با ۱۰ جای دیدنی خوزستان آشنا شوید/سفر به پایتخت فلافل جهان
مکان های دیدنی خوزستان از جمله گورستان سنگی، سرای معین التجار و سازه های آبی شوشتر را بشناسید.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، خوزستان مهد اولین جوامع بشری بوده و دارای ساختار فرهنگی و تاریخی سرشاری است.
آثار باستانی و کاخ‌های خوزستان نشان‌دهنده سیر تکامل بشر در طول زمان است. قدمت این استان به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد؛ استانی که طیف وسیعی از اقوام و فرهنگ‌ها را در خود جای داده است.
اهواز پایتخت فلافل دنیا
این شهر هرگز به خواب نمی‌رود! اگر علاقه به خرید و گشت وگذار دارید بی‌شک بهترین گزینه است. بازدید از شهر و دیدن پل‌ها جالب خواهد بود؛ مخصوصا قدم زدن در کنار کارون و لذت بردن از مناظر اطراف آن.
کمتر کسی است که خوزستان آمده باشد و به لشکرآباد سر نزده باشد. در این منطقه‌ی شلوغ صدها دکه و مغازه فلافلی سلف سرویس وجود دارد. انواع و اقسام سمبوسه‌ها، سالادها و ترشی‌ها و نوعی خوراک کوفته مانند به نام کپه نیز در لشکرآباد پیدا می‌شود. جالب اینکه قیمت هر ساندویچ بیشتر از ۱۵۰۰ تومان نیست.
کوهساران اهواز و گورستان سنگی خوزستان
کوهساران اهواز و گورستان سنگی در دهه ۳۰ خورشیدی ساخته شده است. وجود تپه آسیه‌آباد یا بی‌سیم یکی از نشانه‌های شهر باستانی هرمز اردشیر است که شناسایی گوردخمه‌ها، قبرهای تاریخی تپه کوهساران منبع آب هم گستردگی بقایای این شهر دوره ساسانی را اثبات می‌کند.
سرای معین التجار خوزستان
این بنا مربوط به دوره ناصرالدین شاه است و سال‌ها درب آن به روی بازدیدکنندگان بسته بوده است، اما چند سالی است که اجازه بازدید از آن را داده‌اند. این بنا برای پیشرفت کار تجارت ساخته شد و چون از کارون به دریا راه داشت، تجارت در آن رواج یافته بود. مالک و سازنده آن در کنارش مسجد حمامی نیز احداث می‌کند.
سرای معین‌التجار متاسفانه در سال ۱۳۷۴ دچار آتش‌سوزی شد و به بنا آسیب جدی رسید.
دانشسرای مقدماتی پسران خوزستان
این دانشسرا که در زمان رضاشاه ساخته شده، امروزه به عنوان مدرسه دخترانه حجاب در حال فعالیت است.
ساختمان سه گوش خوزستان
این بنا که زمانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی بوده، اکنون جزو میراث فرهنگی کشور است و به‌دلیل فرسودگی، از سال ۹۳ در حال مرمت و بازسازی است.
عمارت ماپار خوزستان
این عمارت در زمان رضاشاه ساخته شده و هم‌اکنون به عنوان کارگاه هنرهای سنتی در حال کار است. زیرزمین‌های سنگی، طاق نما و درهای چوبی از مشخصه‌های این بنا است.
هتل قو خوزستان
ساخت هتل قو به پایان دوره قاجاریه بر می‌گردد و بنایی دو طبقه با ساختمان‌های متفرقه از جمله سالن، آشپزخانه و سرایداری است. هم‌اکنون خبرهایی از تبدیل آن به سفره‌خانه به گوش می‌رسد.
بازار عبدالحمید خوزستان
بازار عبدالحمید قدیمی‌ترین بازار اهواز است که در زمان قاجار ساخته شده و میزبان معاملات خرد و کلان افراد آن زمان بوده است.
دو بنای مهم در این بازار وجود دارد؛ کاروانسرای خزعل و خانه دادرس.
پل سفید اهواز
این پل در سال ۱۳۱۵ بر روی کارون احداث شده و اولین پل معلق خاورمیانه است که پس از گذشت سال‌ها هنوز پا بر جا مانده و به نمادی درخشان تبدیل شده است.
البته اهواز پل‌های دیدنی دیگری هم دارد که بازدید از آنها توصیه می‌شود.
مسجد جامع دزفول
مسجد جامع دزفول در اوایل دوره اسلامی، در قرن سوم هجری، ساخته و در قرن هفتم مرمت شده است. معماری این بنا ترکیبی از دوره ساسانی و معماری بومی دزفول و برگرفته از معماری کاخ ایوان کرخه است.
معماری کنونی آن نیز به دوره صفویه در سال ۱۰۵۰ بر می‌گردد و از اولین مساجد اسلام است.
