 5 سال فعاليت خود در وزارت خارجه كوشيدم سياست خارجى كشورم را با مشورت وزير و مقامات عالى،کمک كنم، در اين راستا يكى از موضوعات، مسئله سوريه و منطقه بود. زمانى كه در وزارت خارجه مسؤليت داشتم در گفت و گوهاى ديپلماتيك با مقامات منطقه درباره مواضع ايران، سوريه و آينده اين كشور همچنين محور مقاومت، اظهارات صريح و شفافى داشتم و كوشيدم از تجارب و ادبيات ديپلماتيك استفاده كنم.يكى از نكاتى كه به تبيين شفافيت سياست كشور كمك كرد آن بود كه همواره كوشيدم صادقانه، صريح و با بيان ديپلماتيك، واقعيت ها را در عرصه ديپلماتيك و ديپلماسي مطرح كنم البته شايد برخى مواضع بنده از صراحت بيشترى برخوردار بود و همين مسىله به نوعى توجه ويژه رسانه هاى عربى را جلب كرد تا با حساسيت بيشترى اين موضوع را دنبال كنند.
برخی از مواضع من چه در مذاکره و چه در عرصه رسانه‌ای که از صراحت بیشتری برخوردار بود به نوعی توجه ویژه رسانه‌های عربی را در پی داشت و در پی این جابه جایی که به نظرم میتواند یک امر طبیعی تلقی شود آنها با یک حساسیت بیشتری این موضوع را دنبال می‌کنند. اما آنچه برای من به عنوان یک دیپلمات کوچک از مجموعه بزرگ دستگاه دیپلماسی مهم است در مسئله تأمین حداکثری امنیت ملی خودمان با هیچ طرفی تعارف نداریم و برای تأمین منافع ملی کشورمان به هیچ وجه کوتاه نمی‌آییم و این دغدغه‌ای است که دستگاه دیپلماسی دارد و اطمینان داریم که هم شخص وزیر امورخارجه و هم سایر همکاران من با اهتمام ویژهای این مسیر را دنبال می‌کنند. هیچ چیز برای ما شیرین‌تر از امنیت تک تک هم‌وطنانمان در ایران نیست و هیچ چیز برای ما شیرین‌تر از برقراری امنیت، صلح، ثبات، رفاه در منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم و در جهانی که هستیم نیست.
***بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی‌روایتی" است
***بهترین روایت از تغییرِ من "روایت بی‌روایتی" است
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا شما از تغییر خود ناراحت نشدید؟ شما همواره در سخت‌ترین روزهای منطقه فعالیت کردید و این تغییر باعث حواشی بسیاری از سوی رسانه‌ها و مردم شد واکنش شما به این مسئله چیست؟
من همیشه از خدا خواستم که هر وظیفه‌ای دارم بتوانم آن را به خوبی انجام دهم امیدوارم که توانسته باشم وظیفه‌ای که داشتم با کمک همکارانم در وزارتخارجه به خوبی انجام داده باشم.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا احساس قلبی خود را از این تغییر نمی‌گویید؟
ما
به دلیل اینکه دیپلمات هستیم نمی‌توانیم از این واژه که بگوییم سربازیم
استفاده کنیم اما در عرصه دیپلماسی ما یک سرباز برای نظام هستیم اگر توفیق
داشته باشیم که به عنوان یک سرباز وظیفه‌ای که به ما واگذار می‌کنند
بتوانیم درست انجام دهیم این بزرگترین نعمتی است که خدا به ما عطا کرده است
ضمن اینکه کار ما در وزارتخارجه یک کار جمعی است و از مجموعه ظرفیت‌ها و
تلاش‌ها می‌توانیم یک خروجی خوب را داشته باشیم و لذا خیلی از افراد جلوی
دوربین نیستند اما باعث بسیاری از موفقیت‌ها بوده‌اند و امیدواریم از این
به بعد نیز موفق باشند.
باشگاه خبرنگاران جوان: روایت‌ها در خصوص تغییر شما در وزارتخارجه بسیار زیاد است اما ما به یک روایت جدید از سوی شما در مورد این تغییر نرسیدیم نزدیک‌ترین روایتی که از شما می‌توانیم بشنویم چیست؟
بهترین روایتی که از این تغییر مایلم به آن اشاره کنم "روایت بی‌روایتی است"
باشگاه خبرنگاران جوان: سردار قاسم سلیمانی بیانیه‌ای را در محکومیت لغو تابعیت شیخ عیسی قاسم صادر کردند موضع وزارتخارجه در این مورد چه بود و آیا در مورد این بیانیه هماهنگی با وزارتخارجه شده بود؟
موضوع بحرین حساسیت‌های خاص خود را هم در جهان اسلام شیعیان و هم برای جمهوری اسلامی ایران دارد آنچه که مهم است عدم دخالت ما در مسئله بحرین است. زمانی در عالی‌ترین سطح یکی از مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد ما هیچ مداخله‌ای در بحرین نداریم و مقامات بحرین می‌دانند که اگر کوچکترین مداخله‌ای در بحرین می‌کردیم وضع به گونه دیگری بود.
