به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از مونيتورينگ خبرگزاري صدا و سيما، محمدجواد ظریف وزير امور خارجه ايران با حضور در شوراي روابط خارجي آمريکا يکي از علت هاي پرتنش بودن خاورميانه را تلاش بيهوده ي برخي کشورهاي عربي براي دشمن سازي خيالي خواند و گفت چنين تلاش هايي زمينه ي مداخله ي خارجي را در اين کشورها فراهم مي کند و در نهايت دامن گير خودشان خواهد شد.
ظريف در پاسخ به اين پرسش که چرا خاورميانه در مقايسه با ديگر نقاط دنيا همچون آسيا، آمريکاي لاتين، اروپا و حتي آفريقا همواره کم ثبات ترين منطقه بوده و خواهد بود گفت: «فکر مي کنم براي پاسخ گفتن به چنين پرسش سختي مناسب باشد همچون گذشته بگوييم «به نام خدا که هم بخشنده و هم مهربان است» زيرا اهميت دارد که به خاطر داشته باشيم هنگامي که داريم درباره منطقه اي که در آن قرار داريم سخن مي گوييم مردم دارند در اين منطقه به نام خدا ديگران را مي کشند. اما خدا در دکترين مذهبي ما جايگاهي دارد که براي همه مهربان و بخشنده است و مهرباني او هيچ مرزي نمي شناسد و مذهب، نژاد و جنيست برايش تفاوتي ندارد و در حقيقت طنز تاريخ هم هست که مي گويد افرادي دارند به نام خدا ديگران را مي کشند و چنين اقدام هاي وحشيانه اي را مرتکب مي شوند. فکر مي کنم علت هاي بسياري براي اين وضعيت وجود دارد. همواره مي توان به اوضاع دروني منطقه نگريست و به سادگي علت هايي را براي سرزنش کردن بيگانگان در آن مشاهده کرد. مداخله خارجي و اشغالگري در منطقه وجود دارد و روشن است که چنين عواملي در ايجاد نااميدي و خشم در منطقه سهم بسزايي دارند و به افراط گرايي منجر مي شوند. نمي خواهم لاف بزنم اما در ماه فوريه ي سال 2003، يک ماه پيش از تهاجم آمريکا به عراق، من در مقام سفير و نماينده ي ايران در شوراي امنيت سازمان ملل بيانيه اي داشتم و درباره بسياري از رويدادهايي که ممکن است پس از تهاجم اتفاق بيافتند در حالي که تهاجم آني به نظر مي رسيد هشدار دادم. نمي دانستيم چه اتفاقي خواهد افتاد اما يک نکته قابل پيش بيني بود و آن اينکه در نتيجه ي تهاجم ، افراطي گري افزايش خواهد يافت. بنابراين از اين نگاه مي توان به منطقه ي ما نگريست. منطقه ي ما شاهد مداخله هاي خارجي فراواني بوده و همواره عواملي داخلي با اين پديده همراه شده چرا که اشغالگري و مداخله نيازمند عوامل داخلي است.
ظریف ادامه داد: نمي خواهم به هيچ يک از همسايگان بي احترامي کنم اما نظام دولتي و کشوري در خاورميانه با ناکامي روبرو شده است انتظارات برآورده نشده اند. مردم بر اين باورند که کشور ، منظور من تنها کشورهاي عربي نيست اما مهمتر از همه ، کشورهاي عربي، در برآوردن مهمترين و اساسي ترين نيازهاي آنان ناکام بوده اند و اين ناکامي موجب افزايش خشم عمومي، تنفر و نااميدي از سيستم شده است به طوري که هيچ فرصت ديگري براي خالي کردن خشم عميق مردم باقي نمانده است. دو ماه پيش ، مردم ايران ده ساعت درصف ايستادند تا راي بدهند (انتخابات رياست جمهوري). اين فرصتي براي مردم است تا به بيان خواسته هاي خود بپردازند. ايراني هاي مقيم لس آنجلس چهار ساعت در صف بودند تا بتوانند راي خود را به صندوق بيندازند. انتخابات مسيري است که مردم با استفاده از آن رضايت يا نارضايتي خود را از دولت بيان مي کنند. اين مسير در ديگر کشورهاي منطقه ي ما کاملا مسدود است. لذا خشم و عصبانيت از فراهم نبودن اين امکان براي دولت که اساسي ترين نيازهاي مردم را تامين کند يکي از مشکلات است. سپس اين خشم و نفرت به سوي دولت ها در منطقه معطوف مي شود اما متاسفانه ، دولت در آن کشورها تلاش مي کند تا مسير آن خشم و عصبانيت را به سوي دشمني فرضي منحرف سازد و هم اکنون ما (ايران) دشمني هستيم که اين کشورها براي خود انتخاب کرده اند، زيرا اين دشمني نه تنها براي آنان سودمند است براي شما (کشورهاي غربي) هم کارآيي دارد. براي آمريکا بسيار خوشايند است که فردي بيايد و ايران را دشمن معرفي کند و بگويد ايران منشاء همه مشکلات ماست و به همين علت، تلاشي هماهنگ شکل مي گيرد تا دشمن خارجي ايجاد شود تا با استفاده از آن، تهديدي عيني (داخلي) را برطرف سازند اما به باور من ، کمک کردن به نيروهاي افراطي حتي با برگرداندن خشم به سوي دشمني ساختگي، مشکلي را حل نمي کند زيرا در نهايت، مشکلي که به افراطي گري و تروريسم ختم مي شود، تمرکز خشم بر دولت هاي خودشان است. و حتي اگر موفق شوند اين خشم را به سوي دشمن ديگري معطوف سازند در نهايت دامن خودشان را خواهد گرفت.»