شوادون خوزستان
شوادون به معنای «این جا را شب بدان»، نوعی معماری زیرزمینی است که با دست کنده‌کاری شده است. در این چند سال اخیر متاسفانه بسیاری از این شوادون‌ها از بین رفته‌اند.
مسجد لب خندق خوزستان
بنای کنونی مسجد لب خندق مربوط به دوره قاجار است که دارای صحنی وسیع، ایوان، شبستان‌هایی با پوشش طاق و گنبد و تزیینات کاشیکاری است.
مسجد میاندره خوزستان
مسجد میاندره مربوط به دوره صفوی است و در دزفول، محله میاندره واقع شده است. مراسم محرم که در این مسجد برگزار می‌شود بسیار دیدنی است.
پل قدیم (یا پل رومی) و آسیاب‌های آبی دزفول
دز پل قدیم
قدیمی‌ترین پل جهان در دزفول با گذشت ۱۰ قرن از ساخت آن، تا همین چند سال اخیر محل تردد عابرین و خودروهای سواری بود؛ ولی حالا تنها عابرین می‌توانند از آن عبور کنند.
این پل به وسیله اسیران رومی در دوره ساسانیان ساخته شده است. آسیاب‌های آبی نیز در حدود ۱۵۰۰ سال پیش ساخته شد و در گذشته از آنها به عنوان آسیاب‌های آبی و بند آب استفاده می‌شد. البته امروزه چیزی از آن آسیاب‌ها باقی نمانده و آنچه باقی مانده، از دوره صفویه و قاجار است.بازار قدیم به چهار دسته تقسیم می‌شود؛ بازار آهنگران، بازار بزازان، بازار خرده فروشان، بازار خراطان.
در این بازار همچنین کاروانسرایی قدیمی وجود داشته که جز یکی دو بنای مخروبه چیزی از آن باقی نمانده است.
حمام کرناسیون (موزه مردم شناسی دزفول)
حمام کرناسیون در دوره قاجاریه ساخته شده و به حمام نو یا حمام حاج نصیر نیز معروف است. این حمام در سال ۸۵ به موزه تبدیل شد و آداب، رسوم و مشاغل سنتی دزفول را به نمایش می‌گذارد.
حمام میاندره خوزستان
این حمام به تازگی مرمتش شروع شده و همچون حمام کرناسیون زنانه و مردانه داشته است.
علی کله خوزستان
علی کله در پایین سد تنظیمی دز، یکی از تفرجگاه‌های ساحلی پرطرفدار خوزستان، قرار دارد و همه ساله عده زیادی را به خود جذب می‌کند. شنا در آب رودخانه تفریحی است که تجربه آن به شدت توصیه می‌شود.
مجموعه شاه رکن الدین شامل بقعه، مسجد، مدرسه و حمام
این مجموعه‌‌ی فرهنگی و تاریخی شامل مسجد، مدرسه علمیه و بقعه شاه رکن‌الدین، با نمایی آجری با طاق‌های بلند است.
خانه تیزنو خوزستان
هشتی کاربندی شده، شوادان و غلام گردش از ویژگی‌های این خانه کهن و دیدنی است.
خانه سوزنگر خوزستان
خانه سوزنگر یکی از دیدنی‌ترین خانه‌های دوره قاجار است. طاق‌های بلند و درهای چوبی تزيین شده محیطی مناسب را برای آشنایی با فرهنگ آن زمان فراهم کردهاست.
خانه قلمبر خوزستان
این خانه که به چهار بخش تقسیم می‌شود، دارای چهار راهروی بزرگ است. کف‌پوش این خانه از سنگ مرمر است و همچنین سقف‌های آن با شیشه‌های رنگی تزئین شده است.
سد و نیروگاه دز و کرخه
سد کرخه یکی از بزرگترین سدهای خاکی دنیا و بزرگترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستان ساخته شده است. کرخه با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدید آورده است.
سد دز یک سد بتنی برق‌آبی است که در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی بر روی رودخانه دز توسط یک کنسرسیوم ایتالیایی در ۲۳ کیلومتری شمال شرقی اندیمشک احداث شد. این سد ۱۲۵۰۰۰ هکتار از اراضی پایین دست را آبیاری می‌کند و نقش مهمی در کنترل سیلاب‌های بالادست دارد. نیروگاه این سد دارای قدرت نصب ۵۲۰ مگاوات است.
کاروانسرای افضل و قندی خوزستان
این بنای متعلق به دوره قاجار بصورت دوره‌ساز بنا شده و قسمتی از آن نوساز است. در این بنا ایوان و طارمه معمول است، زیرزمین آن همکف و نیم طبقه است و در کل بنا از ستون‌های تزیین شده استفاده شده است.
