به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری فرانسه (فرانس پرس) در گزارشی تحت عنوان آیا ترامپ فرایند صلح خاورمیانه را نجات خواهد داد؟ نوشت: شاید از آنجایی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا قصد دارد در چارچوب نخستین سفر خارجی خود از اسرائیل و اراضی فلسطینی دیدن کند، دلیلی بر خوشبینی وی در توانایی کمک به برقراری صلح در منطقه باشد.

ولی اینجا این پرسش مطرح است که مگر چه چیزی در شرایط منطقه تغییر کرده است که ترامپ را قادر ساخته است بر چالشی که هیچیک از رئیسان جمهوری قبلی آمریکا از عهده برطرف کردن آن بر نیامدند، فایق آید.

ترامپ این هفته در کاخ سفید میزبان محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی بود و اعلام کرد که جستجوی صلح شاید به اندازه ای که مردم در طول این سالهای متمادی تصور می کردند چندان دشوار نباشد.

رئیس جمهور آمریکا اواخر این ماه در چارچوب نخستین سفر خارجی خود در مقام ریاست جمهوری به اسرائیل و عربستان سعودی سفر می کند و گفته می شود با محمود عباس و مقامات فلسطینی نیز در کرانه باختری دیدار خواهد داشت. البته هدف اصلی پشت پرده این سفر تلاش جدید برای مهار نفوذ ایران و نیز شکست دادن گروه داعش به شمار می رود ولی آیا این خوشبنی ترامپ در نهایت موجب پیشبرد روند صلح خاورمیانه نیز خواهد شد یا خیر؟

ناظران در واشنگتن اگر نگوییم بدبین هستند ولی درباره احتمال این که نسل کنونی رهبران فلسطینی و اسرائیلی بتوانند بر سر راه حل دو کشور به توافق برسند تردید دارند.

ولی رئیس جدید کاخ سفید شاید فضای کافی برای مانور دادن در این مسیر داشته باشد و بتواند طرفهای درگیر در مناقشه خاورمیانه و همسایگان عرب آنها را وادار سازد تا به سمت ذوب یخهای روابط بر اساس منافع مشترک، یک حرکتی از خود نشان بدهند.

دیوید ماکاوسکی از مشاوران ارشد سابق وزارت امور خارجه آمریکا به خبرگزاری فرانسه گفت: من درباره دستیابی به یک توافق عمده و بزرگ در منطقه در آینده نزدیک چندان خوشبین نیستم، ولی شاید طرفهای درگیر بتوانند برای برون رفت از این بن بستی که هم اکنون گرفتار آن هستند، در نهایت راهی پیدا کنند. ‌

ماکاوسکی استاد مطالعات خاورمیانه در موششه واشنگتن تاکید کرد کشورهای سنتی مذهب مانند اردن، مصر و عربستان سعودی به ریاست جمهوری دونالد ترامپ امید زیادی دارند.

وی افزود: اعراب به وضوح می خواهند شاهد تعامل هر چه بیشتر ترامپ در مسائل منطقه باشند و وی را وادار سازند تا در برابر دست اندازی ها و زیاده خواهی های ایرانی ها در منطقه، نقش فعالی از خود ایفا کند. بنابراین در شرایط کنونی آنها رویکردی بسیار خوشبینانه را اتخاذ کرده اند و روشن است که محمود عباس نیز در این میان به دار و دسته اعراب پیوسته است. ‌

از زمان دعوت ترامپ از محمود عباس در کاخ سفید، مصر و اردن تلاش کرده اند صفوف خود را به محمود عباس نزدیک کنند و به وی اطمینان دهند که جنبش فتح به رهبری وی هنوز هم از دوستان قدرتمند بین المللی خود برخوردار است.

اگر دولتهای عربی می خواهند برای مقابله با ایران و داعش با واشنگتن همکاری  کنند و در عین حال در این مسیر زد و بندهای مخفیانه خود را با اسرائیل داشته باشند، شاید این روند در نهایت آنها را مجبور سازد تا در جهت خروج از مخمصه کنونی و شکستن بن بست فرایند صلح با یکدیگر تعامل کنند.

