به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج؛  یکی از عمده مسائلی که د‌ر تمام جوامع و د‌ر زمان‌های مختلف وجود‌ د‌اشته و د‌ارد‌، آسیب‌های اجتماعی بوده که د‌ر هر جامعه‌ای (با توجه به شرایط) برای مقابله، کنترل و کاهش آن اقد‌امات متعد‌د‌ی صورت می‌گیرد.

در واقع آسیب‌شناسی اجتماعی به بررسی انواع مشکلات می‌پردازد که در سطح اجتماعی مطرح هستند و سعی می‌کنند علل مختلف آن‌ها را از جنبه‌های مختلف فردی، اجتماعی و ... مورد بررسی قرار دهند.

مسائل اجتماعی خود به نوعی زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی را فراهم می‌کند که امروز با مشاهده برخی از آن‌ها در جامعه شاهد وجود مشکلات و عواقب جبران‌ناپذیر آن هستیم.

آنچه را که روزانه خواسته و ناخواسته با آن مواجه می‌شویم حضور کودکان کار و خیابانی در سطح معابر شهری است که هر کدام به نوعی برای امرار معاش خود و خانواده‌ای خود که اگر وجود داشته باشد تلاش می‌کند.

اینکه می‌گوییم کودکان کار، آیا واقعا با این کار درآمدزایی خوبی برای خانواده‌های خود دارند یا نه ؟

آنچه که در این بین بحث برانگیز بوده چه کسی باید این قشر بی‌سر و سامان را ساماندهی و حمایت کند؟.

کودکانی که یک فصل از بازی بی نصیب هستند

استان کهگیلویه و بویراحمد از وجود کودکان کار و خیابانی مستثنی نبوده و روزانه شاهد کودکان کار در سطح معابر، چهارراه‌ها و حتی ادارات هستیم که برای کسب درآمد و امرار معاش خود به این شغل کاذب روی می‌آورند.

این روزها با عبور ازپارک ها و چهار راه های شهر یاسوج با کودکانی مواجه می شوی که شده اند مردان کوچک خانواده و رزق آور خانه....کودکانی که باید دراین سن با هیاهوی کودکانه در زمین بازی و حیاط مدرسه صدای خنده آنها گوش آسمان رانوازش دهد نه صدای خریدار طلبیدنشان گوش شهر را کر کند.

ساعت 14 و 30 دقیقه بعد از ظهر بود به سراغ کودکان کاری که حوالی میدان امام حسین (ع) شهر یاسوج (میدان استانداری) رفتم تا دلیل کار کردنشان آن هم این وقت روز تابستان را جویا شوم:

پیمان، پسر 13 ساله ای که به گفته خودش پدرش کارگر است و دوتا خواهر دارد از وضعیت زندگی اش اینگونه به ما گفت:هر روز صبح از ساعت 7 تا ساعت 10 شب سر این چهار راه به فروختن دستمال کاغذی مشغول هستم .

وی افزود:روزانه از فروختن دستمال کاغذی 25 هزار تومان درآمد دارم که به دلیل فقر مالی پدرم آن را برای مخارج خانه  به مادرم می دهم.

این نوجوان  که در یکی از محله های حاشیه نشین شهر یاسوج زندگی می کند و خوب می توان بیماری سوء تغذیه را از چهره سوخته ، لب های ترک خورده و چشمان زرد رنگش تشخیص داد، بزرگترین آرزویش را پولدار شدن خواند و گفت: خوب می دانم که با فروختن دستمال کاغذی به آرزویم نمی رسم و حتی شاید فقیرتر هم بشوم.

ابوالفضل یکی دیگر از کودکانی است که سر میدان امام حسین (ع) یاسوج به دستمال فرختن مشغول است.

پسر مغروری که اوایل تن به مصاحبه نمی داد اما وقتی هم ردیفانش را دید که دور من جمع شده اند نزدیک شد و از خودش این گونه گفت:12سال سن دارم و سال تحصیلی جدید باید سر کلاس هفتم بنشینم.

وی افزود: پدرم کارگر است و 5 تا خواهر دارم . من هم باید کار کنم  تا بتوانیم خرجی خانواده مان را بدهیم.

ابولفضل هم که مثل پیمان در یکی از مناطقه حاشیه نشین اطراف یاسوج مستاجر بود گفت:درآمد روزانه من 25 تا 30 هزار تومان است که آن را شب که به خانه می روم به پدرم می دهم.

این کودک 13ساله که به تمسخر گفت دوس دارم درآینده برای خودم کاره ای شوم اما می دانم همین دستمال فروش می مانم افزود: کل تابستان را ما کودکان کار به فروختن دستمال کاغذی مشغول و از بازی و تفریح بی نصیب هستیم.

زندگی سخت یک خانواده در کارگاه تیرچه بلوک

 امین، کودک 9 ساله ای که  لباس مرتب پوشیده و مشخص است از آن دسته کودکانی است که می تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد به من گفت بیا از خودم سوال بپرس تا جوابت را بدهم.

 این کودک 9 ساله که کلاس چهارم است، گفت: پدرم کارگر کارگاه تیرچه بلوکی است و خانه ما همانجا در کارگاه است .

 وی گفت:ما از خودمان در روستا خانه داریم اما چون پدرم کارگر کارگاه تیرچه بلوکی است مجبور هستیم آنجا زندگی کنیم.

 امین، با بیان اینکه به درس خواندن علاقه دارد، گفت: روزانه 60 هزار تومان دستمال کاغذی می فروشم که همه پول آن را برای خودم پس انداز می کنم.

 در همین حین که با امین صحبت می کردم، زنگ گوشی از کیف کمری که به کمر بسته بود به صدا آمد، چیزی که مرا متعجب کرد داشتن دو گوشی هوشمند امین بود که می گفت هر دوی آنها مال خودش است.

 پس انداز برای دانشگاه آینده/ آرزویم فروختن دستمال کاغذی است 

 وی با اشاره به اینکه با دسترنج خودم این گوشی ها را خریدم ،گفت: پولی که از فروش دستمال کاغذی و آدامس کاسب می شوم را در یک حساب جداگانه پس انداز می کنم برای وقتی که بزرگ شدم و خواستم به دانشگاه بروم.

 امین افزود:تا امروز نزدیک به پنج میلیون تومان پس انداز دارم و هیچ مقداراز پولم را به خانواده ام نمی دهم و آنها هم از من پول نمی خواهند تنها می گویند پولت را پس انداز کن.

 با این حال امین، در جواب سوالم که از وی  پرسیدم بزرگترین آرزویت چیست؟ چند ثانیه آدامس جویدنش را متوقف کرد و با کمی فکر گفت آرزویم فروختن دستمال کاغذی است .

 امین که از حرف زدنش احساس می کردم پسر کار بلد و زرنگی است با این جواب تعجب من را برانگیخت و بعد گفت:همه ما که سر چهار راه چراغ قرمز کارمان فروختن دستمال کاغذی است همین آرزو را داریم.

 از او پرسیدم یعنی می خواهی در آینده هم دستمال فروش باشی،در پاسخ تنها با یک جمله گفت:شاید پلیس شوم.

نمی توانم دست خالی به خانه برگردم

 یاد دارم چند وقت گذشته که اوایل شب که به پارک ساحلی یاسوج سری زدم کودکی را دیدم که وزنه ای جلوی خود گذاشته و کتاب هم در دستش بود و درس می خواند .

 اسماعیل کلاس پنجم ابتدایی بود  از او پرسیدم مگر اینجا هم می شود درس خواند؟در جواب نگاهی به من انداخت وآهی کشید و گفت مجبورم.

 متانت خاصی توی لحن و حرف زدنش بود.از او پرسیدم تو الان باید خونه باشی چرا هنوز نرفته ای ؟گفت هنوز دشت(اصلاح عامیانه ای بین بازاریان است)نکرده ام و نمی توانم دست خالی به خانه باز گردم.

  اسماعیل از زندگی اش اینگونه برایم گفت:پدرم معتاد و بیکار است. دوتاخواهر ویک برادر دارم چون من پسر بزرگ خانواده ام مجبور به تهیه خرج و مخارج خانواده ام هستم.

 این نو نهال ده ساله با همان مظلومیت خاصی که شاید در چهره همه کودکان کار بتوان آن را درک کرد نگاهی به من انداخت و گفت:خواهرم دوست دارد برود مهد کودک اما چون پول نداریم نمی توانیم او را به مهد کودک بفرستیم.

 از درآمد روزانه اش پرسیدم ،گفت: ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان در آمد روزانه من است که آن را به مادرم می دهم.

 اینها تنها چهار تن از 176 کودک کاری است که در استان کهگیلویه وبویراحمد مشغول به کار هستند.