بقعه براء بن مالک خوزستان
بقعه در شمال شهر و در برابر مخروبه‌های کاخ سلاسل قرار دارد و قدیمی‌ترین مقبره اسلامی در شوشتر است.
سازه های آبی شوشتر
سازه های آبی شوشتر مجموعه‌ای است از پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها و کانال‌های بزرگ هدایت آب که با هم کار می‌کنند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ، باستان‌شناس نامدار فرانسوی، از سازه‌های آبی شوشتر به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است. در ادامه نگاهی به اجزای این سازه‌ها می‌اندازیم.
پل بند شادروان یا قیصر: قدیمی‌ترین پل جهان است. ۴۴ دهانه داشته است که هم اکنون ۳۷ دهانه آن وجود دارد و نیمی از آن بازسازی شده است. این پل سالانه تعداد زیادی بازدید کننده را به خود جذب می‌کند. وصف این پل حتی در شاهنامه نیز آمده است.
پل بند لشکر: دروازه لشکر، یکی از دروازه‌های شوشتر بوده و در کنار این پل بند بنا شده است. داستان ها و خرافات بسیاری در مورد این پل نقل شده است.
پل بند گرگر و نهر گرگر: این پل مسیر رودخانه گرگر را مسدود کرده و با بوجود آوردن اختلاف سطح، آب رودخانه را به کانال‌های انتقال هدایت می‌کند.
پل بند شرابدار: بر روی نهر رقت بنا شده است.
بند میزان و کلاه فرنگی: بند میزان رودخانه کارون را به دو شاخه شطیط و گرگر تقسیم می‌کند. و از اجزای اساسی سیستم است.
نهر گرگر: نهر گرگر شاخه‌ای دستکاری شده از رود کارون است.
نهرداریون: برای آبیاری مناطق در زمان هخامنشیان ایجاد شده است.
بند ماهی بازان: در حوالی شهر تاریخی دستوا و برای بالا نگه‌داشتن ارتفاع آب ساخته شده است.
بند دختر: در آخرین تنگه کوهستانی رود کارون ساخته شده است.
بند دارا: روی رود گرگر بنا شده و به هخامنشیان باز می‌گردد.
بند خاک: از بناهایی که آب را از نهر داریون به نهر رقت منتقل می‌کند.
مسجد جامع شوشتر
مسجد جامع شوشتر را وجود کتیبه‌های سنگی با خطوط کوفی، نستعلیق و ثلث منحصر به فرد کرده است. بسیاری از قسمت‌های قدیمی بنا از بین رفته و مقداری نیز از بازسازی در طول زمان به‌جامانده است.
موزه مردم شناسی شوشتر(خانه مستوفی)
شامل دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است که در خانه مستوفی قرار دارد. قسمت باستان‌شناسی شامل اشیائی از دوره عیلامی، هخامنشی اشکانی، ساسانی و دوره اسلامی است. دیگر قسمت شامل جلوه های زندگی سنتی مردم شوشتر و فنون و حرف قدیمی شوشتر است.
قلعه سلاسل خوزستان
قلعه سلاسل شوشتر دژی عظیم است که دارای حیاط‌ها، سربازخانه‌ها، طویله‌ها، حمام‌ها، شبستان‌ها، برج‌ها، آشپزخانه، حوض‌های بزرگ، حصار و خندق بوده‌است.
مادام ژان دیولافوآ باستان شناس فرانسوی در باره قلعه می‌گوید:
قلعه سلاسل اقامتگاه رسمی والی خوزستان است، و در روی کوهی که مانند فلات کوچکی است قرار دارد. در پای این کوه هم یکی از شاخه‌های کارون که شطیط نام دارد عبور می‌کند، و ساختمان‌ها و استحکاماتی که از عهد ساسانیان باقی مانده‌اند آن را از طرف شهر قابل دفاع می‌سازند.
موزه شوش
موزه شوش از اشیائی حفاظت می‌کند که در کاوش‌هایی که بر روی چغازنبیل و آپادانا صورت گرفت، کشف شدهاند. اشیائی دارد که دیدن آنها باعث غرور خواهد شد، مانند آثاری که از هفت تپه پیدا شده است.
کاخ آپادانا خوزستان
کاخ آپادانا همانند دیگر کاخ‌های دوره هخامنشی با حمله اسکندر مقدونی ویران شد. این قصر، اقامتگاه زمستانی شاهان هخامنشی بوده و در سال ۷۰ سر از خاک بیرون آورده است.
متاسفانه بیشتر آثار کشف شده از این بنا هم‌اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. با تاسف بسیار، اکثر آثار ارزشمند این کاخ با شکوه توسط فرانسوی‌ها به خارج از ایران و به موزه لوور پاریس منتقل شده است.
