گزارش/
پایبندی واشنگتن به توافق با مسکو؛ یک علامت سوال بزرگ در بحران سوریه
وزرای خارجه آمريکا و روسيه اوایل هفته جاری از توافقی دوجانبه برای بازگرداندن صلح به سوريه خبر دادند.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، وزرای خارجه آمريکا و روسيه اوایل هفته جاری از توافقی دوجانبه برای «بازگرداندن صلح» به سوريه خبر دادند. "مسکو و کاخ سفید در مورد سوريه به توافق رسيدند"! جان کری وزير خارجه آمريکا با اعلام اين خبر گفت كه اميدوار است اين توافق صلح را به سوريه بازگردانده و موجب کاهش رنج مردم سوريه شود.
وزير خارجه آمريکا در جمع خبرنگاران اعلام کرد که توافق جديد برای آتش‌بس سراسری در سوريه از دوشنبه شب، 12 سپتامبر همزمان با عيد قربان (روز گذشته) آغاز خواهد شد. اين توافق توقف در تمامی حملات، از جمله حملات هوایی و دسترسیهای بشردوستانه به مناطق نيازمند در سوريه از جمله حلب را شامل می‌شود.
وی همچنين از ايجاد يک مرکز عمليات مشترک با روسيه برای مواضع گروه تروريستی داعش و «جفش» (جبهه‌النصره سابق) خبر داد. وزير خارجه آمريکا اضافه کرد، انتظار دارد مسکو پايبندی دولت بشار اسد، رئيس‌جمهور سوريه به آتش‌بس را تضمين کند؟!
خبرگزاری رسمی سوریه به نقل ازمنابع مطلع سوری گزارش کرد که این کشور با آتش بس اعلام شده از جانب آمریکا و روسیه موافقت کرده است.
جان کری وزیر خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در پایان مذاکرات 14 ساعته خود در ژنو، از توافق بر سر نقشه راهی برای آتش‌بس سوریه و همچنین آغاز فرآیند عملیات سیاسی در این کشور جنگ‌زده خبر دادند.
کری بعد از این مذاکرات با بیان اینکه باور دارم این طرح به مذاکرات برای «توقف درگیریها» منجر می‌شود، تصریح کرد: امروز آمریکا و روسیه طرحی را ارائه کردند که امیدواریم به کاهش خشونت، و کاهش آلام (مردم) منتهی شود و به از سرگیری مذاکرات صلح و انتقال سیاسی قدرت در سوریه بینجامد.
وزیر خارجه آمریکا افزود: آمریکا در اینجا در حال برداشتن گام‌های بیشتری است؛ زیرا روسیه از این قابلیت برخوردار است تا «بشار اسد» (رئیس‌جمهوری سوریه) را متقاعد کند تا به درگیری پایان دهد و به پای میز مذاکره بیاید و صلح برقرار شود. کری در حالی این سخنان را اظهار میدارد که، دولت اسد به پشتوانه ارتش و محور مقاومت مردمی قریب به شش سال است که در راه دفاع از تمامیت ارضی سوریه با تروریستها نبرد می‌کند و امروز این مقام آمریکایی از متقاعد کردن اسد بر پایان دادن بر درگیریها صحبت به میان میآورد؟!
کری خاطرنشان کرد: براساس این طرح تازه، آتش‌بس از عصر روز دوشنبه 12 سپتامبر، که با عید قربان مصادف بود، آغاز شد و چنانچه این آتش‌بس توسط همه طرف‌های درگیر به‌مدت یک هفته رعایت شود، آمریکا همکاری مشترک با روسیه برای هدف قرار دادن «جبهه تروریستی النصره» و «داعش» را آغاز خواهد کرد.
لاوروف وزیر خارجه روسیه هم در پی نشست 14 ساعته خود با جان کری درباره سوریه گفت که این دیدار منجر به امضای پنج سند شد که شامل توافقاتی است که دو طرف به منظور از سرگیری روند سیاسی به آن دست یافتند.
خطر فروپاشی توافق با خلف وعده همیشگی طرف آمریکایی!
با بررسی فضایی که در آن مذاکرات برای آینده سوریه به نتیجه رسید میتوان گفت؛ مذاکرات کرملین - کاخ سفید «در فضایی سخت به نتیجه رسید؛ فضایی که طی بیشتر دوران اوباما با تنش همراه بود؛ فضایی که در آن دونالد ترامپ به حمایت و تحسین از ولادیمیر پوتین پرداخت؛ فضایی که در آن روسها با حملات خود در سوریه برخی متحدان آمریکا را دچار آشفتگی کرد .»
این روند جدید که از دیروز در سوریه آغاز شد، با بدبینی فراوان سوری‌ها (از تمام جناح‌ها) مواجه شد که خطر شکست و فروپاشی را در دل خود دارد. این چیزی است که پنتاگون و جان کری آن را تایید کرده‌اند. در این بین وزیر خارجه آمریکا می‌گوید: «هیچ‌کس این توافق را بر پایه اعتماد بنا نکرد اما اساس آن را بر نظارت و موافقت قرار دادیم.» به تعبیر کری، این طرح با تداوم 7 روزه «کاهش واقعی خشونت» و دسترسی گسترده و نامحدود بشردوستانه به مناطق ویران شده حلب و سایر مناطق محاصره‌شده شروع می‌شود.
این توافق که به «برنامه کاری» معروف است چند بند دارد که مهم‌ترین آن آتش‌بس آزمایشی است که از صبح(عید قربان) آغاز شد و در پی آن تمامی طرف‌ها از جاده کاستیلو در شمال حلب عقب‌نشینی می‌کنند و توقف درگیریها در جنوب و غرب حلب تضمین می‌شود.
اگر این طرح اجرایی شود، روسیه و آمریکا یک «مرکز اجرایی» برقرار می‌کنند که بر اساس آن داده‌های هدف به اشتراک گذاشته شده و بمباران النصره و داعش به صورت هدفمند و با هماهنگی طرفین شروع خواهد شد. به تعبیر دیگر، اگر طرح آتش‌بس توافقی در سوریه اجرا شود و 7 روز دوام بیاورد، حمله مشترک روسیه و آمریکا به مواضع گروه‌های تروریست آغاز می‌شود.
کارشناسان معتقدند نشست گروه 20 در چین در رسیدن به این آتش‌بس مهم بود. از طرفی فرماندههان پنتاگون بر این باورند که به اشتراک‌گذاری داده‌ها با روسها باعث می‌شود آنها به اطلاعاتی در مورد اینکه آمریکاییها چگونه هدف را شناسایی و مورد حمله قرار می‌دهند، دست یابند.
برای کری رسیدن به توافق ماموریتی شخصی بود. او برای تعهد نظامی بیشتر در سوریه و اقدام نظامی قاطعانه‌تر در این کشور تحت‌فشار بود و همین ممکن است او را در تقابل با برخی «باز»های کاخ سفید و کنگره قرار دهد. برخی در دولت اوباما از این می‌ترسند که اگر این دوره گذار به خوبی مدیریت نشود، باعث خلأ قدرتی شود که ایران و روسیه و برخی دیگر از گروه‌ها از آن نفع ببرند. باید نیم نگاهی هم به اپوزیسیون سوری داشت.
مخالفان سوری دیدگاه متنوعی در مورد این آتش‌بس دارند. برخی از گروه‌های اپوزیسیون معتقدند این آتش‌بس فرصت لازم را در اختیار مسکو- واشنگتن برای هدف قراردادنشان می‌گذارد. برخی دیگر این توافق را به مثابه تجهیز بیشتر خود برای مقابله با النصره می‌پندارند. زمان‌بندی این توافق هم مهم است.
مخالفان سوری می‌گویند این آتش‌بس زمانی به‌دست آمد که روسها و سوری‌ها دست برتر را داشتند. آنها معتقدند این توافق زمانی به‌دست آمد که نیروهای اسد با پشتیبانی هوایی روسیه کنترل خود بر مناطقی از حلب را برقرار کرده و بنابراین در موقعیت بالایی برای معامله بودند.
موضوعی که در مورد این توافق باید بدان اشاره کرد این است که، هیچ اقدامی برای پاسخگو کردن طرفی که از بندهای این توافق تخطی کند در نظر گرفته نشده است زیرا اکنون آمریکا فاقد ابزارهای فشار در برابر روسیه است. یکی از نقاط مبهمی که در این توافق وجود دارد و می‌تواند باعث گسست‌های آینده شود این است که آمریکا و روسیه مناطق استقرار داعش و النصره را با توافق یکدیگر هدف قرار خواهند داد اما هیچ تعریف روشنی از گروه‌های تروریستی وجود ندارد و همین از نقاط‌شکننده این توافق است.
نکته قابل تامل در مورد توافق اخیر کرملین و کاخ سفید اینکه؛ تلاش آمریکا برای آتش‌بس در سوریه، برای جلوگیری از اجرای عملیات‌های روسیه، سوریه و محور مقاومت علیه تروریست‌هاست تا ضمن بازسازی و ساماندهی تروریستها، دور جدیدی از جنگ تروریستها با مشارکت مستقیم ترکیه در شمال سوریه آغاز شود.
خود آمریکاییها بهتر از هرکسی میدانند که به هیچ روی در مبارزه اصولی با تروریسم جدیت به خرج ندادهاند. حداقل در طول سالهای گذشته و آغاز تجاوزات گسترده گروهکهای مسلح تروریسم به سوریه این مطلب را ثابت کرده‌اند. مقامات کاخ سفید در طول این مدت همواره بر تروریسم دولتی و خلق گروهگهای تروریستی جهادی دامن زده و از در اختیار قرار دادن تسلیحات ساخت خود به آنها دریغ نکردهاند.
آنچه که از سابقه نه چندان درخشان ایالات متحده در توافقات گوناگون با سایر کشورها، بویژه توافقاتی از جنس راه برون رفت منطقه از یک بحران برمیآید، حکایت از عدم پایبندی و نقض یکطرفه توافق از جانب دولت واشنگتن را دارد. از این رو باید گفت، چندان نمیتوان بر نقش سازنده آمریکا در حل بحران سوریه خوش بین بود.
چرا که نه تنها آنها جزیی از فرآیند حل بحران سوریه نبستند بلکه واشنگتن خود بخش اعظم مشکلات را در سوریه شامل می‌شود. اما در آن سوی میدان نقش کرملین به مراتب بهتر و سازندهتر در تحولات سوریه بوده است. پرواز جنگنده‌های روسی بر فراز مواضع گروهکهای تروریستی منطقه بویژه داعش و بمباران مکرر آنها خود مبین این ادعاست.
حضور مستشاری و نظامی مسکو در میدان سوریه ظرف چند ماه اخیر گروه‌های تروریستی حاضر در منطقه را بشدت زمینگیر کرده است. هدف قرار دادن تانکرهای حامل نفت داعش توسط جنگنده‌های روسیه که برای خروج از سوریه و فروش آنها به مرزهای ترکیه در حال حرکت هستند، گام بسیار بزرگی در تضعیف جبهه تروریستها و در مقابل اقدام موثری در جهت تقویت محور مقاومت ارزیابی می‌شود..
این در حالی بود که در همین مقطع زمانی هواپیماهای ترابری آمریکایی و نیروهای ائتلاف ناتو برای گروه‌های تروریستی مهمات و آذوقه هلیبرد میکردند. آنچه که مسلم است، روسها بعنوان یکی از حلقههای مستحکم محور مقاومت در اراده خود برای مبارزه جدی با تروریسم در منطقه بسیار جدی هستند.
لیکن در طرف مقابل، در مورد آمریکاییها بیم آن میرود که سرویسهای امنیتی غرب و آمریکا در بازه مقرر شده برای آتش بس از فرصت استفاده کرده و به تجهیز و احیای لشکر شکست خورده و از رمق افتاده داعش و سایر گروه‌های تروریستی بپردازند. به هر جهت ساعتهای پیش رو از واقعیت موضوع و اهداف آمریکا از توافق در سوریه پرده بر میدارد.
از حضور بشار اسد در داریا تا آغاز توافق آتش بس در سوریه؟
در سوریه نماز عید قربان بدلیل حضور بشار در شهر داریا خبر ساز بود. این شهر بتازگی از دست مخالفان مسلح آزاد شده است. آغاز آتش بس 10 روزه دگیر خبر مهم رسانهها از سوریه بود.
اما رییس جمهور سوریه نماز را در شهرک تازه آزاد شده داریا واقع در ریف دمشق بر پا کرد. منطقهای که حدود 3 هفته پیش و بعد از توافق دولت اسد با مخالفان مسلح آزاد شد. این در حالی است که، آثار ویرانی چهار سال نبرد بر چهره شهر داریا کاملا به چشم میخورد.
رییس جمهور سوریه پس از بر پایی نماز به نقاط مختلف شهر رفت و در میان ویرانهها ابراز داشت: مصمم به باز پسگیری همه مناطق از تروریستها هستیم، اما اگر مخالفان مسلح با ارتش سوریه درباره ترک مخاصمه توافق کنند، دولت به آن احترام می‌گذارد.
دولت سوریه پیشتر از توافق آتش بسی که از روز عید قربان آغاز شده است حمایت کرد. توافقی که میان مسکو، واشنگتن بسته شده و بر اساس آن قرار است ارتش و گروه‌های مختلف مسلح تا 10 روز آینده به روی هم آتش نگشایند. گفتنی است، توافق مذکور شامل تروریستهای داعش - جبهه النصره و مزدوران تکفیری نزدیک به این گروه‌ها نیست. به نظر میرسد با شروع آتش بس آرامش به برخی نقاط سوریه بازگشته است.
در همین حال وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: با وجود آتش بس در سوریه، حملات جنگنده‌های روسیه علیه مواضع تروریستهای داعش و النصره در این کشور ادامه خواهند یافت.
در حالی که ارتش روسیه آسمان سوریه را برای نابودی تروریستها داعشی در می نوردد که دول غربی به خوبی می دانند که اگر ارتش روسیه به بمباران مقر تروریستهای دست نشانده آمریکا ادامه دهد خیلی زود سوریه سرپا می شود و عملا هرچه بافته بودند پنبه می شود.
پیرو اجرای طرح آتش بس در سوریه، برخی کارشناسان معتقدند؛ مقامات غربی و در راس آنها آمریکا تنها به دنبال وقت کشی هستند تا با طرح آتش بسهای مصلحتی برای تروریستهای دست نشانده شان زمان بخرند تا آنها نیز از این موقعیت برای بازسازی و تجدید قوای خود بهره ببرند اما این تنها بخشی از نقشه سیاه آمریکا برای کشور سوریه است. باید در ادامه دید که آیا بخش بعدی نقشه کاخ سفید باز هم با پازل ادعایی حذف بشار اسد از قدرت کامل می‌شود یا خیر؟
گزارش محمدرضاشجاعیان
انتهای پیام/
اعتماد به سودجویان اشتباه است