به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، استان سیستان‌وبلوچستان تا قبل از بروز خشکسالی به عنوان بزرگترین مرکز غله خاورمیانه شناخته می‌شد که سد سازی‌های گسترده در بستر هیرمند از  سوی افغانستان باعث افزایش خشکسالی، کاهش تولید کشاورزی و افزایش مهاجرت از استان شد.

استان سیستان‌وبلوچستان با دسترسی به آب‌های آزاد و همسایگی با کشور‌های پاکستان و افغانستان می‌تواند نقش محوری در صادرات به این دو کشور را ایفا کند و با توجه به وسعت زیاد و نیروی انسانی و دسترسی به منابع آبی، این استان توانایی تبدیل شدن به یکی از قطب‌های صنعتی کشور را دارد.

در همین راستا با بهرام شهریاری عضو اتاق بازرگانی تهران و مشاور سابق استاندار سیستان‌وبلوچستان مصاحبه‌ای داشته‌ایم که به شرح ذیل است.

ارزیابی شما از وضعیت استان سیستان‌وبلوچستان چیست؟

استان سیستان‌وبلوچستان به دلیل نداشتن زیرساخت‌های اقتصادی، شرایط مناسبی برای پیشرفت اقتصاد ندارد، البته در چهار سال گذشته سیستان شرایط بهتری را پیدا کرده و از لحاظ زیربنایی عمرانی و اقتصادی در حال توسعه است، اگر همین مسیر طی شود این استان می‌تواند یکی از مراکز پردرآمد کشور باشد.

استان سیستان‌وبلوچستان بزرگترین استان کشور از لحاظ وسعت است که در جنوبی‌ترین قسمت ایران قرار گرفته و ۱۱ درصد از مساحت ایران را شامل می‌شود. از شمال استان تا جنوب آن ۱۰۰۰ کیلومتر فاصله است. این استان  با جمعیت ۲.۴ میلیون نفری،  ۹۰۰ کیلومتر مرز خاکی بین افغانستان و پاکستان دارد و از مجموع ۱۲۰۰ کیلومتر مرز؛  ۹۰۰ کیلومتر مرز خشکی و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی است.

چابهار تنها بندر کشور است که به اقیانوس هند وصل می‌شود. این بندر قابلیت ترانزیت و گردشگری را دارد که در صورت تهیه زیرساخت،  معادل درآمد نفتی را ایجاد می‌کند، اما در عین حال از فقیرترین و عقب‌مانده‌ترین استان‌های کشور است به گونه‌ای که  ۹۰ درصد مناطق آن تا  دولت یازدهم  فاقد گاز بود، البته در دولت یازدهم به برخی مناطق گازرسانی شد.

محدودیت آبی از سوی افغانستان چه تأثری بر استان گذاشته است؟

از حدود ۶۰ سال پیش خشکسالی در سیستان آغاز شد و با محدودیت ورودی آب از سوی افغانستان، دریاچه هامون با خشکسالی روبه‌رو شد.کار اصلی مردم سیستان و بلوچستان در زمینه دامداری و کشاورزی بود که با مهاجرت مردم و آسیب‌های اجتماعی فقر روز به روز دامن منطقه را گرفت و این در حالی است که تا قبل از این خشکسالی سیستان مرکز غله خاورمیانه بود. 

روند توسعه شمال و جنوب استان سیستان‌وبلوچستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در جنوب استان، سواحل مکران ظرفیت بسیار خوبی برای فعالیت‌های اقتصادی دارد که با عقد تفاهم‌نامه‌ای با کشور هندوستان اقداماتی در جهت رونق فعالیت‌های تجاری صورت گرفته است که پیش‌بینی می‌شود این رونق اقتصادی سبب جذب ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در بندر چابهار شود.

پروژه پتروشیمی وسیعی در جنوب استان به انضمام چندین شرکت پایین‌دستی برای تبدیل منابع پتروشیمی به مواد اولیه در حال احداث است.  با توجه به بحث ترانزیت و گردشگری جنوب استان، برنامه‌های مفصلی برای توسعه در این منطقه وجود دارد.

در شمال استان متأسفانه اقدامی نشده است، تنها کلنگ احداث یک کارخانه تایرسازی به زمین زده شده است که هنوز به دلیل عدم یافتن سرمایه‌گذار بخش خصوصی به سرانجام نرسیده است. در حال حاضر تنها مزیت شمال استان بازارچه‌های مرز میان ایران و افغانستان است که در دولت نهم با کشیدن دیوار برای جلوگیری از ورود مواد مخدر، این بازارچه‌ها رونق خود را از دست داده‌اند.

مناطق آزاد چه تأثیری در اقتصاد استان سیستان‌وبلوچستان داشته است؟

متأسفانه مناطق آزاد بر پایه بازرگانی و واردات تأسیس شده است و این ذهنیت را ایجاد کرده که مناطق آزاد فضایی برای ورود کالا‌های بی‌کیفیت به بازار‌های داخلی را فراهم می‌کند.

طرحی برای ایجاد منطقه آزاد تجاری به استاندار تحویل داده شده است تا با حضور صنایع و برند‌های بزرگ، رونق صنعتی شکل بگیرد، اما این طرح هنوز به نتیجه نرسیده است.

نقاط قوت و ضعف کشاورزی و دامپروری در استان سیستان‌وبلوچستان چیست؟

دو چالش عمده در استان سیستان یکی خشکسالی و دیگری طوفان، باد و شن است. بدین منظور باید به دنبال صنایعی باشیم که نیاز به آب نداشته باشد و طوفان شن تأثیر کمی بر روی آن داشته باشد.

اصلاح کشت؛ یعنی از زمین و منابع محدود محصولات بهتری کشت شود که با توجه به خشکی هوا مقاومت و بازدهی بیشتری برای تطبیق با شرایط محیطی داشته باشد. در استان، ۱۴۶ هزار هکتار زمین قابل کشت وجود دارد که ۴۶ هزار هکتار آن در شمال استان است که در کشت خرما و محصولات استوایی شرایط مساعدی دارد.

برای احیای زمین‌های کشاورزی در اولین گام نیاز به سهامی کردن زمین‌های کشاورزی و جلوگیری از خرد شدن آن است، چرا که تبدیل شدن زمین‌های کشاورزی به قطعات کوچک هزینه تولید افزایش خواهد یافت.

چوب یکی از محصولاتی است که از خارج از کشور وارد می‌شود قیمت یک متر مکعب آن که با توجه به نرخ دلار ۴.۵ میلیون تومان می‌شود، می‌توان با ایجاد مزارع بزرگ کشت، صنعت، زراعت چوب و استفاده از برگ این درختان برای دامپروری رونق کشاوری و دامپروی را به ارمغان آورد.

گاو سیستانی یک نژاد خاص است که با شیردهی بالا می‌تواند صنعت لبنیات را در منطقه احیا کند و با رونق گرفتن فعالیت‌های اقتصادی بسیاری از مردم که به شهر‌های دیگر مهاجرت کردند به استان سیستان باز می‌گردند.

در زمینه انرژی‌های نو استان سیستان‌وبلوچستان چه پیشرفت‌هایی داشته است؟

تابش شدید آفتاب و وزش سنگین باد برای چرخاندن توربین‌های خورشید دو مزیت بزرگ استان است که می‌توان با تهیه برق از آن به کشور‌های افغانستان و پاکستان برق صادر کرد.

انتهای پیام/