آرامگاه دانیال نبی (ع) خوزستان
دانیال در باور ادیان ابراهیمی یکی از پیامبران بنی اسرائیل است. وی به قرن هفتم پیش از میلاد بر می‌گردد. دانیال به زبان عبری یعنی خدا قاضی من است. در سال ۶۰۶ پیش از میلاد وی را به دربار بخت النصر پادشاه بابل به اسارت بردند. وی در آنجا به علوم کلدانیان و زبان مقدس واقف گردید و در حکمت از آنان پیشی گرفت.
اولین واقعه‌ای که سبب نفوذ دانیال نبی گردید تعبیر خواب نبوکد نصر بود. بدین گونه ادعای پیغمبری کرد و مورد توجه آن پادشاه قرار گرفت. وی به همراه عده‌ای از قوم یهود به ایران مهاجرت نمود و در شوش ساکن شد و در آنجا درگذشت.
قلعه شوش (آکروپل) خوزستان
قلعه شوش توسط فرانسوی‌ها بر روی تپه تاریخی بنا شده است. از آجرهای خرابه‌های کاخ آپادانا و چغازنبیل در ساخت آن استفاده شده که از شکوهی حیرت آور برخوردار است.
زیگورات چغازنبیل خوزستان
زیگورات چغازنبیل در زمان شکوه و جلالش پنج طبقه داشته اما امروزه تنها دو طبقه و نیم از آن باقی مانده است. بنایی بسیار بزرگ است که سالانه افراد زیادی از آن بازدید می‌کنند.
چغازنبیل نیایشگاهی باستانی در زمان ایلامیان (عیلامی‌ها) بوده است. خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند. اونتاش گال پادشاه ایلام باستان است دستور ساخت این شهر مذهبی را داده است.
بنای چغازنبیل در میانه این شهر واقع شده و مرتفع‌ترین بخش آن است. با تاسف، بسیاری از اشییء پیدا شده در چغازنبیل هم اکنون در پاریس به سر می‌برند.
من اونتاش گال آجرهای طلائی را حکاکی کردم. من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و ابنشوشیناک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم. باشد که کارهای من که هدیه‌ای است برای خدایان گال و اینشوشیانک پذیرفته شود.
کاخ شاوور اردشیر دوم
کاخ شاوور تالار باشکوهی است که ۶۴ ستون دارد و ستون‌های آن مشابه ستون‌های کاخ آپادانای شوش است ولی با این تفاوت که نسبت به ستون‌های کاخ آپادانا کوتاه‌تر است.
موزه آبادان
از موزه‌های قدیمی ایران است این موزه با آثاری از دوره ماقبل تاریخ و آثاری از دوره‌های متاخر تا دوره قاجاریه و نیز آثاری از هنرمندان کارگاه‌های هنرهای سنتی را در خود جای داده است.
کلیسای ارمنه (کلیسای سورت گاراپت)
کلیسای ارامنه آبادان سازه‌ای مربوط به دوران پهلوی است که با بنایی سفید همگان را وادار به نظاره می‌کند. این کلیسا در زمان جنگ آسیب دید اما توسط ستاد بازسازی مناطق جنگی مرمت شد. در حال حاضر به دلیل اندک بودن مسیحیان در آبادان مراسمی در این کلیسا برگزار نمی‌شود اما به دلیل مجاورت با مدرسه ادب آبادان، همچنان پابرجاست، کلیسای ارامنه گریگوری آبادان بزرگترین تالار اجتماعات ارامنه مقیم آبادان محسوب می‌شده است.
مسجد (موزه) رانگونی‌ها
مسجد رانگونی‌ها به دست کارگران پاکستانی پالایشگاه آبادان در زمینهای شرکت نفت ساخته شد. رانگون، پایتخت کشور برمه است. ملوانان و مسافران کشتی‌های خارجی بسیاری در این مسجد نماز خوانده‌اند. این بنا با قدمت ۸۸ سال دارای شبستان، حیاط اصلی و موذنه است. این مسجد به مسلمانان اهل سنت حنفی مذهب تعلق داد.
در آرایه‌های این مسجد از طرح‌های گچ‌بری برجسته به صورت روکش سیمانی استفاده شده‌است. این مسجد هم‌اکنون به عنوان موزه فعالیت می‌کند.
سینما شیرین خوزستان
این سینما ۸۰ سال سن دارد و از اولین سینماهای ایران است. که در زمان جنگ جهانی دوم با افزودن دو طبقه دیگر به آن به بزرگترین سینمای ایران تبدیل شد.
سینما نفت و تاج خوزستان
عمر سینما نفت تقریبا برابر با عمر پالایشگاه عظیم نفت آبادان است که به ۱۰۰ سال می‌رسد.
