به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، هرچند این سفر یک روزه بیشتر بازدید کوتاه وبدون مقدمه ای از آثار در خطر میراث فرهنگی شهرستان سیرجان که تعدادشان بسیار زیاد است، بود امادر کنار آن بازدیدی ازیکی از معادن فعال منطقه که زمینه ساز اشتغال تعدادی از جوانان روستایی شده بود نیز خالی از لطف نبود.

بازدید اول از خانه شوکت سعیدی بود خانه ای تاریخی که تاچند سال پیش متاسفانه محل نگهداری گوسفندان ومخروبه ای برای ایجاد آسیب های اجتماعی تبدیل شده بود.

این مکان تاریخی با درهای رنگی وساختمانی در دو طبقه یادگاری از ابتدای دوران پهلوی وحدود 150سال قبل بود.

خصوصیت بنا واقع شدن دواتاق در اطراف یک ایوان وتکرار آن دربنای ساختمان بود و نیز استفاده ازنوعی مصالح ساختمانی بنام آجرتراش که ازسنگی کوره ای تیره رنگ بنام آجر سرواره تراش داده شده بود و به گفته خانم مهدیه اسفندیارپور کارشناس مرمت سیرجان این نوع مصالح وکاربرد آن در بنا خاص سیرجان وابتکار 4برادر سیرجانی در عهدگذشته بود.

دانشکده معماری سیرجان امانتی برای آیندگان

بنای شوکت سعیدی به تازگی از خاطرات بد گذشته رها شده وبا اقدام موثر و مثبت دانشگاه آزاد به همراهی میراث فرهنگی اکنون به دانشکده هنرومعماری از دانشکده های اقماری این دانشگاه تبدیل شده بود.

بساط صبحانه صمیمانه ای توسط دانشگاه آزاد برقرار شده و درحین صبحانه به حرفهای رئیس دانشگاه آزاد وفرماندار گوش می سپریم.

ابوالفضل جعفرقلیخانی رئیس دانشگاه آزاد واحد سیرجان نیز بااظهارامیدواری برای امانت داربودن دانشگاه می گوید: میراث فرهنگی ومحیط زیست میراث وامانتی هستند که حق نداریم درآنها دخل وتصرفی داشته باشیم.

تکنولوژی جدید در کنار خانه تاریخی

دربهای متحرک استفاده شده در ساختمان نوساز پشت دانشکده هنر ومعماری نیزجالب توجه است به گونه ای که می تواند در فصل امتحانات کلاس ها را تبدیل به سالن امتحان کند و در بقیه اوقات این درهای متحرک که دارای عایق صوتی وحرارتی هستند، محیط کلاسها را از یکدیگر جدامی کنند.

فرماندار سیرجان نیز با قدردانی از این اقدام فرهنگی دانشگاه آزاد می گوید: نجات بناهای تاریخی گذشته وتبدیل به کاربری جدید در چند سال اخیر درسیرجان آغاز شده وما ازاین طرح حمایت می کنیم.

مکی آبادی اظهارداشت:در چند سال اخیر جلوی تخریب آثار میراث فرهنگی گرفته نشده بود وحتی یک تذکربرای کمک به حفظ این بناهای تاریخی انجام نشده است.

فرماندار سیرجان ازهبه کردن مکان این ساختمان برای دانشکده معماری توسط وارثین شوکت سعیدی قدردانی می کند.

دانشکده هنر ومعماری دانشگاه آزاد را در محله بمید که مکان دوم انتقال شهر سیرجان بوده است به قصد دیدن منطقه تفریحی وخوش آب و هوای بلورد که گویا آثار تاریخی نیز دارد، ترک می کنیم.

سیرجان و زخم هایی که در گذر تاریخ برداشت

در بین راه وحید حسینی کارشناس باستان شناسی مارا به گذشته سیرجان می برد جایی که سیرجان را بسی بزرگ تر وعظیم تر از امروزش حس می کنیم.

سیرجان در طول تاریخ چهاربارجابجا شده است در زمان حمله مغولان ومحمودافغان تنها دو جابجایی اجباری برای شهر سیرجان بود و در این جابجایی ها بود که آثار تاریخی کمرنگ تر شده ومکان هایی نظیر قلعه سنگ که در قرن 5هجری محل استقرار شهر سیرجان بوده است اکنون تنها نمایی از سنگ های فروریخته را برخود دارد.

این کارشناس مرمت به دوران زندگی تنها حاکم زن سیرجان نیز اشاره می کند ومی گوید: بی بی خاتون دختر ترکان خاتون حاکم کرمان بود که در سیرجان حکمرانی می کرد و دو روستای ده ترکان وده قطب الدین نیز توسط این بانوی سیاستمدار بنا نهاده شده است.

در خصوص این حاکم عدالت گستری و مهربانی اش شهره است.

حسینی بی نظیرترین آثار تاریخی سیرجان را مربوط به دوره ایلخان وقراختائیان می داند.

از حافظ ابرو نویسنده مصری تا حمدالله مستوفی و لسترانژ که درباره تاریخ سیرجان نوشته اند می گوید ،وی به وجود امامزاده جلیل القدری که نوه امام موسی کاظم(ع) و تنها با دو واسطه به این امام بزرگ می رسد در شهر سیرجان اشاره می کند.

بَلوَرد محروم اما مغفول

به بلورد که می رسیم دیدمان درباره سیرجان عوض شده است حالا وارد تمدنی جدید شده ایم انگار، وجود خانه های تاریخی وبزرگ در این شهر یکی از نکات جالب توجه است مسجدی هم که برای نماز ظهر به آنجا سر می کشم بسیار بزرگ وچون گذشتگان با دست ودلبازی درآن فضای فیزیکی بکار گرفته شده است به گونه ای که دو درب مسجد فاصله بسیار زیادی به وسعت دو انتهای کوچه ازهم دارند.

خانه تاریخی حسین خان بچاقچی بلورد یکی از جاههایی است که نشان دهنده میهمان نوازی مردم این دیار است وسعت خانه ونیز اتاق های متعدد که با طرح گچبریهای زیبا که در اثرمرور زمان از بین رفته اند وباغ بزرگی که دراین محوطه است نشان ازاهمیت حضور میهمان دراین نوع خانه ها دارد.

از خانه حسین خان بچاقچی که بیرون بیایی هنوز هم خانه های قدیمی در این شهرهست که نشان ازخونگرم بودن ومیهمان پذیربودن مردم این منطقه خوش آب و هوا دارد هرچند که نباید از نظر دور داشت بلورد امروزه یکی از مناطق محروم است که در اثر بی توجهی ها به شهری با چهره سالمند تبدیل شده است.

مقصد بعدی ما یکی از آثار تاریخی است که مسیر را عوض کرده وبرای تنوع یکی از معادن منطقه چهارگنبد را که تنها6سال از فعالیت آن می گذرد را می بینیم.

وحید زرسنج سرپرست کارگاه معدن می گوید:معدن تخت گنبد با وجود نوپا بودن زمینه تولید صادرات را نیز دارد روزانه 1هزارتن خاک معدنی را در کارخانه های سه گانه اش تبدیل کرده و درنهایت به محصول کاتد مس می رسد.

وی اظهار داشت: تعداد 340بومی های منطقه اکنون دراین معدن مشغول به کار هستند وزمینه صادرات برای محصول ما نیز فراهم است که منتظر اجرای طرح های توسعه وافزایش تولید کارخانه هستیم.

وی اعتقاد دارداینجا سرچشمه ای در ابعاد کوچک تر است.

پایین دست معدن رودخانه آبی رنگی در اثرشستشوی خاک معدن ایجاد شده است.

وجه تسمیه چهارگنبد چیست؟

بعد از دیدن معدن وگفتگو با سرپرست کارگاه راهی منطقه چهارگنبد می شویم منطقه ای که به سبب وجود چهار امامزاده عظیم الشان به چهارگنبد مشهور شده است.

البته خانم اسفندیارپور کارشناس مرمت اعتقاد دارد یکی از دلایل نام گذاری چهارگنبد وجود 4رشته کوه مرتفع در اطراف این منطقه است.

امامزاده عبدالرحمان، شاهزاده صالح، شاهزاده سبزپوشان وشاه ولایت چهار نواده امام هفتم هستند که دراین منطقه مدفون هستند.

به گفته ابوذرخواجویی از فعالان رسانه ای سیرجان این منطقه گردشگری سردسیر ودارای میوه های مختلف اقلیم سردسیر که در فصل سرد به سبب سردی شدید خالی از سکنه می شود .

به نظر می رسد علی رغم جنبه اقتصادی که می تواند داشته باشد، وجود معدن تخت گنبد دراین منطقه مانند وصله نچسب باشد به گونه ای که این منطقه را از حالت بکر وطبیعت خداداد خود خارج کرده است.

باغ سنگی یا اعتراض گاه مردی که حرف زدن نمی دانست

کم کم بعد ازظهر می شود وبعد از صرف ناهار به میزبانی معدن تخت گنبد راهی باغ سنگی سیرجان می شویم جایی که درویش خان اسفندیارپور درحرکتی اعتراضی باغی عجیب از انواع سنگ های آویزان درچوبهای خشک ایجاد کرده است.

درظاهر امردرختانی می بینی که سنگ هایی را مانند میوه برخود دارد ولی در اصل حرکت اعتراض مردی که زمین های میراثی خود رادر طرح اصلاحات ارضی از دست داده می بینی ،که به سبب عدم توانایی در حرف زدن به سبب لال بودن خود با این روش اعتراض خود را به گوش دنیا رساند.

هرچند حالا این باغ سنگی بعد از مرگ درویش خان تنها شده ونیاز به مراقبت دارد اما به نظر می رسد اقداماتی که انجام شده بعضا بیشتر برای جلب توجه بوده است که نمونه آن ایجاد پارک بازی درست در جوار این باغ است یک سرسره وجدول کاری ایجاد شده که حالا نیمه کاره رهاشده نشان از کج سلیقگی بانیان امر دارد.

تنها پسردرویش خان به همراه عروس و بچه ها در این نزدیکی زندگی می کنند شاید سه خانوار شوند اما برق وجاده دارند و در انتظار آب در این منطقه هستند واگر آب منطقه نیزبرقرار شود می تواند زمینه ساز ایجاد اقامت گاههایی برای گردشگران ونیز ایجاد رستوران ودیگر اماکن گردشگری باشد.

حضور خیران محلی در بازسازی طرح های میراث فرهنگی

بعد از باغ سنگی راهی محمودآباد می شویم جایی که یخدانی باقی مانده از دوران گذشته در دست تعمیر است ، خیرسیرجانی ومتمول بنام فرشید استوار به وصیت پدرخود راهی منطقه شده ودرحال مرمت یخدان است در همین نزدیکی دبیرستانی نیز بیاد شهید استوار ساخته اند که سالن ورزشی بزرگی دارد که می تواند به مردم زیادی زمینه ورزش وتحرک را هدیه کند.

این یخدان در مرحله مرمت گنبد است وبه گفته خیر این طرح تاکنون 150میلیون تومان برای مرمت آن هزینه شده است.

گذری بر قبر پیغمبر دزدان

قلعه درویش زیدآباد متعلق به عصر قاجار آخرین جایی است که مصادف با تاریکی هوا می بینیم.

حمیدزیدآبادی مجری مرمت این بنا می گوید: اینجا بارانداز بزرگی بوده است که درویش یوسفعلی زیدآبادی بانهایت گشاده رویی میزبان قافله داران خسته بوده است.

