به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یکی از عملیات‌های طلایی رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس، عملیات محرم بود که در سال 61 انجام شد.

عملیات محرم با هدف آزادسازی بخشی از اراضی ایران که در دست عراق مانده بود و همچنین با هدف آزادسازی 100 کیلومتر جاده عین الخوش به سمت دهلران، کوه های حمرین و ارتفاعات 300 و 298 انجام گرفت.  نخستین مرحله این عملیات در 10 آبان ماه 1361 با رمز مبارک یا زینب (س) در جبهه مرکزی و میانی انجام شد و این عملیات در واقع به نوعی ادامه عملیات فتح المبین بود.

مرحله دوم عملیات محرم در ساعت 2:30 بامداد (سه شنبه 11 آبان) آغاز شد و نیروهای ایرانی محاصره دشمن را کامل کردند. همچنین 150کیلومتر مربع از زمین های اشغال شده آزاد و تعدادی از نیروهای عراقی به اسارت در آمدند.

این مرحله در ساعت 22 روز 15 آبان آغاز شد و هدف آن تصرف همه بلندی های غرب حمرین، جاده ها، مراکز مهم عملیاتی، ایجاد و تامین لازم برای جاده آسفالته چم سری ، شرهانی و زبیدات و جاده شوسه زبیدات – طیب بود. در این مرحله 300کیلومتر مربع از خاک عراق شامل پاسگاه های زبیدات، شرهانی و ابوغریب و همچنین تاسیسات نفتی حدود 35 حلقه چاه نفت به تصرف نیروهای ایرانی در آمد. این مرحله که مرحله آخر عملیات محرم بود در ساعت8 صبح روز 16 آبان 1361 خاتمه یافت.

پس از انجام عملیات موفق و موثر ثامن الائمه ، فتح المبین ، بیت المقدس و مسلم بن عقیل نباید به عراق فرصت خارج شدن از حالت انفعالی و دفاعی داده می شد؛ بنا براین در طرح عملیات محرم افزون بر آزادسازی ارتفاعات مرزی حمرین در جبهه جنوبی و تصرف جای پا برای تهدید منطقه العماره عراق ، این موارد در دستور كار قرارگاه مركزی كربلا قرار گرفت. قرار بود رزمندگان اسلام در محور عین خوش – زبیدات در جنوب شرقی دهلران، در سه مرحله، حمله را انجام دهند.

بنابراین مرحله نخست عملیات در ساعت 22و 8 دقیقه شب 10 آبان ماه 1361 با رمز یا زینب ( سلام الله علیها ) به فرماندهی سردار شهید حسن باقری به اجرا در آمد. نیروهای خودی توانستند در كمتر از نیم ساعت پس از اعلام حمله در یك محور، شماری از نیروهای عراقی را به اسارت در آورده و در محور دیگر نیز نیروهای دشمن به استعداد یك تیپ به محاصره در آمدند و بیشتر آنها اسیر شدند.

در ساعت 6 صبح روز بعد به جز جناح چپ منطقه عملیات ، تمام یگان‌ها به اهداف تعیین شده دست یافتند. در روز اول عملیات همه نیروها به هم ملحق شدند. تنها یگان‌های قرارگاه چهارم به خاطر طغیان رودخانه دویرج و فقدان پل نتوانستند اهداف خود را در منطقه پرچم هندی و ربوط به طور كامل تصرف کنند.

در نتیجه طی این مرحله 550 كیلومتر مربع از خاك ایران از جمله ارتفاعات مهم منطقه ، پل چم سری ، حوزه نفتی بیات ، نهر عنبر ، شهر میمه ، موسیان آزاد و جاده عین خوش به دهلران ، از زیر دید و تیر رس دشمن خارج شد. همچنین شهرك طیب عراق تحت اشراف قوای ایرانی قرار گرفت.

در مرحله دوم، با وجود پیروزی های مرحله نخست و از هم پاشیدگی و ضعف روحیه دشمن ، به لحاظ عدم موفقیت قرارگاه چهارم در مرحله نخست و خالی ماندن جناح چپ ، مواضع فتح شده نیز در معرض پاتك و تهدید دشمن بود، بنابراین ترمیم رخنه به وجود آمده ضروری می‌کرد. برای همین هدف مرحله دوم عملیات محرم روز سه شنبه 11 آبان ماه 1361 ، در ساعت 2 و 30 دقیقه بامداد آغاز شد.

نیروهای خودی با الحاقی كه انجام گرفت، محاصره دشمن را كامل كردند. در این مرحله 150 كیلومتر مربع از زمین های اشغال شده آزاد و همچنین تعدادی از نیروهای عراقی به اسارت در آمدند.

هدف مرحله سوم عملیات محرم تصرف همه بلندی های غرب حمرین و جاده ها و مراكز مهم عملیاتی و ایجاد و تامین لازم برای جاده آسفالته چم سری، شرهانی و زبیدات و جاده شوسه زبیدات – طیب بود . به همین منظور در ساعت 22 روز 15 آبان ماه 1361 حمله مرحله سوم آغاز شد.

