سید ابراهیم رئیسی در آذر سال 1339 هجری شمسی در خانواده‌‌ای روحانی در شهر مشهد و در محلة نوغان دیده به جهان گشود. پدر و مادر ایشان از سلاله سادات حسینی هستند ونسبش از هر دو سو به حضرت زید بن علی بن الحسین علیهماالسلام می‌رسد. او در 5 سالگی پدر خود را که از روحانیون مشهد بود از دست داد.

ایشان تحصیلات ابتدایی را در مدرسة جوادیه گذرانده و تحصیل در علوم حوزوی را در مدرسةنواب و سپس در مدرسة آیت الله موسوی‌نژاد شروع نمود. در سال 1354 جهت ادامة تحصیلات به حوزة علمیة قم، مدرسة ایت الله بروجردی رفت و مدتی نیز در مدرسه‌ای که با مدیریت آیت الله پسندیده و در واقع با نظر امام خمینی (ره) اداره می‌شد، اشتغال به تحصیل داشت.

وی در حوزة علمیة قم، اصول فقه را نزد آیت الله مروی، لمعتین را محضر آیت‌الله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیت‌الله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را خدمت آیت الله دوزدوزانی، کتاب البیع مکاسب را محضر آیت‌الله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیت الله ستوده و آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی و کفایه را خدمت آیت‌الله سید علی محقق داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیت الله مشکینی و آیت الله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیت‌الله احمد بهشتی، دورة شناخت را نزد شهید مطهری و نهج البلاغه را محضر آیت الله نوری همدانی آموخت.

حجت الاسلام رئیسی، از درس خارج اصول آیت ‌الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری و آیت‌ الله هاشمی شاهرودی و خارج فقه آیت ‌الله آقا مجتبی تهرانی و آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انفلاب استفاده کرده است. علاوه بر این ایشان با اتمام دورة سطح حوزه, توانست به دورة کارشناسی ارشد رشتة حقوق خصوصی راه یافته و پس از دفاع از پایان نامة خویش با عنوان «ارث بلا وارث» در سال تحصیلی 1380 با قبولی در کنکور دکترای مدرسة عالی شهید مطهریدر رشتة فقه و حقوق خصوصی ادامة تحصیل دهد. حجت الاسلام رئیسی با تکمیل تحقیقات خود در حوزة فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالی‌ترین سطح آموزشی حوزه (سطح چهار) شدو در نهایت رسالة دکترای خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع نمود.

حجت الاسلام رئیسی به دنبال هتک حرمت امام خمینی (ره) در روزنامة اطلاعات و آغاز حرکت‌های مردمی، در اجتماعات اعتراضی که مبدأ اغلب آنها مدرسة آیت الله بروجردی (مدرسةخان) بود، شرکت داشته و در قالب هسته‌ای از طلاب انقلابی فعالیت می‌نمود. وی در این دوران فعالیت‌های مبارزاتی خود را در قالب ارتباط برقرار کردن با علمای انقلابی که از زندان آزاد شده بودند یا در تبعید بسر می بردند, پی گرفت؛. همچنین در تجمعاتی مثل تحصن علما و روحانیون در دانشگاه تهران، شرکت داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوره تربیتیخاصی که مرحوم شهید بهشتی جهت کادرسازی برای تأمین نیازهای مدیریتی نظام اسلامی برگزار می نمود شرکت داشت. وی به دنبال شورش‌های مارکسیستی و ایجاد مشکلات متنوع در شهر مسجد سلیمان، ایشان جهت شرکت در فعالیتهای فرهنگی همراه با گروهی از طلاب عازم آن منطقه شد. پس از بازگشت از مسجد سلیمان، مجموعة سیاسی-عقیدتی پادگان آموزشی صفر- دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.

ورود حجت الاسلام رئیسی به عرصة مدیریت از سال 1359 و با حضور در جایگاه دادیاری شهرستان کرج آغاز شد و پس از چندی با حکم شهید آیت‌الله قدوسی، به سمت دادستان کرج منصوب شد.

موفقیت ایشان در ساماندهی وضعیت پیچیدة این شهر موجب شد تا پس از دو سال خدمت در این جایگاه مهم (در سالهای 59 و 60)، ایشان در سال 1361 همزمان با دادستانی کرج، مسئولیت دادستانی شهر همدان را نیز عهده دار شود. 

