باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می دهد؛
از تصویب طرح تنفس جنگل های شمال تا تأخیر در اجرا/ موافقان و مخالفان طرح چه می گویند؟
به اعتقاد برخی از صاحبنظران تنفس جنگل های شمال در حفظ این منابع خدادادی بی تأثیر نخواهدبود، با عنایت به اهمیت این امر،طرح مذکور طی روزهای گذشته به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، اما تأخیر لحاظ شده در فرآیند اجرایی این مصوبه با واکنش انتقادآمیز برخی از کارشناسان و صاحبنظران همراه شده است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، جنگل ها یکی از منابع ارزشمند طبیعی و خدادادی به شمار می روند که نقش بسزای آن در تلطیف و تهویه هوا غیرقابل انکار به نظر می رسد.
به واقع، پایه و رکن اصلی جنگل ها از اشجار و درختان شکل می گیرد و طبیعتا این منابع به عنوان یکی از ظرفیت های برجسته زیست محیطی دربر دارنده مزایا و منافعی است که هیچ بدیلی را نمی توان جایگزین آن ساخت.
جنگل ها با برخورداری از ویژگی ها و ثمراتی خاص مانند پیشگیری از فرسایش خاک، بازدارندگی از جاری شدن سیلاب های سهمگین، زیبایی های چشم نواز، سالم سازی هوا، زیستگاهی طبیعی برای جانداران و جانواران، کانونی برجسته در جذب گردشگری طبیعی و غیره نقش غیرقابل انکاری را در حوزه های گوناگون ایفا می کنند.
طبیعتا حفظ این ظرفیت ها ضرورتی است که غفلت از آن با صدمات و پیامدهای جبران ناپذیری همراه خواهد بود، لذا طرح تنفس جنگل های شمال به عنوان یکی از مناطقی که در مقایسه با دیگر نقاط کشور از جنگل های هر چه بیشتری پوشیده شده از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مورد بحث و بررسی و در نهایت رأی گیری قرار گرفت.
علی‌رغم تصویب طرح مذکور (تنفس جنگل)، لذا تأخیری که در اجرای آن مد نظر قرار گرفته، باعث طرح انتقادات و گلایه هایی از سوی برخی از کارشناسان شده است.
به اعتقاد برخی از صاحبنظران، نَفسِ این اقدام، قدمی شایسته برای حفاظت از این منابع ارزشمند به شمار می رود، برخی از کارشناسان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست نیز معتقدند، می طلبید تسریع و فوریت زمانی به عنوان یک ضرورت جدی در فرآیند اجرایی این مصوبه لحاظ شود.
بر اساس اخبار منعکس شده در رسانه ها، نمایندگان مردم با ممنوعیت هرگونه بهره برداری چوب از جنگل های شمال از ابتدای سال چهارم اجرای قانون برنامه ششم، موافقت کردند.
انتشار این خبر، ابتدا به ساکن با استقبال بسیاری از کارشناسان همراه شد و حتی معصومه ابتکار به عنوان رئیس سازمان محیط زیست کشور با واکنش توئیتی نسبت به این موضوع (تصویب طرح تنفس) مراتب قدردانی خویش را اعلام نمود.
لذا نکته قابل بحث در تصویب طرح مذکور به تأخیر سه ساله اشاره شده در این مصوبه معطوف می شود که علی‌رغم تأکید دولت مبنی بر اجرای بدون قید و شرط آن در همان سال نخست،با اجماع نمایندگان مجلس شورای اسلامی همراه نشد و به تعبیری اصل طرح تصویب، اما اجرای آن با تعللی سه ساله همراه خواهد بود.
همین تأخیر باعث شد تا رئیس سازمان محیط زیست با طرح توئیتی این عبارت"با وجود تأکیدات رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهوری و رئیس مجلس برای ممنوعیت بهره برداری تجاری از جنگل ها،اما منافع گروه هایی خاص، مدت ها این قانون را به تأخیر انداخت" به نوعی انتقاداتی را متوجه برخی از تبصره های این مصوبه نماید.
یکی دیگر از نکات قید شده در طرح و مصوبه مذکور به اضافه شدن تبصره ای معطوف می شود که در قالب آن، مسیر برای بهره برداری تجاری و عمرانی از منابع چوبی، هموار خواهد بود.
