به گزارش خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ این دعا ۵۶ بخش دارد و به دعای «وداع با ماه رمضان» مشهور است. امام در ابتدای دعا اوصاف خداوند را بیان می‌کند و سپس در ۲۰ بخش ۲۰ بار بر ماه رمضان درود می‌فرستد و به توصیف آن می‌پردازد و در آخر دعا درخواست‌های دعاکننده از خداوند آمده است.

* خدا در برابر آنچه می‌دهد، پاداشی نمی‌خواهد و از بخشش خود پشیمان نمی‌شود.

* خدا پاداش بنده‌اش را هم‌وزن عمل او نمی‌دهد بلکه افزون‌تر می‌دهد.

* خدا بی‌استحقاقِ ما نعمت می‌دهد و از روی تفضّل، گناهان را می‌آمرزد.

* خدا اگر عطایی کند، آن را با منت نمی‌آمیزد و اگر منع کند از روی ستم نیست.

* خدا به هر کس که حمد الهی گوید، پاداش می‌دهد و حال آنکه خودش حمدگفتن را به او الهام کرده است.

* خدا با کسی که او را نافرمانی کند، بردبارانه رفتار می‌کند و تا وقتی توبه کند، عذابش را تأخیر می‌اندازد.

* خدا برای بندگان دری به سوی آمرزش گشوده و آن را «توبه» نامیده است.

* خدا به کسی که کار نیک کند، ده‌برابر پاداش می‌دهد و کسی را که مرتکب کار بد شود، فقط به همانند آن کیفر می‌کند.

* ماه رمضان از ویژه‌ترین واجبات است.

* ماه رمضان ممتازترین ماه و برتر از همه اوقات است؛ زیرا خدا در این ماه، قرآن را نازل کرده و ایمان بندگان را به کمال رسانده و مردم را به شب‌زنده‌داری راغب کرده و شب قدر را در آن قرار داده است.

* خدا با ماه رمضان ما را بر امت‌های دیگر برتری داده است.

* اگر کسی از داخل‌شدن به منزلگاه توبه، پس از بازبودن در و بودن راهنما، غفلت کند، چه بهانه‌ای می‌تواند داشته باشد؟!

* اگر خداوند آنچه از عالم غیب فرستاده نمی‌فرستاد، اندیشه بندگان به آن راهی نداشت.

و از دعای آن حضرت (ع) به وقت در وداع ماه رمضان:

ای خدایی که در برابر احسان به بندگان پاداش نخواهی، و از عطا و بخشش پشیمان نمی‌گردی،‌ ای کسی که مزد بنده خود را بیش از عمل او می‌دهی، نعمتت بی‌استحقاق به بندگان رسد، و عفوت تفضل، و مجازاتت عدالت، و قضایت عین خیر است. اگر بخشش کنی عطایت را به منّت آلوده نکنی، و اگر عنایت نکنی از باب ستم نیست.

آن که تو را شکر کند شکرش کنی، در صورتی که خودت آن شکر را به او الهام فرمودی، و هر که تو را بستاید پاداشش می‌دهی در حالی که آن ستایش را خودت به او تعلیم کردی، پرده می‌پوشی بر آن که اگر می‌خواستی رسوایش می‌کردی، و جود و کرم کنی بر آن که اگر می‌خواستی از وی دریغ می‌کردی، در صورتی که هر دو مستحق رسوایی و دریغ تو‌اند، امّا تو تمام امورت را براساس تفضل بنا نهاده‌ای، و قدرتت را بر آئین گذشت مقرّر کرده‌ای، و با آن که با تو به مخالفت برخاسته با بردباری روبرو می‌شوی، و به آن که در حق خویش ستم کرده مهلت می‌دهی، با صبر و بردباری خود مهلتشان می‌دهی تا به حضرتت بازگردند، و در مؤاخذه عاصیان شتاب نمی‌کنی تا به توبه موفق شوند، تا هلاک شونده آنان بدون رضای تو هلاک نشود، و تیره بختشان به نعمتت بدبخت نگردد مگر پس از قطع بهانه و بعد از اتمام حجت همه جانبه بر او، و این همه بزرگواری و آقایی از عفو و گذشت توست‌ای بزرگوار، و بهره‌ای است از محبتت‌ای بردبار.

