دهستان تمین دارای آثاری از قبیل تپه های باستانی، قبرستانهای، چله خانه، معماری صخره ای، آسیاب های آبی، قلعه ها، قبرستان هفتاد ملا، کوره های ذوب فلز در نواحی مختلف وغار های باستانی است که همه نشان از استقرار عظیم انسانی در این دهستان دارد. قدمت آثار باستانی در این منطقه بنا بر شواهد و ابزار بدست آمده حاکی از وجود تمدن در اطراف تفتان و به میزان 100هزار سال پیش دارد.

 

این اثر با مساحت 3هزار متر مربع و 25متر ارتفاع بر فراز صخره ای بلند با مصالح بومی همانند سنگ و گل رس ساخته شده است. قلعه مذکور با قدمتی 250 ساله مرکز فرماندهی حاکمان منطقه همچون «سید خان» و «مدت خان» و «نورمحمد خان» بوده است.

این قبرها در غاری طبیعی بنا شده اند و به همین علت از باد و باران محفوظ هستند، آفتاب هیچ وقت بر این قبرها نمی تابد و همیشه در سایه قرار دارند و بنای قبرها از خشت ساخته شده است.

قبرستان باستانی تمین که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده به عنوان یکی از آثار ارزشمند باستانی دهستان به شمار می رود.این قبرستان دارای قبرهای چهار گوش ساده است که با سنگ پوشانیده شده اند. یکی از نکات قابل توجه در این گورستان این است که در بیش از 60 درصد قبور اصل رو به قبله بودن رعایت نشده است که این احتمال را تقویت می کند که این گورها مربوط به بزرگان زرتشتی است.

شواهد تاریخی هم چون هجرت بزرگان اشکانیان (که زرتشتی بودند) به اطراف تفتان در کتب تاریخی ثبت گردیده است. این قبرها در غاری طبیعی بنا شده اند و به همین علت از باد و باران محفوظ هستند، آفتاب هیچ وقت بر این قبرها نمی تابد و همیشه در سایه قرار دارند و بنای قبرها از خشت ساخته شده است.

یکی دیگر از قبرستان های تمین قبرستان هفتاد ملا است که در روستای «روپس» یکی از توابع دهستان تمین واقع شده است. تمین به سه قسمت تقسیم شده است: تمین پایین(بن ده)تمین وسط (کلات)و تمین بالا و در این منطقه نژادهای کرد، حسینی و شهنوازی سکونت دارند.

 

در سفر به تمین آبشاری زیبا را خواهید دید که از دل کوه می جوشد و بزرگترین منبع آب روستا به حساب می آید. صدای آب، سکوت و چه چه بلبلان بر روی درختان بیددر مجاورت آب و صدای رسای درختان بید سر به فلک کشیده، باغهای متصل به هم با تنوع میوه های و عبور جاده از میان آنها و نسیم باد معتدل و عبور از داخل رود خانه های موجود زیباترین طبیعت منطقه را مقابل چشم شما می کشاند. از خصوصیات بارز این چشمه وجود املاح معدنی زیاد و مفید و همچنین گرم بودن آب آن در زمستان و سرد بودن در تابستان است.

 

از دیگر آثار برجسته در روستای تمین آسیاب آبی آن با قدمت حدود صد و پنجاه سال می باشد این نوع آسیاب ها با توجه به وجود منابع آب خوب در مناطق مختلف اطراف تفتان همچون لادیز، تمین و تمندان متداول بوده است.

 

از آثار تاریخی دیگر که در این روستا وجود دارد چله خانه می باشد. در گذشته مردم مسلمان  در این مکان که در دل کوه کنده شده به مدت چهل شبانه روز به دعا و عبادت می پرداختند و غذایشان فقط آب و در صورت نیاز یک دانه خرما بود.

 

این معماری بالغ بر 4000 متر مربع در نوع خود در سطح کشور کم نظیر بوده و اظهار نظر باستان شناسان ایجاد اینگونه سازه های معماری به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی بر می گرد.معماری صخره ای تمین همچون معماری صخره ای میمند کرمان وکندوان است. مجموعه های صخره ای تمین در چهار قسمت در دل کوه کنده شده است.سقف این اتاقها تقریبا گنبدی و هر یک از آنها دارا ی ستون و فضاهای الحاقی است.