نبرد گسترده به واسطه مقاومت پراكنده نیروهای ارتش عراق و عدم پاكسازی منطقه در ساعت 8 صبح 16 آبان ماه به پایان رسید و در نتیجه آن 300 كیلومتر مربع از خاك عراق شامل پاسگاه های زبیدات ، شرهانی و ابوغریب و همچنین تاسیسات نفتی شامل 70 حلقه چاه نفت به تصرف رزمندگان اسلام در آمد و همچنین سازماندهی 14 تیپ عراقی در این نبرد آسیب دید .

تلفات و ضایعات وارده به دشمن شامل انهدام 8 تا 12 یگان سازمانی تا 70 درصد ، انهدام 260 دستگاه تانك و نفربر ، 230 دستگاه خودرو ، سقوط 10 فروند هواپیما و به غنیمت گرفتن 150 دستگاه تانك و نفربر ، 250 دستگاه خودرو، چندین دستگاه موشك انداز مالیوتكا و مقدار انبوهی سلاح سبك و كشته و زخمی نمودن و به اسارت درآوردن 10400 تن از نیروهای دشمن بود.

نیروهای عمل كننده ایران در این عملیات شمال 4 لشگر پیاده ، یك لشگر زرهی و یك تیپ احتیاط از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یك تیپ پیاده از نیروی زمینی ارتش بودند . نیروی زمینی تازه تاسیس شده سپاه پاسداران در این عملیات به خوبی از تانك ها و زره پوش های غنیمتی بهره برداری كرد.

عملیات محرم در دهه دوم و سوم آبان ماه 1361، روایتی از تلاش مجدانه فرماندهانی چون شهید مهدی زین‌الدین را بازگو می‌كند كه در پی عدم الفتح در عملیات رمضان، ‌سعی در بازسازی روحیه رزمندگان و نیز شكستن جو سنگین تبلیغاتی دشمن را داشتند. انجام این عملیات در ماه محرم به عنوان یكی از ماه‌های مقدس مسلمین و به ویژه شیعیان، امتداد خط فكری مجاهدانی را تشكیل می‌داد كه خود را وارثان خون حسین(ع) می‌دانستند و اینك در ماه پیروزی خون بر شمشیر می‌رفتند تا كربلای دیگری را این بار در جبهه‌های جنگ تحمیلی رقم بزنند.

‌عملیات محرم بزرگترین عملیات پس از عدم الفتح در رمضان بود. در این زمان قوای نظامی كشورمان در پی آن بود تا با كسب موفقیت در جبهه‌های جنگ جو سنگین روانی دشمن را بشكند و از طرفی به فضای عمومی داخل كشورمان نیز نشان دهد كه هنوز ابتكار عمل در جبهه در دست نیروهای خودی است. پس از عملیات فتح المبین و همچنین فتح خرمشهر در الی بیت المقدس، به هر دلیل عملیات رمضان با موفقیت انجام نشد. این وضعیت می‌توانست در افزایش روحیه دشمن و تحلیل روحیه خودی تاثیرگذار باشد. لذا فرماندهان عملیات محرم را در آبان ماه ۱۳۶۱ مصادف با ماه محرم و حدودا چهار ماه پس از رمضان در منطقه عملیاتی شرهانی و ارتفاعات حمرین طراحی كرده و به اجرا گذاشتند.

عملیات محرم نخستین عملیاتی بود که مهدی زین‌الدین فرماندهی آن را بر عهده داشت و آن شهید بزرگوار این مسئولیت مهم را در سن 23 سالگی بر عهده گرفت.

تیپ 17علی بن ابیطالب(ع) به فرماندهی شهید مهدی زین‌الدین یكی از یگان‌های شركت‌كننده در این عملیات بود. من هم در این عملیات جانشین تیپ بودم و به این ترتیب وقتی كه منطقه را شناسایی كردیم و به كانال‌های دشمن برخوردیم، برخی از دوستان عنوان می‌كردند این كانال‌ها مشكلاتی را برای عبور نیروها فراهم خواهد كرد. اما شهید زین‌الدین با نبوغ نظامی خود حرفی را زد كه خیلی باعث تعجب ما شد. او گفت فكر می‌‌كند این كانال‌های یك فرصت برای‌ماست. به این ترتیب كه می‌توانیم نیروها را درون این كانال‌ها از دید دشمن پنهان كنیم و در یك غافلگیری به آنها ضربه بزنیم. اتفاقا همین طور هم شد و شب هشتم آبان ماه 1361 یعنی یك روز قبل از آغاز عملیات سه گردان از بچه‌های تیپ 17را به كانال‌ها هدایت كردیم. این گردان‌ها آن شب و روز بعدش را در همان كانال مخفی ماندند و شامگاه نهم آبان ماه به ناگاه از درون كانال‌ها بیرون آمدند و در یك غافلگیری بلندی402 به عنوان یكی از مهم‌ترین بلندی‌های ارتفاعات حمرین را آزاد می‌كنند. غافلگیری دشمن به قدری بود كه خیلی از آنها حتی فرصت نكرده بودند از خود دفاع كنند. چون اصلا فكر نمی‌كردند نیروهای ما به این اندازه به آنها نزدیك شده باشند. در صورتی كه اگر كانا‌ل‌ها نبودند و بچه‌های ما می‌خواستند از خط خودی به دشمن بزنند، حداقل باید چند ساعت بعد به خط دشمن می‌رسیدند.


انتهای پیام/