طبق نظر کارشناسان آب منطقه ای زنجان ، ایران از جمله مناطقی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار داردوبخشی از این مشکل به میزان منابع آب و سرانهٔ مصرف بر می گردد.

این گروه که25 درصد مردم جهان راشامل می شود،در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه خواهند شد.

یک کار شناس منابع طبیعی و آبخیزداری بر این اعتقاد است ،اگر مصرف بدین سان ادامه یابد، حتی با بالاترین راندمان و بهره‌وری ممکن در مصرف آب، هم نمی توان کسریها را جبران کرد.

خانم علی پناه می افزاید:برای حفظ وضع موجود حتی اگر۱۱۲ درصدهم تا 30 سال آینده به منابع آب قابل استحصال خود بیافزاییم باز هم مشکل داریم، که این مقدار با توجه به امکانات و منابع آب موجود غیر عملی است.

مهندس ایلخانی از کارشناسان حوزه کشاورزی و از فعالان عرصه آب و سیستمهای آبیاری تحت فشاراست که در این باره می گوید: منابع آب تجدید پذیر کل ایران بیش از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب است و مطابق مطالعات و بررسی‌ها در سال ۱۳۸۶ از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود ۸۹/۵ میلیارد متر مکعب برا ی مصارفی چون کشاورزی ،صنعت، معدن و خانگی برداشت می‌شده است که از این مقدار حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن یعنی۹۳ درصدبه بخش کشاورزی اختصاص داشت و 7 درصد باقی مانده را نیز بخش خانگی و صنعت مصرف می کرد.

وی برآن است عواملی چون توسعه نا همگون،عطش برای کشاورزی کمی با روشهای ناصحیح و رشد روز افزون جامعه متقاضی وضع آب در کشورمان را به تنگناهای بحرانی سوق داده است.

این کارشناس بر آن است با اینکه مصرف خانگی مردم از آب‌های رقم بالایی محسوب نمی‌شود اما از انجا که این آب سالم و بهداشتی است می بایست همه استانداردهای مصرف را لاجرم رعایت کرد و مصرف را هرچه بیشتر به سمت و سوی بهینه سازی هدایت کرد.

وی کشاورزی را آبخور ترین بخش اقتصاد ایران می داند که بازدهی آنهم نسبت به آنچه که برایش هزینه میشود مطلوب نیست و در گذشته ای نه چندان دور در حالی‌که تنها ۱۲ درصد از مساحت ایران زیر کشت می‌رفته، حدود ۹۳ درصد از مصرف آب ایران را به خود اختصاص داده است .

ایلخانی می گوید: موضوع آنزمان اسفبار می شود که بدانیم تنها ده درصد تولید ناخالص ملی کشور از راه کشاورزی به دست می‌آید و این بخ با تمام نام و آوازه اش۱۷ درصد نیروی کار کشور را جذب خود کرده است.

قاسمی دیگر کارشناس حوزه کشاورزی و آب هم دراین باره گفت: طبق تخمینهای سازمان محیط زیست ،سرعت استفاده از منابع آب زیرزمینی ایران در مقایسه با استاندارد جهانی سه برابر بیشتر است و همین برداشت بی‌رویه عامل خشکیدن ۲۹۷ دشت از ۶۰۰ دشت ایران است.

وی می گوید: شبکهٔ انتقال آب ما بانقصهایی رو بروست که باعث می شود، ۳۵ میلیارد مترمکعب آب در مسیر انتقال هدر ‌رود.

نتایج تحقیقات شرکت آب و فاضلاب ودانشکده محیط زیست دانشگاه تهران نیز حاوی اطلاعاتی است که نشان می دهد،تا پنج سال پیش از این ۴۰٪ از شبکه آب کشور فرسوده بوده است وهمین فرسودگی به هدر رفت. ۱۳٪ از کل هدر رفتن آب ایران انجامیده است.

مهندس ایلخانی ، نابود کردن جنگل‌ها و پوشش گیاهی زمین را که از ذخیره سازان آب‌های زیر زمینی به شمار می‌آیدرا یکی از دلایل انسانی کاهش منابع آب می داند.

