پرداختن بیش از حد به ظاهر، انسان را عمیقاً سطحی می‌کند. انسان سطحی باورپذیرتر است. زودتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و کمتر سوال می‌کند. وقتی کمتر سوال کند آنچه مدرنیته در قالب تبلیغات به وی القا می‌کند زودتر اثرگذار است.

 مدلینگ نسبت نزدیکی با دور شدن جوامع از باورهای دینی و معنوی دارد. شاید پذیرش این ادعا در نگاه اول سخت و غیر قابل قبول باشد اما وقتی توصیه ادیان الهی و مکاتب فکری به سادگی پوشش و کاهش ظواهر زندگی را مورد مطالعه قرار دهید فهم عدم سنخیت آنها با مفاهیم دنیای جدید راحت تر می‌شود. از سوی دیگر کشورهای غربی و دارای فرهنگ مهاجم باور دارند که مهمترین شیوه دین زدایی و معنازدایی از انسان شرقی نفوذ فرهنگی و تغییر سبک زندگی از طریق پوشش و تغییر عادات است.

مدها اغلب از طریق شومن‌ها و کاراکترهای اتوکشیده ارائه می‌شود. من و شما وقتی در یک شوی لباس شرکت می‌کنیم کاری با پشتوانه فکری مدل نداریم بلکه قرار است تنها بواسطه دیده شدن اندام خوش فرم مدل از پوشش وی تقلید کنیم. حال آنکه لباس هر کسی پرچم کشور وجود اوست یعنی ارتباط مستقیمی میان طرز فکر و پوشش افراد برقرار است.

پوشاک مجموعه‌ای از نشانه‌هاست که در کنار هم نظامی واحد را بر پایه تعریف های خاص ملی، میهنی، تاریخی و اسطوره‌ای به منظور القای تعریف و هویتی یگانه شکل می‌دهد. معمولاً نخستین چیزی که در فرایند نوگرایی جوامع سنتی نابود می‌شود لباس سنتی است. در میان تمامی گروه‌های اجتماعی ایلات و عشایر بیشتر از فرهنگ مهاجم مصون مانده‌اند و این موضوع باعث شده بهتر بتوانند نوع پوشش سنتی خود را حفظ کنند.

از طرفی مدت‌هاست کارکرد شناسنامه‌ای پوشش از دست رفته است و دیگر نمی‌توان هویت افراد را از پوشش آنها تشخیص داد. پنهان شدن هویت نوعی رنگ زدایی است. این رنگ زدایی از جهتی مثبت است زیرا مانع از طبقه‌بندی قومیتی و نژادی می‌شود اما از نگاهی دیگر منفی است زیرا زمینه را برای نوعی طبقه بندی جدید و بر اساس مفاهیم بی پشتوانه فراهم می‌کند. در واقع نوعی فرایند رنگ زدایی برای خوراندن رنگ جدید به جوامع تهی شده از معنای سنت است. مدلینگ بخشی از رنگ زدایی نیست اما مهمترین نقش را در فرایند اشاعه پوشش جدید بازی می‌کند.

در طول یک قرن گذشته بخش قابل توجهی از پوشش نواحی مختلف جهان قربانی فرایند مدلینگ شده‌اند. شاید بتوان گفت انقراضی بسیار بزرگ صورت گرفته و مهمترین نمود فرهنگی ملت‌ها یعنی پوشش از زندگی آنها پاک شده و صرفاً به موزه‌ها و جشن‌ها محدود شده است.

انتخاب پوشش قومی و ملی یعنی رجوع پر تکرار، روزمره و دائمی به سنت. همه آنچه که سنت‌ها برای جوامع هدف خود می‌پسندند مبتنی بر داشته‌های بومی است و کمتر مفهوم واردات کالایی و غیرکالایی به افق انسان سنتی راه پیدا می‌کند. به عبارت دیگر انسان سنتی برای تشخیص درست و غلط یا خیر و شر به جایی به غیر از غرب نگاه می کند و قوه تشخیص وی درست و غلط را از طریق کانال شناختی پدرانش تشخیص می‌دهد. وقتی مصادیق پر تکرار این رجوع از بین می‌رود یا جایگزین می‌شود به مرور زمان کانال شناختی جا به جا می شود. وقتی شیوه شناخت تغییر کرد همه آنچه در ذیل فرهنگ بومی معنا می‌شود بی معنی به نظر می رسد و نسل آینده دیگر نمی‌تواند با گذشته خود ارتباط برقرار کند.

فرایندی که توصیف شد خیلی راحت در میان جوامع رسوخ می کند و ریشه‌های سرمایه ملی ملت‌ها را خشک می کند. با همین شیوه ارزش‌ها، ضد ارزش می‌شوند و ضد ارزش ها ارزش حالا شاید بهتر بتوان فهمید چرا مفهوم مدلینگ با سرعتی فوق‌العاده در میان ملت‌ها تبلیغ می‌شود و عموم سازوکارهای فرهنگی نیز توانایی مقابله با آن را ندارند. در سال های اخیر تمرکز خاصی بر روی ترویج فرهنگ مدلینگ در خاورمیانه انجام شده است.

