به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  از گرگان؛ دسته چوبی شبیه دسته زنجیرزنی است، با این تفاوت که افراد یک چوب یا نی به طول یک متر را به طور عمودی به دست می گرفتند و بر بالای سر می بردند و آن را به بالا و پایین حرکت می دادند و با دست دیگر سینه می زدند و اشعار خاصی را در مسیر راه می خواندند.

تشکیل دسته چوبی با روشن کردن چند مشعل و به دست گرفتن چوب انجام می شود، آن گاه با شعار مدد یا علی حرکت عزاداران به سمت محلات دیگر آغاز می شود. این دسته برای عزاداری در محلات و حرکت در مسیر راه، اذکار یا اشعاری دارند که آن را مدام تکرار می‌کنند. وقتی به داخل محلات می رسند، ابتدا مشعل داران وارد محل می شوند. مشعل داران پس از ورود به هر محل، دم می گرفتند و می گفتند: نفت بده، کهنه بده، زیرانداز نذر حسین و عباس هرچی دارین بیارین. آن گاه مردم جهت آن که آتش خاموش نشود، پارچه، نفت، نخ پنبه و یا هر چیز سوختنی را به داخل مشعل می ریختند تا آتش شعله ور و از خاموش شدن جلوگیری شود.

سپس مشعل داران این مشعل ها را در محل دور می‌دهند. در گذشته گاهی به همراه مشعل، طوق یا علم هم می‌بردند. بعد از ورود مشعل به محله، عزاداران چوب به دست وارد محل می شدند.

تفاوت دسته چوبی با دسته سینه زنی در این است که در دسته سینه زنی، عزاداران در محل توقف می کنند و یک یا دو نوحه در آن جا می‌خوانند، ولی در دسته چوبی چنین نیست، فقط همان اشعار خاص را می خوانند و در پایان هم با شعار ای اهل عزا خدا نگهدار از محل خارج می شوند، سپس به محل دیگری می روند تا این که به محله میدان می‌رسند و در آن جا مراسم دسته چوبی را با دعا به پایان می‌برند.

این چوب ها و مشعل ها تا پایان مراسم، به وسیله عزاداران حمل می شود. اشعاری که در دسته چوبی می خوانند، معمولاً مضمون آن پشتیبانی از خون شهدا و آمادگی برای جنگیدن با دشمنان و جان نثاری برای اهل بیت (ع) است.

برخی از این اشعار عبارتند از:

ما غلامان علی شب دوران می زنیم / تیر بر فرق یزید نا مسلمان می زنیم ...

از گردن خود دین ادا می کنم امشب / جان را به فدای شهدا می کنم امشب ...

با پایان یافتن آیین دسته چوبی، عزاداری دهه اول محرم محلات به پایان می رسد.

از تاریخچه شروع  و آغاز دسته چوبی اطلاع دقیقی در دست نیست، فقط می دانیم که اوج آن در اواخر دوره قاجار و اوایل حکومت رضاشاه بود.

در آن زمان، اکثر محلات دارای دسته چوبی بودند. با گذشت زمان، از رونق دسته چوبی کاسته شد و محلات یکی پس از دیگری این آیین را تعطیل کردند، مثلاً محله سبزه مشهد هر ساله تا اواخر دهه شصت دارای دسته چوبی بود، ولی از آن تاریخ به بعد آن را تعطیل کردند. تنها محله ای که آیین دسته چوبی آن از بین نرفته و تا به امروز رایج است، محله میخچه گران است.

محله میخچه گران از محلات قدیمی بوده و بزرگانی همچون ملا محمد قاسم کاشف و آیت الله سید محمود میربهبهانی در آن جا زندگی می‌کردند.

این محله همه ساله در روز پنجم ماه محرم همراه با محلات نعلبندان و پاسرو مراسم طوق بندان و در شب دوازدهم آیین دسته چوبی را برگزار می کند.

درباره فلسفه دسته چوبی گفته اند که وقتی خبر شهادت امام حسین(ع) به مردم گرگان رسید، چون اسلحه یا شمشیر یا خنجری نداشتند که به خونخواهی قاتلان بپردازند، با عصبانیت و ناراحتی چوب به دست گرفتند و شعارهایی سر دادند.

انتهای پیام / ا

آئین عزاداری سنتی در گرگان