مسئله آلودگی هوا و تلاش برای کاهش آن از جمله دغدغه های این روزهای مسئولان و مردم به شمار می رود. مسئله ای که به صورت مستقیم بر سلامت نسل فعلی و به صورت غیرمستقیم بر سلامت نسل آینده تاثیر می گذارد.

به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، دولت و شهرداری هرکدام تلاش هایی برای کنترل آلودگی هوا داشته اند اما هیچکدام از این تلاش ها نتوانسته مانع از تکرار روزهای ناسالم در تهران شود.

همین چند هفته پیش بود که آلودگی هوا برای حدود 5 روز مدارس تهران و چند کلانشهر دیگر را به تعطیلی کشاند و سبب اجرای طرح زوج یا فرد سراسری شد.

اما در این میان، یکی از اقداماتی که در صورت اجرای صحیح می تواند کمی به کاهش آلودگی هوا کمک کند، طرح معاینه فنی خودروها است. طرحی که در ابتدای اجرا خودروهای صفر کیلومتر را بعد از 2 سال برای دریافت معاینه فنی به مراکز مجاز می فرستاد و بعد از مدتی اجرا با مصوبه مجلس به 5 و بعدا 4 سال افزایش و کاهش یافت.

در معاینه فنی چراغ ها، لاستیک، ترمز، انحراف فرمان، آلایندگی و هرآنچه که نقص آن موجب بروز تصادفات و آلودگی هوا می شود، چک شده و خودروهای دارای نقص به تعمیرگاه اعزام و خودروهای فاقد نقص برگه معاینه فنی را دریافت می کنند.

یک سالی می شود که در تهران محدوده طرح کاهش یا همان LEZ به اجرا درآمده و خودروهای فاقط معاینه فنی روزانه 50 هزار تومان جریمه می شوند. البته این طرح بیش از یک ماه است که در سایر کلانشهرها نیز اجرایی گشته تا بلکه میزان آلودگی هوا کاهش یابد.

معاینه فنی و مراکز صادر کننده آنها در تهران زیر نظر ستاد مرکزی معاینه فنی شهر تهران فعالیت می کنند که اکنون سید نواب حسینی منش مدیرعاملی آن را برخوردار است.

حسینی منش اما در گفتگویی تفصیلی به برخی ابهامات صدور برگه معاینه فنی از معاینه فنی تقلبی تا صدور با پول برای خودروهای دارای ایراد، تفاوت خودروهای خارجی و داخلی پاسخ داد.

به عقیده او، ال90 هم اکنون بهترین خودرو تولید داخل است که بیشترین میزان قبولی در معاینه فنی را به خود اختصاص داده و پراید، نیسان وانت و وانت پیکان نیز بدترین و پر مشکل ترین خودروها هستند.

او البته خودروسازهای داخلی را برای تولید خودرو بی کیفیت به انتقاد گرفت و خواستار اجرای معاینه فنی در خطوط تولید کارخانه ها شد.

گفتگوی تفصیلی خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان با حسینی منش را در زیر میخوانید:

آقای حسینی منش این روزها تهران بار دیگر با آلودگی شدید مواجه شده و اگر باد و باران به داد مردم نرسد، آلودگی روز به روز بدتر می شود. لطفا ابتدا از دستاورد‌های طرح کاهش در کنترل آلودگی هوا بگویید، و اینکه اجرای این طرح چقدر در کنترل آلودگی موثر است؟

حسینی منش: مهمترین دستاورد اجرای طرح LEZ (کاهش) مقابله و برخورد با جاعلان برگه‌های معاینه فنی بود که با دریافت مبلغی معاینه فنی را درب منازل به متقاضی تحویل می‌دادند و نظارتی هم بر روی این افراد نیست؛ و ۱۰۰ درصد برگه‌های معاینه فنی جعلی و با یک پرینتر چاپ می‌شد؛ البته اجرای طرح کاهش در تهران میزان تخلفات را کاهش داد.

