به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ وضعیت نامناسب اقتصاد نشر و فروش کتاب در کنار نوسانات بازار کاغذ و گرانی خدمات مرتبط با نشر کتاب، به جایی رسیده است که در سال‌های اخیر صحبت از خمیر کردن کتاب‌ها و فروش کیلویی کتاب به میان می‌آید.

به نظر می‌رسد فروش کیلویی و خمیر کردن بدترین انجامی است که می‌تواند برای یک کتاب رقم بخورد. کتابی که به همت گروهی از فعالان فرهنگی کشور تدوین، تنظیم، تألیف و منتشر شده است. کتابی که همواره همچون دوستی بی‌زبان و وفادار در ذهن ما جای خوش کرده، اما این روز‌ها جای چندانی در سبد خریدمان ندارد البته این امر به نظر برخی از کارشناسان تا اندازه‌ای به شرایط اقتصادی کشور برمی‌گردد؛ بنابراین اقتصاد به اقتصاد و فرهنگ ضربه می‌زند. البته در این میان نمی‌توان از وضعیت نه چندان مطلوب علاقه اقشار مختلف جامعه به مطالعه چشم پوشی کرد.

وخامت این وضعیت آنچنان به چشم می‌آید که در سال‌های اخیر صاحب نظران مختلفی در قالب مصاحبه‌ها و مقالات متعدد به بررسی چرایی آن پرداخته‌اند. ما در اینجا تلاش می‌کنیم تا از منظر برخی از فعالان عرصه نشر و چاپ کتاب به وضعیت فعلی نشر کتاب نگاه کنیم و نظرشان را درباره این وضعیت جویا شویم.

فرهاد تیمورزاده، مدیر مسئول انتشارات تیمورزاده که در گذشته فروش کیلویی کتاب‌هایی که در انبار داشته است را تجربه کرده است؛ به خبرنگار  باشگاه خبرنگاران جوان؛  گفت: امروزه ناشران زیادی فعالیت دارند و ما نیز فعالیتمان را متوقف نکردیم و سعی کردیم شکل فعالیتمان را با اوضاع بازار کتاب منطبق بکنیم؛ یعنی بسیاری از کتاب‌هایی که چاپ می‌کردیم از دور چاپ خارج کردیم و کتاب‌ها را به صورت دیجیتالی و با تیراژ کم منتشر می‌کنیم. هزینه پایه کتاب‌هایی که با چاپ دیجیتال یا کپی دیجیتال منتشر می‌شوند، بالاتر از انتشار کتاب به طریق رایج است، اما چون تیراژکم است، هزینه‌اش کاهش پیدا می‌کند. انتشار دیجیتال برای کتاب‌های کم شمارگان انتخاب مناسب‌تری است، اما برای کتاب‌های پرشمارگان از ۱۰۰۰ به بالا انتخاب مناسبی نیست.

وی افزود: ما اجباراً به سمت اینکه خیلی از کتابهایمان را به صورت دیجیتالی منتشر کنیم، رفتیم. البته این امر به مخاطب لطمه می‌زند، اما چاره‌ای نیست و در هر صورت کتاب در دسترس کسی که به کتاب نیاز دارد، قرار می‌گیرد؛ اما اگر کتاب را به همان روند گذشته منتشر می‌کردیم یعنی آن را با شمارگان ۱۰۰۰ منتشر می‌کردیم و در پایان می‌دیدیم که ۶۰۰ تای آن در انبار باقی مانده است و یا حتی وضعیت فاجعه‌بار‌تر از این در مورد کتابهایمان اتفاق افتاده، طبیعتاً این چرخه معیوب اقتصادی لطمه سنگینی به ما هم وارد می‌کرد و از دور فعالیت خارج می‌شدیم.

مدیرمسئول انتشارات تیمورزاده اظهار کرد: هم‌اکنون با این تغییری که در روند تولیدمان دادیم، کماکان کتاب‌هایی را داریم که در شمارگان بالا فروخته شده است و الآن نیز در چاپخانه به چاپ می‌رسد، اما این ریسک را در مورد کتاب‌هایی که در معرض آسیب کتاب سازی و پدیده تکثیر غیر قانونی قرار می‌گیرد، انجام نمی‌دهیم.

تیمورزاده ادامه داد: هم‌اکنون مهم‌ترین آفتی که کتاب را تهدید می‌کند، پدیده تکثیر غیر قانونی است. به گمان من قوانین فعلی بازدارندگی کافی را ندارند و در عین حال به خوبی از قوانین موجود استفاده نمی‌شود و بازپرس‌های دادسرای فرهنگ و رسانه، با قدرت و سرعت به موضوع رسیدگی نمی‌کنند و اجرای قانون نیز با ضعف پیش می‌رود.

وی تصریح کرد: در بخش دیگری هم عرضه کتاب به هر طریق غیرمجاز، امکان راحتی برای توزیع کتاب‌های غیر قانونی ایجاد می‌کند. در حالی که اگر کتاب در اختیار کتابفروش باشد، هم کتابفروش‌های واقعی و خصوصا قدیمی‌ها به سلامت کالایی که دریافت می‌کنند، اهمیت می‌دهند و هم در این حوزه لازم است که تجدید نظری در قوانین بشود و برای دریافت کتاب بدون شناسنامه به وسیله کتابفروش جرایمی در نظر گرفته شود. در هر صورت هزینه انجام فعالیت غیر قانونی برای کسانی که در حوزه فروش کتاب برنامه‌ریزی کرده‌اند و ورود و حضور فعالی دارند، باید بالا برود؛ اما این اتفاق نمی افتد و برخی از این افراد واقعاً در حریم امنی که از فقدان برخورد قانونی به دست آمده است، فعالیت می‌کنند. این امر کتاب‌های ناشران وزین را در معرض آسیب قرار می‌دهد. به طور مثال انتشارات نی جزو ناشران قدیمی علوم اجتماعی محسوب می‌شود و به شدت از ناحیه تکثیر غیر قانونی کتابهایش ضربه خورده است. برای همین به جای اینکه کتابهایش را با حداقل تیراژ ۱۰۰۰ نسخه منتشر کند، آن‌ها را با تیراژ‌های ۱۵۰ تاو ۲۰۰ تا با استفاده از اصول چاپ دیجیتال منتشر می‌کند.

انتهای پیام/