گزارش/
همه دلایل بازگشت مجدد به دنیای اعتیاد/ ناکامی کمپ‌های ترک و سیکل ناقص درمان معتادان
بازگشت مجدد معتادان به سوء مصرف مواد مخدر از چالش هایی است که در طول سالیان گذشته مسبب ایجاد هزینه های سنگینی برای خانواده ها،بهزیستی،شهرداری ها،نظام بهداشت و درمان...شده است،معضلی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان راهکار برون رفت از آن را باید در اشتغالزایی و توانمندسازی موثر چنین افراد و گروه هایی جستجو کرد.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،بدون تردید،اعتیاد در طول سالیان اخیر به جدی ترین آسیب و معضل اجتماعی در جامعه تبدیل شده است،پدیده ای شوم که به اعتقاد کارشناسان حوزه اجتماعی،بصورت بالقوه عامل و معلول آسیب ها و نارسایی های بسیاری است و متاسفانه عمدتا جامعه جوان به عنوان اصلی ترین ثروت و سرمایه کشور را هدف قرار داده است.این درد و ناهنجاری تاسف آور،مسبب ظهور و بروز آسیب ها و پیامد های تلخ بسیاری است، سرقت، طلاق، کودک آزاری، درگیری و خشونت تنها بخش هایی از این چالش بغرنج و حزن انگیز است که دامن گیر برخی افراد و خانوارها در جامعه شده است.
شهادت ماموران خدوم انتظامی و پلیس مبارزه با مواد مخدر،درگیری با اشرار در مناطق مرزی،تعقیب و گریز های درون شهری،صرف هزینه های میلیاردی برای مقابله با این پدیده شوم،احداث و راه اندازی کمپ های ترک اعتیاد،برگزاری نمایشگاه ها، سمینارها،نشست ها،دعوت از کارشناسان حوزه مواد مخدر،اطلاع رسانی،برگزاری کلاس های مشاوره،ساخت، تولید و پخش گزارشات خبری،تصویری،مکتوب و شنیداری،تنها نمونه ای از اقدامات متعددی به شمار می رود که در طول سال در سطوح متعدد کشوری،استانی،شهرستانی،منطقه ای و محلی اجرایی می شود.
علیرغم حجم انبوه چنین برنامه هایی، باز هم شاهد وجود معتادان بسیاری بصورت پنهان، زیرپوستی، علنی و عریان(متجاهر)در جامعه هستیم.
هدف ازاین گزارش،واکاوی عوارض و تبعات اعتیاد نیست که چه بسیار گزارشات،مقالات،مصاحبه ها و تولیدات خبری که در این خصوص تنظیم و مرقوم شده ،بلکه منظور نظر از تهیه این گزارش،بررسی و ارزیابی علل ناکارآمدی طرح های مقابله و مبارزه با مواد مخدر است.
البته این ادعا مطرح نیست که برنامه های مرتبط با این عرصه در طول سال فاقد هر گونه کارآیی است،بلکه آنچه که در این خصوص مطرح است به این امر معطوف می شود که دستاورد و خروجی چنین طرح هایی،آنچنان که باید و شایسته است،مثمر ثمر و مطلوب اثر واقع نمی شود.
*موفقیت قطعی و پایدار 20 درصدی ترک اعتیاد
آمارهای رسمی موید موفقیت 20 درصدی ترک اعتیاد بصورت قطعی و پایدار است و به تعبیری می توان گفت در 80 درصد موارد، معتادان پس از ترک،به مصرف مجدد مواد مخدر گرایش پیدا می کنند.
البته آمار های غیر رسمی میزان موفقیت ترک اعتیاد را 10 درصد تخمین می زند که به نوعی با در نظر گرفتن آمار غیررسمی مذکور،90 درصد از معتادان پس از ترک دچار لغزش مجدد می شوند.
در صورت مفروض دانستن آمار مذکور،تنها قریب به یک چهارم از مصرف کنندگان موفق به رهایی قطعی و پایدار از این معضل خانمانسوز می شوند و مابقی مجددا به چرخه منحوس مصرف باز می گردند.
در این میان معتادان متجاهر بیش از دیگر گروه های معتاد مورد توجه هستند زیرا بصورتی مشهود،شهر را در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و انتظامی به چالش می کشند و به نوعی علاوه بر مخدوش شدن سیمای شهری،بصورت بالقوه به عنوان عامل انجام بزه ،سرقت ها و...نیز در مظان بزه و اتهامات ریز و درشت هستند.
طبیعتا با چنین اوصافی،جمع آوری این گروه از معتادان،در اولویت قرار دارد،اما با وجود جمع آوری این طیف و قشرهای آسیب پذیر،باز هم شاهد هستیم بعداز ترک،این گروه و افراد در گوشه ای دیگر از سطح شهر و با وضعیتی نه چندان مطلوب پدیدار می شوند.
