به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران، سیدمحمدحسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت قبل شب گذشته میهمان برنامه دستخط شد. او یکی از چهره‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است که البته فعالیتهای خودش را با جهاد سازندگی شروع کرد و در عرصۀ نظام و مراحل مختلفی را طی کرده است از جمله نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دورۀ را، پنجم یک دوره هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تجربه کرده است. وی اصالتاً اهل رفسنجان است و روحیه اهل تعامل و یک چهره همیشه باتبسمی دارد و از رفسنجانی‌هایی است. خانواده او نمونه دموکراسی است و جناح های مختلف سیاسی را درون خودش جای داده است.

 

 

در آغاز راه وعده‌های بسیاری داده شد به اهالی فرهنگ و هنر و سینماگران که حمایت های جدی از آنها صورت خواهد گرفت و یک رونقی را ما در این عرصه شاهد خواهیم بود، شورای عالی سینما که با حضور رئیس جمهور تشکیل می شد و به مشکلات این حوزه رسیدگی می کرد، در این مدت حتی یک بار هم تشکیل جلسه نداده و بعد هم اعلام کردند تعطیل است، در حالی که اگر ما بخواهیم روال عادی را طی کنیم باید برویم در دولت مصوبه بگیریم در مورد بعضی از حمایت ها و اقدامات، اما در شورای عالی سینما که همان نقش دولت را ایفا می کرد برای این حوزه، اکثریت خود سینماگران بودند اما در دولت یک وزیر فرهنگ است و 17،18 نفر وزرای دیگر که مشخص نیست همیشه همراهی بکنند با آن خواسته هایی که است.

 

 

به هر حال هم در زمینه سخت افزاری و هم نرم افزاری حمایتهایی که انجام می شد و بعد هم بیشتر از جهت محتوایی مهم بود که رفتیم به سمت و سویی که فیلمهای سینمایی و یا در حوزه تئاتر برخی کتابها آن اولویت هایی که باید لحاظ نشد، یعنی اینکه در حد طرح بحث های اجتماعی ولی داستانها و قصه های بی سر و ته، بدون قهرمان در همین جشنواره من برخی از فیلمها را دیدم واقعاً آدم تاسف می خورد از اینکه عمرش را هدر داده است و چیزی عاید او نشده است، مردم توقع دارند هنر به آنها ایده ای بدهد، پیشنهاد بدهد یک تحولی، یک فکری و اندیشه ای، به هر حال یک استفاده ای بکنند.

 

 

 

 

 یعنی وقتی که یک نارضایتی در اهالی فرهنگ و هنر ایجاد شده است گاهی اوقات این تغییرات می تواند برای آینده از جهت سیاسی مفید باشد برای دولت که اعلام کنند بله ما هم حرف شما را شنیدیم، تغییرات را می دهیم و وضع بهتری خواهد شد، چون افراد جدید بالاخره تا یک مدتی دلبستگی به آنها وجود دارد که اینها کاری بکنند و اقدام بکنند و این می تواند با نگاه سیاسی این کارها انجام شده باشد.

 

 

بله در یک مقطعی به هر حال شرایط بهتری بوده، اما معنایش این نیست که آن مضامین همه مضامینِ اولویت داری باشد یا اینکه گفته شد، سینمای امید واقعاً بسیاری از این فیلم ها به جز یاس و ناامیدی در آنها اثر دیگری وجود ندارد.

 

 

 اگر به اختصار بخواهیم بگوییم همین که فرهنگ اهمیت و اولویت مسئولین اجرایی کشور نیست، در خیلی از دولتها اینگونه بوده است، یعنی اینکه فرهنگ را آنگونه که رهبر فرزانه انقلاب به آن اهتمام دارند، دیگران این اهمیت را نمی دهند، حتی اخیراً فرمودند اگر ما بحث جنگ اقتصادی را مطرح می کنیم به خاطر شرایط و اقتضائات فعلی است، اما در درازمدت مساله فرهنگ است، در هفته دولت فرمودند که هم از جهت عملیات و اقدامات آفندی فرهنگی و هم پدافندی، در هر دو زمینه ضعف وجود دارد که باید یک تحرک و پویایی بیشتری را ما شاهد باشیم، بخشی از اینها برمی گردد به مدیریت و بخشی هم به خود هنرمندان.

 

 

به خاطر مسائل اقتصادی که همیشه اهمیت داشته و باید هم به آنها می پرداختند و یک بخشی هم برمی گردد به خود مردم، یعنی مطالبه جدی مردم از کاندیداها، نمایندگانشان و شوراها مسائل فرهنگی نبوده است، واقعا باید در این زمینه کار شود، تبیین شود و لذا کنار ...؛ البته ما در دولت دهم بعد از صحبتی که مقام معظم رهبری داشتند در اینکه باید از فرهنگ مظلومیت زدایی شود، سفرهای دور سوم را اختصاص دادیم به فرهنگ و هنر و در آن دوره ما شاهد یک تحرکی بودیم که بعد برخورد کرد با مسائل تحریم ها و مشکلات اقتصادی و آنگونه که انتظار داشتیم در همه حوزه ها آن اهداف تحقق پیدا نکرد.

 

 

توقع همین بوده است که شورای انقلاب فرهنگی یک قرارگاه فرماندهی فرهنگ کشور باشد، هم اسناد بالادستی را تصویب کند که البته در بعضی از زمینه ها این کار را کرده است مانند نقشه مهندسی فرهنگی کشور که متاسفانه به بایگانی سپرده شده است ولی شورای انقلاب کار تدوین را انجام داد، مرحله بعدی بحث نظارت است، شورای انقلاب فرهنگی باید نظارت را داشته باشد، اگر مصوبه ای دارد زحمتی می کشد، مثلا ضوابط نشر کتاب، شورای انقلاب فرهنگی آن را تصویب می کند، بعد باید ببیند آیا این اجرایی می شود یا نمی شود، سازوکار مناسب شاید درنظر گرفته نشده است، رئیس جمهور رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است، وقتی شما بخواهید از نهادهای و موسسات زیرمجموعه دولت سؤال کنید و بحث کنید، گاهی اوقات ملاحظاتی وجود دارد و آنطور که باید و شاید نیست، شورای انقلاب فرهنگی حتی قدرت اینکه یک وزیر را استیضاح کند ندارد و در قانون پیش بینی نشده است اما شورای شهر می تواند شهردار را استیضاح کند، من فکر می کنم ما در بحث نظارت ضعیف هستیم یعنی هم در اجرا ضعیف هستیم، نهادهای مختلف و بعد از آن در نظارت.