در ادامه نشست شوراي روابط خارجي مجري از ظريف پرسيد: وليعهد عربستان سعودي در سخناني که چند ماه پيش ايراد کرد گفته بود رياض منتظر نمي ماند تا جنگ در عربستان در بگيرد و در عوض تلاش مي کند جنگ را بداخل ايران بکشاند. فکر مي کنيد منظور وي از اين سخنان چه بود؟
مجری: آيا فکر مي کنيد درگيري در يمن به رويارويي مستقيم ايران با عربستان ختم خواهد شد؟
«قطعا اميدواريم چنين رويدادي اتفاق نيافتد. اگر ما درباره اوضاع در يمن يا در سوريه با يکديگر به توافق نرسيم دست کم مي توانيم براي پايان دادن به چنين شرايطي با يکديگر همکاري کنيم. به باور ما هيچ کس از ادامه پيدا کردن درگيري در يمن بهره مند نخواهد شد. من چهار سال پيش براي حل و فصل بحران در سوريه پيشنهادي را مطرح کردم. پيشنهاد ما چهار بخش داشت: نخست آتش بس ، سپس تشکيل دولت وحدت ملي ، اصلاح قانون اساسي و برگزاري انتخابات. در يمن ، بلافاصله پس از آغاز جنگ، در ديدار با اردوغان ، رئيس جمهور ترکيه ، رئيس جمهور روحاني طرح چهار ماده اي ديگري را پيشنهاد داد. اين طرح شامل موارد زير بود: نخست آتش بس ، سپس ارسال کمک هاي انسان دوستانه ، زيرا يمن درگير بدترين شرايط انساني است که حتي فکرش را هم نمي توانيد بکنيد. سيصدهزار نفر در اين کشور به بيماري وبا مبتلا شده اند. مشکل بسيار جدي است، گفتگوهاي يمني - يمني و شکل گيري دولت وحدت ملي. فکر مي کنم چنين ساز و کاري مي تواند مبناي همکاري بين ايران و عربستان سعودي قرار گيرد. مجبور نيستيم با هم بجنگيم. نيازي به جنگ نيست. نيازي نيست که تلاش کنيم يکديگر را از صحنه ي تحولات در منطقه ي خاورميانه حذف کنيم زيرا در نهايت نه عربستان سعودي و نه ايران نخواهند توانست ديگري را از صحنه خارج کنند. و به محض اينکه همسايگان ما در آنسوي خليج فارس به اين درک و فهم برسند که نمي توانند ايران را از صحنه خارج کنند فکر مي کنم گامي بسيار بزرگ برداشته خواهد شد تا اين مسائل و مشکلات حل و فصل شود.»
مجري: شما (کشور ايران) قرباني سلاح هاي شيميايي بوده اما اکنون داريد از دولتي پشتيباني مي کنيد که از سلاح هايي شيميايي استفاده مي کند آيا پاسخي داريد؟
ظريف: در وهله ي نخست، به باور ما هيچ کشوري به جز ايران در استفاده از سلاح هاي شيميايي خط قرمز تعيين نکرده است زيرا وقتي که ما قرباني چنين سلاح هايي قرار گرفتيم براي هيچ کس تفاوتي نداشت. در واقع همه ي کشورها از طرف ديگر (رژيم بعثي عراق) پشتيباني کردند. من ديپلماتي جوان بودم، هم اکنون هم جوان هستم! اما خيلي جوانتر بودم. در سال 1985 به ديدار رئيس شوراي امنيت سازمان ملل رفتم و به او گوشزد کردم دارند در جنگ عراق ضد ايران از سلاح هاي شيميايي استفاده مي کنند. رئيس شوراي امنيت آشکارا به من گفت: نمي خواهم سخنان شما را بشنوم. لذا براي من پذيرفتني نيست که گفته شود سلاح شيميايي براي ما خط قرمز است. زيرا شخصا آن رويداد را به خاطر دارم. اما سلاح شيميايي براي ما خط قرمز است. و به همين علت است که از همان ابتدا گفته ايم ايران با استفاده از سلاح هاي شيميايي از سوي هر طرف ضد طرف ديگر مخالف است. هيچ اما و اگري هم در کار نيست. اما به باور ما اتهام هاي استفاده از سلاح شيميايي بايد مورد بررسي قرار گيرند. ساز و کارهايي هم براي بررسي وجود دارد.
مجري: آيا شک داريد دولت سوريه از سلاح شيميايي استفاده کرده است؟
ظريف پاسخ داد: «ترديد جدي داريم که اتهام هاي اخير آمريکا در زمينه ي استفاده از سلاح شيميايي در خان شيخون قابل تاييد باشد و ما پيشنهاد داديم که گروهي براي بازرسي به منطقه اعزام شود. ما گفتيم اگر سلاح شيميايي استفاده شده باشد آثار آن بر جاي مانده و مي توان مشخص کرد چگونه و کجا از چنين سلاح هايي استفاده شده است. خيلي ساده بود گروهي به خان شيخون بروند و ساده تر از آن گروهي هم مي توانستند به پايگاه هوايي الشعيرات بروند. زيرا اگر به ادعاي آنان هواپيماها در پايگاه هوايي الشعيرات به سلاح شيميايي مسلح شده باشد آثار آن باقي مانده و هيچ کس نمي توانسته چنين آثاري را از بين ببرد. زمان جنگ عراق ضد ايران ، هنگامي که ما ادعا کرديم عراق از سلاح شيميايي استفاده کرده ، شش يا هفت گروه بازرسي کننده از آمريکا به منطقه آمدند و حتي از خط مقدم جنگ نيز بازديد کردند. اين گروه ها بارها و بارها تاييد کردند عراق از سلاح شيميايي استفاده کرده است. خيلي مشکل نيست. اما سازمان منع گسترش سلاح هاي شيميايي از رفتن به الشعيرات خودداري کرد و من چند هفته پيش از مديرعامل سازمان که به ايران سفر کرده بود پرسيدم. وي در پاسخ گفت قرار نبود ما مسئوليت را به کسي نسبت بدهيم. تنها بايد مشخص مي کرديم آيا از سلاح شيميايي استفاده شده است يا خير. لذا از ديدگاه ما ، استفاده از سلاح شيميايي از سوي هر که باشد پذيرفتني نيست. اما نمي توانيم بپذيرم افرادي هم در جايگاه قاضي به داوري بنشينند ، هم دادستاني کنند هم جلاد باشند و هم بازرس و هم هيئت منصفه.»
مجري: ارزيابي شما از پايبندي ديگر کشورهاي عضو گروه 1+5 بويژه آمريکا به برنامه ي جامع اقدام مشترک چيست؟
وزير امور خارجه ايران: «پايبندي ایران به برجام کاملا صريح و شفاف است زيرا فارغ از هر گونه حدس و گمانه زني است. توافق هسته اي ، آژانس بين المللي انرژي اتمي را موظف کرده است که پايبندي ما را راست آزمايي کند و آژانس هم هر بار ، پايبندي ايران را تاييد کرده است. لذا در گزارش هاي پرشمار آژانس که از قضا بندرت با ايران همدردي مي کند پايبندي ما شفاف و صريح اعلام شده است. لذا لازم نيست از من بپرسيد آيا ما پايبندي بوده ايم يا خير. اما تا جايي که به آمريکا مربوط مي شود حتي در دوره ي دولت اوباما ، تلاش ها بر اين قرار بوده که تحريم هاي باقيمانده را حفظ کنند و هيچ تلاشي براي برداشته شدن تحريم ها صورت نگرفته است. اداره ي کنترل دارايي هاي خارجي (OFAC) همواره از پاسخگويي به طرف هايي که مي خواهند وارد داد و ستد با ايران شوند طفره مي رود. زيرا آنان نگران بودند شايد پاسخگويي شان موجب شود تحريم هايي که اصلا بحثي درباره برداشته شدن شان در ميان نبوده ، کارآيي لازم را از دست بدهند. تحريم هايي که با مسائل ديگر در ارتباط است و به عقيده ي ما اين تحريم ها توجيهي ندارند اما براي اداره ي کنترل دارايي هاي خارجي از اهميت بيشتري برخوردارند و حفظ آنها برايشان حياتي به نظر مي رسد.»
مجری:منظور شما تحريم هايي است که با موضوع تروريسم و حقوق بشر و مسائل ديگر در ارتباط است؟
ظريف پاسخ داد: بله و جالب است بدانيد ايران به بهانه ي حقوق بشر در تحريم قرار دارد، اما کشورهايي که حتي نام انتخابات را نشنيده اند و انسان هاي بي گناه را گردن مي زنند، از جمله هم پيمانان شما (آمريکا) به شمار مي آيند و هيچگاه هم تحريم نمي شوند. بله دارم به همان تحريم ها اشاره مي کنم.
مجري: وزير امور خارجه ي آمريکا ، رکس تيلرسون ، به تازگي از حمايت از عناصري در داخل ايران سخن گفته که به تغيير مسالمت آميز رژيم در ايران خاتمه يابد و چندين سناتور آمريکايي از موضعي کمتر ديپلماتيک خواستار تغيير رژيم در ايران شده اند. پرسش من اين است که واکنش شما به اين سخنان چيست و آمريکا را چگونه ارزيابي مي کنيد؟
ظريف: «حقيقت اين است که آمريکا هيچگاه نمي خواهد از تاريخ درس بگيرد. آمريکا در سال 1953 براي تغيير رژيم در ايران اقدام کرد و ديد چه پيامدهايي براي آمريکا به همراه داشت. آمريکا از پس از انقلاب اسلامي در ايران در پي تغيير رژيم در ايران بوده است. اين سياست در دوران دولت آمريکا شکل رسمي خود را از دست داد اما فکر نمي کنم آمريکايي ها غيررسمي چنين سياستي را دنبال نکرده باشند. تفاوت ايران با هم پيمانان آمريکا در منطقه اين است که ما قدرت، مشروعيت و اختيار خود را از مردم داريم. حقيقت اين است که ما در 38 سال گذشته در فشار قرار داشته ايم. اگر به کشورهاي منطقه بنگريد مي بينيد که همه آنان به نوعي از چتر حمايتي خارجي برخوردارند. يا ناتو از آنان حمايت مي کند يا مستقيم از سوي آمريکا پشتيباني مي شوند. ايران از چنين حمايتي برخوردار نيست. چرا جان سالم بدر برده است؟ چگونه بدون هيچ گونه حمايت خارجي توانستيم سر پا بمانيم؟ زيرا به مردم کشور خود متکي هستيم. از آنجا که به ملت خود اتکا داريم توانستيم زير فشار تغيير رژيم دوام بياوريم. جنگي را پشت سر گذاشتيم که در آن همه کشورهاي دنيا از صدام پشتيباني کردند. دنيا مي خواهد جنگ 8 ساله ي عراق ضد ايران که در آن همه کشورها از صدام پشتيباني کردند به فراموشي سپرده شود. از شوروي سابق گرفته تا آمريکا و همه اعضاي دائم شوراي امنيت سازمان ملل ميلياردها دلار در حمايت از صدام هزينه کردند. به خاطر داريد عربستان سعودي ماه گذشته 110 ميليارد دلار سلاح از آمريکا خريداري کرد. همين کشور 70 ميليارد دلار تسليحات براي عراق (رژيم بعث صدام) خريداري کرد تا در جنگ ضد ايران استفاده کند. اما ما همچنان پابرجا مانديم از جنگ جان سالم بدر برديم از تحريم هاي فلج کننده هيلاري کلينتون جان سالم بدر برديم. بدترين نوع تحريم هايي که ضد ايران تحميل شده بود. جان سالم بدر برديم. چرا؟ زيرا به مردم کشور خود اتکا داريم. همان مردمي که تا ده ساعت در صف ماندند تا به رئيس جمهورشان راي بدهند. ژنرال متيس گفته بود مردم ايران گزينه ي ديگري پيش رو ندارند و آيت الله خامنه اي ، رئيس جمهور را منصوب مي کند مثل اينکه رئيس جمهور ترامپ ، رئيس جمهور پس از خود را مشخص کند و او را به کرسي بنشاند. آيا مردم ده ساعت در صف مي مانند تا رئيس جمهوري را برگزينند که از قبل انتخاب شده است؟ شايد مردم ايران شستشوي مغزي شده اند. ايراني هايي که در لس آنجلس سکونت دارند چهار ساعت در صف مي مانند تا به رئيس جمهوري که از پيش تعيين شده راي بدهند؟ بس کنيد! بيش از اين خودتان را مسخره نکنید. به واقعيت ها بنگريد. تغيير رژيم در ايران جواب نمي دهد زيرا ايران کشوري نيست که براي مشروعيت و براي ادامه حياتش به آمريکا وابسته باشد. ما بدون توجه به آمريکا زندگي خودمان را مي کنيم.»