تویی که بر بندگانت دری به سوی بخشش خود باز کرده‌ای، و آن را باب توبه نامیده‌ای، و بر آن درِ گشوده راهنمایی از وحی خود قرار داده‌ای، تا آن را گم نکنند، پس خود - که نامت والا و مبارک است - فرمودی: «به سوی خدا توبه خالص و بی‌پیرایه آورید، باشد که پروردگارتان گناهان شما را محو کند، و شما را داخل بهشت‌هایی نماید که نهرها از زیر آن روان است، در آن روزی که خداوند پیامبر خود و آنان را که به او ایمان آوردند خوار وذلیل نمی‌کند، درحالی که نورشان پیش رویشان و از جانب راستشان روان است می‌گویند: خداوندا نورمان را کامل کن، و ما را مورد مغفرت قرار ده، که تو بر هر چیز توانایی». پس عذر کسی که از ورود به آن خانه غفلت کند پس از گشوده شدن در و به پا داشتن راهنما چه خواهد بود؟

و تویی که در معامله با بندگانت بر عطای خود افزوده‌ای، تا در این تجارتشان از عنایت تو سود برند، و در حرکت کردن به جانب تو کامیاب گردند، و از حضرتت بهره‌ای افزون دریافت نمایند، به همین خاطر، تو خود - که نامت مبارک است و بس والایی - فرمودی: «هر کس که یک کار نیک کند ده برابر آن پاداش دارد، و هر کس یک کار بد کند جز به مانند کارش عقوبت نبیند»، و نیز فرمودی: «مثل آنان که اموالشان را در راه خدا انفاق می‌کنند مانند دانه‌ای است که هفت خوشه رویانده، در هر خوشه صد دانه باشد، و خداوند برای هر که بخواهد آن را چند برابر کند»، و فرمودی: «کیست آن که به خداوند قرض الحسنه دهد تا خدا آن را چندین برابر سازد؟» و امثال و نظائر این وعده‌ها که در قرآن درباره چند برابر کردن کارهای نیک فرو فرستاده‌ای. و تویی آن خداوندی که با گفتار از غیب خود و به سبب ترغیبت که در برگیرنده سود ایشان است آنان را به چیزی راهنمایی فرمودی که اگر از آنان می‌پوشاندی دیدگانشان درک نمی‌کرد، و گوشهاشان فرانمی گرفت، و فکرشان به آن نمی‌رسید، چرا که فرمودی: «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم، و مرا سپاس آورید و کفران نورزید»، و فرمودی: «هرآینه اگر شکر آرید شما را افزونی دهم، و اگر ناسپاسی کنید همانا عذاب من شدید است»،

و فرمودی: «مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، آنان که از عبادت من (دعا کردن) تکبّر ورزند به زودی خوار و ذلیل وارد جهنم می‌شوند». پس نیایش و دعا را عبادت، و ترکش را کبر و خودخواهی نامیدی، و بر ترک دعا به دخول دوزخ با ذلت و خواری تهدید فرمودی. بدین سبب بندگان واقعی به نعمتت تو را یاد کردند، و به بخششت شکر آوردند، و به فرمانت به دعا برخاستند، و به خاطر گرفتن عطای افزونت صدقه دادند، و تنها راه آزادی آنان از خشم تو، و دستیابی به رضای حضرتت در آن بود.