 

 

 وقتی در سال 85 خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم با روسای دانشگاهها، آن زمان ما در وزارت علوم بودیم، فرمودند باید نقشه جامع علمی کشور تدوین شود، این کار انجام شد در بحث فرهنگ هم بحث نقشه مهندسی فرهنگی مطرح شد و لذا این نقشه تدوین شد و یکسری راهبردهای کلانی مطرح شد، یعنی 13 راهبرد کلان، اگر ما بحث هنر را داریم، بحث رسانه ها را داریم، بحث فضای مجازی را داریم، بحث جمعیت داریم، مسائل مختلفی که الان وجود دارد، برای تک تک آنها راهبردهای ملی و اقدامات ملی درنظر گرفته شد، واقعا اگر این عملیاتی و اجرایی می شد خیلی می توانست کمک کند، مثلاً بحث تحکیم خانواده، یک مساله مهمی است، بحث سبک زندگی اسلامی و ایرانی، متاسفانه آن ستادی که راهبری این کار را به عهده داشت، این شکل نگرفت ولی سطحش را خواستند ببرند که رئیس جمهور در راس این ستاد باشد و این کار پیگیری شود ولی متاسفانه اقدام عملیاتی صورت نگرفت.

 

بعضی ها می گفتند ضعف هایی در آن وجود دارد، بالاخره معلوم است هر نقشه ای و هر سندی ممکن است اشکالاتی داشته باشد کسی نمی خواهد بگوید اینها دیگر وحی است و تردیدی در آن نیست، اما همین اگر اجرا می شد قطعاً خیلی می توانست کمک کند، مشکل ما این است که ما خیلی حرفهای زیبا و خوب را می نویسیم، مکتوب می کنیم، اما در حد همان روی کاغذ باقی می ماند، مانند بعضی از قراردادها که روی کاغذ باقی می ماند.

 

 

 ضعف ها چیز مشهودی نیست، شاید می شد بهتر از اینها باشد ولی باید بیاید در جلسه شورای انقلاب فرهنگی تصویب شود، حالا یک چیزی ممکن است تصویب نشود، بحث ما این بود که ما این را باید شروع می کردیم، اقدام می کردیم بعد اگر ضعفی وجود داشت می شد آن را تصحیح کرد، بالاخره از اختیارات شورای انقلاب فرهنگی است.

 

 

خود شورای انقلاب فرهنگی باید این کار را بکند که آن سازوکار نظارتی مستحکمی در آن پیش بینی نشده و مجلس هم متاسفانه ورود نمی کند، در حالی که به نظرم مجلس می تواند ورود بکند، یعنی همانطور که در مورد مصوبات خود مجلس که قانون است، ورود پیدا می کند، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حکم قانون است، اگر جایی اجرا نشد آنها می توانند از وزیر مربوطه سوال کنند که چه شد.

 

 

اینکه از مهدکودک، دبستان و دبیرستان و دانشگاه و ارکان های مختلف کشور همه باید کار فرهنگی بکند، حوزه علمیه، مساجد، نمازجمعه ها، تردیدی در این نیست و اگر واقعاً رخوتی وجود دارد و کم کاری وجود دارد، کارهای ایجابیِ ارزشمند صورت نمی گیرد، اگر ما تولیدات فاخر نداریم بله همه باید جواب بدهند از بخش فرهنگی شهرداری ها در سراسر کشور بگیرید تا بسیج و سپاه و نهادهایی که کار فرهنگی می کنند، در این تردیدی نیست اما یک مغلطه هم گاهی اوقات انجام می شود، می آیند بودجه وزارت فرهنگ را با دستگاه های دیگر مقایسه می کنند بعد می گویند چرا باید وزارت فرهنگ باید جوابگو باشد؟ وزارت فرهنگ از این جهت پاسخگو است که گلوگاه ها در اختیار وزارت فرهنگ است، لذا به خاطر اینکه این اختیارات را به آن دادند، توقعات بیشتری است، بله ممکن است در جهت ایجابی بگوید من بودجه کافی ندارم ما هم بعضی اوقات می خواستیم کارهای بزرگی انجام بدهیم ولی برمی خوردیم با مشکلات و کمبود مسائل مالی انجام نمی شد، اما اگر ما دیدیم در جایی نظارت درست انجام نمی شود قطعاً تنها دستگاهی که باید پاسخگو باشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

 

 

چه عرض کنم ولی بالاخره در هر حوزه ای باندهایی شکل می گیرد و اینها با هم ارتباطاتی دارند، تاثیرگذاری دارند، مثلا ما در حوزۀ فرهنگ و هنر، از قبل از انقلاب گروه ها، جریانات فکری وجود داشتند، چه بسا بعضی از اینها بعد از انقلاب، ارتباطاتشان را با هم داشتند ولو در یک چهرۀ جدیدی، بعضی ها مثلا افکار توده ای داشتند قبل از انقلاب در برخی از حوزه هایی که در فرهنگ و هنر است، وقتی که برخی در قدرت قرار می گیرند سعی می کنند آن اعوان و انصار خودشان را، آن همفکران خودشان را تقویت بکنند، و کمتر بها بدهند به دیگران، گاهی اوقات بایکوت می کنند، مثلا در جشنواره ها، خود داوران نقش آفرین هستند، بستگی دارد ما چه تیمی را به عنوان داور قرار بدهیم.

 

می خواهم بگویم اینطور نیست که ما بگوییم نه هیچ مساله ای نیست هر کسی دارد پراکنده برای خودش کار می کند، نه ارتباطاتی وجود دارد و قطعاً این تاثیرگذار است در حوزه فرهنگ و هنر و حتی در مسائل سیاسی روز، برخی دولتها سعی می کنند از هنرمندان استفاده ابزاری بکنند و گاهی اوقات هم هنرمندان با آنها همراهی می کنند و متقابلاً وقتی آنها به قدرت رسیدند به آن طیفی که از آنها حمایت کردند، بهای بیشتری می دهند.

 

 

دیگر، حالا بستگی دارد چگونه معنا کنیم [می خندد]

 

 

من چون خودم یک دوره رایزن فرهنگی هم بود خارج از کشور.