فرایند ترویج شوهای لباس و مدلینگ در برخی نقاط جهان شیب بیشتری دارند. جالب است بدانید خاورمیانه یکی از همین نقاط است و شرکت های غربی سرمایه گذاری گسترده ای را برای ترویج شوهای لباس و مدگرایی در خاورمیانه مدنظر گرفته اند.

خاورمیانه مهد تمدن اسلامی است. تمدنی که در موضوع پوشش صاحب نظر است و جایگاه ویژه ای برای حفظ کرامت انسانی با در نظر گرفتن پوشش مناسب قائل است. پیامبر اسلام معتقد بوده‌اند جامه ای که انسان را مغرور و سرمست کند یا تکبر و خود برتر بینی آورد، ناپسند است. درست عکس آنچه انسان مدرن به آن اعتقاد دارد. پوشش وسیله ای برای نشان دادن جایگاه اجتماعی و فخر فروشی به سایرین است!

وضعیت لباس به سمت و سویی می رود که به نظر می رسد دیگر نمی توان از لفظ پوشش برای آن استفاده کرد. شاید اگر نام آن را بی پوششی یا آرایش گذارند مناسب تر باشد. مدلینگ نقش موثری در بی پوششی دارد. زمانی که هدف از پوشاندن به نمایش و خودنمایی تغییر کند قطعا محصول مشابهی بدست نمی آید. در دنیای کنونی نمایش ظاهر اصالت دارد لذا تکه های پارچه به هم دوخته شده دیگر پوشش نیستند.

اکثر سایت های خبری مرتبط با خاورمیانه عمدا در بخش سبک زندگی خود به صورت ویژه موضوع مدلینگ، تصاویر متعدد از پوشش بازیگرها و معرفی مدل های معروف را مورد توجه قرار می دهند برای مثال صفحه مخصوص خاورمیانه یا هو با عنوان «یاهو مکتوب» به گونه ای عجیب و افراطی به موضوع مدلینگ می پردازد.  بخش style  یاهو مکتوب هیچ غرابتی با فرهنگ مردم خاورمیانه ندارد اما مدیران یاهو اصرار دارند حتما بر روی تصاویر بازیگران زن غربی در «یاهو استایل» تمرکز کنند. می توان گفت یاهو استایل تقریبا از تمامی مدل های معروف دنیا و تمامی شوهای لباس گزارش تهیه می کند. اثر این شیوه القا به مخاطب را می توان در میان جوانان فارس و عرب زبان منطقه کاملا متوجه شد.

فراخوان به تقلید پوشش و تقلید از مدل های اروپایی تنها محدود به یاهو نیست. بی بی سی فارسی و عربی به صورت مستمر گزارش هایی از مدل ها تهیه می کنند و حتی اصرار دارند مدت ها گزارش تصویری از شوهای لباس را در کنار صفحات خود داشته باشند.

مجله مدلینگ «vogue»  اخیرا نسخه‌ای ویژه برای ساکنان خاورمیانه منتشر کرده است. این شماره «ووگ» پر است از تصاویری که تلاش دارد المان های فرهنگی ملل خاورمیانه را با برهنگی پیوند بزند. اگر تمام تاریخ ملل خاورمیانه را بررسی کنیم هرگز اثری از  فرهنگ برهنگی در آن مشاهده نمی‌شود اما نشریات همچون «ووگ» اصرار دارند با بزرگنمایی استثناها و تغییر عادت‌ها برهنگی را به خاورمیانه تزریق کنند. هر چند شاید دیگر نمی توان از واژه تزریق برای ورود گسترده پوشش های غیرمتعارف به این منطقه از جهان اشاره کرد.

اغلب کشورهای مسلمان خاورمیانه فاقد مهندسی فرهنگی دقیق و درستی هستند و چاره ای به جز نظاره کردن و توصیف آنچه در حال وقوع است، ندارند. البته کشور ما نیز مستثنی نیست و تغییر پوشش ظاهری عموم مردم در طول دو دهه گذشته کاملا مشهود و علنی است.

مدلینگ مفهوم غریب با سنت و باورهای دینی است و نمی توان مفهومی به نام مدلینگ اسلامی را برای مقابله با هجمه فرهنگی موجود طراحی کرد. اصولا توجه افراطی به پوشش با فرهنگ ملی و اسلامی کشورها سازگار نیست زیرا تاکید پیامبر اسلام بر سادگی پوشش است و فرهنگ اغلب ملت های شرقی نیز پوشیدگی و سادگی را مورد توجه قرار داده‌اند. تغییر در نگرش جوانان و اصالت اندیشه مهمترین راه مقابله با اندیشه انسان مدرن ظاهر پرست است.

 

منبع: فارس

 

انتهای پیام/