حضور همزمان ایشان در این دو مسئولیت، برای مدتی ادامه یافت تا آنکه به عنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از 1361سال تا 1363، به مدت 3 سال در این سمت خدمت نمود.

حجت الاسلام رئیسی در سال 1364 به عنوان جانشین دادستان انقلاب تهران منصوب شد و به این ترتیب، دورة مدیریت قضایی ایشان در پایتخت آغاز شد. سپس ایشان مورد توجه  حضرت امام خمینی (ره) قرار گرفت و احکام ویژه و مستقیمی را برای رسیدگی به مشکلات اجتماعیدر برخی استانها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان، از بنیانگذار انقلاب اسلامی دریافت کرد، که این احکام در صحیفة امام ثبت شده است. 

بعد از رحلت حضرت امام (ره) ایشان با حکم رئیس قوه قضائیه به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال 1368 تا 1373 به مدت پنج سال این مسئولیت را برعهده داشت. ایشان از سال 1373 به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد که خدمت ایشان در این سمت تا سال 1383 ادامه یافت. تحولات ایجاد شده در حوزه نظارت بر دستگاه‌های اداری مربوط به این دوره است که همزمان با روی کار آمدن دو دولت ششم و هفتم می باشد.

حجت الاسلام رئیسی از سال 1383 تا سال 1393، به مدت 10 سال معاون اول قوه قضائیه بوده و از سال 1393 تا اواخر سال 1394 نیز مسئولیت دادستانی کل کشور را برعهده داشته‌است. همچنین ایشان از سال 1391 تا کنون با حکم مقام معظم رهبری, دادستان کل ویژه روحانیت می باشد.

حجت الاسلام رئیسی در تاریخ 17 اسفند 94، با حکم مقام معظم رهبری دام ظله العالیعهده‌دار تولیت آستان قدس رضوی علیه السلام شده و تا کنون نیز مفتخر به خدمت در آن آستان رفیع است.

گفتنی است در سال 1376، ایشان به پیشنهاد برخی اعضای مؤثر جامعة روحانیت مبارز از جمله آیت‌ الله مهدوی کنی  و تصویب شورا ی مرکزی جامعه روحانیت  به عضویت در ان شورادر آمد.

حجت الاسلام رئیسی در سال 1385، از طرف جامعة مدرسین حوزة علمیه قم و جامعة روحانیت مبارز و به توصیة نخبگان استان خراسان جنوبی برای عضویت در چهارمین دورة مجلس خبرگان رهبری، خود را در معرض انتخاب مردم شریف آن دیار قرار داد و با نظر مثبت بیش از 80 درصد مردم این استان وارد مجلس خبرگان شد. 2 سال پس از حضور در این مجلس، با رأی خبرگان ملت به عنوان عضو هیأت رئیسه انتخاب و عضویت ایشان در این جایگاه تا اتمام دورة چهارم، با رأی نمایندگان محترم مجلس خبرگان تمدید شد.

همچنین ایشان در دورة پنجم مجلس خبرگان رهبری نیز با کسب اکثریت قاطع آرا برای دومین بار به عنوان نمایندة مردم شریف خراسان جنوبی برگزیده شد و عضویت ایشان در هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری همچنان ادامه دارد .

 

ایشان علاوه بر مسؤولیت های کلان کشوری ، بنا به توصیة مکرر آیت الله مهدوی کنی و آیت اللهحاج آقا مجتبی تهرانی مبنی بر حفظ ارتباط درسی خود با طلاب، از سال 80 تا کنون به عنوان مدرس در مدارس علمیه تهران از جمله مدارس مجد، امیرالمومنینعلیه السلام، امام حسینعلیه السلام و مروی به تدریس دروس سطوح عالی: رسائل و مکاسب، کفایتین و قواعد فقهیه مشغول بوده‌اند. ایشان بعد از انتقال به مشهد مقدس از ابتدای سال تحصیلی 1395 در مدرسة عالی نوابمشهد، تدریس در موضوع «فقه وقف» را آغاز کرد.