و اگر مخلوقی مخلوق دیگر را از سوی خود به مثل آنکه حضرت تو بندگانت را از سوی خود راهنمایی نمودی هدایت می‌کرد موصوف به احسان، و موصوف به امتنان و بخشش بود، و به هر زبانی مورد ستایش قرار می‌گرفت، پس سپاس توراست تا آنجا که در سپاس تو راهی وجود داشته باشد، و تا آنجا که برای سپاس کلمه‌ای که تو به آن ستوده شوی، و معنایی که به سپاس منصرف گردد باقی باشد.‌ ای کسی که با احسان و فضلت بندگان را به سپاس فرا خوانده‌ای، و آنان را غرق عطا و بخشش خود نموده‌ای، چه آشکار و پخش است نعمت تو در ما! و چه فراوان است عطایت برما! و چه مخصوص است نیکی تو به ما! ما را به دین برگزیده‌ات راه نمودی، و به آئین پسندیده‌ات رهنمون شدی، و سالک راهی فرمودی که آن را هموار کردی، و ما را به راه تقرب به پیشگاهت، و وصول به کرامتت بینایی دادی.

خداوندا تو از خالص‌ترین آن وظایف، و برگزیده‌ترین آن فرائض، ماه رمضان را قرار دادی که آن را از میان سایر ماه‌ها برگزیدی، و از میان همه زمان‌ها و عصرها اختیار کردی، و بر تمام اوقات سال ترجیح دادی، به خاطر آنکه در آن قرآن و نور نازل نمودی، و ایمان را در این ماه چند برابر ساختی، و روزه گرفتن را در آن واجب فرمودی، و به شب زنده داری در آن ترغیب کردی، و شب قدر را در آن که از هزار ماه با ارزش‌تر است بزرگ داشتی، پس ما را محض این ماه بر سایر امم برتری دادی و در پرتو فضل آن، ما را از میان همه ملت‌ها برگزیدی، پس به فرمانت روزش را روزه گرفتیم، و در شبش به کمک تو به عبادت برخاستیم، و به وسیله روزه و نمازش طالب رحمتی که برای ما مهیا فرمودی شدیم، و آن را وسیله رسیدن به ثواب تو قرار دادیم، و تو بر آنچه بندگانت بدان رغبت دارند قادری، و آنچه را که از احسانت خواسته شود بخشنده‌ای، و به آن که جهت رسیدن به قرب تو بکوشد نزدیکی. و همانا این ماه در نزد ما ستوده زیست، و با ما همنشینی پسندیده بود، و برترین منفعت جهانیان را برای ما به ارمغان آورد، پس به هنگام پایان‌گرفتن وقت، و سرآمدن مدت، و کامل شدن روزهایش از ما جدا شد،

اینک آن را وداع می‌گوییم وداع کسی که هجرانش بر ما غم‌انگیز است، و روی گرداندنش ما را به‌اندوه و وحشت دچار کرده، و بر عهده ما پیمان ناگسستنی، و حرمت در خور توجه، و حق لازم دارد، به این خاطر می‌گوییم: سلام بر تو‌ ای بزرگ‌ترین ماه خدا و‌ ای عید عاشقان حق. سلام بر تو‌ ای کریم‌ترین همنشین از میان اوقات، و‌ ای بهترین ماه در روزها و ساعات. سلام بر تو‌ ای ماهی که در طی تو برآورده شدن آمال نزدیک گشته، و اعمال در آن پخش و فراوان است. سلام بر تو‌ای همنفسی که قدر و منزلتت بزرگ، و فقدانت بسیار دردناک است، و‌ ای مایه امیدی که دوریت رنج آور است. سلام بر تو‌ای همدمی که چون رو کنی ما را مونس شاد کننده‌ای، و چون سپری شوی وحشت آور و دردناکی. بر تو‌ ای همسایه‌ای که دل‌ها نزد تو نرم شد، و گناهان در تو نقصان گرفت. سلام بر تو‌ ای یاوری که ما را در مبارزه با شیطان یاری دادی، و‌ای مصاحبی که راه‌های احسان را هموار و آسان ساختی.

