تمام جوامع كهن بشری از پل سنگ نگاره‌ها عبور كرده‌اند و اقوام ماقبل تاریخ در ایران هم از این قائله مستثنی نیستند، به همین جهت دانشمندان علوم مختلف علاقه‌ی زیادی دارند تا آنها را كشف یا به نقاطی كه این سنگ نگاره‌ها كشف شده‌اند، سفر كنند تا از مطالعه و بررسی ها آنها زوایای مختلف زندگی انسان‌های كهن را معرفی كنند. 

محمد ناصری فرد دكترای باستان شناسی هنر و پژوهشگر سنگ نگاره‌های ایران جزء معدود پژوهشگرانی است که در زمینه شناخت و کشف سنگ نگاره‌های ایران فعالیت چشمگیری داشته و توانسته است سنگ‌نگاره‌های تیمره در استان مرکزی و شهر خمین را کشف کنند و روی آن‌ها مطالعه داشته باشد.

وی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگارحوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره مطالعات صورت گرفته در زمینه سنگ نگاره‌های ایران گفت : "خوشبختانه طی مطالعات چندین ساله‌ای كه در غارها و كوه‌های ایران توسط پژوهشگران آزاد صورت گرفت، بیش از پنجاه هزار نمونه درگستره ایران (24 استان) كشف شد كه قدمت بعضی از نمونه‌های مكشوفه به ورای چهل هزار سال پیش می‌رسد.

وی در ادامه افزود : لازم به ذكر است كه از پنجاه هزار نمونه سنگ نگاره‌های مكشوفه در نقاط مختلف ایران، بیش از بیست و یک هزار مورد آن متعلق به تیمره است.

سنگ نگاره‌ها در دنیا از منظرهای گوناگون دارای ارزش و اهمیت هستند و به همین جهت در نگهداری و معرفی ملی و جهانی تلاش‌های وسیع انجام می‌دهند. اما در ایران چون یك عرصه ی جدید باستان شناسی و مطالعاتی است هنوز جایگاه رفیع و بی بدیل آن‌ها برای جامعه شناخته شده نیست .

هیچکدام از این پنج هزار اثر ماقبل تاریخ در کشور ما ثبت ملی نشده اند و برای معرفی آن ها اقدام مناسبی صورت نگرفته است.

اما ایام نوروز فرصت مناسبی برای ایرانیان است تا در نمایشگاه تاریخی و چند ده هزار ساله قدمی بزنند و برای مثال در تیمره نقاشی های تاریخی چهل هزار ساله را ببینند و به تابلوی سنگی دویست و پنجاه ساله زمان قاجار برسند.

نمایشگاهی باستانی که به گفته پژوهشگران این حوزه بزرگترین سنگ نگاره‌ی دنیا را در خود جایی داده است.

مسیر رسیدن به این نمایشگاه تاریخی دشوار و پبچ در پیچ است و از آنجایی که هیچ تابلویی برای راهنمایی مسافران وجود ندارد، بهترین کار این است که با اداره میراث فرهنگی شهرستان خمین هماهنگ کرده و سپس به این مکان شگفت انگیز بروید.

اما برای اینکه اطلاع دقیق‌تری از مسیر داشته باشید، می‌توانید از نقشه زیر برای رسیدن به تیمره راهنمایی بگیرید.

البته کار کشف سنگ‌نگاره در کشور همچنان ادامه دارد و هنوز متوقف نشده است. كار بی بدیلی كه بر روی سنگ‌نگاره‌های ایران طی یك ده گذشته در عرصه ملی و جهانی صورت گرفته، تطبیق سنگ نگاره‌های مكشوفه در نقاط مختلف ایران و به‌ویژه تیمره با دیگر نقاط مختلف دنیا و طرح روی سفالینه‌های ماقبل تاریخی است.

شما با دیدن شباهت‌ها و مضامین یكنواخت چنان شگفت‌زده می‌شوید كه گویی همه‌ی آنها را یك هنرمند طی هزاران سال در ایران و جهان و طرح روی سفالینه های كهن را خلق كرده است! این شگفتی ها سبب شده تا تصویر ذهنی ما بر تاریخ، هنر، فرهنگ، قلمرو و گستره ی هنر و پیام های آشكار و نهانی كه بر آنها هویداست به گونه ای دیگر باشد و این همان چیزی است كه دانشمندان نقاط مختلف جهان را به خود جلب كرده است و شاید بی دلیل نباشد كه پرفسور جان براور Jan Brouwer متخصص هنرهای صخرهای اروپا بعد از دیدار سنگ نگاره های ایران (ایران) در سال 2006 در یاد داشتهای ارسالی خود مینویسد: ما به سرزمین عجیب سنگ نگاره های ایران آمدیم و تجربه های نا باورانه ای كسب كردیم.

یکی دیگر از شگفتی‌های سنگ نگاره های تیمره نقوشی هستند که بسیار به خط الرسم های شیمی آلی شبیه است .

محمد ناصری‌فرد می‌گوید: تصادفا این نقش را به یکی از دوستانم که متخصص در شیمی آلی است نشان دادم و قرار شد او نیز بر روی این طرح کار کند، اگر چه وی در وحله اول معتقد بود که نتیجه خاصی حاصل نخواهد شد اما بعد از چند روز با من تماس گرفت و از نتیجه شگفت آور کار خبر داد. بر این اساس او گفت در تحقیقات خود متوجه شده که این سنگ نگاره فرمول مجموعه‌ای از پیوندهای شیمیایی خطی و حلقوی است که تناسب جالبی از ترکیب‌های کربن و هیدروژن دارد، که بر اساس آن چنین فرمولی به دست می‌آید(تصویر زیر )که در حقیقت فرمول پلی سیلیکون‌های نیمه هادی است."

با این شگفتی‌ها اما متاسفانه شناخت این سنگ‌نگاره‌ها حتی در کشور خودمان مغفول مانده در حالی که كشوری مثل قزاقستان با سنگ نگاره هایی كمتر از یك پنجم سنگ نگاره های مكشوفه در ایران، سالیانه حدود دو میلیارد دلار در آمد‌زایی دارند.

این در صورتی است كه در خصوص سنگ‌نگاره‌های مكشوفه در نقاط مختلف، به نظر می‌رسد مسئولین گردشگری کشورمان كوچک ترین برنامه ریزی حمایتی و کاربردی برای معرفی و جذب گردشگر در حوزه سنگ نگاره‌ها ندارد.

جاذبه شگفت‌انگیز و کم هزینه ای که خیلی راحت می‌توان با هزینه پایین نگهداری از آن درآمد های بسیار به دست آورد.

گزارش : پوریا سلیمان زاده

انتهای پیام/