به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوای استان کرمان، شهر ماهان است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان و در دامنه‌ی کوه‌های جوپار و پلوار قرار دارد.

این شهر با توجه به جاذبه‌های تاریخی فراوانش و آب و هوایی که با تمامی نواحی اطرافش متفاوت است، از مقاصد گردشگری مهم در استان کرمان به شمار می‌رود.

یکی از جاذبه‌های تاریخی این شهر که همواره مورد توجه ایرانگردان بوده است، آرامگاه شاه نعمت‌‌الله ولی است.

بقعه شاه نعمت‌الله طاق گنبدی و آراسته به نقاشی‌های روی گچ است. در این جا سنگ قبر از مرمری قرار دارد که روی آن آیه تطهیر و اطراف آن نام دوازده امام نگاشته شده است. در سویه جنوب غربی رواق پشت حرم فضای کوچکی قرار دارد که نعمت‌الله ولی دست کم یک چله (چهل شبانه روز) را در آن سپری کرده و در این مدت به پرستش و نیایش و عبادت می‌پرداخته و این مکان احتمالاً پیش از عصر صفویه ساخته شده که در زمان احداث رواق آن را حفظ نموده‌اند.

آذین‌های درون آن بر پایه گونه‌گونی رنگها به دوران پس از تیموریان مربوط می‌شود. رواق شاه عباسی در سال ۹۹۸ هجری قمری در دوره شاه عباس بزرگ ساخته شده و بر سر در این رواق نام دوازده امام شیعیان بر روی فولاد و به گونه‌ای برجسته تراشیده شده است.

موحدی، قائم مقام اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، گفت: آرامگاه یا آستانه ی شاه نعمت‌الله ولی بنایی مربوط به دوره صفوی است که در شهر ماهان از توابع استان کرمان جای گرفته است.

وی افزود: شاه نعمت الله ولی در سال ۸۳۲ و به قولی ۸۳۴ ه‍.ق در شهر کرمان درگذشت و در ماهان در میان باغی مدفون شد.

موحدی با اشاره به اینکه سلطان احمد شاه بهمنی پادشاه دکن هندوستان از مریدان و هواخواهان خاص شاه نعمت الله ولی بشمار می‌رفت، تصریح کرد: وی نخستین کسی بود که فرمان داد گنبد و بارگاهی رفیع و مجلل بر مرقد شاه ولی بنا کنند.

موحدی یادآور شد: کتیبه کهن و تاریخی بسیار گرانبهای سردر مزار شاه ولی که یادگار اخلاص و ارادت بی شائبه سلطان احمد شاه و فرزند او به آن عارف بزرگ نامی است، هنوز هم پس از پنج و نیم قرن زینت بخش آستان شاه ولی است.

وی افزود: این بنا که امروزه 32 هزار مترمربع مساحت دارد، در آغاز به شکل یک تک بنا با گنبدی بلند بر فراز فضایی چهار گوش درون باغ بزرگی بوده که در دوره‌های بعدی بناهای دیگری در کنار آن ساخته شده است.

عمارت تاریخی مرقد شاه نعمت‌الله ولی، صحن‌ها و رواق‌های پیرامون آن نزدیک به شش هزار متر مربع گستردگی دارد. این عمارت آمیخته‌ای هنر معماری شش سده اخیر است، اکنون نیز بخشی از این نماسازی با کاشیکاری معرق و زیبا با نقش اسلیمی و رنگهای لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید و زرین در سر در باختری مقبره دیده می‌شود. دو گلدسته بلند، رواق شاه عباسی و دارالحفاظ، سردر محمد شاهی، صحن وکیلی، صحن اتابکی و صحن میرداماد از دیگر بخش‌های آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی هستند.

این بنا از چندین صحن تشکیل شده‌است شامل صحن‌های اتابکی، وکیل الملکی، حسینیه، میرداماد و بیگلربیگی. صحن میرداماد که به صحن شاه عباسی نیز خوانده می‌شود، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه مرمت و بازسازی شد.