سلام بر تو که چه بسیارند آزاد شدگان حضرت حق در تو، و چه سعادتمند است کسی که حرمتت را به واسطه خودت رعایت نمود! سلام بر تو که چه بسیار گناهان را از پرونده ما زدودی، و چه عیب‌ها که بر ما پوشاندی! سلام بر تو که زمانت بر گنهکاران چه طولانی بود، و در دل مؤمنان چه هیبتی داشتی! سلام بر تو‌ ای ماهی که هیچ زمانی با تو پهلو نزند. سلام بر تو‌ ای ماهی که از هر نظر مایه سلامتی. سلام بر تو که مصاحبتت ناپسند و معاشرتت نکوهیده نیست. سلام بر تو همچنان که با برکات بر ما وارد شدی، و ناپاکی معاصی را از پرونده ما شستی. سلام بر تو که وداع با تو نه از باب خستگی، و فراغت از روزه‌ات نه به خاطر ملالت است. سلام بر تو که قبل از آمدنت در آرزویت بسر می‌بردیم، و پیش از رفتنت بر هجرانت محزونیم. سلام بر تو که چه بدی‌ها که به سبب تو از جانب ما گشته، و چه خوبی‌ها که از برکت تو به سوی ما سرازیر شده!

سلام بر تو و بر شب قدری که از هزار ماه بهتر است. سلام بر تو که دیروز چه سخت بر تو دل بسته بودیم، و فردا چه بسیار شائق تو می‌شویم! سلام بر تو و بر فضیلت تو که از آن محروم گشتیم، و بر برکات گذشته‌ات که از دست ما گرفته شد. بارالها ما اهل این ماهیم که ما را به آن شرافت بخشیدی، و توفیق ادراکش را به ما عنایت فرمودی آنگاه که تیره بختان وقتش را نشناختند، و از بخت بدشان از فضلش محروم شدند. تویی سرپرست آنچه از معرفتش که ما را بدان برتری دادی، و آنچه از سنّتش که ما را بدان رهنمون شدی، و ما به توفیق تو به روزه و نماز آن برخاستیم همراه با تقصیر، و در آن اندکی از بسیار را بجا آوردیم.

خداوندا پس تو را سپاس همراه با اقرار به بدی‌هامان، و اعتراف به سهل انگاریمان، در حالی که در قلوبمان ندامت قطعی، و بر زبانمان عذر صادقانه داریم، پس ما را با توجه به اعتراف به تقصیری که در این ماه داشتیم مزدی عنایت کن که تدارک‌کننده فضیلت‌های دلخواهمان، و جایگزین ذخیره‌هایی که مورد علاقه ماست باشد، و عذر ما را در کوتاهی از ادای حقّت قبول کن، و آینده عمرمان را به ماه رمضان آینده که در پیش داریم برسان، و چون ما را به آن رساندی ما را بر انجام عبادتی که سزاوار توست یاری ده، و به انجام طاعتی که شایسته آن ماه است موفق دار، و عمل صالحی را که موجب تدارک حق تو در آن دو ماه از ماه‌های زمان خواهد بود به دست ما جاری فرما. خداوندا هر گناه کوچکی یا بزرگی که در این ماه به آن دست زدیم، یا معصیتی که به آن آلوده گشتیم، یا خطایی که مرتکب شدیم، از روی عمد یا فراموشی، که در آن به خود ظلم کرده، یا حرمت دیگری را بدان دریده باشیم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از همه آنها در پرده ستّاری حضرتت بپوشان، و به عفوت از ما بگذر، و ما را در آن ماه شهره به پیش دیده شماتت کنندگان قرار مده، و زبان طعنه زنندگان را بر ما باز مکن، و ما را به کاری بدار که سبب فرونهادن گناهان و پوشاندن آن چیزی شود که در آن ماه بر ما نمی‌پسندی، به مهربانیت که پایان ندارد، و احسانت که کاستی نمی‌پذیرد. خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و ضایعه دردآور از دست رفتن رمضانمان را جبران کن، و روز عیدمان و فطرمان را بر ما مبارک گردان، و آن را از بهترین روزهایی قرار ده که بر ما گذشته، که بیشترین عفو را موجب، و بیشترین معاصی را محو کننده باشد، و گناهان پنهان و آشکار ما را مورد مغفرت قرار ده. بارالها پایان‌یافتن این ماه را پایان یافتن خطاهایمان قرار ده، و به دنبال خارج شدنش ما را از بدیهامان خارج کن، و ما را از سعادتمندترین اهل این ماه به آن، و پرنصیب‌ترین آنان در آن، و بهره‌مندترین ایشان از خودت قرار ده.