بر اساس تبصره یک این ماده، برداشت و قطع درختان پیر، خشک سرپا، افتاده و غیره با مجوز سازمان جنگل ها و مراتع، مجاز بوده و تبصره 2 نیز بر این امر تأکید می کند که قطع درختان جنگلی برای اجرای طرح های عمرانیِ مُصَوَب و حتی قطع جنگل های دست کاشت با مجوز سازمان جنگل ها بلا مانع است.
در این میان برخی کارشناسان و مدافعان طرح تنفس جنگل معتقدند، تبصره لحاظ شده می تواند با تفسیر و توجیه سود جویان به ادامه و استمرار روند قطع درختان منتهی شود.
* کاهش نگران کننده 4 میلیون هکتاری جنگل های کشور
با نگاهی به اعداد و ارقام منتشر شده از سوی برخی رسانه ها،به روشنی در می یابیم که در طول سالیان و دهه های گذشته،مساحت جنگل های کشور از 18میلیون هکتار به 14 میلیون هکتار کاهش یافته و این به معنای کاهش 4 میلیون هکتاری منابع و اراضی جنگلی است.
علی محمد شاعری،عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ضمن انتقاد از تخریب و کاهش منابع جنگلی می گوید: 14 میلیون هکتار باقی‌مانده نیز در وضعیت مساعدی قرار ندارد.
هادی کیا دلیری،استاد دانشگاه و رئیس انجمن جنگل بانی کشور در گفتگو با رسانه ها عنوان داشته، تا 30 سال آینده، اثری از جنگل های موجود باقی نمی ماند.
به واقع از سوی کارشناسان، عوامل و دلایل متعددی به عنوان مولفه های اثرگذار در تخریب و نابودی جنگل ها طرح و عنوان شده است.
بنا بر نظر برخی کارشناسان، تخریب جنگل های کشور، معطوف به عوامل غیرطبیعی می شود و به اعتقاد آن ها شکننده بودن اکو سیستم طبیعی ایران و موضوع خشکسالی، کم آبی و تغییرات اقلیمی، شرایطی را ایجاد کرده که تنها 7 درصد از اراضی فعلی کشور در قالب جنگل تعریف می‌شوند و به واقع 93 درصد از این میزان خارج از دایره جنگل ها قرار می گیرند.
*خشک شدن 40 میلیون اصله درخت 300 ساله در چهار سال؟!
در این میان رئیس انجمن جنگل بانی ایران به آمار تأمل برانگیز و بسیار نگران کننده ای اشاره می‌کند، وی می گوید: در طول 4 سال اخیر، قریب به 40 میلیون درخت 300 ساله خشک شده اند و به و اقع جنگل های کشور در حال فروپاشی قرار گرفته اند.
ناهید صدیقی،کارشناس منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به نقش حائز اهمیت جنگل ها در حفظ سلامت زیست محیطی و لزوم صیانت هر چه بیشتر از منابع ارزنده طبیعی بخصوص در مناطق شمال کشور گفت: صرفا با اجرایی ساختن طرح تنفس نمی توان به توفیق چندانی در این خصوص نائل شد و این واقعیت را تجارب پیشینِ برخی از کشورهای آسیای جنوب شرقی نیز به اثبات رسانده است.
وی معتقد است، آن چه که در این عرصه باید مورد توجه ویژه و جدی قرار گیرد به پیاده سازی روش های علمی، تخصصی و کارشناسی شده در حفاظت و صیانت از جنگل ها معطوف می شود و این امر خطیر با اتخاذ تدابیر موثر و هوشمندانه میسر می شود و صرفا نمی توان با چنین طرح‌هایی(تنفس) در حفظ این منابع خدادای توفیق داشت.
صدیقی گفت: بهره برداری از جنگل در بسیاری از کشورهای توسعه یافته،مرسوم است و علی‌رغم برداشت های بسیار شاهد هستیم همه ساله بر حجم و کثرت اراضی جنگلی آن ها نیز افزوده می شود که علت آن را باید در دانش و تخصص جنگل داری و بهره وری علمی از این منابع جستجو کرد.
