به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ایلام، گلیم نقش برجسته ایلام که حدود سه دهه از ابداع آن می ­گذرد و به عنوان رقیب قدری برای فرش ­های ماشینی محسوب می شود، این روزها حال و روز خوبی ندارد. هر چند تاکنون گلیم نقش برجسته قابلیت ماشینی شدن پیدا نکرده است و می ­توان از آن برای توسعه اقتصادی خانوارها استفاده کرد اما وجود دلالان و تهیه مواد اولیه از دیگر استان ها در نبود کارگاه های وابسته به این هنر صنعت در ایلام، باعث شده تار و پود این دستباف­ اصیل با تار و پود زندگی زنان ایلامی و درآمد اقتصادی آنان همخوانی نداشته باشد.

قالی دستباف از دیرباز بین خانواده ­های ایلامی رواج داشته است به طوری که کمتر خانواده ­ای در ایلام دیده می شود که با بافت این زیرانداز اصیل و سنتی آشنایی نداشته باشد و یا حتی برای یکبار هم به بافت آن نپرداخته باشد و آنچه این روزها ایلامی­ ها از آن به عنوان زیر انداز خوش رنگ و بافت استفاده می کنند، گلیم نقش برجسته است.

نقش و نگارش از طبیعت، آداب و رسوم محلی و سنتی گرفته شده و زنان ایلامی بصورت ذهنی­ بافت این نقش­ ها را بر روی گلیم اجرا می­ کردند اما در چند دهه اخیر، نقشه­ های طراحی به کمک این هنر صنعت آمده تا نقش و نگارها بصورت منظم­ و دقیق و با استفاده از نقشه اجرا شود تا این هنر سنتی به هنری صنعتی تبدیل و قابل رقابت با فرش ماشینی تبدیل شود.

محسنی معاون صنایع دستی اداره ­کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام با اشاره به اینکه در استان ایلام از 500 سال پیش قالی­ بافی رواج داشته است، گفت: علاوه بر فرش دستباف در استان ایلام، در سه دهه اخیر، گلیم نقش برجسته به عنوان شاخص ترین صنایع دستی این استان محسوب شود و در بازارهای داخلی و خارجی رونق خاصی پیدا کرده است.

گلیم نقش برجسته در راه جهانی شدن

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع ­دستی و گردشگری استان ایلام گفت: گلیم‌نقش برجسته، تلفیقی از گلیم ساده و گره قالی در متن آن است که به عنوان مهم­ترین و اصیل‌ترین صنعت دستی استان ایلام معروف شده است.

شنبه زاده به چگونگی ابداع این هنر صنعت زیبا در استان اشاره کرد و گفت: گلیم نقش برجسته ایلام در سال 1366 از تلفیق گلیم و قالی در یک دگردیسی مصرف که به وجود آمده توسط یک بانوی ایلامی در روستای زنجیره در شهرستان چرداول در استان ایلام ابداع شد که در سال 1367 به ردیف 42 فهرست آثار ملی کشور به­نام گلیم نقش برجسته ایلام به ثبت رسیده است.

وی تصریح کرد: در حین بافت گلیم ساده، این بافنده ایلامی در قسمتی از گلیم بافت خود موفق به اجرای نقش برجسته با استفاده از گره قالی می‌شود که پس از ارسال این گلیم به سازمان صنایع‌دستی ایران، مورد استقبال قرار گرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان اینکه بافنده گلیم نقش برجسته باید به دو حرفه گلیم و قالی تسلط داشته باشند، افزود: در تهیه گلیم نقش برجسته باید به نکات مهمی همچون سبک وزن بودن، هماهنگی رنگ و طرح و تقارن نقوش در بافت بر ارزش­های هنری آن و نداشتن «سره» (یک اندازه بودن عرض گلیم از ابتدا تا انتها) توجه داشت.

وی همچنین به تلاش های صورت گرفته برای جهانی شدن گلیم نقش برجسته ایلام اشاره کرد و افزود: گلیم نقش برجسته ایلام مهر اصالت دریافت کرده و استاندارد سازی شده، اخذ نشان جغرافیایی آن در حال انجام است و در حال تلاش برای معرفی ایلام به عنوان شهر جهانی گلیم نقش برجسته هستیم.