 

بله، بعد هم در دوره ای که ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودیم، هفته های فرهنگی متعددی را در کشورهای مختلف مثلا در کشورهای همسایه، در قطر، در تاجیکستان، آذربایجان در جاهای مختلف برگزار کردیم و دیدم چقدر پیامدهای مثبتی دارد، یعنی حتی ما گاهی اوقات روابط سیاسی مان رابطه خوبی نبود اما وقتی ما با مقولۀ فرهنگ وارد می شدیم گارد دولتها باز می شد، من فکر می کنم آن بهای لازم را ما گاهی اوقات نمی دهیم البته الان بیش از 60 رایزن فرهنگی داریم یعنی با دنیا و کشورهای دنیا رابطه فرهنگی داریم ولی این کافی نیست باید بیاییم حضور پررنگ داشته باشیم؛ ما وقتی هفته فرهنگی در ترکیه داشتیم با اینکه روی مساله داعش اختلاف نظر بود، ولی خیلی استقبال کردند، هم مردم و هم مسئولین و هم صدا و سیمای آنجا، بعد به گونه ای شد که اینها پایان کار به ما گفتند چرا شما هفته فرهنگی می گذارید؟ بیایید سال فرهنگی بگذاریم یعنی پیشنهاد خود ترکیه بود.

در خیلی از جاهای دیگر    همین سریال هایی که صدا و سیما ساخته است در بعضی از کشورها کاملاً شناخته شده بود، در همین ترکیه با وزیر فرهنگ که داشتیم از نمایشگاه بازدید می کردیم، وقتی رسیدیم به یک پوستری من یک لحظه مکث کردم که توضیح بدهم این چیست، دیدم قبل از من او گفت این سریال یوسف پیامبر است، یعنی مشخص شد این سریال را دیده است.

 

 من در پیام نور و وزارت علوم مشغول کار بودم، یک پیشنهادی دادند یعنی برای من یک نامه ای آمد که برای سه وزارتخانه یکی وزارت علوم، یکی وزارت فرهنگ و یکی هم وزارت آموزش و پرورش که ما برنامه بنویسیم که ما برای وزارت آموزش و پرورش ننوشتیم، چون من واقعا کار نکردم در وزارت آموزش و پرورش ولی برای وزارت علوم یک برنامه ای تدوین کردیم یک برنامه هم برای وزارت فرهنگ و به هر حال در نهایت به این جمع بندی رسیدند؛ البته بگویم من همان زمان با برخی از شخصیت های فرهنگی شناخته شده کشور که مشورت می کردم، خیلی از آنها می گفتند شما 3 ماه بیشتر نمی توانید دوام بیاورید به خاطر سختیِ کار فرهنگی و توقعات و انتظارات فراوانی که وجود دارد و بعد هم می گفتند بالاخره یک زاویه هایی ایجاد شده است، در نوع نگاه دست اندرکاران و شاید این با مشکلات مواجه شود بعد هم در وزارت فرهنگ علاوه بر سینما و تئاتر یک دستگاه ها و سازمان هایی وجود دارد که فقط دولت در آن دخیل نیست و آنجا فکر می کردند یک نوع دوگانگی پیش بیاید که الحمدلله به یاری خداوند و با صبر و حلم و بردباری که وجود داشت این مسائل به خوبی پیش رفت.

 

 

 ببینید در اینکه بنای ما بر تعامل است، ارتباط و دوستی است و صداق است، اما معنایش این نیست که ما در جایی که لازم باشد موضع قاطعی نداشته باشیم، من در همان مجلس پنجم که بودم بالاخره وقتی بحث استیضاح مطرح شد و من به این جمع بندی رسیدم که باید استیضاح بکنم، خیلی افراد باورشان نمی شد و توقع نداشتند می گفتند شما مثلا اینطور محکم آمدید در میدان؟! گفتم به هر حال یک جایی باید واقعاً موضع قاطع گرفت، در همین وزارت فرهنگ هم گاهی اوقات اختلاف دیدگاه هایی مطرح می شد، ما یک اقدامی انجام می دادیم بعد ممکن بود مورد سوال واقع شویم.

 

 

 مثلا فرض کنید در برخی فعالیت ها و اقدامات من موردی نمی گویم، مثلاً در تعامل با برخی از گروه ها و اصناف اتفاقاتی رخ می داد، بعد سوال می شد که مثلاً شما برای چه اینطور موضع گرفتید؟ یا گاهی اوقات در حضور خود هنرمندان مثلاً نقدهایی صورت می گرفت؛ چون ما تشخیص می دادیم عمل می کردیم، البته سعی می کردیم با کمترین تنش باشد، یک جاهایی ممکن است از حیطۀ اختیارات ما خارج باشد، آن مساله دیگری است، بعد هم در دوره ای که ما بودیم.

 

 

مثلاً فرض کنید ممکن است از کانال میراث فرهنگی یک تصمیمی گرفته می شد یا با هنرمندان یک برنامه ریزی ای می شد.

 

 

 ممکن است فردی می رفتند با یک هنرمندی نشست و برخاست می کردند یا دعوت می کردند، میراث فرهنگی هم یک اختیاراتی دارد و می تواند، درست است که بیشتر در مقولۀ صنایع دستی و گردشگری است.

 

 

بالاخره ما جوابگویی نداشتیم، البته سفر حج را معمولاً از کانال خود وزارت فرهنگ و سازمان حج بود و معرفی می کردند، اما اینکه مثلا فرض کنید برای نوروز می خواست برنامه برگزار شود، خود میراث فرهنگی عهده دار می شد، ما اصلاً    ورود پیدا نمی کردیم وقتی ما ورود پیدا نمی کردیم، جوابگو هم نبودیم و نباید ما هم پاسخگو باشیم، بله ممکن است مردم همۀ اینها را یکپارچه می -دیدند حتی علما و ائمه جمعه که ما دیدن آنها می رفتیم، ولی برای آنها توضیح می دادیم، ما مثلاً در دیدار با بعضی از مراجع نجف، حتی بالاخره باید جوابگوی صدا و سیما هم باشیم [می خندد] یعنی اینطور نبود که تفکیک بکنند ما هم تا آنجایی که به حق بود دفاع می کردیم و صحبت می کردیم؛ اما یک جاهایی بود که واقعاً در حیطۀ اختیار ما نبود، ما هم نمی خواستیم یک تنشی و یک درگیری ایجاد بکنیم سعی می کردیم تعامل داشته باشیم اما آن خط قرمزها، آن ضوابط و معیارها هم مدنظر باشد، فرض کنید یک خواننده ای از لس آنجلس آمده بود و اصرار داشتند بلافاصله مجوز داده شود، ما می گفتیم باید روالش را طی بکند.

