به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛  حسن اکبری معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست یزد گفت: امسال برای نخستین بار و پس از 40سال با کمک فرد خیری در اجرای طرح احیای گونه های جانوری در معرض خطر  گورخر ایرانی، چهار راس این حیوان در طبیعت استان رهاسازی شد.

 اکبری افزود: در اجرای مرحله نخست طرح یاد شده، گورخرها به منطقه  مونیلون پشتکوه حد فاصل شهرستان های تفت، مهریز و خاتم انتقال یافتند که برای رهاسازی آن در دامن طبیعت از ردیاب ماهواره ای استفاده شد تا امکان پایش دایمی آنها میسر باشد.

به گفت وی مونیلون پشتکوه درگذشته نه چندان زیستگاه جمعیت قابل توجهی از گورخر ، آهو و جبیر در استان یزد بود که به همین دلیل این منطقه برای احیای این گونه جانوری در طبیعت پس از بررسی های مختلف در نظر گرفته شد.

وی تاکید کرد که مشکلات قابل توجهی در مسیر احیای آن وجود دارد که فرد خیری در این ارتباط اعلام آمادگی کرد و برای رهاسازی و نجات این گونه اقدام های اولیه برای آماده سازی شرایط انتقال ، پایش ، نظارت و حفاظت آن انجام شد.

وی تاکید کرد: این موضوع به نوعی مطالعه ، تحقیق و افزایش اطلاعات موجود در مورد اکولوژی آن است، زیرا ردیاب ها امروزه مهمترین ابزار برای مطالعات و پژوهش حیات وحش هستند.

اکبری تصریح کرد: در نظر است در مرحله دوم طرح، تعدادی گورخر دیگر به جمعیت قبلی افزوده شود و شرایطی برای زاد و ولد و پراکنش مناسب این حیوان در منطقه فراهم شود.

وی یادآور شد: مهمترین گام بعدی در اجرای موفقیت این طرح مشارکت و همراهی جوامع محلی منطقه است که با کمک آنها خواهیم توانست این گونه که نزدیک به 40 سال پیش از طبیعت حذف شد دوباره به زیستگاه طبیعی خود باز گردد.

این مسئول با بیان اینکه حدود 60 سال پیش در بسیاری دشت های ایران این حیوان زندگی می کرد و جمعیت آن به چند هزار راس می رسید، اظهار کرد: از 1330هجری شمسی به بعد با توجه به بهبود سرعت وسایط نقلیه ویژه بیابان و افزایش کمی و کیفی وسایل شکار، به جمعیت گورخر آسیب جدی وارد شد و جمعیت آن کاهش یافت و از اواخر دهه 50 از بسیاری زیستگاه های طبیعی ایران از جمله در استان یزد منقرض شد.

اکبری یادآور شد: مهمترین زیستگاه این گونه در مرکز ایران مخصوصا یزد بود و از ابتدای دهه 60، گزارشی از حضور آن در استان وجود ندارد و در حقیقت تنها 2گروه از جمعیت کوچک آن در توران سمنان و بهرام گور فارس باقی مانده است.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان افزود: در سال1376، تکثیر و پرورش گورخر ایرانی و بازگشت آن به طبیعت استان در دستور کار قرار گرفت و سایت تکثیر و پرورش گورخر گوراب مهریز راه اندازی شد.

وی اظهار کرد: در آن زمان چهار راس گورخر از توران سمنان با هدف تکثیر و تقویت جمعیت آن زنده گیری شد و به سایت تکثیر، انتقال یافت و تعداد آن بعد از 10 سال به 40 راس رسید.

اکبری اضافه کرد: گورخرهایی در سایت های تکثیر خراسان رضوی، فارس و کرمان در اسارت نگهداری می شوند، جمعیت اولیه آنها از سایت یاد شده تامین شده است.

این کارشناس ارشد محیط زیست استان یزد تصریح کرد: هدف اولیه تکثیر و پرورش این گونه، رهاسازی و بازگشت آن به طبیعت بود که این امر در سال 88 در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران در مقیاس کوچکی اجرا شد.

وی ادامه داد: اما این منطقه به دلیل قرار گرفتن در کنار جاده ترانزیتی یزد - کرمان و از سوی دیگر ضعیف بودن پوشش گیاهی و برخی مشکلات دیگر، به تنهایی شرایط مطلوب برای شکل گیری جمعیت زیست مندی این گونه را ندارد.

سایت تکثیر و پرورش گورخر گوراب مهریز به مساحت 130 هکتار در 30 کیلومتری جاده مهریز - انار با 23 راس گورخر و سایت تکثیر گورخر ایرانی در منطقه پنج انگشت ابرکوه با 17 راس با وسعت 170 هکتار در 60 کیلومتری جاده ابرکوه - مروست قرار دارد.

همچنین در سایت تنگ حنا مهریز هم 13 راس گورخر در طبیعت زندگی می کنند.

تاکنون بیش از 800 گونه گیاهی، 190 نوع پرنده، 60 نوع پستاندار وحشی و بیش از 40 نوع خزنده در مناطق حفاظت شده استان یزد شناسایی شده است .

در حال حاضر 60 نیروی محیط بان، یک میلیون و 270 هزار هکتار مناطق حفاظت شده استان را محافظت می کنند.

گورخر آسیایی یا ایرانی برخلاف گورخر  زبرا بدن راه راه ندارد و رنگ پشت آن زرد مایل به نارنجی، و رنگ پایین بدن، پهلوها و کفل ها سفید مایل به زرد است.

یال سیاهرنگی روی گردن و نوار قهوه ای تیره ای در پشت دارد که تا دم ادامه دارد.

این حیوان در گذشته به تعداد زیاد در حاشیه کویر مرکزی ایران از طبس تا سمنان، جنوب ورامین، نزدیک قزوین، دشت های مجاور کلاه قاضی و گاوخونی اصفهان، بافت و سیرجان در استان کرمان، نیریز فارس، ابرکوه و هرات در استان یزد و مناطق مرزی سرخس وجود داشته است.

در اثر تعقیب و شکار آن با کمک موتورسیکلت و خودرو، تخریب زیستگاه، اشغال آبخورها نسل آن به شدت در معرض خطر نابودی است طوری که نام آن در لیست CITES قرار دارد.

زیستگاه این حیوان به طور کلی دشت ها، تپه ماهورهای کوتاه، و مناطق بیابانی و استپی است که در روز فعال است و بیشتر صبح زود و عصر مشاهده می شود.

گورخرها به صورت اجتماعی زندگی می کنند و حس بینایی، بویایی و شنوایی بسیار قوی دارند، همچنین وابستگی زیادی به آب دارند و از گیاهان مرتعی استفاده می کنند.

اواخر خرداد ماه زمان جفت گیری آنهاست و به طور طبیعی حدود 40 سال عمر می کنند.

در حال حاضر مهمترین زیستگاه گورخر در ایران، منطقه حفاظت شده بهرام گور است،که مهمترین گونه جانوری بهرام گور است، مهاجرت های کوتاهی در این منطقه در فصول مختلف سال انجام می دهد.

کاهش بارندگی، احساس ناامنی و تداوم خشکسالی از جمله عواملی است که مهاجرت این حیوان را افزایش می دهد.

مهاجرت هایی که در اثر این عوامل رخ می دهد می تواند تاثیر مرگباری بر نسل گورخر در منطقه حفاظت شده بهرام گور برجای بگذارد.

انتهای پیام/ ی

اجرای طرح احیای گونه های جانوری در معرض خطر دریزد