مشکلات همچنان گریبان­گیر هنر گلیم بافی/ گلیم ایلام به کام دیگران

خانم غیاثی یکی از 52 مدیر کارگاه گلیم بافی در استان ایلام است که 10 سال به صورت حرفه ای در این حرفه مشغول شده و حدود سه سال می باشد که کارگاه گلیم بافی راه اندازی کرده و برای 28 زن خانه­دار نیز شغل ایجاد کرده است. او درباره مشکلات این حوزه می گوید: عدم بیمه مناسب قالی­بافان از سوی دولت، نبود بازار دائمی عرضه و فروش فرش و گلیم، عدم حمایت و پشتوانه کافی و تهیه مواد اولیه از دیگر استان­ های کشور باعث شده هنر گلیم بافی سود چندانی نداشته باشد و روز به روز بافندگان این هنر صنعت کم­تر شوند.

وی با بیان اینکه نبود کارگاه های شور و پرداخت و نبود بازار دائمی عرضه و فروش پای دلال­ها را به این استان باز کرده است، افزود: به دلیل نبود کارگاه سنتی رنگ­رزی و ریسندگی در استان برای گلیم نقش برجسته باعث شده که تولیدکنندگان مواد اولیه را از دیگر استان ­های کشور تهیه کنند که این خود هزینه اولیه تولید را بالا می برد و پس از تولید گلیم نقش برجسته، به دلیل نبود بازار دائمی عرضه مستقیم فرش، دلال­ های دیگر استان به ایلام بیایند و گلیم نقش برجسته استان را با حداقل سود برای تولیدکننده خریداری کرده و به استان های دیگری ببرند تا کار شور و پرداخت روی گلیم انجام شود و سپس به نام استان خود به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند.

این کارآفرین ایلامی با بیان اینکه سالانه حدود 150 تخته گلیم نقش برجسته مرغوب در همین کارگاه تولید می شود تصریح کرد: سفارش های زیادی از کشورهای حوزه خلیج فارس، آلمان، روسیه و عراق داشتیم اما به دلیل نبود کارگاه های وابسته به صنعت گلیم بافی در استان و نهایتاً سودآوری کم­تر برای تولید کننده، متأسفانه اکثر سفارشات صادراتی را نمی پذیریم و مجبوریم سفارشات کم­تری پذیرش کنیم.

6 هزار و 500 بافنده گلیم در ایلام/ تنها 4 هزار نفر بیمه هستند

بر اساس طرح حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی، مجلس شورای اسلامی در ماده 2 این طرح دولت را مکلف کرد در اجرای قانون بیمه اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه دار (کد دار) مصوب 18/ 5/ 1388 نسبت به ساماندهی و بیمه کردن کلیه واجدان شرایط اقدام کنند اما در استان ایلام تنها 4 هزار نفر از گلیم بافان بیمه تأمین اجتماعی هستند.

محسنی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان اینکه در استان ایلام 6 هزار و 500 نفر در 52 کارگاه تولیدی در زمینه گلیم بافی مشغول به فعالیت هستند و سالانه بیش از 7 هزار مترمربع گلیم نقش برجسته در این استان تولید و ارزآوری حدود 40 میلیارد ریال برای کشور دارد، تصریح کرد: با بیمه مابقی گلیم بافان، ضمن افزایش تولید گلیم نقش برجسته استان و افزایش صادرات، زمینه اشتغال پایدار برای افراد بیشتری فراهم می شود.

ملکشاهی مدیرکل تامین اجتماعی استان ایلام گفت: در حال حاضر تعداد 4 هزار و 450 نفر بیمه تحت پوشش بیمه قالی بافی قرار دارند و از آنجایی که برای قالی باف هایی که بیمه آنها قطع شده و یا از پوشش بیمه ای استفاده نمی کنند، برنامه جدید و یا مجوزی وجود ندارد پیشنهاد می کنیم برای ادامه بیمه پردازی و یا برقراری بیمه جدید از بیمه زنان خانه دار استفاده کنند.

با حمایت از کارگاه­ های تولیدی گلیم نقش برجسته استان، ضمن افزایش سرعت توسعه می توان زمینه اشتغال پایدار برای افراد بیشتری فراهم کرد و ایلام به عنوان شهر جهانی گلیم نقش برجسته در دنیا معرفی می شود.

گزارش از رقیه سیف الهی

انتهای پیام/ب