با این همه ماکاوسکی تاکید می کند:  میان داشتن یک لحن و رویکرد خوشبینانه و دستیابی به یک گشایش بزرگ و چشمگیر، زمین تا آسمان فاصله است. ‌

حسین ایبیش از تحلیلگران ارشد موسسه کشورهای عرب حوزه خلیج (فارس) و از کارشناسان دیرینه فرایند صلح، با وجود اذعان به این که سفر محمود عباس به واشنگتن موجب تقویت اعتماد به نفس وی شده است، می گوید: سفر به آمریکا و مذاکرات در کاخ سفید یک نقطه عطف برای محمود عباس بود، یک نکته حیات بخش و به مثابه دارویی نجات بخش بود که در حلقوم بیماری در حال مرگ ریخته می شد. ‌

به اعتقاد تحلیلگران پس از تحکیم هر چه بیشتر جایگاه و موقعیت محمود عباس، شاید گام بعدی کشاندن پای عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب خلیج (فارس) به میدان برای به پیش راندن فرایند صلح خاورمیانه،  با طرح وعده همکاریهای استراتژیک بیشتر برای مقابله با ایران باشد.

ایبیش می افزاید: ایده اصلی بر این مبنا استوار است که این روند به اسرائیلی ها برای داشتن روابط راهبردی با این کشورها و عادی سازی مناسبات با جهان عرب، انگیزه روز افزون بدهد. علاوه بر این،  این روند حمایت دیپلماتیک و پوشش سیاسی لازم را در ادامه برای فلسطینیان فراهم خواهد ساخت و ضمن تامین کمکهای اقتصادی به دو طرف امکان خواهد داد تا امتیازاتی را به یکدیگر واگذار کنند. ‌

ایبیش در عین حال تصریح می کند همانگونه که اغلب در خاورمیانه شاهد بودیم همیشه یک مشکل اساسی وجود دارد و در این مورد مشکل، مسئله مرغ وتخم مرغ است. اینکه اول کدامیک از اینها باید حادث شود؟ اول  اسرائیلی ها باید به فلسطینی ها امتیاز دهند که موجب راحتی خیال جهان عرب شود یا اینکه اول باید افکار عمومی جهان عرب ائتلاف بالقوه خود را با اسرائیل برای مقابله با ایران به رسمیت بشناسند؟ کدامیک؟

اینجاست که نقش دونالد ترامپ و واشنگتن به عنوان عامل تضمین کننده اهمیت پیدا می کند.

ایبیش می گوید: ترامپ چمدان خیلی کوچکی با خود دارد، همه طرفها در شرایط کنونی او را دوست دارند، فلسطینیان او را دوست دارند، اسرائیلی ها او را دوست دارند، اعراب او را دوست دارند، هر چیز دیگری تا قبل از این شکست خورده است. چرا شگرد ترامپ را این بار امتحان نکنیم؟ »

در منطقه ای که هم اسرائیلی ها و هم اعراب احساس می کردند از تلاش های باراک اوباما رئیس جمهور قبلی آمریکا برای گسستن پیوندها با آنها و ایجاد موازنه در روابط آمریکا با ایران، تحقیر شده اند، داشتن تعاملات بیشتر با آمریکا از اهمیت حیاتی برخوردار می شود. ولی بسیاری از ناظران از جمله ماکاوسکی به این مسئله بدبین هستند.

ماکاوسکی می گوید: من اصلا دوست ندارم وسط این باغ گل مرداب باشم، من هم فکر می کنم این خوب است که ترامپ درباره مسئله صلح خاورمیانه حرف بزند و این موضوع را پیش بکشد. و رئیس جمهور را در این مورد به خصوص هیچ پایگاه داخلی به سمتی هدایت نمی کند، ترامپ اساسا می خواهد شاهد پیشرفت در این مسئله باشد، ولی در خصوص مسائل اصلی که موجب توقف تلاشها برای دستیابی به توافق نهایی صلح شده هیچ برنامه ریزی صورت نگرفته است، مانند مسائل مربوط به تعیین مرزها، ترتیبات امنیتی، وضعیت بیت المقدس، مسئله آوارگان فلسطینی و در نهایت شناسایی دوجانبه.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما