به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد؛ سال آبی و زراعی ۹۷-۹۶ در شرایطی آغاز شد که خشکسالی و کم بارشی از سال ۸۷-۸۶ در چهارمحال و بختیاری و به مدت ۱۰ سال پیاپی ادامه داشت.

شاهرخ پارسا مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: بارش‌های مؤثر امسال با تأخیر حدود یک ماه برای مناطق غربی و جنوبی و حدود ۳ ماه برای مناطق شمال شرقی و شرق استان آغاز شد.

وی افزود: با وجود رخداد بارش‌هایی در زمستان ۹۶ و مدت زمان سپری شده از بهار ۹۷، میانگین بارش در چهارمحال و بختیاری در حال حاضر نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۵ درصد و نسبت به میانگین بلند مدت ۶۰ درصد کاهش دارد.

پارسا اضافه کرد: در این مدت بارش در مناطق شرقی استان از جمله شهرکرد، بروجن، سامان و بن، نسبت به میانگین بلند مدت تا ۶۸ درصد کاهش داشت.

وی ادامه داد: در مجموع ۹۰ درصد از مساحت استان با خشکسالی شدید، ۸ درصد با خشکسالی بسیار شدید و حدود ۲ درصد با خشکسالی متوسط مواجه است.

پارسا گفت: از ابتدای سال زراعی جاری بیشترین میزان بارش در شهرستان کوهرنگ ۵۲۲ میلیمتر به ثبت رسید که این مقدار در دوره آماری ۴۵ ساله این ایستگاه، از نظر کاهش بی سابقه بود.

وی افزود: طی سال زراعی گذشته میزان بارش در کوهرنگ تا این تاریخ (۶ اردیبهشت)، یک هزار و ۲۲۴ میلیمتر و در دوره بلند مدت هم یک هزار و ۲۴۸ میلیمتر ثبت شده است.

پارسا اضافه کرد: برخی از ایستگاه‌های واقع در مناطق شرقی استان نظیر شهرکرد و بروجن، اولین بارش مؤثر سال زراعی جاری به میزان بیش از ۵ میلیمتر را در ۳۰ دی ماه ۹۶ دریافت کردند.

استمرار کمبود بارش در چهارمحال و بختیاری

مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری همچنین گفت: کمبود تجمعی بارش در این استان از مهرماه ۸۶ تا ۲۸ فروردین ماه امسال به بیش از یک هزار و ۳۷۶ میلیمتر رسید.

پارسا افزود: در این مدت کاهش بارش تجمعی کوهرنگ به عنوان دومین قطب پر بارش کشور و سرچشمه رود‌های زاینده‌رود و کارون، دو هزار و ۹۹۷ میلیمتر ثبت شد.

وی اضافه کرد: در بین شهرستان‌های چهارمحال و بختیاری،دو شهرستان بن و بروجن به ترتیب با ۷۵ و ۷۴ درصد کاهش بارش، بیشترین میزان کمبود بارش را از فروردین سال ۹۶ تا فروردین ماه امسال داشته‌اند.

پارسا ادامه داد: با اینکه در سال زراعی جاری بیشترین مقادیر بارش استان در کوهرنگ به ثبت رسید، در حال حاضر این شهرستان با کمبود ۶۶ درصدی بارش مواجه است.

وضعیت بارش برف:

وی گفت: در مجموع در سال زراعی جاری، ۱۷۸ سانتیمتر بارش برف در ایستگاه کوهرنگ رخ داد و ارتفاع برف کلی، با کاهش حدود ۴۲ سانتی متر نسبت به میانگین بلند مدت، به صفر رسیده است.

پارسا افزود: مدت زمان پوشش برف مساوی یا بیشتر از ۵ سانتی متر از ابتدای سال زراعی تا ۲۱ فروردین ۹۷ این ایستگاه، ۵۸ روز بود که نسبت به میانگین بلندمدت، کاهش حدود ۴۹ روزی را نشان می‌دهد.

وی اضافه کرد: بررسی تغییرات مجموع آب حاصل از ذوب برف نسبت به مجموع بارندگی سالانه در ایستگاه کوهرنگ از سال ۱۳۷۸ تا پایان سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد که سهم بارش برف در این ایستگاه از بیش از ۵۰ درصد به کمتر و یا حدود ۲۵ درصد در سال‌های اخیر رسیده است.

رتبه خشکسالی در کشور:

مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: مطابق آمار ارائه شده از سوی مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور (در ۲۱ فروردین ۹۷)، کاهش بارش در سال زراعی ۹۷-۹۶ موجب شد تا این استان از نظر رتبه بندی بارش جزو استان‌های خشک کشور قرار گیرد.

پارسا افزود: در حال حاضر چهارمحال و بختیاری پنجمین استان پس از سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و فارس می‌باشد که دارای بیشترین درصد تغییر کاهشی بارش در کشور است.

تغییرات دما:

وی در خصوص تغییرات دما هم گفت: میانگین دمای استان در بازه زمانی اول مهر تا پایان اسفند ۹۶، حدود ۲ و دو دهم درجه سانتیگراد نسبت به میانگین بلند مدت افزایش داشته است.

پارسا افزود: در این مدت میانگین دمای روز‌های استان حدود دو و ۷ دهم و میانگین دمای شب‌ها حدود یک و ۶ دهم درجه گرم‎تر شد.

وی اضافه کرد: همچنین در بین ایستگاه‌های استان، بیشترین افزایش دما در ایستگاه کوهرنگ به میزان ۳ درجه سانتیگراد دیده می‌شود.

پارسا ادامه داد: فصل زمستان ۹۶ در مقایسه با زمستان سال‌های آماری (بلند مدت) سه و ۷ دهم درجه سانتیگراد و نسبت به زمستان سال قبل، یک و ۷ دهم درجه سانتیگراد گرم‎تر بوده است.

حجم بارش در زیر حوضه زاینده رود کاهش یافته است

مهرداد قطره معاون توسعه و پیش‌بینی اداره کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری هم گفت: یک هزار و ۹۲۳ کیلومتر مربع از مساحت حوضه آبریز زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

وی افزود: میانگین کمبود بارش در این بخش از حوضه از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ بیش از یک هزار و ۳۴۷ میلیمتر بود، از این رو در سال‌های اخیر و خشکسالی‌های مداوم، حدود ۲ میلیارد و ۵۹۰ میلیون متر مکعب کمبود حجمی بارش در این بخش از حوضه رخ داد.

قطره اضافه کرد: ۱۳ هزار و ۶۴۲ کیلومتر مربع از مساحت حوزه آبریز کارون بزرگ هم در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که میانگین کمبود بارش در این بخش از حوضه، از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ بیش از ۹۳۵ میلیمتر می‌باشد.

وی ادامه داد: با این شرایط در طی سال‌های اخیر و خشکسالی متوالی، حدود ۱۲ میلیارد و ۷۶۱ میلیون متر مکعب کمبود حجمی بارش را در این بخش از حوضه شاهد بودیم.

قطره گفت: بر اساس آمار بلند مدت، بارش‌های بهار ۲۲ درصد از سر جمع بارش‌های سال زراعی را شامل می‌شود که با توجه به آخرین پیش بینی فصلی صادر شده، میانگین بارش بهار ۹۷ کمتر از حد نرمال خواهد بود.

دشت‌های کشاورزی به کانون گرد و غبار تبدیل شدند

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری گفت: خشکسالی‌های پی در پی در سال‌های اخیر موجب کاهش رطوبت خاک و افت قابل ملاحظه آب‌های زیر زمینی و تبدیل برخی از دشت‌ها و مرغزار‌های استان به کانون‌های تولید گرد و غبار شده است.

شهرام احمدی افزود: از جمله مناطقی که این شرایط در آن‌ها در حال ظهور و گسترش می‌باشد می‌توان به اراضی کشاورزی و مرغزار بخش جنوبی شهرکرد و دشت‌های واقع در مناطق جنوب شرقی استان از جمله دشت بروجن و دشت خانمیرزا اشاره کرد.

وی اضافه کرد: بررسی فراوانی وقوع تعداد روز‌های همراه با پدیده گرد و خاک بیانگر آن است که تا پایان سال ۱۳۹۶ به طور متوسط ۵۳ روز همراه با گرد و غبار در استان گزارش شده است.

تأثیرات خشکسالی بر محیط زیست، مراتع و جنگل ها:

احمدی گفت: کاهش تولیدات مراتع، افزایش آتش سوزی، خشک شدن تالاب ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و سطحی و افزایش نرخ مرگ و میر در حیات وحش از اثرات مستقیم خشکسالی می‌باشد.

وی افزود: طی سال‌های گذشته به واسطه کاهش بارش بسیاری از چاه ها، چشمه‌ها و قنوات خشک شده اند و مهم ترین دشت‌های استان شامل شهرکرد، بروجن، فرادنبه، سفید دشت و خانمیرزا ممنوعه اعلام شدند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری گفت: با توجه به اینکه احتمال شیوع بیماری طاعون نشخوارکنندگان بر اثر خشکسالی وجود دارد، این اداره کل با اقدامات پیشگیرانه در مناطق حفاظت شده نظیر ضد عفونی کردن آبشخور‌های حیات وحش از بروز این بیماری جلوگیری می‌کند.

راهکار‌های منابع طبیعی برای جلوگیری از خشکسالی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری هم با اشاره به خشکسالی‌های پیاپی در منطقه گفت: آبخیزداری و آبخوان داری یکی از برنامه‌های مدیریت خشکسالی و یک راه برون رفت از چالش آب است.

علی محمدی مقدم افزود: با اجرای این طرح‌ها می‌توان ۵۰ درصد از نزولات آسمانی را در زمین نفوذ داد و ذخیره کرد.

وی با بیان اینکه دشت‌های کشاورزی استان دچار بحران شده است اضافه کرد: با اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری می‌توان به احیای این دشت‌ها کمک کرد.

محمدی مقدم، تغییر الگوی کشت را یکی دیگر از برنامه‌های مدیریت خشکسالی بیان کرد و گفت: در سال‌های ترسالی در دشت خانمیرزا کشت برنج و لوبیا و در دشت شهرکرد کشت ذرت علوفه‌ای صورت می‌گرفت که لازم است با وجود خشکسالی و افت منابع زیرزمینی، الگوی کشت تغییر کند و گونه‌هایی با نیاز آب کمتر کشت شود.

وی افزود: طرح نکاشت (طرح تناوبی عدم کشت) یکی دیگر از راه‌های مبارزه با خشکسالی است.

محمدی مقدم اضافه کرد: در این طرح، در دشتی که دارای یک هزار حلقه چاه است و آب را از زمین مکش می‌کند، به مدت یک سال به چاه‌ها استراحت داده می‌شود و به ازای آن به کشاورز یارانه پرداخت خواهد شد.

وی ادامه داد: سود حاصل از اجرای این طرح بیشتر است تا اینکه بخواهیم آب را ۱۵۰ متر به بالا منتقل کنیم و به تولید محصولات کشاورزی بپردازیم.

آنچه به طور خلاصه بیان شد بخشی از اظهارات مدیران دستگاه‌های مختلف استان چهارمحال و بختیاری درباره خشکسالی بود، همه ما می‌دانیم که کشور با پدیده خشکسالی مواجه است و این وضعیت روز به روز تشدید می‌شود پس بهتر است به منظور پیشگیری از این فاجعه درست مصرف کردن آب را در زندگی روزمره تمرین کنیم.

انتهای پیام/ف

گزارش از: افسانه احمدی فارسانی