به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، هنگامی که به اندازه کافی آب آشامیدنی مورد نیاز وجود ندارد خطر بحران آب حس می‌ شود و اگر چاره ای در این زمینه پی جویی نشود در نهایت این مسئله تبدیل به یک نگرانی جهانی می شود که هم اکنون در کشور ما ایران و به تبع در استان اردبیل خطر بحران آب به صورت جدی حس می شود که لازمه رهایی از این مسئله عظیم مدیریت مصرف آب است، تنها چیزی که ما در حال حاضر نداریم.

اما باتوجه به اینکه مدیریت بحران آب و رفع کامل آن از منطقه نیاز به زمان طولانی دارد مسئولان استان اردبیل نیز چشم انداز مدیریت بحران آب در دشت اردبیل را در فاصله ای به مدت 20 سال آینده تخمین زده و تعیین می کنند که این زمان برای پیاده سازی برنامه های تعادل بخشی که منجر به مدیریت مصرف آب می شود شاید زمان بیشتری نباشد اما اگر در همین فاصله عدم صرفه جویی در مصرف آب استان در حوزه های مختلف اعم از کشاورزی، صنعتی و خانگی ادامه داشته باشد هر سال شاهد کاهش آب برداشتی از این دشت باشیم در آن زمان باید چه کرد؟

تخصیص ۲۴۹ میلیارد تومان اعتبار به سدهای در دست احداث اردبیل

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل گفت: اعتبار مصوب سال ۹۶ برای سدهای در دست احداث استان اردبیل ۲۴۹ میلیارد تومان است.

اصغر سلیمانزاده بیان کرد: تا انتهای سال 95 اعتبارات اختصاص یافته به سدهای در دست تکمیل استان از محل صندوق توسعه ملی و محل اعتبارات استانی 495 میلیارد تومان بود که امسال نیز برای پنج سد در حال احداث 249 میلیارد تومان اعتبار مصوب داریم.

وی در تشریح آخرین وضعیت سدهای در دست اجرا و احداث استان نیز افزود: در حال‌حاضر 5 سد در استان اردبیل در دست اجرا، احداث و تکمیل داریم که سدهای عمارت، گیوی، احمدبیگلو، تازه کند و بفراجرد به ترتیب با حجم آبگیری متوسط تنظیمی 118، 76، 19، 8.5 و 5.4 میلیون متر مکعب امسال به بهره‌برداری می‌رسند، تصریح کرد: تا به اینجای کار 48 سد در سطح استان اردبیل با مجموع حجم آبگیری شده 303 میلیون مترمکعب به بهره‌برداری رسیده‌اند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل همچنین از احداث 5 شبکه آبیاری و زهکشی در استان خبر داد و اظهار کرد: این شبکه‌ها در اراضی به مساحت 93 هزار هکتار در حال اجرا هستند که تا آخر سال گذشته 772 میلیارد تومان برای این شبکه‌ها هزینه شد.

انتقال آب از سد شهریار برای ارتقای کیفیت آب شرب

سلیمانزاده با تاکید بر ارتقای کیفیت آب شرب در استان اردبیل، اظهار داشت: هم‌کنون به منظور ارتقای کیفیت آب شرب در استان اردبیل چهار طرح آبرسانی عظیم در مناطق اردبیل، خلخال، مشگین‌شهر و نمین-عنبران در حال اجرا و بهره‌برداری می‌باشند.

وی در خصوص اعتبارات اختصاص یافته به طرحهای آب آشامیدنی در اردبیل گفت: اعتبارات تخصیص یافته از ردیف بودجه ملی به این طرحها تا انتهای سال 95 حدود 123 میلیارد تومان بود که اعتبار مصوب امسال نیز 25 میلیارد تومان است که انتظار داریم با تخصیص تکمیل این بودجه‌ها بتوانیم از این طرحها بهره‌برداری کرده و در راستای کیفیت آب شرب اردبیل بهره‌مند شویم.

