به گزارش خبرنگار حوزه اخبار داغ گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ رسانه‌ها از سازمان صدا و سیما تا شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در انتشار و انتقال اخبار دارند و این قابل انکار نیست. به‌ویژه با ظهور شبکه‌های اجتماعی از فبیل فیسبوک و اینستاگرام و پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام  و واتساپ که به دلیل دسترسی آسان و حجم عظیم کاربران انتشار اخبار بسیار آسان شده؛ امری خود سبب نگرانی شده است.

با توجه به تعدد کانال‌های مختلف و سرعت انتشار اخبار احتمال نشر اخبار کذب و غیر مستند بسیار است. از این رو شناخت منابع معتبر و معتمد از مهارت‌هایی است که هر فردی باید آن را کسب کند؛ چیزی که امروز سواد رسانه‌ای نامیده می‌شود. سواد رسانه‌ای یعنی اینکه مخاطب بداند افکارش با چه رسانه‌ای تغذیه می‌شود و چقدر آنچه می‌بیند و می‌خواند صحت دارد و قابل استناد است.  سید علیرضا آل داود پژوهشگر فضای مجازی و مدرس سواد رسانه نظرات جامعی در این باره دارد.

سید علیرضا آل داود در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به اینکه ارتقاء سواد و مهارت رسانه در بین مردم و مسئولان نیاز ضروری امروز کشور است، گفت: طبق پژوهش‌های انجام گرفته نمره سواد رسانه ای مردم کشورمان 12 از 100 بوده است.

وی ادامه داد: بر طبق نتایج این پژوهش باید رسانه‌های گروهی مانند صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها برای تقویت و ارتقاء مهارت رسانه‌ای و فضای مجازی مردم تلاش‌های بسیاری کنند.

این پژوهشگر فضای مجازی با تاکید بر اینکه غرب از دهه 70 میلادی در بحث سواد رسانه‌ای در کنار ایجاد زیرساخت‌های مناسب بستر توزیع محتوا تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های بسیار خوبی کرده است، افزود: در رسانه و فضای مجازی، محتوا نقش بسیار مهمی دارد و در صورتی که زیرساخت تولید و توزیع این محتوا به شکل مناسب و قابل کنترلی فراهم باشد، می‌تواند کاربر را به خود جذب کرده و به بستری برای تعاملات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تبدیل شود.

آل داود ادامه داد: متاسفانه در کشور ما این بستر در انحصار پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی است و آنان نیز با غرض و برنامه‌ریزی برای به بن بست کشاندن انقلاب اسلامی در این بستر تولید محتوا می‌کنند و این در حالیست که بسیاری از این محتوا‌ها مسموم و خطرناک است.

رژیم مصرف رسانه مانند رژیم مصرف غذایی است

وی با تاکید بر اینکه همواره باید دو اصل طلایی سواد رسانه را مصرف کنندگان آنها رعایت کنند، تصریح کرد: رژیم مصرف رسانه مانند رژیم مصرف غذایی است، یعنی دو اصل مشروط به سالم بودن و محدود به میزان مورد نیاز باید برای آن رعایت شود و در صورت عدم رعایت این دو اصل مشکلات جدی در تمام حوزه ها بوجود خواهد آمد.

این مدرس سواد رسانه دو ویژگی اساسی دنیای رسانه‌ای شده امروز را «سرعت» و «تغییر» دانست و افزود: در این دنیای رسانه‌ای شده ما اگر فلسفه وجودی، کارکردها، تهدیدات، تاثیرات و نحوه استفاده از رسانه‌ها بخصوص پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی را ندانیم، چطور می‌توانیم در چنین دنیایی زندگی موفقی داشته باشیم؟ چطور می‌توانیم درست را  از نادرست تشخیص بدهیم و تصمیمات معقولی بگیریم؟ چطور می‌توانیم خود، خانواده و زندگی مان را از این آسیب‌ها و تهدیدات حفظ کنیم؟ چطور می‌توانیم علاوه بر دور ماندن از آسیب ها و تهدیدات از فرصت‌های بی نظیر این فضا استفاده کنیم؟

