به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، هنر معماری ایرانی یکی از افتخاراتی است که سخن‌های زیادی درباره‌ی آن می‌توان گفت،این هنر در جای جای کشورمان جلوه گری می‌کند و در هر دیاری از خود ردی برجای گذاشته است.

یکی از یادگاری‌های تاریخی معماری ایران، کاروانسرا‌هایی هستند که در میانه‌ راه‌های پر رفت و آمد ایجاد شده اند تا فرصتی برای آسایش و استراحت کاروان‌ها فراهم آورند.

با تلاش بشر برای راحت کردن جابه جایی و مسافرت، راه‌ها روز به روز گسترش یافتند و وسایل حمل و نقل پیشرفت بسیاری کردند.

با گذر زمان همین کاروانسرا‌ها که روزگاری از پر ازدحام‌ترین بنا‌ها به شمار می‌آمدند، از رونق افتادند و گرد فراموشی بر چهره شان نشست.

امروز دیگر خبری از آن مسافرت‌های طاقت فرسا و سخت نیست، این بنا‌های دیدنی آرام گرفته اند و همچون میراثی ماندگار برای سرزمین ما به حساب می‌آیند.

کاروانسرای تاریخی بهرام اتر

کاروانسرایی که با ارسی‌های کنده کاری شده، پنجره‌های رنگارنگی که با نقشه قبلی آفتاب را در خود محصور می‌کنند و اتاق‌هایی آغشته به بوی چوب گردو، روزگاری در خیابان نادر ساری برای خودش کسی بود و سری سربلند میان سر‌ها داشت.

وسعت مجموعه کاروانسرا‌های بهرام اتر از کاروانسرای حضرت گرفته تا کاروانسرای تبریزی چیزی بیش از ۳۵ اتاق بود که با معماری مخصوص خود سه میدانگاه اصلی را ایجاد می‌کرد.

میدانگاه‌هایی با تیرک‌های چوبی، کفپوش‌های سنگی و چاه آب، که محل بستن اسب و الاغ بود و در حولش سکو‌هایی سنگی کار گذاشته بودند تا مسافران قبل از اینکه به اتاق بروند آنجا نفسی تازه کنند، چایی بنوشند یا چپقی چاق کنند.

شکوه بی پایان کاروانسرا‌ها تا مرز تکیه قدیمی بهرام اتر ادامه داشت. این کوچه قلب ساری قجری و پهلوی اول بود. رونقی که حتی تا اواخر دهه ۶۰ هم ادامه داشت.

معماری تنها کاروانسرای درون شهری شمال کشور

موسوی کارشناس میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: کاروانسرای بهرام اتر که بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد متعلق به دوره قاجار و پهلوی اول است، این کاروانسرا از آنجا که وقف امام رضا (ع) است کاروانسرای حضرت هم نامیده می‌شود.

وی افزود: این کاروانسرا در دو طبقه شامل مسافرخانه و حجره با مصالح، چون گل، ساروچ، چوب و سفال ساخته شده است و از ۲۰۰ سال قبل تاکنون مرکز داد و ستد بوده است و امروز نقش انبار بازاریان را ایفا می‌کند.

موسوی گفت: کاروانسرای حضرت یا بهرام اتر سقف‌های سفالی و ستون و در‌های چوبی ۶ تکه‌ای و دو تکه ایش از هجوم حشرات و دست اندازی برخی افراد در حال تخریب است.

کارشناس میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت: اصطبل کاروانسرا کاملا تخریب و نیمی از بنا تاریخی به بنای امروزی تغییر داده شده است.

وی افزود: در خیابان نادر ساری کوچه بهرام اتر به جز قدیمی‌ترین کاروانسرای شمال کشور کاروانسرا‌های تاریخی دیگر از جمله گل آقا احمدی، ماشین خانه و خادمی مجوار این کاروانسرا قرار داشت که در ۴۰ سال گذشته کاملا تخریب شده است و هیچ اثری از آن نیست.