 

 

حالا افراد مختلف، از این نمونه ها پیش می آمد که ممکن است گاهی اوقات یک اِعمال فشارهایی می شد ولی بنای ما بر این بود که باید ما ضوابط را درنظر بگیریم، اینطور نباشد که اینها را نادیده بگیریم، در عین حال که بنا ما بر جذب حداکثری بود، همانطور که می دانید ما در شرایط سختی وارد کار شدیم، یعنی در دوره 88 یک عده ای اصلاً قهر کرده بودند نه اینکه با بنده یا وزارت فرهنگ، اصلاً با دولت و مسیرشان کلاً با انقلاب شاید متفاوت شده بود، جذب اینها و بکارگیری مجدد اینها که دوباره بیایند کار دشواری بود، بنای ما هم بر تعامل بود، حتی گاهی اوقات مورد اعتراض قرار می¬گرفتیم که اینها در فتنه فعال بودند شما به اینها جایزه می دهید! گفتیم به هر حال اینها هنرمند بودند و تحت تاثیر فضا و جو و عواطف و احساسات یک موضعی گرفتند، واقعاً بعضی از آنها به ما می گفتند، مراجعه می کردند و می گفتند در آن شرایط و فضا ما یک مصاحبه ای کردیم و چیزی گفتیم.

 

بله ما کارگردانی داشتیم که ممنوع الخروج شده بود مثلا می خواست برود خارج از کشور، بعد می گفت ایراد گرفتند، ما گفتیم شما آن زمان احساساتی شدید و یک چیزی گفتید الان عاقلانه و خردمندانه یک موضعِ ایجابی بگیرید، حالا نمی خواهیم اظهار ندامت بکنید، نه شما به نوعی بالاخره بهره¬مند شدید از این امکانات و فرصتهایی که در نظام اسلامی بوده، الان به نوعی حمایت کنید، نمی¬ خواهیم بیایید به نوعی مجیزگوی دولت باشید یا نظام باشید، اما از مواضعی که خودتان تایید می ¬کنید اینها تند بوده، رادیکال بوده و نادرست بوده را تصحیح کنید.

 

نه ببینید همۀ دولتها تقریباً آنطور که ما اطلاع داریم در مورد معاونین وزیر با رئیس جمهور مشورت می کنند، شاید کمتر دولتی باشد که بگوییم رئیس جمهورش کاری ندارد، بالاخره روسای جمهور یک حساسیت هایی دارند و می -خواهند بدانند چه کسانی به کار گرفته می شوند، این مشورتها وجود داشت، اما اینکه بگوییم وزیر مسلوب الاختیار باشد، نه چنین چیزی نیست.

 

 

ایشان هم به عنوان یکی از گزینه ها مطرح بود، شاید اولویت نبود، نفر اول نبود، ما چون در صدا و سیما کار کرده بودیم، بیشتر دوستان صدا و سیمایی را بیشتر می شناختیم اما وقتی میدیدیم اگر ایشان باشد رئیس جمهور هم حمایت بیشتری خواهد کرد، ولی معنایش این نیست که هر فعالیتی معاونین انجام می دادند در یک وزارتخانه عریض و طویلی مانند ارشاد بگوییم همه موارد مورد تایید است، نه گاهی اوقات اشکال و ضعف¬ هایی هم وجود داشت و نقدهایی صورت می گرفت.

 

 

در دولت دهم وقتی خانم دکتر دستجری را به عنوان وزیر بهداشت قرار دادند، برخی از مراجع به صراحت گفته بودند ما این امر مخالف هستیم و گفته بودند شما را به عنوان فرد حقیقی قبول داریم ولی به عنوان فرد حقوقی    مثلا وزیر هستید اینجا ارتباطات نباشد؛ که البته ما با همان مرجع عالیقدری که این صحبت را کرده بودند بعداً ملاقات کردیم ولی به هر حال یک سردی وجود داشت، گاهی اوقات نقد خود ما هم این بود که باید ارتباطات ما مستحکم تر و قویتر باشد.

 

 

 بله؛

 

 

 به هر حال یک ضعفی بود، یعنی برخی تصور می کردند چون ما با ولی فقیه، با رهبری نظام مرتبط هستیم شاید دیگر ضرورت ندارد خیلی با علما و بزرگان دیگر بخواهیم مشورت کنیم، در حالی که توصیه خود مقام معظم رهبری این بود که شما باید ارتباطتان را با مراجع حفظ کنید.

 

 

 می خواهم بگویم این یک مورد بود، مثلا یکی از علما این را گفته بود البته این را هم پسرش می گفت نمی دانم واقعاً خود آن مرجع این نظر را داشت من با خود ایشان صحبت نکردم.

 

 

 حالا یک زمزمه هایی بود جانشین من هم گاهی اوقات تعیین می شد ولی من همیشه آمادگی داشتیم بالاخره هر لحظه بگویند من ادامه ندهم.

 

 

 به هر حال یک اختلاف نظرهایی وجود، ما فکر می کردیم نباید نگاه ما نگاه ابزاری و سیاسی باشد، صرفاً ما بحث رای را داشته باشیم به خاطر اینکه می خواهیم جلب آرا بکنیم، آن ضوابط را نادیده بگیریم ما فکر می کردیم واقعاً باید وظیفه نظارتی خودمان را به خوبی انجام بدهیم، گاهی اوقات در این مسائل اختلاف پیش آمد.

 

 

 نه، از زمانی که من نماینده مجلس بودم، آشنایی وجود داشت بعد از مجلس بیشتر شد، بعد از مجلس یک نشریه ای به نام «جام» در جامعه اسلامی مهندسین منتشر می شد، گاهی اوقات پنجشنبه ها می رفتیم و آنجا هر کسی یک مطلبی می نوشت، یکی فرهنگی، یکی اقتصادی، یکی سیاسی و آقای احمدی نژاد و ثمره هاشمی هم در آن برنامه ها شرکت می کردند و با هم آشنا بودیم و بعد من وقتی در صدا و سیما بودم با آقای ثمره همکار بودیم، ایشان هم ارتباطاتی داشتند و زمانی هم که به عنوان شهردار رفتند شهرداری تهران، دعوت کردند که برویم در شهرداری ولی من نرفتم، گفتم شاید خیلی ضرورت ندارد من در شهرداری باشم.

 

 

نه، سال 84 من تابع شورای هماهنگی نیروی های انقلاب بودم.

 

بله، بالاخره شناخت بیشتری از ایشان داشتم و با ایشان که در صدا و سیما بودیم فکر می کردیم در آن مقطع ایشان می تواند کشور را مدیریت کند مخصوصاً در داستان دوم خرداد و ماجراهایی که بود و فشارهایی که به صدا و سیما بود، ایشان مواضع قاطع، جدی و انقلابی داشتند، لذا فکر می کردیم باید آن هماهنگی هم باشد و تفرقه نباشد و همه از کاندیدای شورای هماهنگی حمایت کنند، البته در مرحله دوم به آقای احمدی نژاد رای دادم.

 

 

بالاخره ما به ایشان نقد داشتیم، با همۀ خدمات و جایگاهی که ایشان داشتند، اما نقدهای جدی هم به ایشان داشتیم، حتی از دورِ دوم انتخابات سال 72 به فرد دیگری رای دادیم.

 

 

بله، آن زمان بالاخره [می خندد] برحسب اقتضائات زمان.

 

 

به هر حال به نظر می رسد یک تغییراتی صورت گرفته است، یعنی اینطور نیست که ما بگوییم هیچ اتفاقی نیفتاده است، آن زمان ایشان در مقابل اصلاح طلبان موضعِ خیلی قاطعی داشتند و جدی، من یادم است همان داستان صحنه هایی که نشان داده شد از کنفرانس برلین خیلی ضربه وارد کرد به اصلاح طلبان در آن دوران و ماهیت برخی از این افرادی که حمایت می کردند از آن جریان، نشان داده شده و قطعاً فشارهای بسیاری بر روی آقای لاریجانی در آن مقطع وارد می شد، یا در مسائل دیگر، تحقیق و تفحصی که اینها در مجلس ششم از صدا و سیما داشتند و سخت گیری هایی که می کردند، ایشان هم قاطع ایستادند در مقابل آن جریانی که وجود داشت، به هر حال ایشان در ولایتمداری شان هیچ تردیدی نیست، در اینکه خدمات ارزنده ای که در صدا و سیما، در مجلس، در مقاطع مختلف انجام دادند.

 

به هر حال الان اصولگرایان طیف های مختلفی شده اند؛ یعنی با هم یکسان نیستند و همه یک طور فکر نمی کنند و نگرش های مختلفی وجود دارد و شاید هدف در خیلی موارد یکی باشد، اما روش هایی که به کار گرفته می شود، این روش ها با هم متفاوت است.

 

 

بله.

 

 

ایشان سوم است، برادر بزرگ من سیداحمد، برادر دوم سیدمحمود است که در دانشگاه شهید بهشتی است و گرایش های چپ دارد به قول من [می خندد]

 

 

بله.
مجری: یعنی مرحوم آقای هاشمیان؟

 

بله.

 

 

بله یک کشکولی می شود از مطالبی که درباره ایشان است جمع آوری شود خیلی نکات خوبی است.

 

 

بالاخره در نیمه شعبان سال 57 که دوران انقلاب بود، ما یک نمایشنامه ای را داشتیم در مسجد جامع اجرا می کردیم، قبل از نمایشنامه ایشان سخنران بود و مردم واقعا بیشتر برای نمایشنامه آمده بودند اما ایشان ان شب دو ساعت سخنرانی کردند و همیشه سخنرانی هایشان طولانی بود، هر خطبه نمازشان یک ساعت طول می کشید و آنجا با صراحت ایشان دربارۀ رژیم پهلوی، جنایات شاه خیلی قاطع و شفاف صحبت کرد، شاید در آن زمان در نوع خودش کم نظیر بود اگر نگوییم بی نظیر بود و بعد از نمایشنامه هم تظاهرات گسترده مردم در همان شب انجام شد و اولین شهید رفسنجان، شهید انصاری در آن شب به شهادت رسید که از دوستان من بود و هم¬دوره مدرسه و دبیرستان من بود و با هم بودیم.

 

 

بله. سیدمحمود که در دانشگاه شهید بهشتی هستند، چون که قبل از انقلاب آیت الله خلخالی در رفسنجان تبعید بودند و حتی در آن مدت کوتاهی هم که بودند نماز جمعه هم می آمدند و نماز می خواندند با یک عصایی که البته قبل از چهلم شهدای تبریز، ایشان را از رفسنجان بردند و چون خانواده ایشان در رفسنجان بودند این آشنایی ها صورت گرفت و بعد از انقلاب این وصلت انجام شد.

 

 

در دفاع از امام خیلی جدی بودند، بعد از انقلاب هم مشخص بود، نه ما به مجلس ایشان می رفتیم و رفت و آمد داشتیم.

 

 

من سال 61 به دانشگاه امام صادق آمدم یعنی اولین دوره بودیم.

 

بله، از دوره اول و جزء اولین فارغ التحصیلان آنجا هستیم.

 

 

سال 64.

 

 

ما بالاخره همسایه بودیم در یک منطقه و محله بودیم و از دوران کودکی آشیخ عباس پورمحمدی را می شناختیم و یک چهرۀ موجه و یک روحانی فعال، مبارز و انقلابی بود و مرتب رفت و آمد داشتیم، این بود که کاملاً همدیگر را می شناختیم.

 

 

14 سکه.

 

 

بله ایشان خواندند.

مجری: خانواده شما هم مانند خانواده پدر از لحاظ تفکرات سیاسی متکثر هستند؟

 

نه ما یکپارچه هستیم.

 

 

بله.

 

 

بله ایشان در دوران انقلاب دستگیر هم شدند، یک شب که ما خواب بودیم ساواکی ها ریختند داخل منزل، البته ما خودمان را به خواب زده بودیم، بیدار نشدیم که دیگر با ما کاری نداشته باشند، چون منزل ما همیشه مرکز توزیعِ اعلامیه و برگزاری نمایشگاه ها بود، حتی گاهی اوقات ما یک دست نوشته هایی داشتیم که مثلاً شعارها را می نوشتیم، فردا در بین جمعیت توزیع می کردیم که البته گشتند و خیلی از چیزها را با خودشان بردند و پدر ما را هم دستگیر کردند و با جمع 20 نفره دیگری به کرمان بردند که بعد ما یک تعدادی از رفسنجانی ها رفتیم کرمان تحصن کردیم، تا بالاخره اینها را آزاد کردند.

 

 

بله.

 

 

بله.

 

 

به هر حال من از قدیم اینطور بودم و از اوایل انقلاب اورکُت رسم بود، من در جهاد بودم، در بسیج بودم، می پوشیدم ولی بعد نه.

 

 

خیلی ایشان چیزی نمی گفت ولی به هر حال توقع دارد افراد ظاهر موجهی داشته باشند.

مجری: آن زمان از ایشان شنیده بودند فقط آقای دکتر ولایتی تیپ رسمی دارند و خوششان می آمد.

 

بالاخره خودم روحیه ای نداریم که براساس زمانه مثلا سبک و خلق و خو و رفتار و نوع پوشش را تغییر بدهیم، همان چیزی که همیشه بوده است.

 

 

به هر حال متاسفانه تعدادشان زیاد نیست، البته اگر ما به جوانها بها بدهیم قطعاً آنها هم می توانند کارهای بزرگی انجام بدهند.

 

 

بسیار خوب بود و امسال هم نشان می دهد توانمند هستند و می توانند چه بسا بهتر از گذشته باشند، در عین حال که ما احترام می گذاریم به پیشکسوتان،

 

 

کلاً هنر یک وادی لغزنده ای است یعنی افراد وقتی وارد می شوند، چه بسا افراد بسیار متدین، متعهد، انقلابی باشند ولی کم کم تحت تاثیر فضا قرار بگیرند، حالا فضا عوامل مختلفی است، یکی مثلاً کسی که می خواهد در سطح کشور و جهان مطرح باشد، گاهی اوقات می بیند با آن گرایش ها نمی شود و تحت تاثیر قرار می گیرد

 

 

بله اینها هم است    ، ما داشتیم در سال 88 بعد که فیلم قلاده های طلا ساخته شد، نسبت به بعضی از بازیگرانش حساسیت هایی را انجام دادند، این وظیفۀ همان نهادهای انقلابی و دولت است که از نیروها مراقبت کند

 

 

بله. اینطور نبود که بعد از انقلاب ما کلاً بگوییم آن ارتباط قطع شد و یک نسل جدیدی وارد شدند، نه خیلی از همان کسانی هم که قبل از انقلاب بودند ادامه دادند یا بعضی ها که ورود پیدا کردند با تفکرات خاصی بود، بعضی ها زاویه دارند، متفاوت هستند، نوع نگاه شان

 

 

غالب نیستند؛ چون در برخی از دولتها هم آن تفکر حمایت شده است، نگاه کنید در وزرای فرهنگ که بودند غیر از یک مقطعی که آقای لاریجانی و میرسلیم و آقای صفار بودند دیگر وزارت فرهنگ همیشه با یک نگاه متفاوتی اداره شده است در دوران های مختلف و به این افراد بیشتر بها دادند، در همان دوره دوم خرداد ما کارگردانی داشتیم که 20 سال خارج از کشور بود و اصلاً نگاهش کاملاً با اساس انقلاب مغایر بود، این فرد می آید فیلم می سازد و فیلم هم که می سازد تیشه به ریشه می زند، بله این یک ضعف عمده است.

 

 

بله در آن دوران آن هم یک فراز و فرودی داشت، در یک مقطعی حتی معاون سینمایی جلوی ساخت آن فیلم را گرفتند ولی چون عوامل دیگر دخیل بود خود ما ورود پیدا کردیم و آن فیلم ساخته شد، اما اینکه بعداً آن را به عنوان فیلم برتر انتخاب کردند یک هیات داورانی در بنیاد فارابی این کار را انجام می دادند، ما هم هیچ دخالتی در این مسائل نمی کردیم، در جزئیات بخواهیم ورود پیدا بکنیم و این فیلم رفت و اولین باری بود که جایزه اسکار را گرفت.

 

 

بله، آن زمان هم نقد وجود داشت که مثلا اگر می خواهد کل جامعه ایرانی را نشان بدهد، این درست نیست بالاخره ما اینطور نشان بدهیم در ایران نمی شود زندگی کرد و باید رفت خارج، این نقدها مطرح بود اما فروشنده اشکالاتش قطعاً بیش از آن بود.

 

 

مثلا فرض کنید سرمایه گذار این فیلم از قطر بود و آنها ادعا کردند فیلم ما یک فیلم قطری است که جایزه اسکار گرفته است، این مورد یک اشکالات بیشتری داشت که در مقایسه با فیلم جدایی نادر از سیمین بخواهیم مطرح کنیم.

 

 

گشت ارشاد، این دو مورد بود؛

 

 

خصوصی به خاطر همین خیلی محدود اکران شد و در خیلی از استانها شورای فرهنگی عمومی تشکیل جلسه دادند و گفتند مناسب نیست.

 

 

بله. به هر حال این انتقاد به برخی از فیلم ها وارد بود

 

 

کتاب قانون هم دست اندرکارانش افراد متعهدی بودند، شناخته شده بودند، کارهای خوبی کرده بود، سریال های خوبی در صدا و سیما ساخته بودند؛

 

 

بله، مثلا بعضی می خواستند تعمیم بدهند که برخی از اشکالاتی که در یک خانواده ای وجود داشت می گفتند این انگار همۀ ایران را می خواهد زیر سوال ببرد در حالی که چنین برداشتی نمی شد، یعنی یک فرد مسلمانِ مومنِ لبنانی می آمد برخی از انتقادات می‌کرد که برخی از اشکالات را هم ما می گیریم.

 

 

بحث خانه سینما یک بحث مفصلی است که الان شاید فرصت نباشد به آن بپردازیم، مهمترین ایرادی که وجود داشت، بحث اینکه اینها از آن شرایط قانونی خودشان عدول کرده بودند، در شورای فرهنگ عمومی آن کشور مطرح شد اینها در اساسنامه تغییری دادند بدون اینکه بیایند به مرجع ذیصلاح قانونی خودشان اطلاع بدهند، در آنجا نظارت معنا و مفهوم چندانی نداشت، بعد ما می گفتیم شما می گویید 29 صنف هستید، بیایید اینها را ثبت کنید که مشخص باشد چه کسی است و بر مبنای چارچوب هایی که وجود دارد.