تا کنون یک دوره از درس‌های حوزوی ایشان در زمینة قواعد فقه در قالب سه جلد کتاب با عنوان قواعد فقه عبادی، قواعد فقه قضایی و قواعد فقه اقتصادی به رشته تحریر درآمده که از سوی طلاب درس ایشان، تدوین و از سال 90 توسط چاپ دادگستر به چاپ رسیده است.

حجت الاسلام ئیسی علاوه بر این در دانشگاه نیز در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه امام صادقعلیه السلام و دانشگاه شهید مطهری و دانشگاه آزاد اسلامی به تدریس دروس تخصصی فقه قضا و فقه اقتصاد اصول فقه, قانون مدنی پرداخته‌است.

- -سطح چهار فقه و اصول از حوزة علمیه قم

- دکترای فقه و مبانی حقوق با گرایش حقوق خصوصی از دانشگاه شهید مطهری

- تدریس متون فقهی سطح عالی و قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد در حوزه‌های علمیة تهران و دانشگاه‌ها

 

- انجام سه مأموریت‌ ویژة قضایی در حوزه های اجتماعی در سه استان مختلف با حکم امام خمینی (ره)

- عضویت در هیأت امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ده سال از سوی مقام معظم رهبری

- معاون اول قوة قضاییه به مدت ده سال

- ریاست سازمان بازرسی کل کشور به مدت ده سال

- دادستان انقلاب اسلامی تهران

- اولین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور

- دادستان انقلاب اسلامی استان همدان

- عضو شورای عالی گزینش کشور

- ریاست شورای نظارت بر صدا و سیما 

- افتخار خدمت گزاری و تولیت آستان قدس رضوی (ع) با حکم مقام معظم رهبری

- مؤسس حوزه علمیه فاطمه الزهراسلام الله علیها خواهران در تهران (کوی نصر)

- مؤسس مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادیعلیه السلام زیرنظر حوزة علمیة قم

 

- عضو شورای عالی فضای مجازی 

- عضو شورای عالی استاندارد

-عضو شورای عالی نفت

-عضو شورای توسعه شرق و غرب کشور

-عضو شورای عالی پول و اعتبار

- عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی 

- عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر

 

- اجلاس مبارزه با فساد اداری در قاره آفریقا

- اجلاس مبارزه با جرائم سازمان یافته در آرژانتین

- اجلاس سلامت اداری در سوچی روسیه 

- اجلاس حقوق بشر در پاکستان 

-اجلاس نقش عاشورا در تحولات اجتماعی – استانبول ترکیه 

- اجلاس دلالت های قانون اساسی در حفظ حقوق بشر – نیجریه 

- اجلاس همکاری های بین المللی در مبارزه با فساد – چین 

- اجلاس حقوق بشر سازمان ملل – ژنو

- اجلاس مبارزه با فساد اداری در فیلیپین و انتصاب به عنوان قائم مقام بازرسان کل آسیا

- ده ها نشست تخصصی دیگر با حضور مقامات کشورهای خارجی 

 

الف- کتب چاپ شده

- کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش قضایی)

- کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش اقتصادی)

- کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش عبادی)

 

ب- کتب در دست انتشار

- ارث بلاوارث در فقه و حقوق

- تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق 

- سیر تحول در نظارت و بازرسی

 

ج- سخنرانی علمی ارائه شده

- تعدد اسباب مسئولیت 

- بیع فاسد و اقسام آن  

- مفهوم رهن  

- مدیریت کارآمد  

- نظارت اثر بخش  

- تأثیر متقابل تصمیمات قضایی و اقتصادی  

- جایگاه نظارت و یازرسی در اسلام 

- عدالت و تأثیر آن بر سبک زندگی 

- و ده‌ها سخنرانی علمی در حوزه‌های اقتصادی، مدیریتی، اجتماعی و حقوقی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و سمینارهای تخصصی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کشور

- تولیت آستان قدس رضویعلیه السلام

- دادستان کل ویژة روحانیت 

- نمایندة مردم شریف استان خراسان جنوبی و عضو هیأت رئیسة مجلس خبرگان رهبری

منبع: پایگاه اطلاع رسانی سید ابراهیم رئیسی