وی با اشاره به ضرورت حفظ و نگهداری اکوسیستم برا ی تعادل بخشی در چرخه آب افزود: آلوده کردن منابع آبی نیز که بدلایل انسانی و ناشی از پسماندهای صنعتی است دیگر نابود کننده ذخایر ارزشمند و حیات بخش محسوب می شود .

یکی از عوامل آسیب رسان و مهم درکاهش و حتی تخریب ذخایر آبی حفر چاه و استحصال غیر مجاز و خارج از کنترل آین نعمت می باشد که در مقاطعی صدمات جبران ناپذیری به این بخش زد.

در همین رابطه ،مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان با اشاره به عملکرد 9 ماهه طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی منطقه گفت: انسداد 340 حلقه چاه غیرمجاز با حجم 14.3 میلیون مترمکعب آب، از جمله اقداماتی بود که در این مدت صورت گرفته است.

یوسف رضا پورهمچنین در مورد اضافه برداشتها افزود :جلوگیری از اضافه برداشت چاههای مجاز پروانه دار تعداد 86 حلقه با حجم 8.37 میلیون متر مکعب و پلمپ چاههای غیر مجاز به تعداد 711 حلقه با حجم 25.47 میلیون متر مکعب صورت گرفته است.

وی گشت زنی گروه های بازرسی را از دیگر اقدامات شرکت آب منطقه ای زنجان برای جلوگیری از حفاریهای غیر مجاز بر شمرد و افزود:در در همین راستا 12 گروه گشت و بازرسی در سطح استان با گشت زنی شبانه روزی برای رصد فعالیتهای افراد سودجو درجهت حفاری چاه غیرمجاز و جلوگیری از تخلفات مرتبط با منابع آب از سفره های زیر زمینی مراقبت می کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان گفت :یکی از مشکلات پیش رو در زمینه حفظ و حراست از حریم آبهای زیر زمینی چاههای مجوز داری است که مالکان آن بیشتر از حد تعیین شده از آن برداشت و از این طریق سفره ها را با خطر مواجه می کنند .

رضاپور ایده نصب کنتور هوشمند بر روی چاههای مجاز را در ایجاد محدودیت برای اضافه برداشت را موثر می داندو می گوید : برای کنترل میزان برداشت چاههای مجاز در بخش صنعت و کشاورزی این شرکت اقدام به نصب 96 دستگاه کنتور هوشمند آب و برق بر روی چاههای کشاورزی و 68 دستگاه کنتور حجمی هوشمند بر روی چاههای صنعتی نموده است.

وی، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در راستای طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی را هم یکی از عوامل مهم در راستای نهادینه کردن تفکر حفظ حریم آبها دانست و افزود: به همین منظور تاکنون 30 نشست دوره ای با کشاورزان و بهره برداران ،25 نشست با مقامات قضایی و فرماندهان انتظامی استانی و شهرستانی، 28مورد نشست با مقامات اجرایی استانی ، 20مورد نشست با گروههای مرجع و روحانیون استانی و پیام رسانی از طریق رسانه صورت گرفته است.

با نگاه به آنچه کارشناسان حوزه آب و کشاورزی بیان داشتند می توان گفت: این رسالت خطیر نخست بر دوش مردم به عنوان صاحبان اصلی منابع خدا دادی است و در مرحله بعدی، وظیفه دولت وسازمان‌های مسئول است که در برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلند مدت خود به حفاظت آب و بهره برداری صحیح از آن توجه داشته و برای آن استراتژی مناسبی اتخاذ کنند.

این هشدار همه کارشناسان است که بایستی از آبها مراقبت کرد، چرا که در غیر این صورت تشدید بحران آب در سال‌های آینده، با توجه به افزایش جمعیت، افزایش آلودگی‌ها، تخریب جنگل‌ها و پوشش گیاهی و خشکسالیاجتناب ناپذیر خواهد بود.

حال پاسخ به این سوال اساسی بیانگر بسیاری از واقعیتهاست. آیا در چنین شرایطیدرخواهیم یافتکه ارزشواقعی آب برای کشوریکه در منطقه‌ای خشک قرار گرفته حتی بیش از نفت و تمام درآمد آن است؟

انتهای پیام/ن