به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،بادهای 120 روزه سیستان از مدتی پیش آغاز شده و تا پاییز ادامه خواهد داشت،بادهایی که سوغات آن،خاک و غبار است که بر سر روستانشینان این خطه از کشور می نشیند.

چندی پیش 400 روستا در زیر خروارها خاک مدفون شدند و این میزان موید عمق فاجعه در منطقه سیستان است، سرفه ها،تنگی نفس،تعطیل شدن و مختل شدن زندگی و شرایط عادی از ارمغان های ناخوشانید این پدیده طبیعی است.

هربار که خبر طوفان گرد و غبار در منطقه سیستان رسانه ای می شود،اذهان به سمت بادهای 120 روزه و دریاچه هامون سوق پیدا می کند.

کارشناسان معتقدند بادهای 120 روزه سیستان از زمان خشک شدن هامون به مصیبتی جدی تبدیل شده،در حالی که پیش از آن این پدیده طبیعی،نعمتی ارزنده برای خطه سیستان محسوب می شد.

زمانی که هامون پرآب بود،این بادها با وزیدن بر سطح آن همچون کولری آبی عمل می کردند که به آب و هوای این منطقه طراوت و دلپذیری خاصی می بخشید،به تعبیری باید گفت هامون پرآب و بادهای 120 روزه،مکملی طبیعی برای یکدیگر به شمار می رفتند که ثمره آن هوایی مطبوع و دلچسب در گرمای سیستان بود.

*سد کجکی و فرصتی که به تهدید بدل شد

با ساخت و احداث سد کجکی بر روی رودخانه هیرمند در افغانستان،آب و هوای مطبوع سیستان نیز دستخوش تغییراتی جدی شد.

تحولات آب و هوایی که از سال 1332(زمان احداث سد)کلید خورد امروزه بادهای 120 روزه سیستان را به سوژه ای پر چالش در کشور مبدل ساخته است.

با روانه شدن بخش اعظمی از آب رودخانه هیرمند به مزارع کشاورزی افغانستان،آب مورد نیاز هامون نیز کاهش یافت،البته در آن مقطع، قراردادی میان ایران و افغانستان منعقد شدکه بر مبنای آن مقرر شد مازاد آب سد همواره باید در جریان باشد تا سهم این منطقه(سیستان)از حقابه مورد نیاز تامین شود.

رفته رفته با کاهش بارندگی ها در منطقه و محدوده هیرمند و خشکسالی،حقابه هامون  نیز تحت الشعاع قرار گرفت و پس از مدتی در پی وقوع تحولات سیاسی و حاکمیت طالبان بر افغانستان دریچه های آب هیرمند نیز بر هامون بسته شد و این موضوع در نهایت به بروز خشکسالی در این خطه از کشور منتهی شد که تبعات و عوارض آن در انتشار گرد و غبار پس از وقوع هر طوفانی(بخصوص بادهای 120 روزه)ظهور و بروز پیدا می کند.

*شرایط سیستان،هر سال بحرانی تر از پارسال!

به هر حال مجموعه این تحولات و حادث شدن برخی از تغییرات آب و هوایی در حوزه استحفاظی افغانستان،بستر و زمینه بحرانی شدن شرایط را برای سیستان در هنگام وزش بادهای 120 روزه(که البته در حال حاضر تا 160و 180 روز نیز رو به افزایش است)را مُیَسَر ساخت.

پس از وزش طوفان های مذکور،درگام اول مسئولان منطقه تلاش می کنند با اجرای اقدامات امدادی همچون تحویل ماسک،آب و مواد خوراکی و آماده سازی مراکز درمانی،میزان آسیب ها و تهدیدات ناشی از آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.

هشدارهای کارشناسان ذیربط و مسئولان مربوطه در حوزه استحفاظی سیستان حاکی از بحرانی تر شدن شرایط سیستان است و به واقع باید گفت سیستان هر ساله بحرانی تر از سال گذشته می شود.

شیوع بیماری سل در برخی مقاطع و مهاجرت از سیستان از نمونه عوارض و پیامدهای ناخوشایندی به شمار می رود که تحفه بادهای 120 روزه و خشکی هامون است.

بررسی ها و ارزیابی ها نشان دهنده احتمال تشدید خشکسالی در هیرمند است که به تبع، این امر شرایط را برای منطقه سیستان بسیار دشوارتر از گذشته خواهد کرد و کارشناسان معتقدند خروجی این معضل می تواند به تشدید مهاجرت ها و احتمال بروز برخی نارسایی های جدی منتهی شود.

*فاجعه ای بزرگ در راه است

ظاهرا دولت افغانستان در صدد افزایش ظرفیت سد کجکی و توسعه ظرفیت های این پروژه است که در صورت تحقق این امر،از حقابه هامون بیشتر از گذشته کاسته خواهد شد و این به معنای بحرانی تر شدن شرایط است.

به نظر می رسد با چنین اوصاف و شرایطی،می طلبد دستگاه دیپلماسی و وزارت امور خارجه کشور با اولویت قرار دادن موضوع مذکور،رایزنی ها،مذاکرات،نامه نگاری ها،پیگیری های سازنده خود را عملیاتی کنند تا بتوان شرایط را به نحو مطلوبی کنترل و مدیریت کرد درغیر اینصورت بحرانی تر شدن و تشدید معضلات این خطه از کشور و خالی شدن این منطقه از جمعیت،چندان دور از انتظار نخواهد بود.

انتهای پیام/