نمای زیبایی دارد اتاق ها پراز طاقچه های خاصی است وسقف بنا ریخته است بارش باران بلایی برسربنا آورده است که در اثر بی مبالاتی بانیان امر این نازیبایی بنا تمام چهره زیبای آن را می پوشاند.

زیدآبادی از نیاز به 500میلیون تومان برای بازسازی کامل بنا می گوید واز مشارکت خیران زیدآبادی برای مرمت بنا قدردانی می کند.

مجری مرمت قلعه درویش با اشاره به کمک 35میلیونی خیرین محلی زیدآباد گفت: 70میلیون با کمک دولت ومردم در این بنا کار شده وبخش هایی از ایوان جلوی این بارانداز بزرگ که در دوطبقه بنا شده بوده است، احیا شده است.

از باراندازیا قلعه درویش بیرون می آییم کمی جلوتر با نوشته به مجلس عزای حسین خوش آمدید متوجه بنای حسینیه ای می شویم که آرامگاه شخصیت مبارزی است که باستانی پاریزی کتابی بنام وی نوشته است واو کسی نیست جز "پیغمبردزدان"

برسرقبر وی فاتحه ای می خوانم احساس می کنم در مقابل روح بزرگ این مرد کوچک شده ام پیش خود فکر می کنم آیا هنوز منش پیغمبر دزدان جایی دراین دنیا دارد؟

پایان بخش برنامه سفر به سیرجان حضور در باغ شبدیز وصحبت های فرماندار سیرجان است .

وی نوید روزهای خوبی برای سیرجان را دارد، از دیوارکشی اطراف قلعه سنگ سیرجان تا تبدیل یکی از خانه های تاریخی سیرجان به موزه پزشک ونیز میزبانی جشنواره مطبوعات وخبرگزاریها در سال آینده می گوید.

مکی آبادی اظهار داشت:این آمادگی را درشهرستان می بینم که جشنواره مطبوعات را با تمام هزینه هایش میزبانی کنیم .

محسن موحدی معاون میراث فرهنگی استان نیز که تمام امروز را همراه خبرنگاران به تمام بناهای تاریخی سرکشی کرد، از سیرجان به عنوان فعال ترین کارگاههای استانی در مرمت آثار تاریخی یاد می کند.

موحدی اظهار کرد: اگر فرمانداری یا دیگر نهادهای سیرجان مکانی را در اختیار مرکز اسناد استان قراردهند موزه اسناد در سیرجان را راه اندازی خواهیم کرد.

وی از رتبه اول کرمان در بحث ایجاد اقامت گاههای بوم گردی کشور خبرداد وگفت: نهضت ملی در احیا ونگهداری آثار تاریخی راه افتاده است.

موحدی می گوید: فراهم کردن آب برای باغ سنگی در دستور کار میراث فرهنگی است و در دوماه آینده نیزبا آسفالت جاده منتهی به این باغ زیبا گردشگران زیادی از این باغ اسرار آمیز دیدن خواهند کرد.

سیرجان و بی مهری هایی که ....

سفر به سیرجان به پایان می رسد همه خبرنگاران که با جمعیت بالای خبرنگاران سیرجانی بیشتر شده اند کم کم به فکر رفتن هستند، سیرجان را با تمام قابلیت های اقتصادی اما بی مهری هایی که در حقش شده را به امید روزهای بهتر پشت سرمی گذاریم وبه کرمان برمی گردیم.

باشد که با طرح موفق استاندار کرمان مبنی برحمایت مناطق مختلف استان توسط مجموعه های اقتصادی، به زودی گل گهر سیرجان به عنوان یکی از غول های اقتصادی استان بتواند چهره محرومیت را ازبرخی نقاط سیرجان برطرف کند و سیرجانی در خورنامش بسازیم.

گزارش از مرضیه السادات حسینی راد

انتهای پیام/ح