به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سازمان نهضت سوادآموزی در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ با فرمان امام خمینی (ره) به منظور با سواد کردن خیل عظیم بی‌سوادان کشور تشکیل شد.

 

این سازمان از سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۶۳ زیر نظر شورای نهضت سوادآموزی فعالیت می‌کرد و هیئت وزیران در جلسه مورخ ۳ بهمن ۱۳۶۳ تشکیلات اداری سواد آموزی را تصویب نمود. بر این اساس نهضت سوادآموزی برای اجرای وظایف خود در اساسنامه دارای سطوح‌ تشکیلاتی حوزه مرکزی و خارج از مرکز بود.

 

سال 1390 ساختار آموزشی جدید سوادآموزی پس از تصویب در شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان مرحله اول آموزش بزرگسالان کشور اجرایی شد و متناسب با این ساختار سازمان موظف شد تا مخاطبان خود را در 2 دوره سوادآموزی (معادل سوم ابتدایی) و انتقال (معادل ششم ابتدایی) آموزش دهد.

 

در همین سال مسئولیت سازمان به علی باقرزاده واگذار شد که پیش از آن رئیس سازمان مدارس غیردولتی بوده و سابقه معاونت آموزش عمومی وزارت، سازمان آموزش و پرورش استان خراسان شمالی و چند مسئولیت اجرایی را در کارنامه کاری خود دارد.

 

گفت وگویی با وی ترتیب دادیم تا از دستاوردهای این سازمان و چالش ها و محدویت های موجود در حوزه سوادآموزی آگاه شویم.

 

 

**باشگاه خبرنگاران جوان: مهم‌ترین دستاوردهایی که طی سه سال فعالیت در سازمان نهضت داشتید، شامل چه مواردی بوده است؟
 باقرزاده: از میان اقدامات انجام شده دستاورد کمی آن جمعیتی است که هرسال تحت پوشش سازمان قرار می گیرند و سال 95، بیش از 479 هزار نفر را شامل شده که 13 درصد از تعهد به دولت بالاتر است، سال 94 ، 512 هزار 900 نفر تحت پوشش بودند که 32 درصد بیش از تعهد ابتدای سال با دولت بوده و در سال 93 ، 443 هزار و 800 نفر تحت پوشش قرار گرفتند که هشت درصد بیش از تعهد بوده است.
 
طی این سه سال به طور متوسط نیمی از افراد تحت پوشس از میان بیسوادان مطلق بودند و سایرین از دوره تحکیم سواد یا دوره دوم سوادآموزی که معادل پایان دوره ابتدایی است.
 
اواخر سال 93، مصوبه ای که از دولت دریافت کردیم که از دیگر دستاوردها محسوب می شود و بندهای مختلفی داشته و از جمله مهم ترین آن پاداش نقدی به سوادآموزان بود که در کشورهای دنیا چنین مساله ای کمتر اتفاق می افتد علاوه بر آن سوادآموزی اتباع با مشارکت بخش های مختلف دولتی و غیردولتی و مجامع بین المللی جز تکالیف سازمان نهضت قرار گرفت و از 93، به طور متوسط سالانه 20 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفتند.
 
اغلب اتباع خارجی از افغان بوده و متاسفانه  بیش از نیمی از آنها بی‌سواد مطلق محسوب می شوند که قریب به یک یک میلیون و 500 تا یک میلیون و 800 هزار نفر را شامل می شود.
 
مرکز یادگیری محلی تجربه موفق در دنیا و نقطه عطفی در سوادآموزی بوده که طبق مصوبه دولت بود و در این مراکز ترویج سواد با رویکرد بهبود زندگی در قالب 40 مهارت به مدت 200 ساعت برای افراد درنظر گرفته شده است.
 
