پردیسان گسل جوان تهران؛ چه باید کرد؟
در حال حاضر شهر تهران پنج گسل اصلی و بزرگ دارد که گسل های جنوب ری ، شمال ری، گسل شمال تهران و گسل نیاوران، گسل قصر فیروزه و شرق تهران از گسل های اصلی و بزرگی هستند که از زیر پای پایتخت نشین ها عبور کرده است
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، هر بار که گوشه ای از کشورمان به لرزه می افتد یا حادثه ای مانند ریزش ساختمان پلاسکو رخ می دهد به یاد زلزله احتمالی تهران می افتیم، زلزله ای که به گفته کارشناسان از موعد موقع آن چند سالی گذشته است و بسته به توان آن تلفات قابل توجهی را بر جای خواهد گذاشت.
هر چند که کارشناسان و مسئولان مدیریت بحران آمار متفاوتی را از تعداد تلفات براورد شده پس از وقوع زلزله ای به بزرگی هفت ریشتر در تهران اعلام می کنند اما موضوعی که تمام صاحب نظران و متخصصان در آن عقیده مشترک دارند این است که تلفات جانی در بافت های فرسوده شهر تهران بیشتر از سایر نقاط خواهد بود.
در حال حاضر شهر تهران پنج گسل اصلی و بزرگ دارد که گسل های جنوب ری ، شمال ری، گسل شمال تهران و گسل نیاوران، گسل قصر فیروزه و شرق تهران از گسل های اصلی و بزرگی هستند که از زیر پای پایتخت نشین ها عبور کرده است که از بین این گسل ها، گسل شمال تهران بیشترین توان لرزه زایی را دارد. اما اخیرا گسل های جدیدی در تهران شناسایی شده اند که طول این گسل های جدید بیشتر از گسل های اصلی هستند و توان لرزه زایی این گسل ها چند برابر گسل های شناخته شده و قدیمی تهران است.
علاوه بر وجود پنج گسل اصلی تهران، اخیرا چندین گسل جدید و جوان در این کلانشهر شناسایی شده است که از میان این گسل های خرد و بزرگ، گسل«پردیسان» طول و توان لرزه زایی بیشتری دارد و تهدید جدیدی برای پایتخت نشین ها محسوب می شود.
جمعیت شهر تهران امروز به بیش از 8 میلیون نفر می رسد به طور قطع این افزایش جمعیت بیش از ظرفیت شهر خود مشکلات متعددی را از جمله ترافیک، آلودگی هوا، تراکم فروشی ها و ... برای تهرانی ها به وجود آورده است که وقوع زلزله در این شرایط می تواند آثار مخرب غیر قابل جبرانی برای کلانشهر تهران و کشورمان به دنبال داشته باشد.
«علی بیت اللهی» رییس بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا درباره شناسایی گسل های جدید در تهران می گوید: ابتدا تصور می کردیم این گسل ها قطعات کوچکی هستند اما با انجام آزمایش و تحقیقات متعدد دریافتیم که این قطعات گسل به هم پیوسته هستند و در امتداد هم قرار دارند و اخیرا یک گسل بسیار مهم با عنوان «پردیسان» را شناسایی کردیم که یک گسل جوان و بسیار فعال است.
گفته می شود در پایتخت گسل های جدیدی شناسایی شده است، انجام تحقیقات برای شناسایی گسل های جدید در تهران از چه زمانی و چگونه آغاز شد و نتیجه این تحقیقات تا به امروز چه بوده است؟
**بیت اللهی: شناسایی گسل های جدید در تهران از چند سال گذشته شروع شده است. وجود گسل هایی که زیر خاک و آبرفت های شهرهای مختلف تحت عنوان «گسل های نهان» ثابت شده است که هراز چند گاهی برخی از این گسل های نهان فعالیت هایی دارند که منجر به زلزله های مخرب هم شده است.
زلزله بم نمونه بارز فعالیت یک گسل نهان بود که در مرکز شهر قرار داشت و در آن زمان هیچ گونه علامت و نشانه ای از وجود این گسل مشهود نبود. در شهر تهران هم گسل هایی به صورت نهان وجود دارد. در برخی از مناطق تهران در حین عملیات خاک برداری و گودبرداری و یا در جریان حفر زمین برای ساخت اتوبان و سایر پروژه های این چنینی، در دیواره های این گودبرداری ها علائمی از گسل ها مشاهده می شود.
یک نمونه آن در ضلع جنوبی اتوبان همت مشاهده شده است که یک گسل جدید در تقاطع اتوبان همت و شیخ بهایی شناسایی شده که این گسل جوان و بسیار فعال است. این گسل لایه های فوقانی آبرفت های تهران را قطع کرده که نشان از جوان و فعال بودن این گسل را دارد.