با پایان یافتن کارهای ساختمانی پالایشگاه و نزدیک شدن زمان بهره‌برداری، انگلیسی‌ها در کنار سایر امکانات و تسهیلات رفاهی نظیر خانه‌های مجلل و مشجر، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، باشگاه‌های قایقرانی، اسب‌دوانی، گلف و استخر در نزدیکی محله بوارده جنوبی، سینمای مجللی نیز با آجر نسوز قرمز رنگ، موسوم به آجر لندنی ساختند که در سال ۱۳۲۳ با نام سینما تاج افتتاح شد و محل اجرای نمایش و کنسرت های بزرگ نیز بود.
بازارهای آبادان
بازارهای آبادان عبارتند از بازار کویتی‌ها، بازار امیری، بازار احمدآباد، بازار ته لنجی‌ها، بازار مرکزی و بازار درجه یک ماهی‌فروشان آبادان با همجواری خود با کشورهای خلیج فارس و داشتن صادرات و واردات کالا از طریق لنج و کشتی دارای بازارهای متنوع و متعدد با قیمت های مناسب است که سبب شده است که مردم از شهرستان‌ها و استان‌های دیگر برای خرید و سیاحت به این شهر سرازیر شوند و چون اقشار مردم آبادان اکثریت کارمند و بازاری هستند موجب شده است تا بازارهای آبادان رونق بگیرند و نسبت به دیگر شهرهای استان چشمگیر باشند.
موزه جنگ خوزستان
همه ما داستان‌های دوران دفاع مقدس را شنیده‌ایم و این موزه آنها را بار دیگر با جلوه‌های بصری و آثار باقی از آن دوران را برایمان بازگو می‌کند.
مسجد جامع خرمشهر
یکی از بناهای باقی مانده از دوران جنگ ایران و عراق است که از آن به عنوان مقر فرماندهی و تدارکات استفاده می‌شد. پس از فتح خرمشهر این مسجد به صورت نیمه سالم به ایران بازگشت.
مسجد جامع خرمشهر یکی از تنها ساختمان‌هایی بود که در این شهر، پس از بازپس‌گیری به صورت نیمه‌سالم باقی مانده بود و همچنین چون این مسجد در زمان مقاومت، قبل از اشغال مرکز فرماندهی و تدارکات و گردهمایی مدافعان شهر بود، لقب نماد مقاومت را به خود گرفت که در حال حاضر نیز بین بازماندگان جنگ و علاقه‌مندان به تاریخ جنگ ایران و عراق به همین عنوان شناخته می‌شود.
حلقه قدرت ارجان و موزه بهبهان
در موزه بهبهان آثار نفیسی نگهداری می‌شود که از برجسته‌ترین آنها حلقه قدرت ارجان است.
در بهبهان آرامگاه کیدین هوتران پسر کورلوش تابوتی برنزی کشف شد که در آن یک حلقه طلایی، نود وهشت دگمه زرین، یک دِشنه، میله‌ای نقره‌ای و جامی به همراه سینی برنزی و چند شی دیگر قرار داشت.
و جسد حلقه قدرت را در دست چپش گرفته بود. قدمت این حلقه به قرن هشتم قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. این چنین اثری تا به حال در هیچ جای دنیا به این شکل دیده نشده است.
شهر باستانی آسک، هندیجان
آسک شهری قدیمی و متروکه است. در حدودالعالم راجع به آسک چنین گفته شده که آسک در دامنه کوه قرار داشته و بالای آن کوه آتش فروزان بوده است.
مرحوم سلطانعلی سلطانی می‌نویسد:
در نزدیکی هندیجان کنونی شهر آسک قدیم واقع بود که بسیاری از جنگ‌های خوارج در نزدیکی آن رخ داده است و نام این شهر در بعضی از اشعار شعرای عرب نیز آمده است.
مورخان درباره آثار آسک نوشته‌اند:
ایوان بلندی داشته است. همچنین آتشکده‌ها و دفینه‌های باستانی و گورهای قدیمی، تابوت‌ها و حجاری‌های کتیبه مانند در آسک وجود داشته‌است. کتیبه‌هایی به خط پهلوی روی در غربی ایوان (معبد آتشکده) آسک در سنگ منقوش بوده است. در غرب آسک قلعه گنبدی است که قبلا برج دیده‌بانی آنجا بوده است.
تالاب شادگان
س‍‍ازم‍‍ان میراث فرهنگی و گردشگری استان، روستای رگبه را به عنوان روستای نمونه و پ‍‍ای‍گ‍‍اه گردشگری تالاب شادگان معین و در منطقه ایستگاه گردشگری احداث کرده است و اف‍رادی در زمینه راهنمایی و ارائه خ‍دم‍‍ات مورد ن‍ی‍‍از به گردشگران ت‍‍ع‍ی‍ی‍ن شدهاند که ه‍م‍واره م‍‍ی‌ت‍وان ق‍‍ایق‌هایی با ق‍‍ای‍ق‍ران‍‍ان ن‍وج‍وان را در کنار آب مشاهده کرد و همچنین مناظر این تالاب به ویژه در فصل ب‍‍ه‍‍ار و اواخر زمستان دیدنی است.