حقیقت این است که موضوع بحرین مورد توجه است و اقدامات و تصمیمات نادرست حکومت آل خلیفه در تشدید بحران و ایجاد شکاف بیشتری بین حکومت و مردم نه تنها در داخل بحرین تأثیرات سوء برجای گذاشته بلکه میتواند پیامدهای نامطلوبی در سطح منطقه هم داشته باشد. لذا اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران مواضع محکمی را در قبال تحولات بحرین که تحولات غیرمنصفانه‌ای است و توسط حکومت در حال رقم خوردن است اتخاذ کند میتواند با این رویکرد که راهکار سیاسی جدی مدنظر جمهوری اسلامی ایران بوده همراه شود و از این فرصت و ابراز نگرانی‌هایی که بیان می‌شود حکومت بحرین استفاده کند برای یک گفت‌وگوی واقعی و موثر تا بحرین را به سمت ثبات و آرامش پیش ببرد.
من خودم سه سال به عنوان سفیر در بحرین بودم و با حاکمان فعلی بحرین و معارضین ارتباط داشتم واقعا آقای شیخ علی سلمان دموکراتیک‌ترین و معتدل‌ترین رهبر معارض در بحرین است که اصلا بازداشت او یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است لغو تابعیت آیت‌الله شیخ عیسی قاسم به عنوان یک رهبر دینی یک موضوعی است که اولا نشان دهنده عمق بحران در داخل بحرین است، ثانیا نشان دهنده عمق بی‌درایتی در این کشور تلقی می‌شود لذا مواضعی درخصوص بحرین با توجه به فشارهای نامعقولی که به یک بخش مهم در جامعه و میان مردم بحرین اعمال می‌شود یک امر طبیعی است اما صرفا به معنای هشدار دادن و توجه دادن به حکومت است تا تمرکز بر امنیت کشور را متوجه شوند و به امنیت منطقه کمک کند تا از این التهابات با عقلانیت و حکمت عبور کند.
حقیقت این است که موضوع بحرین مورد توجه است و اقدامات و تصمیمات نادرست حکومت آل خلیفه در تشدید بحران و ایجاد شکاف بیشتری بین حکومت و مردم نه تنها در داخل بحرین تأثیرات سوء برجای گذاشته بلکه میتواند پیامدهای نامطلوبی در سطح منطقه هم داشته باشد. لذا اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران مواضع محکمی را در قبال تحولات بحرین که تحولات غیرمنصفانه‌ای است و توسط حکومت در حال رقم خوردن است اتخاذ کند میتواند با این رویکرد که راهکار سیاسی جدی مدنظر جمهوری اسلامی ایران بوده همراه شود و از این فرصت و ابراز نگرانی‌هایی که بیان می‌شود حکومت بحرین استفاده کند برای یک گفت‌وگوی واقعی و موثر تا بحرین را به سمت ثبات و آرامش پیش ببرد.
من خودم سه سال به عنوان سفیر در بحرین بودم و با حاکمان فعلی بحرین و معارضین ارتباط داشتم واقعا آقای شیخ علی سلمان دموکراتیک‌ترین و معتدل‌ترین رهبر معارض در بحرین است که اصلا بازداشت او یک جوک و لطیفه و توهین به مردم بحرین است لغو تابعیت آیت‌الله شیخ عیسی قاسم به عنوان یک رهبر دینی یک موضوعی است که اولا نشان دهنده عمق بحران در داخل بحرین است، ثانیا نشان دهنده عمق بی‌درایتی در این کشور تلقی می‌شود لذا مواضعی درخصوص بحرین با توجه به فشارهای نامعقولی که به یک بخش مهم در جامعه و میان مردم بحرین اعمال می‌شود یک امر طبیعی است اما صرفا به معنای هشدار دادن و توجه دادن به حکومت است تا تمرکز بر امنیت کشور را متوجه شوند و به امنیت منطقه کمک کند تا از این التهابات با عقلانیت و حکمت عبور کند.