مجري: روزنامه نيويورک تايمز در مقاله اي نوشته است به لطف سياست هاي آمريکا ، ايران هم اکنون در عراق مسلط شده است. نفوذ ايران را در عراق نمي توان انکار کرد اما شما از کجا اطمينان داريد با وجود دولتي شيعه در عراق، گروه هاي افراطي ديگري همچون داعش در اين کشور قد علم نکنند.؟
ظريف پاسخ داد: «به نظر ما در کل منطقه بايد دولت هايي فراگير قدرت را در اختيار داشته باشند. به همين علت ما تصميم گرفتيم به سني ها ، کردها وشيعيان در جنگ ضد داعش در عراق کمک کنيم. سياست ما سياستي استوار بوده است. ما در افغانستان بر ضد افراطي گري جنگيديم در عراق و سوريه ضد افراطي گري قد علم کرديم. هم پيمانان آمريکا از افراطي گري در افغانستان پشتيباني کردند. بايد خوب بخاطر داشته باشيد. تنها سه کشور طالبان را به رسميت شناختند از جمله پاکستان که همسايه ي افغانستان است ، عربستان سعودي و امارات. همين کشورها از تروريسم و افراطي گري در سوريه و عراق پشتيباني مي کنند. آنها در پشتيباني از تروريسم و افراطي گري ثابت قدم بوده اند ما در مخالفت با آنان از خود استواري نشان داده ايم. آنان گزينه هاي اشتباه را برگزيدند و اکنون دارند فرياد مي زنند که چرا در برگزيدن اشتباه کرديم. من براي نيويورک تايمز احترام بسياري قائلم اما فکر مي کنم پيش از چاپ چنين مطلبي، حقايق را بررسي نکرده اند. زيرا مقاله ياد شده کاملا يک طرفه است. حتي استفاده از سلاح هاي شيميايي را هم به ايران نسبت مي دهد. هفت گزارش سازمان ملل يکي پس از ديگري ثابت کردند که عراق از سلاح شيميايي استفاده کرده و ادعاي عراق را مبني بر اينکه ايران از چنين سلاح هايي استفاده کرده رد کردند. رويداد حلبچه را به خاطر داريد. اسناد سازمان سيا نشان مي دهد که دولت وقت آمريکا به همه سفارت خانه هاي خود پيام داد و از آنان خواست بروند رايزني کنند و ايران را مقصر بشناسانند. اينها حقيقت است. حتي ويکي ليکس هم نيست. ما در عراق نفوذ داريم همانگونه که در منطقه نفوذ داريم اما باور من بر اين قرار ندارد که نفوذ ما به قيمت کنار زدن ديگران از صحنه تمام شود. به عقيده ي ما همه کشورها بايد در منطقه حرفي براي گفتن داشته باشند.»ظريف در پاسخ به پرسشي درباره نظاميان آمريکايي در عراق تاکيد کرد: « به نظر ما حضور نظاميان خارجي ذاتا بي ثباتي به همراه دارد. ما به انتخاب همسايگانمان اعتراض نمي کنيم و دخالتي هم نداريم.»
ظریف همچنين در پاسخ به پرسشي درباره ي حضور نظامي ايران در سوريه گفت:
ايران در سوريه نيروي نظامي ندارد بلکه مشاوران نظامي ايراني در آن کشور حضور دارند. ما نمي خواهيم در هيچ کشوري در منطقه حضور نظامي وجود داشته باشد. شما تنها به حضور مشاوران نظامي ايران در سوريه اشاره مي کنيد اما هنگامي که داعش داشت اربيل عراق را اشغال مي کرد رئيس جمهور بارزاني با سه کشور تماس گرفت ايران ، ترکيه و آمريکا. ما در عرض دو ساعت پنج هواپيماي پر از سلاح را در منطقه به زمين نشانديم. مشاوران نظامي ما هم براي کمک به کردها در جنگ ضد داعش اعزام شدند. آمريکا پس از 24 ساعت وارد عمل شد و چندين مورد بمباران هوايي انجام داد. دوست ما هم که اصلا وارد عمل نشد. حقيقت ماجرا اين است. ما اگر در اين کشورها حضور داريم به دعوت دولت رسمي آنان که از سوي سازمان ملل به رسميت شناخته شده اند در آن کشورها هستيم. اما در نهايت خود اين کشورها هستند که بايد امنيت را در کشورشان برقرار سازند. هر کشوري شامل دولت ، ملت و همه نهادهاي مسئول بايد براي برقراري امنيت تلاش کنند و خارجي ها تنها بايد کمک حال باشند. هر چه فراتر از اين باشد بي ثباتي به همراه خواهد داشت.»
وزیر خارجه ایران در پاسخ به پرسشي درباره همه پرسي در کردستان عراق هم گفت:
«همه پرسي در کردستان گزينه درستي نيست زيرا موجب تحريک تمايلات قومي در عراق مي شود و نتايجي فاجعه آميز براي اين کشور به همراه خواهد داشت. چنين پيامدهايي تنها به کردها ختم نمي شود و آثار آن براي امنيت عراق مصيبت بار خواهد بود. امنيت منطقه اي را نيز به شدت تحت تاثير قرار خواهد داد. ما به دوستانمان در منطقه ي کردستان عراق توصيه کرده ايم اين گزينه ي درستي نيست و فکر مي کنم همه کشورهاي منطقه هم با ما هم عقيده باشند. در اروپا هم همين راي و نظر حاکم است اما در آمريکا من با مقام ها گفتگو ندارم ولي مراکز افکارسنجي با ما در اين زمينه هم عقيده هستند. اما از آنجا که ما همواره بر تماميت ارضي و حاکميت ملي کشورها تاکيد کرده ايم به نظرم هر گونه احساسات ضد کردي در منطقه نتيجه ي عکس در پي خواهد داشت.»
ظريف درباره موضع ترکيه در اين زمينه تاکيد کرد در امور داخلي ديگر کشورها دخالت نمي کند و تنها از موضع تحليلگر دارد موضوعي را تجزيه و تحليل مي کند.
وزير امور خارجه درباره شهروندان آمريکايي که در ايران زنداني هستند نيز گفت قوه قضائيه در ايران مستقل است و دولت هيچ کنترلي بر آن ندارد. تصميم سازي هاي قوه قضائيه در قانون اساسي آمده است. در مقام وزير امور خارجه همواره در زمينه ي اقدام هاي انسان دوستانه تلاش کرده ام تا افرادي که در بازداشت هستند يا گرفتاري دارند رهايي پيدا کنند.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در بخش پرسش و پاسخ با حضار در انديشکده شوراي روابط خارجي آمریکا تاکيد کرد قوه قضاييه در ايران به صورت مستقل عمل مي کند و نمي توان صرف اختلاف ديدگاه، اتهام خودسري به آن زد.
به گزارش مونيتورينگ خبرگزاري صدا و سيما؛ يکي از حضار از ظريف پرسيد در اظهارات خود به تحولات سال هزار و نهصد و پنجاه و سه اشاره کرديد که مي توان دريافت ايرانيان خاطرات بسيار بدي از اين حادثه دارند. همينطور مي توان درک کرد که آمريکايي ها نيز خاطرات بدي از هزار و نهصد و هفتاد و نه (تسخير لانه جاسوسي) دارند. اين دو مساله را چگونه مي توان در کنار هم قرار داد؟
ظريف گفت: همانطور که شما نيز گفتيد، خاطرات بدي هستند. خاطرات هزار و نهصد و پنجاه و سه همچنان در خاطر ايرانيان در هزار و نهصد و هفتاد و نه زنده بود. کاري که بايد انجام داد اين است که به آينده نگريست. بعد از سالها اختلاف، توانستيم به توافقي دست يابيم که اختلافي چند گانه را حل کند که آمريکا و ايران نقشي مهم در آن داشتند. شکي نيست که اين توافق، توافق بين ايران و آمريکا نيست بلکه چندگانه است ولي گفتيم که وقتي توافق هسته اي را امضا کرديم، اين کار بنيان است نه نتيجه. ايران از ديدگاه ما و آژانس بين المللي انرژي اتمي با اجراي تعهدات خود بر اساس توافقنامه، اعتمادسازي کرد ولي متاسفانه همانطور که در پاسخ به سوال قبل گفتم، آمريکا اين کار را انجام نداد و اين ديدگاه را در ايران ايجاد کرد که خصومت آمريکا در قبال ايران تمام شدني نيست. البته مي توان اين موضوع را حل کرد ولي تاريخ ديگر گذشته است و نمي توان کاري براي آن انجام داد.
وي درباره اينکه آيا پيام و علامتي از دولت ترامپ اعم از مثبت يا منفي دريافت کرده است يا نه؟ گفت: ما نيز همان پيام هايي را که شما دريافت مي کنيد، در رسانه ها يا توئيت دريافت مي کنيم. من به عنوان کسي صحبت مي کنم که سياست توئيت را بنيان گذاشت و اگر دنبال کرده باشيد، هر روز در طول مذاکرات هسته اي توئيت مي کردم و توئيت کردن راه خوبي در ديپلماسي است. ولي مساله اينجاست که ما علامت هايي متناقض دريافت مي کنيم و از اين رو نمي دانيم چگونه اينها را تفسير کنيم. با اين حال روشن است که ايران در خصوص مساله هسته اي جدي عمل کرده است و باور داريم که توافق هسته اي مي تواند بنيان باشد نه نتيجه.
يکي ديگر از حضار گفت آيا از ميزان تعاملي که با دولت ترامپ داريد راضي هستيد؟ تا جايي که مي دانيم هيچ تعاملي با تيلرسون، وزير خارجه آمريکا نداشته ايد و باور داريم دليلي که شما اينجا حاضر شده ايد اين است که بتوانيد پيام خود را برسانيد.
ظريف گفت: البته در دنياي امروز، مي توانيد با نشستن در خانه تان نيز پيام خود را برسانيد ولي اين فرصت را داشتم که در نشست سازمان ملل حضور يابم و خواستم از اين فرصت استفاده کنم و با برخي از دوستان قديمي ديدار نمايم. با اين حال اهميت دارد که درک بهتري داشته باشيم زيرا اطلاع رساني غلط و عدم اطلاع رساني زيادي را شاهد هستيم. مي دانيد که پول زيادي خرج روابط عمومي مي شود و اين پولها عموما براي انتشار حقيقت نيست. البته صحبت از خبرهاي جعلي نيست ولي عموما روابط عمومي به دنبال ارائه ديدگاهي است که براي عده اي قابل قبول باشد و باور دارم در شرايط فعلي که افراد در بمباران اطلاعات مختلف قرار دارند، چنين کاري اهميت دارد.
وي ادامه داد با اين وجود در حال حاضر ارتباطي بين من و وزير خارجه نيست. اين بدان معنا نيست که نمي تواند چنين کاري صورت گيرد. تعامل بر سر توافق هسته اي همواره باز است و همکاران من ارتباط دائم با همکاران آمريکايي درباره اجراي توافق هسته اي دارند. اواخر همين هفته، آنها در کميسيون مشترک در وين ديدار مي کنند که برنامه آنان شکايت ما درباره ناکامي آمريکا در اجراي تعهداتش براساس برجام است. از اين رو امکان تعامل موجود است ولي قطعا شرايط مانند دولت قبل نيست که من و آقاي کري زمان بيشتري در مقايسه با ديگران، با همديگر صرف مي کرديم.
ظريف درباره سوال مجري برنامه درباره برنامه احتمالي دولت ايران بعد از منقضي شدن محدوديت هاي برجام از سانتريفوژهاي ايران گفت: ايران متعهد به عدم توليد سلاح اتمي است. اين تعهد هرگز منقضي نمي شود. ايران متعهد است به آژانس امکان بدهد دقيق ترين ساز و کار هاي نظارت را بر اساس پرتکل الحاقي بدهد که اين هم هرگز منقضي نمي شود. اينها بندهايي هستند که در توافق هسته اي گنجانده شده اند و تاريخ انقضا ندارند. برخي گام هاي موقت اعتماد ساز وجود دارند که ايران با انجام آنها موافقت کرده است. اينها در ماهيت خود موقت هستند که بعد از انقضاي اين محدوديت هاي موقت، ايران مي تواند توليد اورانيوم غني سازي شده را براي سوخت از سر بگيرد. آژانس بين المللي انرژي اتمي با پرتکل الحاقي هم براي راستي آزمايي آن حضور دارند، تعهد ايران هم براي توليد نکردن سلاح اتمي به جاي خود باقيست.
ظريف افزود: دو هفته پيش، ما رأي به قطعنامه اي داديم که به صورت قانوني، سلاح هاي اتمي را براي همه منع مي کند. متاسفانه آمريکا و ديگر کشورهاي دارنده سلاح اتمي حتي در جلسه سازمان ملل حضور نيافتند. باور دارم که اين راه پيش روي ماست که بايد طي کنيم و از شر اين تسليحات که کابوسي براي همه است، خلاص شويم. شش وزير امور خارجه پيشين آمريکا گفته اند که اين راه درست پيش روست و همه ما بايد اين راه را در پيش بگيريم.
ظريف درباره کره شمالي اظهار داشت: باور داريم که سلاح اتمي باعث افزايش امنيت هيچ کس نمي شود. انتقاد ما به سلاح اتمي دوست و دشمن نمي شناسد. ما باور داريم که سلاح هاي اتمي غير قابل قبول هستند و از ديدگاه ما غير قانوني هستند، زيرا اساسي ترين حقوق انساني را از ميان برمي دارد. اين موضع ماست. همچنين سلاح اتمي از ديدگاه عقيدتي براي ما غير قابل قبول است. سلاح اتمي از نظر راهبردي نيز غير قابل قبول است، امنيت کسي را افزايش نمي دهد و بازدارندگي هسته اي پوشالي است.
يکي ديگر از حضار از بازداشت يکي از اتباع چيني آمريکايي در ايران و نيز ساختار نظام قضايي و امنيتي در ايران که به گفته وي محلي براي افراط گرايان است سوال کرد.
ظريف ادامه داد: شما فرضيه هاي زيادي را مطرح کرديد. قضات بخشي از قوه قضائيه هستند که کسي آنها را انتخاب نمي کند بلکه در فرايندي در قوه قضائيه قرار مي گيرند و قاضي مي شوند. ما قاضي انتخابي نداريم، بلکه در يک فرايند هستند که البته بي قاعده نيست بلکه فرايندي قانوني است. همچنين محول شدن پرونده اي خاص به قاضي مشخصي نيز توسط قانون مشخص شده است و بار ديگر بي قاعده نيست. پرونده هاي امنيتي در بسياري از کشورها به صورت ويدئويي برگزار مي شود، از جمله در آمريکا که مي توانم همين اکنون پرونده اي را در نيويورک به شما معرفي کنم که وکيل امکان دسترسي به اتهام هاي طرح شده عليه متشاکي را ندارد زيرا گفته شده است که اتهام هاي وارد شده محرمانه هستند. خود متشاکي هم امکان دسترسي به اتهام هاي خود را ندارد. اگر اينها را در ايران نيروهاي سياهي مي ناميد، بايد در آمريکا نيز همين نام را بگذاريد. اينها واقعيت هاي جاري هستند. همانطور که گفتم قوه قضائيه ما مستقل هستند و قرار نيست من در اينجا از قوه ديگري از حکومت ايران دفاع کنم چون اين کار من نيست و ما قوه اي جدگانه از حکومت هستيم. آنها بخشي مستقل از حکومت ايران هستند که تصميم هاي خود را مي گيرند که در قانون مشخص شده اند و سرخود نيستند.
ظريف اضافه کرد: دادگاهي در نيويورک به قربانيان يازده سپتامبر که ايران را مقصر مي دانستند، يازده ميليارد دلار خسارت تعيين کرده است در حالي که همه اسناد نشان مي دهند که عربستان سعودي و متحدان شما عاملان واقعي اين حمله بودند. دادگاهي در نيويورک ايران را مقصر دانسته است. پول ما به خاطر نقشي که ادعا مي شود ما در حملات يازده سپتامبر داشتيم مسدود شده است، اين با عدالت خيلي فاصله دارد.
ظريف افزود: قوه قضائيه اسناد خود را دارد که نشان ميدهد اين فرد در جاسوسي دست داشته است. ممکن است شما تعريفي متفاوت از آنها درباره جاسوسي داشته باشيد و براي من نيز محترم است ولي نمي توانيم اين را تصميمي خودسرانه بگوييم. وظيفه من به عنوان وزير خارجه اين است که ترتيبي دهم هر تبعه خارجي در ايران حتي در صورتي که در زندان باشند، از حفاظت حقوقي لازم برخوردار باشند، ديدار کنسولي داشته باشند و در صورت امکان، پرونده آنان براساس اقدامات انساني حل و فصل شود. من نيز مي گويم که نهايت سعي خود را براي اين موضوع به کار مي گيرم.
محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در ادامه سوال و جواب با حضار در انديشکده شوراي روابط خارجي گفت موشک ها ابزارهاي دفاعي ما هستند و ما هرگز اين ابزار دفاعي را کنار نمي گذاريم.
يکي از حضار پرسيد آمار متفاوتي درباره ميزان پولي که شما از آمريکا بر اساس توافق هسته اي دريافت کرديد وجود دارد؛ چه ميزان از آمريکا دريافت کرديد؟ ظريف گفت ما پرونده هايي در لاهه داريم که دادگاه ادعاهاي ايران و آمريکا نام دارد. در دوران شاه، ما پول زيادي در صندوق هايي قرار داديم تا سلاح خريداري کنيم که نمي دانستيم اين ميزان چقدر است زيرا تسليحات زيبايي که حاضر نبوديد به عربستان بفروشيد، به ما مي فروختيد. براي اين تسليحات زيبا، بايد پول زيادي پرداخت مي کرديم. ارزيابي ما اين بود که حدود چهارصد ميليون دلار در اين صندوق بود که در ازاي آن نيز تسليحاتي به ايران فروخته نشد. افزون بر اين برخي تجهيزات را نيز به آمريکا ارسال کرده بوديم تا بازسازي يا اورهال شوند. از اين رو اين پرونده ادعاهاي ايران و آمريکا در لاهه بود که دو بخش داشت. يکي موضوع پولي بود که به ايران بازبرگردانده نشده بود. موضوع دوم، تجهيزاتي بود که به آمريکا براي تعمير يا اورهال ارسال شده بودند. ما تصميم گرفتيم در طول گفتگوهاي هسته اي، اين مساله پول را حل و فصل کنيم. اين ميزان، پولي حدود يک ميليارد و هفتصد هشتصد ميليون دلار بود.
اين پول ما بود که سي و پنج سال در دادگاه در انتظار حل وفصل آن بوديم که وکلا در نهايت جسارت اين را پيدا کردند که حل و فصل کنند. وي گفت اينکه مي گويم جسارت واقعي است زيرا اتهام هايي وارد مي شد. افرادي در ايران اين اتهام را مي زدند که چرا سر يک ميليارد و هفتصد هشتصد ميليون دلار توافق شد. اين توافق به دست آمد که بر اساس قرارهاي پيشين دادگاه در پرونده هاي مشابه پيشين، سود ساده بين هفت تا هشت درصد به آن تعلق گيرد و موضوع حل و فصل شد و ما پولمان را گرفتيم. اين پول خودمان بود و کسي چيزي به ما نداد.
ظريف درباره طرح هاي موجود در کنگره براي اعمال تحريم هاي بيشتر عليه ايران و تصميم ايران در صورت نقض برجام گفت ما اين تصميم را در زمان مقتضي مي گيريم. البته شکي نيست که اين اقدام نقض برجام است. موضوعي را که بايد بگويم اين است که آمريکا بايد رويکرد خود را درباره تحريم بازبيني کند. تحريم هرگز ابزاري براي آمريکا به شمار نيامده است. تحريم يک مسئوليت است. وقتي شروع به اعمال تحريم عليه ايران کرديد، ما فقط دويست سانتريفوژ داشتيم، وقتي شروع به مذاکره براي برداشتن اين تحريم ها کرديم، بيست هزار سانتريفوژ داشتيم. از اين رو، نتيجه تحريم ها نوزده هزار و هشتصد سانتريفوژ ديگر بود. از اين رو تحريم نتيجه بخش نيست و به باور من واشنگتن نشين ها بايد اين را در مغز خود فرو کنند که تحريم يک ابزار نيست بلکه يک مسئوليت است. متاسفانه براي آمريکا اين تحريم ها يک ابزار شده است و مدام تحريم توليد مي کنند. هر روزي که آمريکا تصميم بگيرد سياست خود را تغيير دهد، چنان شبکه عنکبوتي از تحريم ها وجود دارد که خود آمريکا گرفتار تحريم هاي خودش مي شود.
وي ادامه داد باور دارم که استفاده از تحريم ها مخرب است، به کساني که نبايد، کمک مي کند، هرگز نتايجي را که مي خواستيد تامين نکرده است. براي کساني که اين تحريم ها را در هزار و نهصد و هشتاد و دو ابداع کرد بايد بگويم تحريم ها کارآمد نيستند.
يکي ديگر از حضار مدعي شد در هر صورت، هر نتيجه اي که از تحقيقات درباره استفاده از تسليحات شيميايي در سوريه به دست آيد، روسها بهانه جويي مي کنند و آن را قبول نخواهند کرد.
ظريف گفت ما خواستار اعزام تيمي به شعيرات شديم زيرا آمريکا مدعي شد که اين تسليحات در اين پايگاه روي هواپيماها بارگيري شدند و براي همين هم بود که شعيرات با تاماهاوک هدف قرار گرفت. از آنها خواستيم تيمي تحقيقاتي را به شعيرات اعزام کنند و نمي توانستند بگويند شعيرات امن نيست چون اين پايگاه در دست دولت (سوريه) بود و آنها امنيت تيم را تضمين مي کردند. آنها چنين کاري نکردند؛ اگر آنها هم اکنون به شعيرات بروند و اثري (از تسليحات شيميايي) پيدا نکنند، نتيجه چه خواهد بود؟ اينکه آثار پاکسازي شده است يا اينکه اتهام ها از همان ابتدا ساختگي بود؟ گفته شده است که تيمي براي تحقيق اعزام مي شود، هر چند اين کار دير انجام مي شود ولي انجام آن ضروري است.
يکي ديگر از حضار پرسيد شما درباره تماميت ارضي همسايگانتان صحبت کرديد. درباره تماميت ارضي اسرائيل چه مي گوييد؟
وزير امور خارجه ايران گفت البته صحبت من درباره همسايگان مرزي خودمان بود و نگراني هاي ما نيز معطوف به همانجاست و سياست هايمان نيز درباره همانجاست. البته افرادي درباره جناياتي که هر روز روي مي دهد، دنبال بهانه مي گردند. پرده پوشي مشکلي از فلسطين را حل نمي کند. ايران نيز در همسايگي آنها نيست.
وي گفت دليل ادامه اين بحران ادامه نقض حقوق اساسي مردم فلسطين است. مجازات دسته جمعي، نقض حقوق بشر، دريغ داشتن تمام حقوق مسلم مردم فلسطين؛ درباره اينها هم اجماع جهاني وجود دارد. باور دارم به جاي بهانه جويي، تلاش کنيد دليل اصلي مشکل را حل و فصل کنيد و بعد ببينيد کسي مي تواند از خارج مداخله جويي کند يا نه؟ فلسطيني هايي که سه نسل است سرکوب شده اند، محروم مانده اند در فشار هستند. اگر اينها حل و فصل شوند، گمان نمي کنم لازم باشد به دنبال بهانه جويي باشيد.
اظهارات ظریف درباره توان موشکی ایران در شورای روابط خارجی آمریکا
يکي ديگر از حضار به عنوان سوال آخر درباره اتهام هاي آمريکا درباره حمله موشکي ايران به داعش از کرمانشاه و اتهام آمريکا به ايران درباره تلاش براي توليد موشک هايي با توانمندي حمل کلاهک اتمي گفت ما بعد از مذاکراتي طولاني در توافق هسته اي به روشني و مشخصا از واژه «طراحي موشک هايي که قادر به حمل کلاهک اتمي باشند» استفاده شده است و ما هم کلاهک اتمي در اختيار نداريم. از اين رو دليلي ندارد براي چيزي که در اختيار نداريم، موشکي طراحي کنيم.
ظريف افزود موشک ها ابزار دفاعي ما هستند. ما صد و ده ميليارد دلار تسليحات پيشرفته نظامي خريداري نکرده ايم. ما خود، آنها را توليد کرده ايم، خواه پيشرفته باشند يا نباشند و اميدوارم روزي بيايد که کسي نيازي به خريد يا توليد اينها نداشته باشد. ما نيز به عنوان کشوري که در منطقه کمترين هزينه را براي تسليحات نظامي داريم، آماده ايم با هر کسي درباره کاهش هزينه هاي نظامي همکاري کنيم. موشک هاي ما ابزارهاي دفاعي ما هستند، هرگز از اينها به غير از دفاع از خودمان استفاده ديگري نمي کنيم. اين تعهدي است که داده ايم و اميدواريم ديگران نيز بتوانند همين تعهد را بدهند، اينکه از اين تسليحات پيشرفته نظامي به غير از دفاع از خود، در زمينه ديگري استفاده نکنند. اين چالش است، آيا ديگران هم از اين تسليحات پيشرفته نظامي براي دفاع از خودشان در يمن استفاده مي کنند؟ آن هم عليه مردمي بي دفاع که تا حد نابودي در دو سال اخير بمباران شده اند؟
وي تصريح کرد اينها سوال هايي هستند که به جاي تمرکز بر ابزارهاي دفاعي ايران، بايد پرسيده شوند. ما درگير جنگي هشت ساله بوديم. شهرهاي ما موشک باران شدند، برخي از اين موشک ها مواد شيميايي داشتند و هيچ اهميتي نداد. من خود شاهد بودم زيرا در آن زمان نماينده ايران در سازمان ملل بودم. من افرادي را به نيويورک آوردم که هدف حملات شيميايي قرار گرفته بودند. آنها را به بيمارستان ها بردم تا بلکه وجدان برخي ها بيدار شود که ببينند چه تسليحاتي به کار برده مي شود، ولي کسي اهميت نداد. حال عده اي از ما مي خواهند ابزارهاي دفاعي خود را کنار بگذاريم. چرا بايد اين کار را انجام دهيم؟ آيا ما اين تسليحات را عليه کسي به کار گرفته ايم؟ يک مورد تاريخي بياوريد، خيلي ساده مي توانيم اين را بگوييم که اين تسليحات را هرگز عليه کسي به کار نبرده ايم و هرگز هم به کار مي بريم مگر براي دفاع از خودمان؛ ما همان پايگاهي را هدف قرار داديم که تروريست ها عمليات تروريستي را در ديرالزور طراحي کرده بودند. ما آنها را با موشک هاي دقيق هدف قرار داديم.
وي ادامه داد يکي از دلايل، محک زدن موشک هايمان بود. موشک هايي که کلاهک هاي غير متعارف دارند، نيازي به دقت ندارند زيرا کلاهکي اتمي روي موشک قرار مي دهيد که همه جا را مي تواند نابود کند. مي توانيد کلاهک شيميايي قرار دهيد، باز هم نيازي به دقت ندارد. ولي اگر بخواهيد کلاهکي متعارف قرار دهيد تا تاثيري داشته باشد، اين موشک بايد دقيق باشد و ما توانستيم موشک هاي دقيقي بسازيم تا غير نظاميان قرباني آسيب هاي ناخواسته آن نشوند. اين همان اتفاقي بود که در دير الزور اتفاق افتاد. اطلاعات ما نيز نشان داد که همه موشک ها به هدف هاي تعيين شده برخورد کرده اند. هيچ کس در ديرالزور مدعي نشد که حتي يک غير نظامي بر اثر حمله موشکي به داعش کشته شده باشد.
از اين روست که ما نيازمند توسعه موشک هايمان هستيم. ما براي حفاظت از غير نظاميانمان به آنها نياز داريم تا صدام حسيني ديگر از گوشه و کنار که چند تايي در منطقه داريم، بار ديگر نخواهد در حالي که جامعه جهاني در سکوتي مرگبار فرو رفته است، به ما حمله کند.
انتهای پیام/