روستای ماماتین
تشکوه یا کوه آتشین رامهرمز از جاذبه‌های گردشگری رامهرمز است. این کوه از گذشته‌های دور تا به امروز شبانه‌روز می‌سوزد، از قدیم مردم محلی به این کوه تشکوه می‌گویند. به گفته‌ی کارشناسان زمین‌شناسی دلیل شعله‌ور شدن آتش کوه، گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن گاز طبیعی از عمق زمین به سطح است.
گازهای هیدرکربوری از لایه‌های مختلف زمین عبور می کنند و از هر درز و شکافی در سطح زمین به بیرون شعله‌ور می‌شوند به طوری که در شب، نور سوختن این گاز بیشتر دیده می‌شود. در مجاورت تشکوه به دلیل وجود گاز متصاعد شده در هوا نمی‌توان آتش دیگری روشن کرد.
قلعه دا و دختر
این قلعه به دوره ساسانیان باز می‌گردد. دژ بزرگی است که از آن به نام دا و دختر یاد می‌شد. معماری آن به معماری رومی بسیار نزدیک است. از سنگ ملات و در جاهایی از قیر و آجر ساخته شده است. این قلعه در ارتفاعات بنا شده و معابر سختی دارد.
خرما خوزستان
استان خوزستان از استان‌های برتر کشور در زمینه‌ی تولید و صادرات خرما است که نیمی از حجم صادرات این محصول را تأمین می‌کند. خرمای خوزستان در کنار کیفیت بالا، تنوع بی‌نظیری هم دارد و مهم‌ترین سوغات این استان است. در ادامه با چند نمونه از خرما‌های خوزستان آشنا می‌شویم.
استعمران (سایر): معروف‌ترین خرمای خوزستان است که بیش از ۷۰ درصد تولید استان را به خود اختصاص داده است. این خرما از ارقام صادراتی کشور است و از آنجایی که به دلیل نیمه‌خشک بودن، قابلیت نگهداری بیشتری دارد، دارای ارزش تجاری زیادی است. نارس خرمای سایر، زرد روشن است و وقتی کامل می‌رسد، رنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز پیدا می‌کند. اواسط شهریور تا اوایل مهر، فصل برداشت این خرما است.
خضراوی: این نوع خرما، از نظر سطح زیر کشت و حجم صادرات، بعد از سایر، دومین خرمای استان است. خضراوی، از ارقام نیمه‌خشک و زودرس است، بافت نرمی دارد و کاملا رسیده‌ی آن، قهوه‌ای روشن است.
زاهدی: از ارقام خشک و دیررس است که برداشت آن از اواخر شهریور آغاز می‌شود. انبارداری و حمل‌و‌نقل آسان باعث شده تا زاهدی از انواع صادراتی خرما باشد.
کبکاب: از انواع‌تر است که طعم بسیار شیرینی دارد و کاملا رسیده‌ی آن، قهوه‌ای تیره است. کبکاب خوزستان در برخی مناطق استان مانند بهبهان، از کیفیت بالاتری برخوردار است.
برهی: از انواع دیررس است که برداشت آن از اواخر شهریور آغاز می‌شود. برهی خرمای خوش‌طعمی است و اهالی در مناطقی که برهی کشت می‌شود، بیشتر از این نوع خرما مصرف می‌کنند. خارک (میوه‌ی نارس) برهی، نیز قابل خوردن است و زمانی که اکثر انواع خارک، مزه‌ی گسی دارند، خارک برهی طعم مطلوبی دارد.
گنتار: از انواع ریزدانه و‌تر است و برخلاف بیشتر انواع خرما، برداشت آن در چندین نوبت انجام می‌شود. این نوع خرما به دلیل قابلیت نگهداری زیاد، از ارقام ویژه‌ی صادراتی به شمار می‌رود و حجم صادرات آن، بیشتر از مصرف داخلی است.
خاصویی: خرمایی مرغوب و بسیار شیرین است که در برخی مناطق استان مانند بهبهان تولید می‌شود. این خرما وقتی کامل می‌رسد، قرمز می‌شود.
شکر: از ارقام زودرس و تقریبا خشک است که تولید آن در شمال خوزستان رواج دارد. این نوع خرما نسبت به سایر ارقام خرما، شیرین‌تر است و کاملا رسیده‌ی آن قهوه‌ای است.
حلاوی: یکی از زودرس‌ترین انواع خرما است که به داشتن بافت نرم شهرت دارد و اواخر رسیدن، چروک می‌خورد. این نوع خرما زمان رسیدن و برداشت، در برابر باران و رطوبت زیاد، نسبتا مقاوم است، کمتر صدمه می‌بیند و برای انبارداری، مطلوب است.
