به گزارشگروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛  موانع درونی نمی گذارند ما رشد کنیم و رابطه های مثبتی برقرار کنیم. یکی از عمیق ترین و آزاردهنده ترین موانع درونی «احساس و باور به دوست داشتنی نبودن» است. در روانشناسی به این باور و احساس عمیق می گویند «نقص و شرم». یعنی ما حس می کنیم نقصی درونی داریم و از بودن خود شرمگینیم. اگر این احساس را داشته باشید، اعتماد به نفس تان که زیر صفر می آید هیچ، دوست ندارید در جمع ها خودی نشان دهید هیچ، حتی اگر کسی شما را با داشته های خودتان روبرو کند او را باور نمی کنید.

دوست داشتنی نبودن و اقسام آن

همیشه کسی که باور دارد دوست داشتنی نیست، یک آدم خود انتقادگر که مدام به خودش گیر می دهد نیست. بعضی وقت ها شما اصلا این آدم را در جمع ها نمی بینید، بعضی وقت ها هم دقیقا با یک موجود انتقادناپذیر مواجهید:

به خودم گیر می دهم چون دوست داشتنی نیستم

این آدم ها مدام با خودشان درگیرند. با قیافه خودشان، با بدن خودشان، با هوش خودشان، با اخلاق خودشان و همیشه هم به یک نتیجه می رسند: من لایق نیستم. اگر به این آدم ها مدام یادآوری کنید که زیبا، باهوش، با اخلاق و ارزشمند هستند، آب در هاون می کوبید.

منزوی هستم چون دوستداشتنی نیستم

دسته دومی که باور به نقص خودشان دارند اصلا در جمع ها حاضر نمی شوند. آنها از ارزیابی شدن می ترسند. آنها نمی خواهند به نقص خودشان فکر کنند، برای همین کلا در معرض قضاوت قرار نمی گیرند.

انتقادناپذیرم چون باور دارم مشکل دارم

گروه سوم از آن طرف بام افتاده اند. برای این که برای آنها این احساس پیش نیاید که نقصی دارند، آنها حفاظی از انتقادناپذیری دور خودشان کشیده اند. آنها ظاهرا فکر می کنند هیچ نقصی ندارند و در مقابل کوچکترین انتقاد می آشوبند اما در باطن خودشان را پر عیب و نقص و دوست نداشتنی می دانند.

با احساس نقص و شرم در چه رابطه هایی می افتید

فکر کنید اگر شما احساس کنید به اندازه کافی دوست داشتنی نیستید و لیاقت دوست داشته شدن را ندارید، اولین گزینه تان برای رابطه چیست؟ دقیقا! رابطه برقرار نکردن اما همیشه هم بی رابطه ماندن و صمیمی نشدن انتخاب این گروه نیست. آنها ممکن است در رابطه های اشتباه زیر بیفتند:

رابطه با خودشیفته ها

عجیب است اما خودشیفته ها، کنترلگرها و غرزن ها برای کسانی که احساس نقص و شرم دارند، جذابیت عاطفی دارند. در این رابطه که مدام یکی دیگری را تحقیر می کند، احساس دوست داشتنی نبودن مدام شدید و شدیدتر می شود.

رابطه با اولین نفر

یکی از دام هایی که باور به دوست داشتنی نبودن دارد، رابطه با کسانی است که ظاهرا محبت می کنند. این نوع رابطه ها مثل هندوانه نبریده است و ممکن است تو زرد باشد. آنها می خواهند با این رابطه لحظه ای از احساس دوست داشتنی نبودن راحت شوند.

احساس دوست داشتنی نبودن از کجا می آید؟

وقتی که ما به دنیا می آییم، فارغ از چهره و بدن و هوش و لباس مان، خودمان برای خودمان مهم هستیم. ما به عنوان یک نوزاد حتی از خودمان بدمان نمی آید به خاطر اینکه پوشک مان را کثیف کرده ایم یا آب دماغ مان آویزان است. همه احساس های مثبت و منفی بعدی به خودمان وقتی پیش می آید که ما می فهمیم دیگران در مورد ما چه نظری دارند. مهم ترین «دیگری» در کودکی ما والدین ما هستند. اگر آنها احساس دوست داشتنی بودن، کافی و ارزشمند بودن به ما بدهند، بعید است در آینده ما احساس کنیم ناقصیم و از بودن خودشرمگین باشیم. البته جز والدین، احساس نقص و شرم، ریشه های دیگری هم دارد. مهم ترین ریشه های نقص و شرم اینها هستند:

والدین بیش از حد انتقادگر

والدینی که این احساس را به ما می دهند که پر از عیب و نقصیم، مدام به ما آنچه را فکر می کنند عیب ماست یادآوری می کنند می توانند در ما احساس دوست داشتنی نبودن بیافرینند. مخصوصا وقتی این عیب چندان در دست ما نباشد و مثل شب ادراری، داشتن چهره خاص، کند بودن، ضعف بدنی یا نداشتن آن نوع هوشی که مورد انتظار والدین مان است.

والدین دارای احساس نقص و شرم

مادری که خودش احساس می کند دوست داشتنی نیست، الگوی مناسبی برای عزت نفس دخترش نیست. پدری هم که فکر می کند به اندازه کافی توانا یا باهوش نیست و در مهمانی ها دیگران را بالا می کشد و خودش را پایین می آورد و این باور را در نهان و آشکار با فرزندش در میان می گذارد، الگوی خوبی برای عزت نفس پسرش نیست.

مشکل جسمی

معلولیت های جسمی، داشتن مشکلاتی در چهره، بیماری های ژنتیکی، مخصوصا در خانواده و جامعه ای که این مشکلات را عیب می داند، می تواند به احساس نقص و شرم منجر شود. البته اگر این باور نادرست شکل نگیرد، این مشکلات هرگز مانع رشد درونی انسان نیست.

تفاوت با دیگران

اگر شما به هر دلیلی تفاوتی با دیگران داشته باشید که از نظر آماری شما را در اقلیت قرار می دهد، ممکن است اکثریت به شما انگ دوست داشتنی نبودن بزنند. مثلا اگر سبزه باشید و به شهر سرخ و سفیدها مهاجرت کنید، اگر قد کوتاه باشید و بقیه قد بلند باشند، اگر لهجه متفاوتی داشته باشید، اگر حتی بیش از حد گروه باهوش باشید، بیش از حد گروه کتاب بخوانید یا بیش از حد گروه زیبا باشید ممکن است این تفاوت مخصوصا در کودکی و نوجوانی به احساس نقص و شرم تان منجر شود.

میزان باور به دوست داشتنی نبودن خودتان را با این تست محک بزنید

چقدر خودتان را دوست ندارید؟

این جملات را بخوانید و ببینید چقدر در موردتان صادق است. منبع این پرسشنامه کتاب «زندگی خودرا دوباره بیافرینید» اثر جفری یانگ است.

1. هیچ زن یا مردی مرا دوست ندارد، مخصوصا اگر مرا بشناسد.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

2. ذاتا آدم مشکل دار و بی ارزشی هستم. لیاقت عشق دیگران را ندارم.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

3. رازهای سر به مهرم را با هیچ کس، حتی عزیزانم در میان نمی گذارم.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

4. تقصیر من است که والدینم دوستم ندارند.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

5. شخصیت واقعی ام را پنهان می کنم. شخصیت واقعی ام غیرقابل پذیرش است. سعی می کنم شخصیت کاذب خودم را به دیگران نشان بدهم.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

6. اغلب به سمت افرادی کشیده می شوم (والدین، دوستان و نامزد) که دست رد به سینه من می زنند یا مدام از من ایراد می گیرند.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

7. اغلب خودم را به باد انتقاد می گیرم و شخصیت خودم را خرد می کنم؛ خصوصا در حضور کسانی این کار را می کنم که مرا دوست دارند.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

8. ویژگی های مثبت من در نظرم هیچ ارزشی ندارند.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

9. احساس شرمساری زیادی را تجربه می کنم.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

10. یکی از ترس های اصلی من این است که عیب هایم برملا شود.

کاملا غلط (1) تقریبا غلط (2) بیشتر درست است تا غلط (3) اندکی درست (4) تقریبا درست (5) کاملا درست (6)

نتیجه پرسشنامه

نمره هایی را که گرفته اید، با هم جمع بزنید و ببینید در کدام دسته هستید:

10-19: در مورد احساس نقص و شرم مشکل خاصی ندارید.

20-29: ممکن است گاهی حس کنید دوست داشتنی نیستید.

30-39: رگه هایی از احساس دوست داشتنی نبودن در شما وجود دارد.

40-49: احساس دوست داشتنی نبودن حتما در شما وجود دارد.

50-60: باور شدید به دوست داشتنی نبودن دارید.

منبع: همشهری جوان

انتهای پیام/

تست: آیا حس می‌کنید دوست داشتنی نیستید؟