شورای عالی پشتیبانی در دولت نهم به دلیل کوچک سازی شوراها با سایر شوراها ادغام شد و البته در هیچ شورایی به مساله سوادآموزی پرداخته نشد که اکنون این شورا احیا شده و شش جلسه با حضور معاون اول رئیس جمهور و تعدادی از وزرای کابینه و چهار جلسه با حضور معاونان وزرا انجام شد که دستاوردهای خوبی داشته همچنین متعاقب آن در شهرستان ها شوراهای پشتیبانی سوادآموزی احیا شد و بیش از 2 هزار جلسه در شهرستان ها انجام شد.
 
بازتالیف کتاب های درسی کمک درسی و فرادرسی بوده و طی سه سال گذسته 140 عنوان کتاب جدیدالتالیف داشتیم که بخش عمده آن کتاب های درسی بوده است.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: اصلی ترین دستاورد را از میان اقدامات انجام شده کدام دستاورد می دانید؟  
 
باقرزاده: اصلی ترین دستاورد ما طی سه سال گذشته "ثبتی مبنا کردن تعیین وضعیت سواد" در کشور بوده که تا پیش از سال 90 مبنای تعیین وضعیت سواد خوداظهاری در سرشماری ها بوده و متاسفانه در موقعیت های مختلف آمار متفاوت بود اما با تلاش های انجام گرفته برای هر شهروند پرونده آموزشی تهیه که سوابق تحصیلی که در آن ثبت شده، مبتنی بر سوابقی است که  نظام آموزشی کشور آن را تعیین کرده و با این اقدام جز معدود کشورهایی هستیم که قادر به جمع آوری این پایگاه اطلاعاتی بودیم.
 
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: در حوزه توانمندسازی نیروی انسانی چه فعالیت هایی انجام شده است؟  

باقرزاده: توانمندسازی نیروانسانی از دیگر دستاوردها بوده که در سال 95 و با توجه به همکاری جهاددانشگاهی  کار در حال شکل گیری است و این امر به کیفیت عملکرد نیروها کمک می کند که کیفیت در سوادآموزی جلوگیری از بازگشت به بی سوادی و پایداری در سواد را در پی دارد.  

 یکی از پدیده های شوم در سوادآموزی بازگشت به بی سوادی است که در کشور ما و سایر کشورها وجود دارد. برنامه های متعددی برای جلوگیری از بازگشت طراحی کردیم که یکی از آنها تقویت صلاحیت های حرفه ای و دانش تخصصی آموزش دهندگان است؛ سال های گذشته به طور متوسط یک میلیون و 200 نفرساعت آموزش می دیدند اما با اجرای طرح جدید بیش از شش میلیون نفر ساعت تحت پوشش آموزش ها قرار می گیرند. 

 
یکی دیگر از اقدامات تصویب قانون اصلاح بند 10 ماده 17 قانون تعیین تکلیف بوده که آموزش و پرورش را مکلف کرده تا آموزش دهندگان متناسب با رشته، جنس و نیاز منطقه تبدیل وضعیت به معلم حق التدریس شوند.
 
در حال حاضر 70 هزار نفر از طریق موسسات غیر‌دولتی برای آموزش سواد فعالیت می‌کنند که امرار معاش بخش عمده‌ای از این افراد از همین مسیر است.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: نقش فناوری های جدید در برنامه های سوادآموزی چیست؟  

باقرزاده: استفاده از فناوری های نوین در تدریس فعالیت قابل قبولی بوده و چند پروژه در این زمینه اجرا کردیم و مهم ترین آن آموزش از طریق تلویزیون به روش فرد به فرد بوده که اکنون نیز این برنامه آموزشی 150 ساعته در حال بازپخش است.

 

آموزش از طریق موبایل یا تبلت نیز به عنوان پروژه ای تحقیقاتی در حال اجرا است و امیدواریم به نتیجه برسد و قابل تعمیم یه سراسر کشور شود.
 
تلفیق سوادآموزی با مهارت ICDl با همکاری بنیاد  ICDL ازدیگر برنامه های درنظر گرفته شده برای سوادآموزان است که اکنون این طرح در 11 استان انجام می شود و همکاری خوبی از طرف بنیاد  ICDL انجام شده وحتی  این طرح جایزه ای از سوی جشنواره اروپایی به عنوان ابداعی جدید برای بنیاد در پی داشت.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: توسعه مشارکت با سایر نهادها برای گسترش همکاری در زمینه سوادآموزی داشتید؟
باقر‌زاده: طی فعالیت‌هایی انجام شده سازمان را از تنها دستگاه متولی سواد‌آموزی خارج کرده و با 27 نهاد تفاهم‌نامه منعقد شد، در سازمان زندانها و نیروهای مسلح تقریبا تمام هزینه سوادآموزی به عهده نهادها بوده در سایر دستگاه‌ها نیز همراهی خوبی انجام شده است البته نوع همکاری با این 27 نهاد متفاوت بوده، برخی کار ترویجی، برخی تبلیغ، برخی تألیف کتاب و مو‌اردی دیگر از این قبیل که ناظر بر پنج مرحله سواد‌آموزی یعنی شناسایی، جذب، آموزش، ارزش‌یابی پایانی،‌ آموزش بعد از سواد و پشتیبانی بوده، توجه دارند.
 
پیش از سال 90، پنج درصد از فعالیت‌ها به بخش غیر دولتی محول شده بوده و هم‌اکنون این رقم به 85 رسیده و 15 درصد باقی‌ مانده را معلمان انجام می‌دهند.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: در حوزه بین المللی چه اقداماتی انجام شده است؟
باقرزاده: توسعه همکاری با نهادهای بین‌المللی به ویژه همکاری با کمیساریای سازمان ملل از دیگر دستاوردهای سازمان نهضت بوده و سازمان ملل طبق این همکاری ها، هر سال علاوه بر کمک‌های فنی600 تا 700 میلیون کمک نقدی نیز دارد. همچنین با یونسکو، شرکتی لبنیاتی از کشور فرانسه و یونیسف همکاری‌هایی انجام شده و برای اجرای پروژه‌ای پنج ساله توافقات خوبی با یونیسف انجام دادیم.
 
این توسعه همکاری‌ها فرصت مناسبی برای اطلاع‌رسانی دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران به دنیا است و حمایت‌های نقدی در این همکاری‌ها چندان مورد توجه نیست.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: کدام فعالیت های انجام شده طی این سه سال، در این بازه زمانی کلید خورد و اجرایی شد؟
باقرزاده: آموزش نیروی انسانی به شیوه جدید، پایگاه ثبت اطلاعات از اقدامات جدیدی است که طی سه سال اخیر به آن پرداخته شده اما به طور کلی مسیر آموزش یکسان است و فقط باید نوآوری‌هایی بر اساس جامعه هدف  انجام شود تا فعالیت‌ها نتیجه بخش باشد که بر این مبنا اقدام به طراحی روش‌های جدیدی کردیم.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: با چه چالش هایی هنگام اجرای فعالیت ها مواجه بودید؟  
باقرزاده: چالش اصلی آمار بی‌سوادی بوده که پیش از این بر اساس خود‌اظهاری در سرشماری‌ها اعلام می‌شد و با واقعیت تفاوت‌هایی داشت اما با تغییر و تحولات مرکز آمار اولویت‌ با اطلاعات ثبتی شده است.
 
چالش بعدی خواسته‌ها و نیازهای متفاوت و زود‌گذر سوادآموزان بوده که چابکی کافی برای تحقق به موقع آن را نداریم به عنوان مثال سوادآموزان‌ یک ماه نیاز بهداشتی داشته و ماه بعد نیازهای اقتصادی پیدا می‌کنند که برای تحقق هر کدام از این نیازها زمانی بیش از یک ماه نیاز است.
 

عدم همکاری و التزام نداشتن به تعهدات از دیگر چالش‌هایی بوده که باید در بحث آموزش بی‌سوادی مورد توجه قرار گیرد چون همانطور که بی سوادی پیچیده است روش های آموزش آن هم متنوع بوده و باید به آن توجه داشته باشیم.