قطعا اگر تمامی خودروها خود را موظف به دریافت معاینه فنی بدانند، وضعیت آلودگی هوا دیگر این چنین نخواهد بود. اکنون برای دریافت طرح ترافیک و ورود به این محدوده خودروها باید معاینه فنی ویژه دریافت کنند که این موضوع کمک بسیار زیادی به کنترل آلایندگی می کند.

به طور یقین اجرای معاینه فنی می تواند به کنترل آلودگی هوا کمک کند. شک نکنید اگر طرح کاهش سال گذشته در تهران اجرا نمی شد، اکنون وضعیت متفاوتی داشتیم.

اگر تمام خودرو‌ها استاندارد‌های لازم را داشته باشند ۱۰ درصد در کاهش آلودگی هوای شهر تاثیر خواهند داشت.

بر اساس استعلام‌ها و دوربین‌های نظارتی قبل از آنکه طرح کاهش اجرایی شود ۱۰ درصد مراجعه کنندگان موفق به اخذ برگه معاینه فنی شدند و ۹۰ درصد خودرو‌ها یا فاقد معاینه فنی بودند یا معاینه فنی جعلی اخذ کرده بودند. اما امروزه دوربین‌های پلاک خوان به صورت بر خط وضعیت معاینه فنی خودرو‌ها را رصد می‌کنند.

در گذشته نظارت بر اصالت خودرو از طریق VIN و پلاک خودرو اتفاق می‌افتاد، اما موضوع بررسی اصالت خودرو از سامانه نظارتی حذف شده است.

میزان مراجعات به مراکز معاینه فنی با اجرای طرح کاهش چقدر افزایش داشته است؟

حسینی منش:‌ از ابتدای آبان ماه سال ۹۵ که طرح LEZ (طرح کاهش) اجرایی شد تا کنون بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ هزار وسیله نقلیه به مراکز معاینه فنی در شهر تهران مراجعه کردند که از این تعداد یک میلیون و ۱۳۰ هزار خودرو موفق به اخذ معاینه فنی شدند و ۴۶۰ هزار نیز مردود شدند. همچنین ۲۶۰ هزار خودرو آلاینده که موفق به اخذ معاینه فنی نشدند مجاب به اصلاح شدند؛ که با اجرای حدود مجاز معاینه فنی تعداد مردودی‌ها به علت آلایندگی به بیش از ۵۰۰ هزار دستگاه می‌رسد.

سهم مردودی خودرو‌ها پایتخت در مراجعات به مراکز معاینه فنی چگونه؟ آیا سختگیری ها انجام می شود یا اینکه برخی خودروها می توانند به مانند گذشته با لابی و پول، معاینه فنی دریافت کنند؟

حسینی منش:  دوربین‌های بین لاین یا درون خطی بزودی راه اندازی می‌شود و در حال حاضر ۸۰ درصد مراکز معاینه فنی در کشور به این دوربین‌های درون خطی مجهز شدند و در آینده‌ای نزدیک اگر مرکزی مجهز به دوربین درون خطی نشود نمی‌تواند فعالیت داشته باشد.

قبل از مرداد ماه تست‌های معاینه فنی متفاوت بود که با اجرای حدود مجاز جدید میزان مردودی‌ها افزایش یافته است که در همین خصوص ۲۰ درصد از مردودی‌ها به دلیل ایمنی خودرو و ۸ درصد به دلیل آلایندگی خودرو بوده است.

تفاوت معاینه فنی در کشور ما و دیگر کشورها چگونه است؟ آیا با کیفیت به مراتب بهتری که خودروهای خارجی دارند، باز هم دولت ها آنها را موظف به دریافت معاینه فنی می کنند؟

حسینی منش: در کشور‌هایی مثل ژاپن یک معاینه فنی هر ساله توسط تعمیرگاه یا نمایندگی شرکت ها صادر می‌شود و در ادامه یک معاینه فنی دولتی هم باید اخذ کنند. این درحالی است که در تعمیرگاه میزان مردودی این خودرو در تست‌های معاینه فنی به یک درصد هم نمی‌رسد.

اما در ایران یک خودرو از زمان تولید تا زمانی که به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کند ۴ سال می‌گذرد و در این مدت بار‌ها مالک خودرو اقدام به رفع نقص انحراف فرمان می‌کند؛ و این بدان معناست که معافیت خودرو‌های صفر از معاینه فنی برای ۴ سال زیاد است و در مقابل خودروساز حتی خودروی خود را بیش از ۲ سال گارانتی نمی‌کند.

نکته جالب در خصوص مردودی‌ها این است که انحراف فرمان خودروی پراید، آلایندگی وانت پیکان و نقص سیستم ترمز بیشترین عامل مردودی به شمار می‌روند.

در سفری که به دو کشور ژاپن و کره جنوبی داشتیم از مراکز معاینه فنی بازدید کردیم و نکته جالب توجه این است که مراکز معاینه فنی ایران برگرفته از استاندارد‌های اروپایی است و امکانات و تجهیزات مراکز معاینه فنی ایران برابر و حتی در بعضی از موارد بالاتر از سطح مراکز معاینه فنی کشور‌های ژاپن و کره جنوبی است.

شما خودروهای مردودی را نام بردید اما نگفتید کدام خودرو بیشترین میزان قبولی را دارد.

حسینی منش: در بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که خودرو L۹۰ (تندر ۹۰) بیشترین قبولی را در تست‌های معاینه فنی داشته است و پراید بیشترین مردودی را از آن خود کرده است.

کدام خودرو‌ها بیشترین مراجعات به مراکز معاینه فنی را داشتند؟

حسینی منش: خودروی پراید محصول شرکت خودروسازی سایپا و پژو پارس، سمند و پژو ۲۰۶ محصول شرکت ایرانخودرو در مجموع ۶۵ درصد مراجعات را شامل می‌شوند.

در میان خودرو‌های وارداتی که به مراکز معاینه فنی شهر تهران مراجعه کردند خودروی MVM‌هم بیشترین عیوب ظاهری را داشته که در تست‌های معاینه فنی مردود شدند.

آقای حسینی منش، مردم معتقدند که برخی از مراکز معاینه فنی به علت رفاقت و زد و بندهایی که با برخی تعمیرکارهای اطراف آن مراکز دارند، ایرادات جزئی گرفته تا مردم به آن تعمیرگاه مراجعه کنند. تعمیرکار نیز بدون انجام کار خاصی می گوید ایراد برطرف شده و مبلغی می گیرد، آیا این موضوع را تایید می کنید؟

حسینی منش: در صورتی که خودرویی دچار نواقصی باشد در اطراف مراکز معاینه فنی تعمیرگاه‌هایی است که مراجعه کنندگان می‌توانند خودرو را به این تعمیرگاه برده و نسبت به رفع عیوب ظاهری و نواقص خودرو اقدام کنند.

برخی از تعمیرکارها آنقدر به موضوع معاینه فنی و ایراداتی که ما می گیریم تسلط دارند که گاهی با یک سفت کردن پیچ می توانند ایراد را برطرف کنند.

به طور مثال زمانی که ما از ترمز ایراد می گیریم، خیلی ها تصور می کنند که باید تعویض لنت انجام دهند در صورتی که وقتی نتایج تست را به تعمیرکار نشان می دهند او متوجه عدم توازن در ترمز می شود و به ریگلاژ کردن ترمزها می پردازد. مالک نیز تصور می کند که این پشت زدو بندی است که بدون تعویض لنت ترمز توانسته برگه معاینه فنی را دریافت کند.

شما در گفتگو های مخلتف نسبت به وجود کاتالیست در خودروهای صفر و کیفیت آنها انتقاد کردید. مگر کاتالیست چقدر در کنترل آلودگی هوا مهم است که مالک حتما باید آن را تعویض کند؟ تعویض کاتالیست خودرو هزینه زیادی برای مالکان دارد و آیا در کشورهای دیگر نیز تعویض کاتالیست بر عهده مالک است؟

حسینی منش:‌ خودرویی که تولید می‌شود تا زمانی که به مراکز معاینه فنی مراجعه نکند مالک خودرو نمی‌داند که وسیله نقلیه اش کاتالیست دارد یا ندارد. چرا که خودرو بدون کاتالیست‌ها حرکت می‌کند و زمانی متوجه می‌شود که کار از کار گذشته است و حالا باید مالک حداقل ۳۰۰ هزار تومان برای تعویض کاتالیست خودروی خود هزینه کند این در حالی است که در کشور‌های خارجی کاتالیست هم شامل گارانتی می‌شود.

در کشور ما برای یک خودروی وارداتی ۶ سیلندر باید بالغ بر ۷ میلیون تومان هزینه برای تعویض کاتالیست کرد. با این وجود هزینه کاتالیست نباید از مردم اخذ شود و این اجحاف در حق مردم است.

زمانی خودروهای صفر بعد از 2 سال موظف به دریافت معاینه فنی بودند، شما هم معتقدید که معافیت 4 ساله زیاد است؟

حسینی منش: سن معافیت خودرو‌های صفر از معاینه فنی ۵ سال بود و در حالی که بار‌ها پیشنهاد دادیم که سن معافیت از ۵ به ۲ سال کاهش یابد، اما این اتفاق رخ نداد و مجلس به مصوبه هوای پاک کم لطفی کرد و سن معافیت خودرو‌های صفر از معاینه فنی را به ۴ سال کاهش داد در حالی که در اکثر کشور‌های دنیا که خودرو‌های باکیفیت تولید می‌کنند هر یک یا ۲ سال یکبار باید به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.

در گذشته شما منتقد حضور نیافتن خودروهای نظامی و انتظامی در معاینه فنی بودند. تکلیف معاینه فنی خودرو‌های نظامی چه شد؟

حسینی منش: در قانون قید شده که برای خودرو‌های نظامی، عمومی، دولتی و ... داشتن معاینه فنی الزامی است؛ لذا در همین راستا مرکز معاینه فنی ابوذر ویژه مراجعات خودرو‌های نظامی راه اندازی شد. اکنون ناجا خود داوطلب شده تا مرکز معاینه فنی اختصاصی داشته باشد و بتواند خودروهای خود را کنترل کند.

موتور سیکلت‌ها نیز باید معاینه فنی اخذ کنند؟

حسینی منش: در قانون قید شده که موتور سیکلت‌ها هم معاینه فنی باید داشته باشند، اما چون نظارت بر معاینه فنی موتور سیکلت‌ها بسیار سخت است هنوز عملیاتی نشده است. اما ما آمادگی پذیرش موتور سیکلت‌ها را داریم و ۱۰ خط در ۵ مرکز فعال است.

چندی پیش مشکلی برای خودروهای دوگانه سوز پیش آمده بود و آنها زمان زیادی را در انتظار دریافت معاینه فنی می گذراندند، بسیاری از مالکان معترض بودند که در زمانی که در انتظار دریافت معاینه هستند، جریمه 50 هزار تومانی شامل حال آنها می شود. برای این افراد فکری شده است؟

حسینی منش: خودرو‌های ۲ گانه سوز و گاز سوز باید معاینه فنی ویژه خودرو‌های گاز سوز را اخذ کنند که به همین منظور باید به مراکز معاینه فنی سازمان استاندارد مراجعه کنند و تست هیدرواستاتیک بدهند و در صورت مردودی ۳ ماه مهلت دارند با رفع نقص اقدام به اخذ معاینه فنی کنند و در این مدت ۳ ماه اگر معاینه فنی نداشته باشند جریمه نمی‌شوند.

سوال بسیاری از شهروندان برخورد با کامیون های دودزاست، بسیاری از آنها دود بسیار تولید می کنند اما برخوردی با آنها نمی شود.

حسینی منش: هیدروکربن‌ها بیشترین عامل سرطان در جامعه به شمار می‌روند و توسط خودروهای سواری تولید می شوند. مشکل آلودگی هوا این آلاینده هایی نیست که دیده می شوند، مشکل آلاینده هایی است که دیده نمی شوند.

آن دود سیاهی که مردم هنگام خروج از اگزوز خودروهای سنگین می بینند، دود ناشی از احتراق گوگرد است و در مقابل آلایندگی خودروهای سواری، سهم بسیار کمی دارد.

ضمن اینکه در تهران مراکز معاینه فنی ویژه خودروهای سنگین نیز وجود دارد و راه اندازی شده است.

آقای حسینی منش ماجرای خروج خودروهای فرسوده توسط خودروسازها چه شد؟ قرار بود که به ازای هر خودروی صفر، خودرو ساز 2 خودرو فرسوده را از چرخه خارج کند.

حسینی منش: قرار شد که در ازای تولید هر خودرو صفر خودروساز مکلف شود یک خودروی فرسوده از رده خارج کند که این مصوبه به تصویب رسید و شب اجرا معلوم نشد چرا این مصوبه وتو شد و اجرایی نشده است.

ما هنوز نمی دانیم چه شد که مصوبه در شب اجرا توسط هیات دولت وتو  شد. اکنون مشکل خودروهای فرسوده، یکی از اصلی ترین مشکلات آلودگی هوا است.

اما در خروج خودرو فرسوده باید راحتی حال مالک و مردم نیز در نظر گرفته شود. نمی شود که بعد از چندسال به مالک بگوییم خودرو شما باید برود برای اوراق و پول اندکی به مالک داده می شود.

حسینی منش: متاسفانه تصور غلطی در جامعه ما حاکم شده و مردم به خودرو خود به عنوان سرمایه نگاه می کنند. من این سوال را دارم، اگر یخچال و ماشین لباسشویی هم قدیمی و ستهلک شود، آن را فروخته و همان پول هنگام خرید را می گیرند؟

خودرو نیز وسیله است که باید از آن استفاده کرد و نمی تواند خودرو مستهلک را در چرخه نگه داشت. این اتفاق در تمام دنیا میفتد و هیچکدام از مردم سایر کشورها نگاه سرمایه ای به خودرو ندارند.

به عنوان سوال آخر، لایحه قانون هوای پاک در چه وضعیتی است؟ گفته می شود که قرار است تغییراتی در سن فرسودگی خودروها اعمال شود و قوانین سختگیرانه ای برای آنها مصوب گردد.

حسینی منش: در قانون هوای پاک مقرر شده است که از تردد تمامی وسائل نقلیه فرسوده جلوگیری شود و در صورت تردد نسبت به جریمه خودرو‌ها اقدام شود. این در حالی است که اتوبوس‌های شهر تهران فرسوده بوده و بخشی از این اتوبوس‌های فرسوده در کلانشهر‌ها سرویس ادارات شدند.

 در قانون هوای پاک پیشنهاد دادیم که سن فرسودگی برای خودرو‌های شخصی به ۱۵ سال، وانت بار‌ها ۱۰، تاکسی ۸، مینی بوس ۸، اتوبوس شهری ۸، اتوبوس برون شهری ۱۲، کامیون کشنده ۱۵ و موتور سیکلت ۵ سال کاهش یابد و با این تفاسیر وسیله نقلیه‌ای که فرسوده باشد مراکز ما پذیرش برای صدور معاینه فنی ندارند.

انتهای پیام/