این مسئول ادامه داد: خط انتقال و تصفیه‌خانه طرحهای مشگین‌شهر، پارس‌آباد، بیله‌سوار، اردبیل و گرمی هم‌اکنون در حال بهره‌برداری هستند و درخصوص کیفیت آب شرب استان اردبیل در نظر داریم تا با تلاش مسئولان استانی و در صورت توافق با مسئولان آذربایجان شرقی خط انتقالی از سد شهریار این استان به اردبیل داشته باشیم.

وی اظهار کرد: اعتبارات آب استان از سال 93 تا 95 به ترتیب 124، 330 و 468 میلیارد تومان بود که برای امسال نیز  810 میلیارد تومان مصوب اعتبارات را داریم که انتظار داریم با تخصیص تکمیلی این اعتبارات بتوانیم طرحها و پروژه‌های استان را تکمیل و به مرحله بهره برداری برسانیم.

سلیمانزاده تامین آب شرب سایر شهرها و توابع و مناطق حاشیه را از طریق آبهای زیرزمینی استان دانست و مدیریت مناسب آبهای زیرزمینی و نیز آبهای سطحی در اردبیل را خاطرنشان کرد.

وی آب های زیرزمینی را جزو منابع استراتژیک حوزه آب و آبرسانی دانست و افزود: حدود 55 درصد نیازهای حیاتی و اقتصادی استان از طریق آبهای زیرزمینی و سفره‌های آبی تامین می‌شود که در این راستا برای حفظ این منابع اقداماتی همچون انسداد چاههای غیرمجاز، جلوگیری از حفاریها و اضافه برداشت از چاههای کشاورزی و مصرفی و نیز نصب کنتورهای هوشمند به چاهها در سطح استان می‌تواند درصد رخداد بحران آب در اردبیل را تا حد قابل قبولی کاهش دهد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل دشت اردبیل را دشت ممنوعه اعلام کرد و گفت: تا انتهای سال 95 ما در این دشت 632 میلیون مترمکعب اضافه برداشت داشتیم در حالی که ما هرسال باید 130 میلیون مترمکعب برداشت آب داشته باشیم که با احتساب اضافه برداشت از این دشت نمی‌توان چشم‌انداز وقوع بحران آب را در فاصله‌ای دور دید.

سلیمانزاده یکی از تدابیر دولت تدبیر و امید را ارائه مصوبات مختلف در راستای کاهش و جلوگیری از وقوع بحران آب در کشور و در مناطق پرخطر در این زمینه دانست و تصریح کرد: طی سال گذشته میزان رواناب در سطح کشور 30 الی 40 درصد کاهش داشته است که این امر بحران آب را تشدید می‌کند که در این زمینه یکی از برنامه‌های وزارت نیرو برای جلوگیری از وقوع بحران آب پیاده‌سازی طرح 15 گانه تعادل‌بخشی است.

وی تعدیل پروانه‌ها، جلوگیری از اضافه برداشت، پرکردن چاههای غیرمجاز، استقرار اکیپهای بازرسی در محل منابع، تغییر الگوی کشت در حوزه کشاورزی، اجرای آبیاری تحت فشار، نصب کنتورهای هوشمند و تبلیغات فرهنگی و اطلاع‌رسانی را از جمله برنامه‌های پروژه 15 گانه تعادل‌بخشی برشمرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل همچنین چشم انداز گذر از بحران آب حاکم در اردبیل را تا 20 سال آینده تخمین زد و افزود: تا آخر 5 ساله برنامه ششم برنامه های مدونی برای کاهش مصرف آب و در واقع مدیریت این مهم در استان پیاده سازی شده است اما نیاز است تا به منظور رفع کامل بحران از منطقه تا 20 سال آینده برنامه های خود اعم از طرح 15 گانه و اتمام پروژه های در دست احداث و در نهایت بهره برداری از آنها را ادامه دهیم.