راه‌اندازی مرکز حمایتی و آموزشی کودک و خانواده برای کودکان کار

مدیر کل بهزیستی استان کهگیلویه وبویراحمد در نشست شورای فرهنگی اجتماعی استان با تاکید بر اینکه در راستای ساماندهی کودکان کار تا کنون اقدامات مطلوبی انجام شده است، اظهار داشت: تنها راه مقابله با کودکان کار شناسایی و توانمندسازی این افراد است.

موسوی امجد از راه‌اندازی مرکز حمایتی و آموزشی کودک و خانواده در استان خبر داد و گفت: در این حوزه 176 کودک جذب شد و اقداماتی در راستای توانمند‌سازی و رفع مشکلات این کودکان و خانواده آنها انجام شد.

وی با اشاره به اینکه سالانه 44 میلیون تومان اعتبار به این مرکز تزریق می‌شود، عنوان کرد: تا کنون 100 کودک کار در استان توانمند شده ‌و 193 میلیون تومان در راستای توانمند‌سازی این افراد هزینه شده است.

موسوی‌امجد فعالیت‌هایی در حوزه مشاوره، روانشناسی و آسیب شناسی، برگزاری همایش، جذب 30 دانشجوی داوطلب در راستای کمک‌های آموزشی و مشاوره‌ای، برگزاری طرح همیار زمستانی با هدف تامین البسه، تحویل مواد غذایی به خانواده کودکان کار، کمک لوازم آموزشی و کمک‌های مالی را از جمله برنامه‌های انجام گرفته برای حل مشکلات این حوزه عنوان کرد.

مدیرکل بهزیستی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه یک نفر از این کودکان زیر 6 سال، 50 نفر بین 6 تا 11 سال، 76 نفر 12 تا 14 سال و 49 نفر 15 تا 18 ساله هستند، بیان کرد: 72 نفر از این تعداد در مقطع ابتدایی، 74 نفر راهنمایی، 9 نفر متوسطه و 20 نفر از این کودکان ترک تحصیل کرده‌اند.

وی تصریح کرد: برقراری امنیت در مراحل اجرایی، تعیین تکلیف کودکان بزهکار، تخصیص و تجهیز فضای فیزیکی برای ساماندهی، آموزش رایگان مهارت‌های شغلی به کودکان بالای 15 سال و خانواده این کودکان، تامین نیازهای بهداشتی و درمانی به کودکان و خانواده آنها بخشی از اقدامات لازم در راستای حل این معضل اجتماعی است.

به سراغ حجت الاسلام سید علی فتح میر محمدی مدیر کل امور اجتماعی استانداری کهگیلویه وبویراحمد رفتیم تا وضعیت ساماندهی کودکان کار در سطح شهر یاسوج را از وی به عنوان دستگاه نظارتی جویا شویم که در پاسخ گفت:متولی جمع آوری کودکان کار و خیابانی شهرداری است که باید از ورود این کودکان در سطح و میادین شهری جلوگیری کند.

نبود همکاری نهاد های حمایتی و خدماتی برای ساماندهی کودکان کار

کرم‌الله غلامیان رییس اداره اجراییات شهرداری یاسوج  با بیان اینکه شهرداری تنها متولی جمع آوری کودکان کار در سطح شهر یاسوج است ،گفت:روزانه ماموران اجراییات شهرداری در سطح و میادین شهر حضور پیدا و از فعالیت کودکان کار جلوگیری می کنند.

وی با بیان اینکه علاوه بر شهرداری ،بهزیستی،کمیته امداد و نیروی انتظامی وظیفه ساماندهی کودکان کار را برعهده دارند،افزود: در طی مصوبه ای که با حضور این دستگاه ها تصویب شد 15 تن از کودکان کار فعال بر روی میدان امام حسین یاسوج جمع آوری و به کمپ کودکان کار شهرداری منتقل شدند که با ضمانت نماینده کمیته امداد امام خمینی و تعهد خود کودکان آزاد شدند.

غلامیان اظهار کرد: مقابله با فعالیت کودکان کار در سطح شهر یاسوج روزانه ادامه دارد اما تا زمانی که دیگر نهاد های حمایتی و نظارتی در یک راستا همکاری نکنند این مشکل همچنان ادامه خواهد داشت و روز به روز در حال افزایش است.

به سراغ حجت الاسلام سید علی فتح میر محمدی مدیر کل امور اجتماعی استانداری کهگیلویه وبویراحمد رفتیم تا وضعیت ساماندهی کودکان کار در سطح شهر یاسوج را از وی به عنوان دستگاه نظارتی جویا شویم که در پاسخ گفت:متولی جمع آوری کودکان کار و خیابانی شهرداری است که باید از ورود این کودکان در سطح  ومیادین شهری جلوگیری کند.

 افزایش تعداد کودکان کار نسبت به سالهای گذشته در یاسوج

وی با بیان اینکه تنها بهزیستی در این راستا اقدامات خوبی از جمله تحت پوشش قرار دادن و آگاهی سازی خانواده های این کودکان کار انجام داده است ،عنوان کرد:بیش از 200 کودک کار در سطح شهر یاسوج داریم که این آمار نسبت به سال های گذشته افزایش قابل توجهی داشته است.

هرچند ساختار فرهنگی حاکم برجامعه، فقر و محرومیت خانواده ها را از مهمترین دلایل افزایش کودکان کار در کهگیلویه و بویراحمد است و مسائلی چون مهاجرت بی رویه از روستا به شهر،طلاق و اعتیاد در فقر خانواده ها بیشترین تاثیر را داشته است ، برخی از این کودکان به عنوان نان آور خانواده چاره ای جز تحمل سختی ها برای امرار معاش خانواده خود را ندارد.

کارشناسان معتقدند کودکان کار از تغذیه خوبی برخوردار نیستند و با توجه به اینکه حاصل درآمدشان به خودشان نمی‌رسد اگر مردم می‌خواهند به آنها کمک کنند بهتر است به‌جای پول به آنها آب و غذا یا میوه بدهند.

کودکان کار قبل از دست‌فروش بودن، کودک هستند

کارشناس ارشد علوم اجتماعی به خبرنگارما گفت: بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند با کودکان کار چه برخوردی داشته باشند و در این زمینه باید به آنها حق بدهیم، چون در این مورد نظرات متفاوت است، اما در مجموع کمک‌های نقدی به این کودکان کار چندان پسندیده‌ای نیست، و می‌توان با برخورد درست و مهربانانه آنها را به بهزیستی معرفی کرد تا این نهاد نسبت به این کودکان تصمیم‌گیری کند.

راضیه امیری افزود: کار را باید به کاردان سپرد، بهزیستی متولی این کودکان است و کارشناسان آن نیز بهتر می‌دانند چه باید بکنند.

وی می‌گوید: سازمان بهزیستی با دلسوزی نسبت به این کودکان، آنها را در مرکزی به‌همین منظور نگهداری و در مورد آنها تحقیق و در نهایت به آنها کمک‌های مادی و معنوی می‌کند، اگر تمام مردم متحد شوند و به این کودکان کمک و از آنها خرید نکنند و ترحم بیجا نسبت به آنها نداشته و آنها را به بهزیستی معرفی کنند بدون شک شاهد کاهش چشمگیر کودکان کار در استان خواهیم بود؛ همه باید در این کار مشارکت کنند اما احساساتی بودن مردم گاهی کار دست‌مان می‌دهد.

 آسيب ها در كمين كودكان كار

 كودكان كار در معرض آسيب ها زيادی چون بهره كشی، ترك تحصيل، كمبود بهداشت و بيماری، تكدی گری، سوء استفاده باندهای قاچاق مواد مخدر و هزاران مشكل ديگر می باشند،  بالا رفتن سن اين كودكان باعث منزوی شدن آنها می شود و در صورت طرد شدن از جامعه زمينه بزه كاری آنها وجود دارد.

 وظايف سازمان ها و نهاد های دولتی در قبال كودكان كار

 در زمينه شناسايی، سازماندهی و توانمند سازی كودكان كار نهادهای مختلفی چون بهزيستی، نيروی انتظامی، كميته امداد، فني و حرفه ای، اداره كار، سازمان های قضايی و شهرداری وظايفی دارند كه بايد در زمينه حل اين معضل اجتماعی دست به دست هم دهند تا كودكانی كه مي توانند نيروی محركی براي اقتصاد كشور باشند به افراد منزوي و بزه كار تبديل نشوند، ولی رشد روز افزون كودكان كار، كم كاری و بي توجهی اين نهادها را نشان می دهد. اين سازمان ها با وجود بندهای صريح قانون در خصوص وظيفه آنها در قبال كودكان كار توپ را به زمين يكديگر می اندازند و اين دور سر كودكان كار بي كلاه می ماند.

 گزارش از مرضیه سادات غلامی

انتهای پیام/س