به گزارش خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
ارومیه؛یکی از رسم های نزدیک به ایام نوروز که اکنون به دست فراموشی سپرده شده،رسم(تکم چی)است.
تکم خوانی آیینی است به قدمت نوروز و یادگاری از آداب و رسوم عید باستان که
همواره در سرزمین اردبیل به عنوان آینی ماندگار و منحصر به فرد مورد توجه
مردم بوده و با روش مخصوص توسط تکم گردانها به اجرا گذاشته می شود.
آئین تکم گردانی سالیان پیش با آداب و رسوم کهن مردم آذربایجان و بویژه
استان آذربایجان غربی عجین بوده و همه ساله با فرا رسیدن عید نوروز، مردم به انتظار
تکمچی می نشستند و انتظار داشتند که تکم چی سمبل نشاط بهاری آنها را برای
استقبال از بهار آماده سازد.
تکم چی ها معمولا "دو نفر ار اقشار پایین جامعه بودند که به طور نمادین بزی را از قطعات چوبی ساخته و به اتفاق وارد روستا شده ،روستاییان و کودکان دنبال به راه می افتادند و به اتفاق کوچه به کوچه و منزل به منزل روستا را می گشتند بز چوبین را می رقصاندند و صاحب خانه آذوقه ای به آنها می دادند.
آیین تکم خوانی که از جامعه روستایی و کشاورزی خطه آذربایجان سرچشمه گرفته،
متاسفانه با پیشرفت علم و تکنولوژی، صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی و در
نهایت به علت فراهم نبودن بستر ارایه آن عقب نشینی کرده و در حال فراموشی
است.
عیسی عزیز نژاد پژوهشگر و مردم شناس در آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
ارومیه؛ گفت:تکم یا تکه در زبان ترکی به معنای 'بز نر بالغ' است و از آنجا که در این
آئین عروسکی دست ساز شبیه بز گردانده می شود، این مراسم به تکم گردانی
معروف شده است.
وی ادامه داد: مضمون اشعار محلی که در این رسم خوانده می شد، بیشتر در وصف آمدن بهار و
نیت خیر و برکت برای دامداران و روستائیان برای سال جدید بود که معروفترین
آن عبارت است از: ' بو تکه آختا تکه / بویونوندا وار نوختا تکه / گاه قول
اولار ساتئلار / گاهدا چئخار تاختاتکه' که در فارسی به ' این بز نر، آخته
است / طنابی بر گردنش بسته شده است / گاه غلام می‌شود و به فروش می‌رسد / و
گاه پادشاه می‌شود و بر تخت سلطنت تکیه می‌دهد ' معنی می شود.
پژوهشگر و مردم شناس در آذربایجان غربی در ادامه با اشاره به اینکه تکم چی ها با خواندن این اشعار ضمن اجرای این رسم،
آذوقه ای را برای سال آینده خویش فراهم می کردند، گفت: آئین تکم
گردانی /تکم خوانی/ عمری دراز در خطه آذربایجان دارد در اصل و با توجه به
محدوده سنتی این آئین، تکم خوان ها معمولاً از کوهستان ها می آمدند و
اشعاری را درباره نوروز، زایش و نوزایی می خوانند و علامت مشخصه آنها نیز
همین بز تزئین شده و تکم است.
وی با ابراز تاسف از غفلت و فراموشی از آیین های کهن به خصوص آداب و رسوم عید باستانی نوروز گفت: آئین تکم خوانی از جامعه
روستایی و کشاورزی خطه آذربایجان سرچشمه گرفته، با پیشرفت علم و تکنولوژی،
صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی و در نهایت به علت فراهم نبودن بستر ارائه آن
عقب نشینی کرده و به عنوان یک نشانه منسوخ در حال فراموشی است .
و اما امسال شهرداری منطقه 2 ارومیه برای نخستين بار با اجراي آيين سنتي تكم گرداني به استقبال سال جديد رفت.
غلامرضا حافظي، شهردار منطقه دو شهرداری ارومیه در گفتگو با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
ارومیه؛ گفت: آيين سنتي تكم گرداني
با قدمت بيش از 5 هزار سال با هدف احياي آن در سطح منطقه دو اجرا شد.
وی ادامه داد:آيين تکم گردانی بصورت سیار درسطح مناطق از روز چهارشنبه سوری
آغاز شده بود و تا روز اول سال جديد ادامه خواهد داشت.
گزارش از ندا موسی زاده