این پژوهشگر فضای مجازی ارتقاء سواد و مهارت رسانه و فضای مجازی را پاسخ مناسبی به این سوالات دانست و تصریح کرد: در عصر کنونی ما شاهد تلاقی رسانه و تکنولوژی هستیم و همین موضوع می تواند در بسیاری از روش‌های آموزشی، ارتباطی و دیگر شرایط زندگی ما تحولات جدی بوجود بیاورد و در چنین وضعیتی  باید با ارتقای سواد و مهارت رسانه و فضای مجازی مردم و مسئولان به آنان در مسلح شدن به نگاه انتقادی در برابر پیام‌های رسانه‌ای کمک کنیم.

وی به مراحل کسب سواد و مهارت رسانه‌ای توسط مردم اشاره کرد و اظهار داشت: داشتن نگاه انتقادی به رسانه ها (اینکه رسانه‌ها ساختگی هستند، همه واقعیت را نمی‌گویند، هدف آنها تاثیر در قوه ادارکی و تصمیم‌گیری و اقناع ماست و...)، اصلاح مصرف رسانه، یادگیری تکنیک‌ها، روش‌ها و ابزارهای اقناع و تاثیرگذاری بر مخاطب، تولید محتوای رسانه‌ای سالم، جذاب و هدفمند، تجزیه و تحلیل پیام‌ها وجریان‌های رسانه‌ای، کمک گرفتن از متخصصین فعال در این حوزه، مدیریت رسانه در خانواده، وضع قوانین مرتبط با مصرف رسانه در خانواده، الگوسازی مناسب رسانه‌ای برای فرزندان از جمله اصلی‌ترین مراحل کسب سواد و مهارت استفاده از رسانه و فضای مجازی است.

آزادی اطلاعات یک توهم جدی در دنیای امروز

این پژوهشگر فضای مجازی با تاکید بر اینکه امروز ما با یک توهم جدی به نام آزادی اطلاعات در دنیا و در کشورمان روبرو هستیم، تصریح کرد: در جهان رسانه‌ای شده امروز اکثر مردم به راحتی به رسانه‌های مختلف اعم از پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی تعاملی دسترسی دارند و می‌توانند به تولید پیام‌های رسانه یا فعالیت در روند محبوب شدن یک فرد یا یک پیام بپردازند، اما نکته مهم این است که زیرساخت‌ها، سرورها و امکانات پخش و دریافت پیام‌ها فقط در انحصار چند شرکت است که هرگاه اراده کنند می‌توانند در  این جریان  تاثیرگذارباشند.

وی ادامه داد: تا زمانیکه زیر ساخت‌ها در دست چند شرکت در دست صاحبان اینترنت است ما هر چقدر هم سواد و مهارت رسانه‌ای مردم را ارتقا دهیم به دلیل سرعت تغییر تکنولوژی و شیوه‌های اطلاع رسانی باز هم آسیب‌ها و تهدیدات بیشماری برای مردم وجود دارد و مردم از منافع این فضا منتفع نخواهند شد و نکته ضروری اینجاست که در کنار این ارتقا حتما به دلیل داشتن دشمن آشکار و خطرناک این فضا را به سمت بومی شدن مانند دیگر کشورهای پیشرفته نظیر آمریکا، کره جنوبی، انگلیس و ... هدایت کنیم.

وی ادامه داد: راه‌اندازی زیرساخت مزیت‌ساز شبکه ملی اطلاعات و استفاده از پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی و ملی می‌تواند فرصت‌های فضای مجازی را برای مردم و کشور ما دوچندان کند و منافع بسیاری را در حوزه‌های اقتصادی و اشتغال آفرینی برای ما به ارمغان بیاورد.

انتهای پیام/