میزان بارش در استان منفی شد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل با اشاره به کاهش بارشهای اخیر به ویژه طی چند سال گذشته در استان اردبیل افزود: بارش سال آبی 92-93 حدود 255.6 میلی‌متر، 93-94 نزدیک به 351.2 میلی‌متر، سال آبی 94-95 حدود 359.9 میلی‌متر و همچنین در سال آبی 95-96 تا به اینجای کار 11.8- درصد کاهش بارندگی در سطح استان اردبیل داشتیم.

سلیمانزاده تصریح کرد: طی سال آبی گذشته ما بیشترین بارش را از شهرستان خلخال و کمترین بارش را از شهرستان پارس‌آباد داشتیم که در سایر شهرهای استان نیز متوسط بارشها را شاهد بودیم.

وی در پاسخ به این پرسش ما که باتوجه به کاهش چشمگیر بارشهای اخیر در منطقه اردبیل طرح باروری ابر در منطقه انجام می‌شود، افزود: طرح باروری ابر یک طرح جامع و کلی است و نمی‌توان این طرح را صرفا در منطقه‌ای اجرایی کرد و برای اجرای این طرح باید مستقیما دستور و صلاحدید وزارت نیرو باشد.

زنگ خطر بحران آب در دشت اردبیل به صدا درآمد

نماینده مردم اردبیل،‌ نیر، ‌نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دشت اردبیل با بحران آب مواجه است گفت: متاسفانه در حال‌حاضر بیش از 90 درصد آب مصرفی در استان اردبیل در حوزه کشاورزی است که نیاز است تا به منظور کاهش تقاضا در این حوزه نسبت به اجراسازی طرح 15 گانه تعادل بخشی در منطقه اقدام کرد.

‌بدری ‌اظهار داشت: متاسفانه در حال حاضر تنها بخشی که استان ما از آن رنج می برد عدم صرفه جویی در مصرف آب در حوزه کشاورزی است که نیاز است تا سازمان جهاد کشاورزی با ارائه برنامه ای با دورنما تا حد قابل قبولی از هدررفت آب در بخش کشاورزی جلوگیری کند.

وی تصریح کرد: در حالی که استان اردبیل جزو 5 استان قطب کشاورزی کشور محسوب می‌شود ولی این استان در اجرای طرح آبیاری نوین جزو 27 استان کشور است و در این زمینه کم‌کاریهای زیادی توسط سازمان جهاد کشاورزی اردبیل انجام شده است.

نائب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در حالی که دشت اردبیل با بحران آب مواجه شده است ولی هنوز در حوزه اجرای طرح آبیاری نوین که باید توسط سازمان جهاد کشاورزی و مسئولان آب استان انجام می‌شد اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته است.

صرفه جویی در بخش کشاورزی، تنها راه گذر از بحران است

جواد زنجانی، فرماندار اردبیل نیز در خصوص تشدید بحران آب در دشت اردبیل با ادامه روند اضافه برداشتها از این دشت گفت: اجرای طرح‌های نوین آبیاری کشاورزی برای مقابله با بحران آب در اردبیل باید مبنای کار قرار گیرد.

وی همچنین به فرهنگ‌سازی مصرف آب اشاره کرد و افزود: در وضعیت فعلی با کمبود منابع آبی به ویژه در بخش روستایی مواجه هستیم و انتظار می‌رود دستگاه‌های متولی نسبت به فرهنگ‌سازی جهت مدیریت مصارف آبی اقدام کنند.

فرماندار اردبیل تصریح کرد: با برنامه‌ریزی منسجم می‌توان نسبت به احیای منابع آبی اقدام کرد و ضروری است راهکارهای کارشناسی در راستای مبارزه با بحران آب به کار گرفته شود.

زنجانی از برنامه‌ریزی برای صرفه‌جویی آب در مناطق روستایی به ویژه در بخش کشاورزی خبر داد و بیان کرد: نیاز است مسئولان شهرستان‌های نیر، نمین، سرعین و اردبیل راهکارهای اساسی را ارائه دهند تا بتوانیم در مصرف آب در این مناطق صرفه‌جویی کنیم چرا که این مناطق به دلیل حاصلخیزی و رطوبت بالای خاک محل مناسبی برای کشت انوع محصولات زراعی و کشاورزی هستند.

وی با اشاره به این که در حال حاضر بیش از 90 درصد آب در بخش کشاورزی هزینه می‌شود، افزود: انتظار می‌رود برای صرفه‌جویی در مصرف آب اقدامات اساسی انجام داده شود تا بتوانیم مشکلات پیش روی آب را در اردبیل را حل کنیم.

فرماندار اردبیل همچنین یادآور شد: با توجه به این که مهم‌ترین محصول تولیدی کشاورزی اردبیل سیب‌زمینی است که متاسفانه در این زمینه آب زیادی به هدر می رود که انتظار داریم اجرای طرح‌های نوین آبیاری توسط جهاد کشاورزی مبنای کار قرار گیرد.

توسعه سامانه های نوین آبیاری در 250 هزار هکتار

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل گفت: طی سال گذشته از عمده اقدامات ما برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و در راستای اجرای طرح آبیاری نوین توسعه سامانه های آبیاری در 250 هزار هکتار از اراضی کشاورزی در سطح استان بود که توانستیم 4 درصد از کل مصرف آب سالانه را صرفه جویی کنیم.

عدیل سروی با اشاره به اینکه در شهرستان اردبیل در 780 هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری تحت فشار انجام شد، افزود: در شهرستان بیله سوار در 420 هکتار، پارس آباد و سرعین در 300 هکتار، خلخال در 480 هکتار، گرمی در 900 هکتار، مشگین شهر در یک هزار و 200 هکتار و شهرستانهای نمین و نیر 600 هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری تحت فشار انجام و اجرا شد.

وی از برنامه های مهم جهاد کشاورزی برای مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی را توسعه سیستمهای آبیاری نوین را عنوان کرد و ادامه داد: توسعه سیستمهای نوین آبیاری تحت فشار در مساحت 40 هزار هکتار طی سه سال آینده در دستور کار قرار گرفته است که انتظار می رود با صرفه جویی از میزان آب مصرفی در حوزه کشاورزی در این مدت سه سال بتوانیم نقش موثری در مدیریت بحران آب در استان داشته باشیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل همچنین اصلاح الگوی کشت به منظور تولید محصولات کشاورزی با ارزش اقتصادی بالاتر، احداث و تکمیل شبکه های آبیاری و سدهای معیشتی و ساماندهی تولیدات کشاورزی استان را از جمله اقدامات موثر در راستای کاهش احتمال وقوع بحران آب در دشت اردبیل دانست.

با اذعان به کاهش بارندگیها طی چند سال اخیر در استان اردبیل باید توجه داشت که برداشتهای بی رویه از دشت اردبیل و چاههای احداثی در حوزه آب و کشاورزی وقوع بحران در این استان را نیز نزدیک و تزدیک تر کرده است و از سویی دیگر احداث چاههای غیرمجاز و به دنبال آن اضافه برداشتها و عدم صرفه جویی آب مصرفی در حوزه کشاورزی مشکلاتی را در پی داشته است که تمامی اینها در نهایت منجر به وقوع رخدادی می شود که شاید جبران آن زمان زیادی نیاز داشته باشد و این اتفاق چیزی نیست جز "بحران آب" که هم اکنون دشت اردبیل با این پدیده مواجه است.

نیاز است تا مسئولان استانی به منظور رفع و دفع کامل بحران آب از دشت اردبیل علاوه بر اجرای الگوی کشت نوین و توسعه سیستمهای نوین آبیاری تحت فشار و بارانی و قطره ای به فکر چاره اندیشی برای آب مصرفی خانگی در این استان نیز باشند چرا که این امر نیز مقدار قابل توجهی از مصرف روزانه و سالانه آب را به خود اختصاص می دهد.

انتهای پیام/ح