بار الها هر کس که این ماه را آن طور که بایسته است رعایت کرده، و احترامش را آنچنان که باید حفظ نموده، و حدودش را به بهترین صورت بپاداشته، و از گناهانش به نحو صحیح پرهیز کرده، یا به وسیله کار خیر به تو تقرب جسته که موجب خشنودیت از وی گشته، و رحمتت را متوجه او نموده، پس مانند آنچه به او بخشیدی از توانگری خود به ما ببخش، و چندین برابر آن را از فضل خود به ما عطا فرما، زیرا که فضلت کاستی نگیرد، و خزائنت نقصان نپذیرد بلکه افزون می‌شود، و معادن احسانت از بین نمی‌رود، و همانا عطای تو گوارا عطایی است. بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و همانند پاداش آنان که تا روز رستاخیز این ماه را روزه گرفته‌اند، یا به بندگی تو در آن اقدام کرده‌اند برای ما ثبت کن. بارالها در این روز فطر که آن را برای اهل ایمان عید و شادی، و برای اهل آیین خود روز اجتماع و گردهمایی قراردادی به درگاهت توبه می‌کنیم، از هر معصیتی که دچارش شدیم، یا هر کار بدی که به آن دست زدیم، یا اندیشه سوئی که در دل داشتیم، مانند توبه کسی که خیال بازگشت به گناه را ندارد، و پس از توبه به جانب هیچ خطایی برنمی گردد، توبه پاک و خالصی که از شک و تردید پیراسته باشد، پس آن را از ما بپذیر، و از ما راضی شو، و ما را بر آن استوار بدار. بارالها ترس از عذابِ وعده داده‌شده، و رغبت به ثواب موعود را روزی ما کن، تا لذّت آنچه را که از تو می‌خواهیم بیابیم، و غصه آنچه را که از آن به تو پناه می‌بریم دریابیم، و ما را در پیشگاهت از توبه‌کنندگانی قرار ده که محبتت را بر ایشان حتم ساخته‌ای، و بازگشتشان را به طاعت خود قبول نموده‌ای،‌ای عادل‌ترین عادل ها. بارالها از پدران و مادران و اهل دین ما همگی، چه آن که از ایشان از دنیا رفته، و چه آن که تا قیامت به آنان خواهد پیوست درگذر.

بارالها بر محمد پیامبر ما و بر آلش درود فرست همچنان که بر فرشتگان مقرّبت درود فرستادی، و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر پیامبران مرسلت درود فرستادی، و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر بندگان شایسته‌ات درود نثار کردی، و بهتر از آن‌ای خدای عالمیان، چنان درودی که برکتش به ما برسد، و سودش نصیب ما گردد، و به خاطر آن دعاهایمان مستجاب شود، زیرا که تو بزرگوارترین کسی هستی که به او توجه شده، و بی‌نیاز کننده‌ترین کسی هستی که بر او اعتماد شده، و بخشنده‌ترین کسی هستی که از احسانش درخواست شده، و تو بر هر چیز توانایی.

انتهای پیام/