 

 

همین که این اختلافات تشدید شود و این مسائل، مثلا اگر یک خواننده ای آمده است یک آهنگی خوانده است و یک هنرمندی در این زمینه کار کرده است، در دفاع از ارزشها و اصول انقلاب، این را تحریم کنند و بایکوت کنند و علیه او فضاسازی کنند، اینها بوده، حالا در خارج از کشور طبیعی است ولی متاسفانه در داخل هم گاهی اوقات این فضاسازی ها صورت می گیرد که افراد در این حوزه ها کمتر کار کنند یا اصلاً ورود پیدا نکنند.

 

 

مشکلی نداشتیم در آن دوران به بحث موسیقی توجه می شد، اجرای کنسرت را در جاهای مختلف داشتیم، در این دوره جدید هم تعداد خیلی بیشتر شد ولی به نظرم اینجا باز رنگ سیاسی پیدا کرد، یعنی چند مورد لغو شد ولی یک هیاهویی در کشور ایجاد شد که الان مساله اول مردم بحث کنسرت هاست.

 

 

نه به هیچ وجه ما دنبال این بحث ها نبودیم، من گفتگوهایی با وزیر وقت داشتم و می دیدم ایشان یک نگرش خاصی دارد و خیلی اعتقادی نداشت به اینکه ما فعالیت های قرآنی و اینگونه برنامه هایی داشته باشیم، با آن سیاست تساهل و تسامحی که بود علیرغم اینکه بارها رهبری اشاره کرده بودند ما در معرض یک تهاجم فرهنگی هستیم، ولی در مقابلش آنها سیاست تساهل و تسامح را داشتند، لذا این اِشکال به ذهن ما رسید و بعد تنها ما نبودیم خیلی از علما، بزرگان ایراد و اعتراض داشتند لذا در آن مقطع در بحث استیضاح ما مشارکت داشتم.

 

 

نه به هیچ وجه من اشتباه نکردم.

 

 

نه اینها نسبت هایی بود که ایشان آن زمان داشت و بعد هم روزنامه ها دست گرفتند اصلاً چنین چیزی نبود، مثلا من در همان استیضاح گفتم مثلا در یک تئاتری اینگونه رفتار می شود، در تئاتر دیگری، اصلاً نام تئاتر را نگفته بودم، بعد یکدفعه ایشان گفت شما نام این دو تئاتر را اشتباهی گفتید؛

 

 

مجلس همیشه روال عادی خودش را ندارد گاهی اوقات لابی هایی که پشت صحنه می شود آنها تاثیر بیشتری دارد.

 

 

بالاخره بودند [می خندد] حتی در استیضاح عبدالله نوری هم که بود، مثلا قبلش همین افراد تماس می گرفتند، یعنی برخی از اعضای دولت با نمایندگان که شما بیایید اگر امکاناتی برای حوزه انتخابیه می خواهید، کاری دارید، برنامه ای دارید، بعضی هم تحت تاثیر قرار می گرفتند ولی بعد از دوم خرداد یک مقداری شکننده شد، آن اکثریتی که قبل از دوم خرداد بودند، حداقل 30، 40 نفر از اینها تغییر موضع دادند، بعضی از آنها قبلش خیلی افراطی و تند، به تعبیر آن زمان راست بودند و بعد چپ شدند، این مسائل متاسفانه در مجلس های مختلف وجود دارد. ما گاهی اوقات وقتی رای گیری می کردیم، رای گیری قیام و قعود بود، یک نتیجه می شد اگر مکتوب می شد ممکن بود تغییر کند، یعنی بعضی ها ملاحظه اینکه وزیر آنجا نشسته و دولتی ها هستند، دیگران هستند یک طور رای می دادند وقتی که راحت می خواستند رای خودشان را بگویند مکتوب بنویسند با هم متفاوت بود، این از آفت ها است،

 

 

یک مدت و چند ماهی که گذشته بود انتخابات مجدد برگزار شد که من هم رفتم.

 

 

بله. فضای آن زمان فضای سنگینی بود و دولت هم به گونه ای بود که به نظر می رسید به طور طبیعی مجلس بعدی هم، مجلس ششم هم همراه می شود، همیشه همینطور بوده است، یعنی دولتها معمولاً در آغاز کار وقتی که شکل می گیرند مجلس بعدی تقریباً موافق با آنها می شود.

 

 

با شناختی که آقای لاریجانی داشتند، وقتی ایشان وزیر فرهنگ شدند ما به اتفاق حاج آقای میرلوحی رفتیم یکسری فارغ التحصیلان دانشگاهی را معرفی کنیم، چون من خودم عضو هیات علمی دانشگاه بودم، بعد خودم گرفتار شدم و ایشان گفت خودتان بیایید، ابتدا در داخل کشور یک جاهایی را پیشنهاد دادند که من خیلی دیدم مناسب نیست، گفتم خارج از کشور یک تجربه ای است رفتم، بنای من نبود به کارهای اجرایی اینطور وارد شوم اما دیگر پیش آمد و بعد از مجلس هم بلافاصله آمدم در صدا و سیما.

 

 

بله ایشان از قدیم همینطور صریح اللهجه بودند، حرفهایشان را خیلی راحت مطرح می کردند و آدم فعالی بودند و ما در نمایشنامه های مذهبی با هم همکاری می کردیم، قبل از انقلاب؛

 

 

بله ایشان چون سنش از من بیشتر بود، نقش اول را ایشان در نمایشنامه ای مختلف، حجربن عدی، ابوذر، حُر و خیلی هم خوب بازی می کرد، ایشان بعد از انقلاب رفت در کار مدیریت، اگر همان کار هنری خودشان را ادامه می دادند شاید موفق تر بودند، استعداد بسیار خوبی داشتند و خیلی جدی کار می کردند و ارتباطات خوبی هم داشتند.

 

 

بله بالاخره جاهای مختلف بودند، بعد ارتباط خوبی با مقام معظم رهبری قبل از انقلاب داشتند، یعنی در مشهد ایشان دانشجو بود ...

 

 

بله به هر حال علاقه دارند و ارتباط دارند.

