محاکمه متهم به خاطر قتل برادرزن؛
دعوت نشدن به میهمانی خانوادگی خون به پا کرد
نگاهی به اولین دوره مجلس شورای اسلامی؛
شکل‌گیری ائتلاف بزرگ با محوریت حزب جمهوری اسلامی/ مهمترین اقدام مجلس اول چه بود؟
اولین دوره مجلس پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، روز 7 خرداد 1359 آغاز به کار کرد و در تاریخ 6 خرداد 1363 پایان یافت.
به گزارش خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اگرچه هنوز مجلس نام شورای ملی به خود داشت اما شمارش دوره‌های مجالس از ابتدا آغاز شد و اولین دوره مجلس پس از پيروزی شكوهمند انقلاب اسلامی، روز 7 خرداد 1359 آغاز به کار کرد و در تاریخ 6 خرداد 1363 نیز پایان یافت.
تا به امروز 10 دوره مجلس با اقتدار و بدون وقفه برگزار شده و هم اكنون مجلس دهم شوراي اسلامي در حال خدمت به ملت است.
اولین دوره مجلس به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی با حوادث و فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بود به طوری که برگزاری سه دوره انتخابات ریاست جمهوری به دلیل برکناری بنی‌صدر، ترور شهيد محمدعلی رجایی و سومین انتخابات ریاست جمهوری در سال 1360، تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، تعطیلی دانشگاه‌ها، قطع کامل روابط ایران با آمریکا، وقوع جنگ 8 ساله تحمیلی و.... از جمله مسائل مطرح در دوره مجلس اول بود.
طی این گزارش مروری داریم بر چگونگی برگزاری انتخابات مجلس اول و حوادث مهم آن.
آماده شدن فعلان سیاسی برای برگزاری انتخابات
در بهار 59 نیروهای فعال سیاسی با آگاهی کامل از نقش و جایگاه قوه مقننه، به تلاش و کوشش جهت موفقیت در انتخابات و راهیابی به مجلس پرداختند اکثر احزاب و گروه‌های مطرح، ضمن اعلام آمادگی برای شرکت همه‌جانبه در انتخابات، مواضع خود را به صورت آشکار بیان کردند و هر کدام طرفداران خود را به شرکت گسترده در انتخابات فراخواندند که در روز جمعه ۲۴ اسفند ۵۸ جمعیتی بالغ بر ده میلیون و پانصد هزار نفر در فضایی توأم با آرامش و امنیت، آرای خود را به صندوق‌ها ریختند.
اولین گام در خصوص برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی، تدوین قانون انتخابات مجلس بود، لذا تیمی در وزارت کشور مشغول تهیه این قانون شد و پس از تهیه آن، به تصویب شورای انقلاب رسید.
بر اساس اعلام وزارت کشور برای انتخابات دوره اول مجلس شورای اسلامی، در
حدود ۱۹۰۰ نفر ثبت نام کردند که از آن میان ۵۴۰ نفر نامزد نمایندگی از
تهران و مابقی کاندیداهای سایر شهرهای کشور بودند.
حضور روحانیت در این انتخابات، خصوصا بعد از انتخابات ریاست جمهوری و مسایلی که در آن برهه پیش آمد خیلی جدی و مؤثر بود و به صورت گسترده هم مورد استقبال مردم و نیروهای مبارز و مذهبی قرار گرفت.
شکل‌گیری ائتلاف بزرگ
بدین ترتیب یکی از نیروهای عمده فعال در انتخابات گروه‌ها و احزاب مذهبی بودند که در رأس آن حزب جمهوری اسلامی قرار داشت و گروه‌هایی مانند روحانیت مبارز تهران با حزب جمهوری اسلامی ائتلاف بزرگ را شکل داده بودند.
پیشنهاد ائتلاف از طرف جامعه روحانیت مبارز بود که اعلام کردند: برای پیروزی کامل جمهوری اسلامی کلیه گروه‌ها و احزاب اسلامی و نهادهای انقلابی و نمایندگان قشرهای ملت ائتلاف نمایند که به ائتلاف بزرگ مشهور شد.
آیت‌الله خامنه‌ای از سوی حزب جمهوری اسلامی و حجت الاسلام مهدی شاه آبادی از سوی جامعه روحانیت مبارز برگه ائتلاف را امضا کرده بودند.
نهضت آزادی‌ها تحت عنوان گروه همنام که بعد از استعفای دولت موقت ناکارآمدی‌شان به اثبات رسیده بود، برای شهر تهران فهرستی به سرلیستی مهدی بازرگان ارائه دادند که سه نفر آن(حسن حبیبی، محمدعلی رجایی و علی‌اکبر معین‌فر) با ائتلاف بزرگ مشترک بودند.
ناکامی بنی صدر و سازمان مجاهدین خلق
ابوالحسن بنی‌صدر اولین
رئیس جمهور ایران که در سال 60 به‌دلیل خیانت‌هایش پا به فرار گذاشت، از
همان آغاز انتخاب شدنش بنای مخالفت را با نیروهای انقلابی از جمله حزب
جمهوری اسلامی گذاشت و با تأسیس دفتر همکاری مردم و رئیس جمهور اقدام به
ارائه لیست جدا برای انتخابات مجلس کرد.
از این فهرست 9 نفر وارد مجلس شدند
که تنها اعظم طالقانی نامزد اختصاصی بود و مابقی با فهرست‌های دیگر مشترک
بودند.
ناکام‌ترین گروه در این انتخابات سازمان مجاهدین خلق همان گروهک منافقین بود. از لیست سی نفره منافقین برای انتخابات مجلس اول تنها علی گلزاده غفوری (کاندیدای مشترک با دفتر همکاری و جنبش مسلمانان مبارز) موفق به ورود مجلس شد.
مسعود رجوی دبیرکل سازمان نیز به دور دوم رسید اما پیروز نشد که این حاکی از عدم تمایل مردم به این گروهک داشت.
در این دوره انتخابات فهرست ائتلاف بزرگ توانست قریب 85 نماینده را وارد مجلس کند و اکثریت را به دست آورد.
115 نماینده نیز جزو مستقلین بودند که اکثریت این طیف نیز به سمت نیروهای انقلابی تمایل داشتند.
اولين دوره مجلس با 28 کمیسیون دائمی و 8 کمیسیون ویژه و خاص به وظایف محوله رسیدگی می‌کرد.
رییس سنی دوره اول مجلس در ابتدا با یدالله سحابی و نایب رئیس اول مهدی بازرگان بود پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه ۱۲ نفر انتخاب هیئت رئیسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد.
از جمله اقدامات مهم مجلس اول تصویب عدم کفایت سیاسی بنی صدر در 31 خرداد سال 60 بود.
این دوره ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۶ جلسه غیرعلنی برگزار کرد که حدوداً ۲۴۰۰ ساعت وقت گرفت و ۸۰۴ لایحه و طرح مطرح شد.
این دوره ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۶ جلسه غیرعلنی برگزار کرد که حدوداً ۲۴۰۰ ساعت وقت گرفت و ۸۰۴ لایحه و طرح مطرح شد.
این پرکاری به دلیل شرایط حساس انقلاب بود. در ضمن ۳۱ بار بحث کابینه در دستور قرار گرفت که طی آن ۱۰۲ نفر وزیر رای اعتماد گرفتند و ۱۲ نفر با رای عدم اعتماد مجلس به وزارت نرسیدند.
از جمله مشکلات مجلس اوّل ناامنی کشور به واسطه انقلاب و جنگ ایران و عراق بود. طی چهار سال ۳۲ نفر به شهادت رسیدند.
از جمله مشکلات مجلس اوّل ناامنی کشور به واسطه انقلاب و جنگ ایران و عراق بود. طی چهار سال ۳۲ نفر به شهادت رسیدند.
مجلس شورای اسلامی مهمترین و اصلی‌ترین رکن قانونگذاری و نظارت بر نظام جمهوری اسلامی ایران است که نمایندگان آن به صورت مستقیم و با رای مردم انتخاب می‌شوند، دوره مجلس شورای اسلامی 4 سال و دوره نمایندگی نمایندگان نیز همزمان با دوره مجلس شورای اسلامی است، بنابراین اگر نماینده‌ای از طریق انتخابات میان دوره‌ای به نمایندگی انتخاب شود مدت نمایندگی وي محدود به پایان دوره مجلس خواهد بود.
مجلس شورای اسلامی تعطیل‌بردار نیست به همین جهت انتخابات هر دوره مجلس باید بیش از پایان دوره قبل برگزار شود تا کشور در هیچ دوره‌ای بدون مجلس نباشد.
بنابراین هیچ عاملی نمی‌تواند مانع انتخابات و تشکیل مجلس شود مگر جنگ و اشغال نظامی که در این صورت با پیشنهاد رئیس‌جمهور و تصویب دو سوم نمایندگان و تایید شورای نگهبان انتخابات مناطق اشغال شده یا کل کشور برای مدت معینی متوقف می‌شود در این صورت مجلس سابق به کار خود ادامه خواهد داد.
ساختار درونی مجلس شورای اسلامی
هیئت‌رئیسه
1-هیئت‌رئیسه سنی
2- هیئت‌رئیسه موقت
3- هیئت‌رئیسه دائم
کمیسیون‌ها
1-کمیسیون‌های تخصصی
2-کمیسیون‌های ویژه
3-کمیسیون‌های خاص
*جلسات عمومی مجلس
قانونگذاری و نظارت از وظایف و اختیارات مجلس شورای اسلامی است.
تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی
در حال حاضر تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی براساس اصل 64 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 290 نفر است و هر 10 سال با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن حداکثر 20 نماینده می‌تواند به تعداد نمایندگان اضافه شود.
نهادهای وابسته مجلس شورای اسلامی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات کشور، کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد از نهادهای وابسته به مجلس شورای اسلامی است.
انتهای پیام/