ویرانی قدیمی‌ترین کاروانسرای درون شهری شمال ایران در ساری

کاروانسرای حضرت ۲۰۰ سال قبل با گل، چوب، آجر، ملات، ساروج، اندود کاهگل و گاهی اندود نازک گچ و سفال در دو طبقه ساخته شده است.

داخل کاروانسرا خبری از حجره‌ها، مسافرخانه‌ها و ستون‌های چوبی، اصطبل و حوض وسط کاروانسرا‌ها دوره قاجار و پهلوی اول نیست.

مردی ۷۰ ساله که سالیان سال است در کوچه بهرام اتر پنبه پاک کنی دارد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: در دوره پدربزرگ هایش این مکان محل رفت و آمد و خرید و فروش کاروان‌های استان‌های کشور بود.

پیرزن ۶۸ ساله که در حال گذر از خیابان تاریخی بهرام اتر بود در گفتگو باخبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: اینجا در گذشته محل دادو ستد و بازار و خرید و فروش کالا‌ها بوده که به دلیل رسیدگی نکردن این اثر تاریخی در حال تخریب است.

جوان ۳۷ ساله که به شغل عکاسی در خیابان بهرام اترمشغول است در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، می‌گوید: متاسفانه این کاروانسرا برای بازاریان و کسبه های محل تبدیل به یک انباری مخروبه شده است.

وی افزود: برای اینکه اداره‌های اوقاف و امور خیریه مازندران و میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان مرمت نمی‌کنند این کاروانسرا به یک مخروبه تبدیل شده است.

یک روز به بهانه نداشتن پارکینیک، اصطبل این کاروانسرا را کاملا تخریب کردند و روزی به بهانه بازسازی نیمی از بنا تاریخی جایش را به بنای امروزی داد و مسولان هر کدام چیزی می‌گویند.

برخورد با متصرفان غیرقانونی موقوفات

حجت الاسلام حیدری مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: کاروانسرای بهرام اتر که به دلیل دو دانگ آن وقف امام رضا (ع) است به کاروانسرای حضرت معروف است.

وی با بیان اینکه اوقاف غیر از نیت واقف نمی‌تواند عواید موقوفات را هزینه کند، افزود: تمامی درآمد موقوفات بر اساس نظر واقف در وقف‌نامه هزینه می‌شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران با بیان اینکه اجرای امینانه نیت واقف بستگی به پرداخت حق و حقوق وقف توسط مستاجران و متصرفان قانونی موقوفات است گفت: افراد و خانواده‌هایی که در املاک موقوفه زندگی می‌کنند و بر وقف بودن آن اطلاع دارند از نظر شرعی و قانونی باید حق و حقوق وقف را پرداخت کنند.

حجت الاسلام حیدری افزود: بخشی از این بنای وقفی توسط مالک تغییر کاربری داده شده است و با سفال‌های امروز ساخته شده است

وی با بیان اینکه اوقاف وظیفه شرعی و قانونی نسبت به اداره موقوفات دارد در راستای احیای آن‌ها مماشات نمی‌کند، گفت: با هرگونه تغییر کاربری در ملک‌های وقفی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان برخورد می‌کند.

بهسازی و نوسازی کاروانسرای بهرام اتر

میرزایی رییس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهر سازی مازندران در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: مرمت و واگذاری کاروانسرا به سرمایه گذار در حیطه وظایف این اداره نیست و میراث فرهنگی متولی اصلی است.

شریفی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز در گفتگو خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، گفت: بنا بر تفاهم نامه که با سازمان عمران وبهسازی وزارت راه وشهرسازی بسته شده است مرمت و بازسازی کاروانسرای حضرت با قدمت ۲۰۰ سال در دستور کارقرار گرفته است.

وی افزود: در صورت تامین اعتبار کاروانسرای بهسازی و مرمت می‌شود.

کاروانسرای بهرام اتر یکی از ۱۷ کاروانسرای به جامانده از دوره قاجار در ساری است که ۱۱ مرداد به سال ۹۴ با شماره ۱۲۵۴۹۸ به عنوان یک اثر ملی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ثبت ملی شد.

گزارش از آتنا رستمی آله خیلی

انتهای پیام/آ