وی افزود: جنگل های کشور با مخاطرات و تهدیدات بسیاری مواجه است که رفع آن صرفا با تصویب یا تعریف قانون محقق نخواهد شد، بلکه با اجرای موثر و هدفمند آن، روند و پروسه حفاظت از جنگل‌ها به اهداف اصلی تعریف شده نائل می شود.
صدیقی گفت: استفاده از درختان به عنوان سوخت و تأمین انرژی، مشکلات زیست محیطی، قاچاق غیرقانونی و غیرمجاز چوب، تنها نمونه ای از مشکلات و آسیب هایی است که باید به موازات تعریف و تصویب قوانین مربوطه، برای رفع و مهار مخاطرات و آسیب های بالقوه مذکور نیز دستور کار مشخصی بصورت کاربردی و عملیاتی وضع و تعریف شود.
وی افزود: طبیعتا با کاهش بهره برداری از منابع داخلی، نیاز فعلی کشور از طریق واردات تأمین خواهد شد و وارد شدن به چنین بستر و عرصه ای نیز با پیامدهای سهمگین و نگران کننده ای همراه است که وابسته شدن صنایع چوب کشور به کشورهای صادر کننده از نمونه های آن به شمار می رود.
کارشناس منابع طبیعی گفت: به واقع، می طلبد زاویه دید و نگرش به جنگل و منابع طبیعی تغییر کند و این دیدگاه باید به نحوی اصولی و علمی محقق شود.
صدیقی گفت: بخشی از منابع طبیعی ما در کشور به واسطه چرای دام ها و اجرای پروژه های عمرانی در دل جنگل ها تخریب شده که قطعا با لحاظ کردن نگاهی کارشناسانه و مسئولانه از بروی بسیاری از موارد اشاره شده پیشگیری می شود.
کارشناس منابع طبیعی گفت: یکی از اصلی ترین مولفه ها در حفاظت از جنگل ها به فرهنگ سازی و نائل شدن به این باور معطوف می شود که صیانت از منابع طبیعی، وظیفه خطیر و حائز اهمیت همگانی است.
*طرح تنفس ندبیری برای ریکاوری جنگل ها
اگرچه برخی نیز معتقدند، لزوما با اجرایی شدن طرح تنفس، حیات درختان و جنگل ها تضمین نخواهد شد و تحقق این امر را منوط به اتخاذ تدابیر و تصمیمات همه جانبه و فراگیر می دانند، آن چنان که کم نیستند کارشناسان و صاحبنظرانی که تمام قد از چنین طرح هایی استقبال و حمایت می کنند و اجرایی شدن آن را در شرایط فعلی، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای حفاظت از منابع مذکور عنوان می کنند.
نادر مروج،کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به روند مخاطره آمیز تخریب و نابودی جنگل ها در طی سال های گذشته عنوان کرد: قطعا با استمرار چنین وضعیتی شاهد تحمیل آسیب های جدی تری به منابع طبیعی خواهیم بود و در این میان، بخش کثیری از موجودات زنده و بخصوص انسان ها با آسیب ها و مخاطرات عمیق و قابل توجهی مواجه خواهند شد.
وی افزود: هرگونه تأخیر در اجرای طرح تنفس باعث نابودی حجم بیشتری از تخریب استعدادهای خدادای و منابع ارزنده طبیعی خواهد شد.
مروج گفت: به واقع، طرح تنفس به مثابه مقطعی به شمار می رود که در آن جنگل ها با ریکاوری و بازیابی خود تا حدودی در مسیر بهبودی قدم می گذارند که به اعتقاد بنده نفس چنین طرحی(تنفس جنگل) با دستاوردهای مطلوبی همراه است.
کارشناس محیط زیست عنوان کرد: تردیدی وجود ندارد که حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی، مستلزم مجموعه ای از اقدامات زنجیره وار و به هم پیوسته است، اما این نافی اجرایی شدن چنین طرحی نیست، زیرا حداقل بازدهی و ثمره این دستور کار را می توان در تأخیر و کند شدن ضرب آهنگ تخریب جنگل ها جستجو کرد.
وی در خاتمه یادآور شد: حفاظت از جنگل ها و پیشگیری از تخریب هر چه بیشتر آن مستلزم یک عزم جدی و همگانی است و صرفا با نگاه بخشی و محدود نمی توان به توفیق چندانی در این عرصه نائل شد.
انتهای پیام/