* چرخه معیوب و سیکل ناقص درمان معتادان
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به معضل معتادان متهاجر در جامعه و هزینه های سنگینی که برای جمع آوری و پاک سازی آنها از سطح شهر تحمیل می شود عنوان کرد:به واقع معتادان متهاجرافرادی هستند که روزی به مانند تمامی افراد سالم جامعه،از زندگی طبیعی و عادی برخوردار بودند و رفته رفته بر اثر فراز و نشیب های متعدد و تصمیمات غلط به افرادی تبدیل شدند که مظهر و نمادی از فلاکت،آسیب و کانونی از ناهنجاری های اجتماعی به شمار می روند.
وی افزود: اجرای طرح های متعدد و مکرر جمع آوری معتادان متهاجر و ظهور مجدد آنها در سطح جامعه،موید چرخه معیوبی است که در سیلک و روند ترک اعتیاد با آن مواجه هستیم.
شرافتی عنوان کرد:چندی پیش،از سوی برخی از مقامات مسئول عنوان شد در صورت موافقت دادستانی کل کشور،معتادان مدت زمان بیشتری را در کمپ های ترک اعتیاد به سر خواهند برد تا شاید ضریب پایداری و سلامت آنها بیش از پیش تقویت شود که البته به نظر بنده این تدبیر چندان موثر واقع نخواهد شد و باید عامل و زمینه اصلی گرایش مجدد معتادان به سوء مصرف مواد مخدر کشف و مورد بررسی قرار گیرد.
*با اعتیاد مبارزه شود نه با معتاد
سمیه کرم آبادی،روانشناس و مددکار اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به لزوم انجام مطالعات گسترده،فراگیر و کارشناسی شده برای مقابله با اعتیاد گفت:باید این موضوع بصورت جدی مورد بررسی،مطالعه و واکاوی قرار گیرد که چرا معتادان پس از بارها و بارها ترک،مجددا به سوء مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می کنند.
وی افزود: به واقع ایراد اصلی در رویکرد و روش های مقابله و مبارزه با اعتیاد باز می گردد،زیرا غالبا سعی می شود با معتاد مبارزه شود و نه با اعتیاد.
کرم آبادی عنوان کرد:کشورهای بسیاری در جهان درگیر این پدیده شوم بوده اند که با اتخاذ تدابیری موثر در حال حاضر به میزان قابل توجهی بر این پدیده شوم غلبه کرده اند.
روانشناس و مددکار اجتماعی گفت:در کشور ایران هزینه های بسیار سنگین مادی و انسانی صرف مبارزه با مواد مخدر می شود،که به واقع اگر نبود این میزان از هزینه کرد و انرژی قطعا در شرایط بسیار وخیم و بغرنج تری قرار می گرفتیم،لذا با همه این اوصاف میزان دستاوردها و نتایج حاصل شده با هزینه های سنگینی که به کشور و دستگاه ها و نهاد های متولی تحمیل شده چندان مطلوب به نظر نمی رسد.
*تقدم اصل پیشگیری بر درمان
نعیم شُکرانی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به مقدم بودن اصل پیشگیری بر درمان به عنوان اصلی پذیرفته شده در عرصه بهداشت و درمان در تمامی دنیا اظهار کرد:به نظر می رسد در کشور ما و در حوزه اعتیاد آنچنان که باید این مولفه اساسی مورد توجه قرار نگرفته و باید در جهت تغییر این رویکرد با جدیت تمام تلاش شود.
وی افزود:باید ساز و کاری تعریف و طراحی شود که امر پیشگیری به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر در صدر برنامه ها و اولویت گذاری های این حوزه قرار گیرد.
شکرانی عنوان کرد:البته طرح این نظر،معطوف به این موضوع نمی شود که اصل درمان،فراموش شود،بلکه باید اقدامات و تدابیر پیشگیرانه با جدیت مضاعفی پیگیری شود ودر کنار آن برعرصه درمانی و ترک اعتیاد معتادان نیز نظر داشت.
جامعه شناس وآسیب شناس مسائل اجتماعی گفت:تا زمانی که به حوزه پیشگیری به عنوان اولویتی جدی نگاه نشود شاهد باز تولید و لغزش مجدد معتادان خواهیم بود،پدیده ای که سال هاست جامعه و دستگاه های ذیربط با آن دست و پنجه نرم می کنند.
وی در خاتمه یادآور شد:موضوع اشتغال و توانمند سازی معتادان نیز از دیگر ضروریاتی است که باید به آن پرداخته شود،مولفه ای که البته اخیرا شاهد تعریف و اجرای برنامه ها و دستورکارهایی در این خصوص هستیم و می طلبد با وسعت،گستردگی و دوام و قوام هر چه بیشتر اجرایی و عملیاتی شود که یقینا با حصول آن شاهد نائل شدن به موفقیت ها و توفیقات مضاعف و فزاینده تری خواهیم بود.
انتهای پیام/