دیری: از انواع خشک، دیررس و صادراتی است. دیری روی نخل کاملا خشک می‌شود و فصل برداشت آن از آبان آغاز می‌شود.
کلیچه خوزستان
پخت این شیرینی بومی که در بسیاری از مناطق استان انجام می‌شود، در برخی مناطق مانند خرمشهر، دزفول و شوشتر، رواج بیشتری دارد.
کلیچه نوعی کلوچه است که در خمیرش ماست و زیره به کار می‌رود، لایه‌ی میانی آن از خرما تهیه می‌شود و روی آن با زرده‌ی تخم‌مرغ و کنجد، تزیین می‌شود. در سال‌های اخیر، استقبال فراوان مسافران و گردشگران به ویژه در ایام نوروز، باعث رونق و توسعه‌ی مراکز تولید و عرضه‌ی کلیچه در شهرهای استان شده است.
حلواشکری خوزستان
فرآورده‌ای غذایی است که از ارده تهیه می‌شود. در روش سنتی تهیه‌ی حلواشکری، با استفاده از شربت شکر که روش تولید مخصوصی دارد، ارده را می‌مالند تا بافتی منسجم پیدا کند.
تولید حلواشکری در شهرستان شوشتر استان خوزستان سابقه‌ای دیرینه دارد. حلواشکری شوشتر که به حلوای سیلونی شهرت دارد، امروزه نیز با همان روش سنتی تهیه می‌شود. در جنوب ایران به شیره‌ی خرما، سیلو گفته می‌شود و از آنجایی که در تهیه‌ی حلوای شوشتری، به جای شکر از شیره‌ی خرما استفاده می‌شود، به آن حلوای سیلونی می‌گویند.
مرکبات دزفول
دزفول در زمینه‌ی کشاورزی، جزو مناطق برتر کشور است. بخش غیرکوهستانی دزفول، پرآب‌ترین منطقه‌ی کشاورزی در استان خوزستان است.
خاک حاصلخیز و آب فراوان، شرایط مناسبی را برای کشت انواع مرکبات، صیفی‌جات و گل فراهم کرده است. علاوه بر تنوع بی‌نظیر محصولات کشاورزی در دزفول (بیش از ۶۰ نوع محصول) این منطقه در زمینه‌ی تولید و صادرات گل‌های رز و مریم، رتبه‌ی اول کشور را دارد. بیش از ۱۲ نوع مرکبات در دزفول تولید می‌شوند که مشهورترین آنها پرتقال بومی یا محلی است.
این نوع پرتقال، سالم‌ترین و مرغوب‌ترین پرتقال کشور است و به دلیل طعم شیرین و بوی خوش، طرفداران زیادی در سراسر کشور دارد.
پرتقال بومی دزفول، پرتقالی آب‌دار با اندازه‌ی متوسط است که هسته‌های زیادی دارد. برداشت پرتقال بومی دزفول، از آذر شروع می‌شود و تا اواسط اسفند ادامه دارد. هم‌زمان با فصل برداشت، در تمامی بازارهای محلی استان، پرتقال دزفولی عرضه می‌شود.
کپوبافی خوزستان
از صنایع دستی مرسوم در جنوب ایران است که در استان خوزستان به ویژه شهرستان دزفول، رواج دارد. کپوبافی در واقع نوعی حصیربافی است که در آن از کاموای رنگی برای تزیین بافته‌های حصیری استفاده می‌کنند. البته شیوه‌ی بافت نیز در کپوبافی با حصیربافی رایج متفاوت است.
در این روش بافت که به بافت فتیله‌ای شهرت دارد و استحکام بیشتر و قابلیت شکل‌دهی بهتر از ویژگی‌های آن است، الیاف تهیه شده از برگ خرما را به دور نوعی نی مردابی به نام «کرتک» می‌پیچند.
تزیین با کاموا در کپوبافی به دو صورت انجام می‌شود؛ زمینه‌ی حصیری با نقوش هندسی روی آن و تزیین تمام سطح به نحوی که حصیر دیده نمی‌شود.
عمده‌ی محصولات کپوبافی شده، ظروف درب‌دار کروی به عنوان سبد و ظروف مسطح تزیینی است. سبد‌های کپوبافی شده که برای زیبایی و سهولت در باز کردن درب آنها، منگوله‌ای کاموایی به درب‌شان متصل می‌کنند، کاربرد‌های مختلفی دارند؛ جای نان، جای لوازم خیاطی و...
در سال‌های اخیر، با توجه به استقبال فراوان مسافران و گردشگران، کپوبافان استان، که اغلب زنان روستایی هستند و از این طریق به اقتصاد خانواده کمک می‌کنند، بر تنوع محصولات خود افزوده‌اند.