 

 

بله تا حدودی دارند یک مقدار هم شاید آن حجب و حیایی در ما است [می خندد]

 

 

تقریباً همه شخصیت های بزرگ رفسنجان آمدند مرحوم آقای فلسفی، خزعلی و دیگران، خود مقام معظم رهبری چندین بار به رفسنجان سفر کردند و یک اتاقی در منزل حاج شیخ عباس پورمحمدی است که می گویند منزل حضرت آقا که ایشان آنجا حضور داشتند و خیلی هم تاثیر داشتند، یا شاگردان حضرت آقا مانند شهید کامیاب که از مشهد می¬ آمدند به رفسنجان، تعبیری که مقام معظم رهبری داشتند این بود که ما خیلی حرفها را که در شهرهای دیگر نمی توانستیم بگوییم در رفسنجان و در مسجد امام که آن زمان می گفتند سقاخانه مطرح می کردیم.

 

 

بله، کاملاً پیام بی بدیلی بود که رفیق قدیمی و صمیمی یا فرمودند روحانی  کم نظیر یا این که هر کاری می کرد برای خدا بود.

 

 

واقعا چون همه توانمندی ایشان را می دانستند، هیچ کس خیلی کاری به این انتصاب ما نداشت، یعنی    ایشان یک مدیر موفق بود و تجربه داشته از اول انقلاب تاکنون، در صدا و سیما ما فکر می کردیم نباید توان ایشان هرز برود و استفاده نشود.

 

 

من همان اول معاونت سینمایی را به ایشان پیشنهاد دادم ایشان خودش نپذیرفتند، یکی از پیشنهاداتی که در آغاز دوره داشتیم ایشان بود.

 

 

چون ایشان مدیر ستادی بودند کمتر حاضر می شدند بروند جلوی صحنه و در برنامه ها، ارشاد همایش و سخنرانی و تجلیل و تکریم زیاد دارد، بعضی وقتها می خواستیم ایشان را بفرستیم یک مقداری در این زمینه همراهی نمی کرد، علاقه نداشتند.

 

 

ما از قبل انقلاب ایشان را به عنوان آقا شیخ علی اکبر یا آقا شیخ اکبر می شناسیم و یک فرد مبارز، انقلابی که کاملاً مشخص بود و بعد از انقلاب هم ایشان تاثیرگذار بودند، خطبه هایی که داشتند، در سفری که ایشان به آفریقا داشتند من دو کشور را با ایشان بودم، آن نظمی که داشتند، پرکاری ای که داشتند، اینکه وقت می گذاشتند و خاطراتش را می نوشتند، اینها خیلی نکات ارزشمندی بود، به هر حال نقاط قوت ایشان فراوان بود البته در نوع نگرش ایشان مخصوصاً در 10 سال آخر از سال 84 به بعد نقدهایی هم نیروهای مومن و انقلابی داشتند.

 

 

خب با آقا محسن بیشتر آشنایی داشتیم.

 

 

من در خدمتتان هستم، من از قدیم علاقمند بودم، در ابتدای انقلاب که من در جهاد بودم در یک منطقه محرومی بودم، خیلی از روستاها اصلاً جاده هم نداشت، در بیابان و دشت با ماشین می رفتیم یک جایی ماشین را می گذاشتیم و پیاده می رفتیم، در یک روستایی رفتیم دنبال یک دیوار بودیم که پرده را آویزان کنیم و می خواستیم فیلم نشان بدهیم، دیواری در آن روستا وجود نداشت، خانه ها همه کپری بود.

 

 

این وجود داشته و از قبل از انقلاب یک فاصله طبقاتی بسیار فراوانی وجود داشت، یعنی دولت در آن زمان اصلاً خودش را موظف نمی دانست برای مردم عادی خدمتی بکند و آنها هم رها بودند؛

 

 

بعد از انقلاب دولت تمام تلاش خودش را کرده است یعنی     زحمت کشیده است، امام وقتی فرمان جهاد سازندگی را صادر کرد یعنی بروید و به روستاها رسیدگی کنید، می خواهم بگویم کوتاهی نشده است همین تشکیل کمیته امداد یعنی اینکه داریم کمک می کنیم، بنیاد مستضعفان الان دارد کمک می کند، واقعا به محرومیت زدایی بها می دهد و کار می کند ولی باز هم نیازهای جدید مطرح است، یعنی مانند آن زمان نیست اما این محرومیت ها همیشه وجود دارد و لذا باید علاوه بر دولتها خود مردم باید آن دست سخاوت و بخشش را همیشه داشته باشند.

 

 

کلاً ریخت و پاش و فرهنگ اشرافی گری، تجمل گرایی برای کشور زیانبار است، ما از همه اینها می توانیم صرفه جویی کنیم و کار بکنیم بعد علاوه بر زیان اقتصادی اش بحث آسیب روحی و فرهنگی ای که دارد و به هر حال انتظار می رود مدیران جامعه در ساده زیستی پیشگام باشند امثال شهید رجایی باشند نه اینکه اینها دنبال این باشند که منافعی برای خودشان باشد.

 

 

ما از همان دوران نوجوانی که حضرت آقا به رفسنجان تشریف می آوردند ایشان را می شناختیم و بعد از اینکه در ایرانشهر تبعید بودند و بعد هم رئیس جمهور شدند، واقعاً در آن تواضع و فروتنی که ایشان داشتند هیچ تغییری در روحیات ایشان ندیدم، در مسائل فرهنگی هم کم و بیش اطلاع داشتیم که ایشان احاطه دارند، مطالعات گسترده ای دارند، کتابها، قصه ها، رمانها، وقتی ایشان در نمایشگاه کتاب حضور پیدا می کردند خیلی از آن ناشرین و غرفه دار نگران می شدند چون سوالات خیلی دقیقی از ایشان می پرسیدند، مثلا کتاب بینوایان ترجمه جدیدش، می گفتند تفاوت این با قبلی چیست؟ [می خندد] بعد آن ناشر بعضی وقتها نمی دانست که چه شده، یک جلد بیشتر یا کمتر شده است

 

 

«بسم الله الرحمن الرحیم
هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق/ثبت است بر جریده عالم دوام ما، تشکر و قدردانی می کنم از دست اندرکارانِ صمیمی و باصفای برنامه دست خط که با کنکاش در زندگی، سوابق و تجربیات و خاطرات چهره های نام آشنا به فهم بهتر مخاطب کمک می کنند، آرزوی توفیق هر چه بیشتر این عزیزان و پرباری و تاثیرگذاری برنامه های رسانه ملی را دارم.»

 

انتهای پیام/