باشگاه خبرنگاران جوان: برخی می پرسند آیا برای صدور چنین بیانیه‌ای نیاز نبود تا با شما به عنوان مسئول عربی آفریقایی وزارتخارجه هماهنگی صورت گیرد و اینکه آیا این عدم هماهنگی باعث تغییر شما نبود؟
در جمهوری اسلامی ایران ضمن اینکه سیاست‌های راهبردی نظام دنبال می‌شود ولی در عین حال چند صدایی حاکم است یعنی این طور نیست که همه در همه مسائل همه چیز را صد درصد هماهنگ کنند گاهی اوقات یک مقام مسئول تشخیص می‌دهد که اظهار نظری را بیان کند و هر کس در حیطه مسئولیت خود ممکن است اظهارنظری را داشته باشد اما نکته مهم این است که هیچ فردی در جمهوری اسلامی ایران خارج از خطوط قرمز قدم بر نمی‌دارد و بر روی اصولی که در سیاست خارجی پایبند هستیم چارچوب‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد اما واقعا ممکن است موضع‌گیری‌ها و سلیقه‌ها متفاوت باشد ولی در خروجی که نظام به دنبال آن است به خصوص در بحران‌های منطقه و در مسئله یمن "روش و راهکار سیاسی" تشویق شود و ما هم از ظرفیت‌های خود همواره در این راه استفاده کنیم.
***آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می‌آمد و مرتب
مسائل را پیگیری می‌کرد
باشگاه خبرنگاران جوان: شما 5 سال بسیار سخت را در یکی از سمت‌های مهم در وزارتخارجه سپری کردید، در دوران شما همواره منطقه دچار آشوب و نابسامانی‌هایی بود و شما موظف بودید که در مورد مسائل منطقه موضع‌گیری‌هایی داشته باشید از دوران سمت خود و سختی‌های آن دوران برای ما بگویید؟
باشگاه خبرنگاران جوان: از اینکه در گفتگو با ما شرکت کردید سپاسگزاریمباشگاه خبرنگاران جوان: شما 5 سال بسیار سخت را در یکی از سمت‌های مهم در وزارتخارجه سپری کردید، در دوران شما همواره منطقه دچار آشوب و نابسامانی‌هایی بود و شما موظف بودید که در مورد مسائل منطقه موضع‌گیری‌هایی داشته باشید از دوران سمت خود و سختی‌های آن دوران برای ما بگویید؟
سوالی
را پرسیدید که حداقل 450 دقیقه وقت برای آن نیاز است اما اگر بخواهم کوتاه
جواب شما را بدهم بنده وقتی از بحرین برگشتم و کار خود را در وزارتخارجه
با آقای صالحی وزیر امور خارجه شروع کردم دقیقا کمتر از یک هفته قبل از حضور آقای صالحی
در وزارت بحث بیداری اسلامی پیش آمد و انقلاب در تونس و مصر شروع شد و در
آن زمان بعضی اوقات آقای صالحی 5 تا 7 بار در روز به اتاق من می‌آمد و مرتب
مسائل را پیگیری می‌کرد و به شوخی می‌گفت "عجب پا قدمی داشتم" و به محض
اینکه من به وزارتخارجه آمدم با بحران‌های جدی در منطقه مواجه شدم چه حدود
دو سال و نیم با آقای صالحی و نزدیک به سه سال با آقای ظریف همواره با بحران‌های جدی
در منطقه مواجه بودیم که می‌توانم بگویم شاید یک مقطع کم نظیر تاریخی در
ارتباط با تحولات منطقه را پشت سرگذاشتیم، بخشی از آن سهم وزارتخارجه بود و
بخش دیگر سهم دستگاه‌های دیگر و در تمام این مسائل یک مسئله دغدغه ما بود
که تحولاتی که در منطقه صورت می‌گیرد کمک بکند به ثبات و امنیت در منطقه و
ما به گونه‌ای در مجموعه نظام عمل کنیم که کوچکترین آسیبی به امنیت ملی
کشور وارد نشود. این دغدغه باعث می‌شد که ما نه روز تعطیل داشتیم و نه در شب
و روز بتوانیم تفکیکی بین کار قائل شویم و البته در این موضوع بیشترین سهم
را همکاران من چه در وزارت خارجه چه در سایر بخش‌های نظام داشتند که آنها گمنام
هستند.
من هم از شما و همکارانتان متشکرم
گزارش تصویری مصاحبه با حسین امیرعبدالهیان را اینجا ببینید
انتهای پیام/