گلیم افشار خوزستان
هنر دست عشایر عرب و بختیاری استان است که معمولا روی دار‌های افقی و در برخی مناطق روی دار‌های عمودی بافته می‌شود. این نوع گلیم پود‌های پشمی زبر و تار‌های پنبه‌ای دارد و از نظر تنوع رنگ، رنگ‌های محدودی در آن به کار می‌رود که بیشتر آنها تیره هستند.
گلیم افشار خوزستان، معمولا به روش بافت چاک‌دار بافته می‌شود، اما برخی از هنرمندان استان آن را به روش بافت متصل جفت‌قلاب می‌بافند. کناره‌پیچی یا شیرازه‌دوزی این گلیم به روش شیرازه لول انجام می‌شود و بافت ریشه‌هایش از نوع گیس‌بافت ضخیم است. در این گلیم که حاشیه‌ای باریک دارد، طرح‌های هندسی (عمدتا لوزی) در قالب نقشه‌ای ساده، روی زمینهای یک‌دست قرار گرفته‌اند.
احرامی‌بافی خوزستان
خوزستان در گذشته یکی از مراکز مهم تولید پارچه‌های دست‌باف در ایران بوده است. امروزه نیز برخی از این نساجی‌های سنتی در استان فعال هستند که یکی از پررونق‌ترین آنها، احرامی‌بافی است. احرامی، پارچه‌ای پنبه‌ای است که تار و پود پنبه‌ای دارد و با نوعی دستگاه نساجی سنتی که طراحی پیچیده‌ای دارد، بافته می‌شود.
بافت احرامی، نقشه ندارد و معمولا با دو رنگ سفید و سیاه بافته می‌شود. البته احرامی در رنگ‌های «سبز و سفید» و «قرمز و سفید» هم بافته می‌شود. در برخی مناطق استان، احرامی‌های رنگی با پود پشمی بافته می‌شوند. این پارچه در گذشته بیشتر مورد استفاده‌ی حجاج بوده است، اما امروزه با توجه به استقبال مسافران و گردشگران، برای مصارف متعددی بافته می‌شود؛ انواع پوشش کف و زیرانداز، رومبلی، روتختی و سجاده‌ی احرامی که طرفداران زیادی دارد. این هنر بومی، در بین جمعیت روستایی و عشایر، رواج بیشتری دارد.
عبابافی
بافت عبا در برخی از مناطق استان مانند بهبهان در حدود پنج قرن قدمت دارد. عبای خوزستانی به روش سنتی و معمولا از نخ‌های پشمی دست‌ریس که از پشم گوسفند تهیه شدهاند، بافته می‌شود. از آنجایی که این نخ‌های پشمی رنگ نمی‌شوند و به رنگ طبیعی پشم هستند، عبای خوزستانی در رنگ‌های سفید، قهوه‌ای، سیاه و خاکستری بافته می‌شود. با توجه به فصل استفاده از عبا، ضخامت نخ‌های به کار رفته در بافت آن، متفاوت است. در بافت عبای هله، که مخصوص تابستان است، از نخ‌های نازک و در بافت عبای چانچه، که در زمستان کاربرد دارد، از نخ‌های ضخیم استفاده می‌شود.
قلم‌نی خوزستان
قلم‌نی، از ابزار‌های مهم خوشنویسی است که با برش و شکل دادن انواع نی تهیه می‌شود. قدمت استفاده از قلم‌نی برای نوشتن به دوران مصر باستان برمی‌گردد که در آن زمان، وسیله‌ای برای نوشتن روی پاپیروس بوده است. مرغوب‌ترین نوع قلم‌نی ایرانی، قلم‌نی دزفولی است که از نی دزفولی تهیه می‌شود.
نی دزفولی، گیاهی بومی است که به صورت خودرو در کنار رودخانه‌ی دز رشد می‌کند و نوع زراعی آن مختص همین منطقه است. تولید قلم‌نی در دزفول، سابقه‌ای دیرینه (بیش از پنج قرن) دارد به نحوی که برخی از نام‌های خانوادگی در این منطقه با تولید قلم‌نی مرتبط هستند. قلم‌نی دزفولی، استحکام بیشتری نسبت به سایر انواع قلم‌نی دارد، مرکب را بهتر جذب می‌کند و دوام بیشتری دارد. همین ویژگی‌ها باعث شده تا علاوه بر اسستفاده‌ی اساتید خوشنویسی و هنرمندان ماهر از این قلم، قلم دزفولی به کشورهای دیگر نیز صادر شود.
برای اینکه از تمام ویژگی‌های قلم‌نی دزفول بهره‌مند شوید، هنگام خرید به نکات زیر توجه کنید:
رنگ قلم، سرخ مایل به قهوه‌ای سوخته باشد.
قلم فاقد گره و پیچ، راست و استوانه‌ای و با مقطع دایره باشد.
رنگ گوشت داخل قلم، سفید باشد.
انتهای پیام/ز