گسل های متعددی در نقاط مختلف شهر تهران به طور تصادفی در خاک برداری ها و گود برداری ها خود را نشان داده اند اما مهم ترین آنها گسل «پردیسان» است. گسل جدیدی با عنوان پردیسان شناسایی شده و علت نامگذاری آن به این دلیل است که گسل مذکور در جوار پارک پردیسان آشکار شده است. گسل پردیسان در تپه ماهورهای پارک پردیسان شناسایی شده و به این نام معروف است.
این گسل های جوان، چه مساحتی از شهر را در برمی گیرند؟
**بیت اللهی: حریم های گسل های اصلی حدود 55 کیلومتر مربع از مساحت شهر تهران را در برمی گیرد. گسل پردیسان مانند گسل شمال تهران یک گسل معکوس است که در طول شرقی و غربی شهر تهران امتداد دارد و طول آن 40 تا 50 کیلومتر است. گسل پردیسان هم به صورت قطعات کوچکی در امتداد بین بزرگراه حکیم و همت قرار دارد.
گسل هایی شناخته شده اند که قطعات کوچک اما از هم جدا دارند اما گسل پردیسان در چند قطعه آشکار شده که در گذشته تصور می شد که این ها گسل های کوچک و قطعات کوچکی هسستند که به صورت نامنظم در امتداد شهر تهران قرار دارند. تحقیقات بعدی همکاران ما در سازمان زمین شناسی نشان داده است که این قطعات در واقع به هم پیوسته هستند و این گسل در واقع گسل کوچکی نیست.
**توان لرزه زایی گسل جوان پردیسان چقدر است؟ آیا اینکه این گسل به هم پیوسته است در افزایش توان لرزه زایی آن تاثیر دارد؟
**بیت اللهی: نکته مهم این است که این گسل از نظر لرزه زایی حدود سه برابر گسل شمال تهران است. به این معنا که اگر فرض بر این باشد که گسل شمال تهران در هر 100فعالیت خود، یک زلزله ای به بزرگی 7 ریشتر ایجاد کند، این گسل توان ایجاد سه زلزله با این بزرگی را در 100 زلزله دارد بنابراین گسل پردیسان فعال تر از گسل شمال تهران که از مهم ترین گسل های پایتخت محسوب می شود، است. البته این نتایج براساس نمونه برداری و انجام آزمایش های سن حرکت های زمین انجام شده است.
چه گروهی این تحقیقات را انجام داده است؟ آیا این تیم از متخصصان ایرانی هستند؟
**بیت اللهی: تیم ایرانی با همکاری، چند متخصص انگلیسی از دانشگاه اکسفورد، تحقیقات و آزمایش ها را انجام داده اند که از خبره ترین و معتبرترین متخصصان این حوزه به شمار می روند.
** آیا مطالعات و برآوردی انجام شده است که چه تعداد پلاک مسکونی و ساختمان در حریم این گسل ها وجود دارد؟
**بیت اللهی: نکته بسیار مهم در این باره این است که در حال حاضر حدود 1000 ساختمان بالای 12 طبقه به بالا در تهران وجود دارد که از این تعداد 120 برج بر روی گسل های اصلی شهر تهران ساخته شده است. البته ساختمان های مهم و حساس هم در حریم گسل ها ساخته شده است که این می تواند در مواقع بحران، خود یک بحران دیگری را به وجود بیاورد .
موضوع دیگر این است که بیشترین آسیب از وقوع زلزله متوجه بافت فرسوده شهر می شود. در حال حاضر از بیش از یک میلیون پلاک رسمی در شهر تهران، حدود 200 هزار پلاک در بافت فرسوده واقع شده‌اند و از نظر جمعیتی 17 درصد جمعیت شهر تهران در همین بافت فرسوده متمرکز شده است. این جمعیت به طور جدی در معرض تهدید فعالیت های گسل شهر تهران هستند.
**به نظر شما راهکار کاربردی کاهش تلفات جانی و مالی در اثر وقوع زلزله در تهران چیست؟
** بیت اللهی: معتقد هستم که یکی از راهکارها به طور قطع این است که ساخت و ساز برج ها و ساختمان های بلند مرتبه در حریم گسل های تهران ممنوع شود.همچنین قرار بر این است از حریم گسل‌ها با توجه به نقشه ارائه شده ساختمان‌های مهم و حساس مانند بیمارستان‌ها و ساختمان‌هایی که نقش کلیدی پس از وقوع بحران دارند، ساخته نشوند.
از سوی دیگر مهم ترین مشکل و دغدغه ما در وقوع زلزله تهران، آسیب هایی است که به بافت فرسوده این شهر وارد می شود. اغلب ساختمان‌های بافت فرسوده در مقابل زلزله 5.5 ریشتر به بالا آسیب می بینند ، بنابراین مهم ترین اقدامی که در حال حاضر باید به طور جدی پیگیری شود، نوسازی بافت فرسوده است.
منبع:ایرنا
انتهای پیام/