صحن وکیل‌الملکی از یادگارهای محمد اسماعیل خان نوری وکیل الملک است. صحن حسینیه با مناره‌هایی به بلندای ۴۲ متر در سویه باختری آن در زمان محمد شاه قاجار برپا شده است. صحن اتابکی در زمان علی اصغر خان اتابک صدراعظم ناصرالدین شاه و با وجوه اهدایی او تازه‌ترین صحنی است که بنا نهاده شده است.

ورودی امروزی آن از سمت شرق است که به صحن اتابکی و از آنجا به صحن وکیل الملکی که به رواق‌های دوره قاجاریه و گنبدخانه و رواق شاه عباسی و صحن حسینیه دسترسی دارد منتهی می‌گردد. آخرین صحن این بنا بیگلربیگی است که به خانه متولی‌باشی ختم می‌شود. در ساخت درهای آستانه که احتمالاً در هندوستان ساخته شده‌اند، از نقوش هندسی خاتم کاری شده، قطعاتی از عاج فیل بهره گرفته شده است.

بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه انجام شده‌است. معماران آن استاد کمال الدین حسین و بانی آن بکتاش خان (رواق و صحن میرداماد)، استاد رضاً و بانی آن عبدالحمید میرزاً (صحن حسینیه) هستند. صحن وکیل الملکی و رواق‌ها به دستور وکیل‌الملک اول و دوم در سال‌های ۱۲۸۵ ه‍.ق بناگردیده‌است، پس از زمین لرزه ۱۳۶۰ کرمان بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه فرو ریخت و شکاف‌هایی در آن پدیدار شد که توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان بازسازی شد.

این مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ایران را در شش قرن گذشته و به صورت زیبایی به تماشا گذارده‌ است.

یکی دیگر از جاذبه‌های معماری در آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی، درب‌هایی است که برای آستانه ساخته‌اند. درب‌هایی که احتمالا در هندوستان ساخته شده و بعد به ایران منتقل شده‌اند.

برای تزیین این درب‌ها از نقوش هندسی خاتم‌کاری شده و قطعاتی از عاج فیل استفاده شده است، از دیگر بخش‌های این آرامگاه که امروزه مورد توجه علاقه‌مندان قرار گرفته‌اند موزه‌ی شاه نعمت‌الله ولی و فروشگاه کتاب است، در قسمت شمالی دالان ورودی، کتاب‌فروشی و در بخش زیرین این دالان موزه قرار دارد. در این موزه اشیای باارزشی نگهداری می‌شود که غالب آن‌ها با فرهنگ تصوف مرتبط هستند.

کشکول‌های آراسته به خط و نقش، این کشکول‌ها که برجسته‌ترین نشانه‌ی دراویش به شمار می‌روند، ظروف کوچکی هستند که دراویش و صوفیان به دست گرفته و با زنجیری به شانه می‌آویزند. تبرزین‌های تراشیده شده، تبرزین‌ها تبرهای کوچکی هستند که دراویش بر دوش حمل می‌کردند.

پته شال‌های سوزن‌دوزی شده که یکی از زیباترین و باارزش‌ترین آنها پته‌ای است که سالیان متمادی به عنوان پوشش قبر شاه نعمت‌الله ولی استفاده می‌شده ، شمشیرهای مرصع با جلد چرمی، سپرهایی از پوست کرگدن و فولاد، کتاب‌های خطی با چاپ‌های سنگی، ظروف چینی و بلور از جمله اشیای ارزشمندی هستند که در موزه آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی نگهداری می‌شوند.

در سمت جنوب غربی دالان ورودی، بقعه‌ی امیرنظام گروسی قرار دارد.

امیرنظام گروسی چهره‌ی نامدار دوره‌ی قاجار است که هم در سیاست شهره بوده و هم هنرمندی ارزنده به ویژه در خطاطی به شمار می‌رود. وی که در اواخر عمرش والی کرمان و بلوچستان بوده در پنجم رمضان ۱۳۱۷ هجری قمری در گذشته و بنا بر وصیت خودش در بقعه‌ای که برای خود در محوطه‌ی آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی ساخته بود، دفن شده است.

انتهای پیام/ب

مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان