به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ دوازدهمین دوره جشنواره شعر فجر با انتخاب دبیر آن در هفته گذشته رسماً کار خود را آغاز کرد.

سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی حکمی «جواد محقق» را به عنوان «دبیر علمی دوازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر» منصوب کرد. در این دوره از جشنواره شعر فجر مانند دوره‌های قبل، قرار است تمامی مجموعه های شعری که در سال گذشته منتشر شدند، داوری و از بین کتاب‌ها، مجموعه های شعر برتر انتخاب شوند. اما چه افراد مشهوری در سال گذشته کتاب منتشر کردند؟

* از مشهورترین افرادی که در سال گذشته کتاب منتشر کردند، می توان از فاضل نظری نام برد. این شاعر در ابتدای سال گذشته مجموعه شعرهای خود را با عنوان «کتاب» در انتشارات سوره مهر منتشر کرد. آخرین مجموعه شعر این شاعر قبل از «کتاب» سه‌گانه‌ بود. در سه گانه فاضل نظری مجموعه های شعر اقلیت، آن ها و ضد را می‌بینیم. اولین مجموعه شعر این شاعر گریه های امپراتور نام دارد. از این رو که وی شاعری غزلسراست، در تمام مجموعه های شعرش می توان اشعاری در قالب غزل مشاهده کرد.

این شاعر جزو شاعران جریان ساز دهه 80 محسوب می شود و به همین دلیل در سال 1391 مورد تقدیر قرار گرفت. در اشعار فاضل نظری می‌توان نوعی معناگرایی را دید. معناگرایی آثار این شاعر مخاطب را خسته و دلزده نمی‌کند و مخاطب مجبور نیست، برای فهم اشعارش دنبال معنای لغات در لغت‌نامه بگردد و روانی در اشعار وی دیده می‌شود.

از سوی دیگر می‌توان آثار فاضل نظری را از نظر مکتب ادبی متعلق به نئوکلاسیسم دانست. به زبان ساده تر باید گفت این شاعر مفاهیم ادبیات کلاسیک ایران را به زبانی جدید بیان می کند. همین مسئله بر جذابیت شعری وی می‌افزاید. شعر فاضل نظری حد واسطی بین غزل کلاسیک و مدرن امروز محسوب می شود. تمام این وی‍ژگی ها در کتاب فاضل نظری دیده می شود.

فاضل نظری در مجموعه شعر جدیدش با عنوان «کتاب» نسبت به مجموعه‌های قبل متفاوت می‌شود و نوعی تکامل را می توان در آثارش دید. اشعار «کتاب» نیز مانند دیگر مجموعه‌های شعرش یک مضمون واحد ندارد. در جایی درباره حضرت علی (ع) شعر می‌سراید و در جایی دیگر عاشقانه سخن می‌گوید.

در کتاب نیز مانند سایر مجموعه‌های شعری فاضل نظری نشانی از لفاظی‌های شاعرانه نمی‌بینیم. اشعار این شاعر بیش از آنکه لباس معنا را به تن کرده باشند، به دنبال مفهوم و معنا هستند. وی به یک معنای خاص توجه نمی‌کند؛ مثلا همواره عاشقانه سخن نمی‌گوید گاه در قامت یک ناصح ظاهر می شود. به خصوص در این غزلش با مطلع زیر می توان این ناصح بودن را دید:

گرعقل پشت حرف دل اما نمی گذاشت
تردید پا به خلوت دنیا نمی گذاشت

غزل‌هایی از این جنس به ما نوید می‌دهد که در مواجهه با کتاب فاضل نظری،‌ با غزل هایی یک دست عاشقانه یا یک دست عارفانه روبرو نیستیم و تنوع مضامین در آثار این شاعر دیده می‌شود. در مجموع می‌توان «کتاب» اثر «فاضل نظری» را آیینه‌ای تمام نما از مضامین مختلف دانست که در هر لباسی به گونه ای دیگر تجلی می کند و خود را به مخاطب شعر عرضه می کند.

* از دیگر شاعرانی که در سال گذشته کتاب شعر منتشر کرد؛ می توان از اسماعیل امینی نام برد. کتاب این شاعر با عنوان «عموزورگیر» در انتشارات نیماژ منتشر شد. امینی در کتابش به مسائل اجتماعی می پردازد و آنها را با زبانی طنز روایت می کند.

* ناصر فیض هم از کسانی است که در سال 95 کتاب خود را با عنوان « فیضا له » در انتشارات قاف منتشر کرد. ناصر فیض در کتاب «فیضاً له» مجموع 100 بیت از شعرهای حافظ را آورده که با آن شوخی کرده و به طنز درآورده است. درباره کتاب «فیضاً له» نقدهایی بیان شده است؛ از جمله محمدرضا ترکی، شاعر در این باره گفت: به نظرم این اثر حاصل تجربه شاعران از گذشته تا به امروز است و به همین دلیل فیض اثر متفاوتی را ارائه داده و شاید دلیل اصلی آن این باشد که شوخی‌ها در قالب نثر و نظم آمده است. شعر طنز عذاب و لذت است و اگر بین این دو مولفه تعادل برقرار نباشد، طنز رخ نخواهد داد. متاسفانه ما امروز بیشتر شاهد تلخی هستیم و همین موضوع باعث شده تا طنز ما به هجو نزدیک‌تر باشد. من تصور می‌کنم این تعادل در شعر فیض وجود دارد و به همین دلیل است که ما از شنیدن آن لذت می‌بریم. 

اسماعیل امینی، شاعر طنزپرداز نیز درباره کتاب «فیضاً له» بیان کرده است: استفاده از ابیات شاعران بزرگ برای طنزپردازی به ظاهر کار آسانی است اما در عمل این گونه نیست؛ البته اخیرا باب شده که حتی در شعرهای عاشورایی و هیاتی هم از این کارها می کنند اما سختی کار در اینجاست که هر بیت از اشعار کهن ما شکل دهنده یک مضمون در ذهن خواننده است و او نیز انتظار ندارد که این مضمون را با طنز بیامیزد. از سوی دیگر، ما در این دست اشعار با یک فاصله زبانی و زمانی میان آنچه که هست و آنچه که رخ می دهد مواجه هستیم. شاعران زیادی بدون توجه به این مسئله نقیضه می سرایند غافل از اینکه باید به ظرفیت های مضمونی به اندازه ظرفیت های زبانی توجه کنند.

فیض اولین کتاب خود را در سال ۱۳۸۰ منتشر کرد. «املت دسته‌دار» شامل ۵۸ قطعه شعر طنز در قالب‌های غزل، رباعی و مثنوی است و موضوعات آن اغلب فرهنگی و اجتماعی است.

در میان شاعران، مهدی فرجی در سال 95 مجموعه شعری منتشر نکرد. این شاعر گزیده ای از غزل های طالب آملی را در انتشارات نیماژ چاپ کرد. در این کتاب به طور تقریبی 15 تا 16 صفحه مقدمه درباره این شاعر نوشته شده است. مهدی فرجی ترجیح داده است غزل‌هایی را انتخاب کند که مخاطب می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. به دلیل آنکه شعر «طالب آملی» مانند «بیدل دهلوی» نیست که به شرح بیت نیاز داشته باشد و در کل شعر پیچیده ای نیست و نسبت به سایر شاعران سبک هندی پیچیدگی های کمتری دارد. این شاعر در «گزیده غزل های طالب آملی» از شرح اثر خودداری کرده و تنها در جاهایی از متن که پیچیدگی های زیادی بود به شرح و توضیح بیت در ذیل صفحه پرداخته است. در «گزیده غزل‌های طالب آملی» علاوه بر غزل، تعدادی رباعی و دوبیتی نیز وجود دارد.

انتهای پیام/