 

بحث نیروی انسانی چالش بعدی است چراکه افراد متقاضی آموزش سواد معمولا آشنایی چندانی با آموزش بزرگسالان ندارند که این مسئله باعث کاهش انگیزه بزرگسالان برای حضور در دوره‌های سوادآموزی می‌شود.

 

**باشگاه خبرنگاران جوان: مهم ترین کمبودهایی که در مسیر فعالیت ها با آن مواجه هستید، چیست؟  
باقرزاده: کمبود منابع مهم‌ترین محدودیتی است که با آن مواجه هستیم به عنوان مثال در سال 94 باید 387 هزار نفر تحت پوشش قرار می‌گرفتند و دولت 259 میلیارد تومان در اختیار ما قرار می داد اما در عمل 512 هزار و 900 نفر تحت پوشش قرار گرفته و در ازای آن 168 میلیارد دریافت کردیم همچنین در سال 95، چهارصد و 20 هزار نفر در‌ ازای دریافت 276 میلیارد باید تحت پوشش قرار می‌گرفتند که 480 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفته اما فقط 173 میلیارد دریافت شد.
 
به عبارتی در مجموع 2 سال اخیر  72 درصد کسری بودجه داشتیم و همین مسئله عاملی شد تا حقوق آموزش دهندگان به تأخیر بیفتد.
 
محدودیت نیروی انسانی از سازمان تا شهرستان‌ها از مو‌اردی است که با آن مواجه هستیم و کاهش نیروی انسانی در سازمان منجر شده تا برخی کارهای با کیفیت در مرحله طراحی باقی بمانند، مسئله بعدی ادغام ادارات سواد‌آموزی استان‌ها و شهرستان‌ها با آموزش و پرورش بوده که در به خدمت گرفتن نیروها بسیار سریع عمل می شود از دیگر موارد بروکراسی‌های اداری برای ابلاغ بخش‌نامه است که قبلا چنین شرایطی نبوده است.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: برای حذف محدودیت چه برنامه ها و تمهیداتی اتخاذ شده است؟  
باقرزاده: بخشی از زمان روزانه را برای حذف محدودیت های موجود اختصاص می‌دهیم و در شرایطی که نوآوری در سیستم وجود نداشته باشد و نتوان از مشارکت افراد و توانایی های خارج از مجموعه بهره برد، خودم من هم  به عنوان یک مانع محسوب شوید البته سعی می‌کنیم با شناخت موانع حداکثر تسهیل  در کارها ‌را داشته باشیم چرا که گاهی  اختصاص 20% وقت به تعاملات بیرون سازمانی تاثیر به سزایی در روند اجرای فعالیت ها دارد.
 
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: تاکنون طرحی داشتید که با مخالفت دولت یا مجلس مواجه باشد؟
باقرزاده: ایجاد محدودیت برای بیسو‌ادان تلاشی بود که به نتیجه نرسید و در قالب این محدودیت که مربوط به اخذ گواهی نامه رانندگی،  پروانه کسب و برخورداری از مستمری برای آموزش پذیر های کمتر از 50 سال بوده، می توانستیم حساسیت نسبت به سوادآموزی را افزایش دهیم که علیرغم موافقت دولت، با مخالفت مجلس به ثمر نرسید.
 
**باشگاه خبرنگاران جوان: نقش و تاثیر رسانه ها را در فعالیت های سازمان نهضت چطور ارزیابی می کنید؟ 
باقرزاده: رسانه ها تا کنون در انعکاس فعالیت‌های سازمان و تعامل با آن عملکرد خوبی داشتند اما ظرفیت های رسانه ها برای پیشروی فعالیت ها بسیارزیاد است یکی از بخش‌هایی که نتوانستیم در آن گفتمان خوبی ایجاد کنیم این بوده که رسانه ها  مطالبه گر سواد آموزی از سایر نهاد ها باشند چرا که بیسوادی به خودی خود ریشه‌کن نمی‌شود و نیاز به عزم جدی تمامی نهاد ها دارند که رسانه ها در یادآوری سهم هر دستگاه بسیار موثر هستند.

انتهای پیام/