به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، سیستان و بلوچستان در بخش گرم و خشک و جنوب شرق ایران اسلامی با ۱۱.۵ درصد وسعت، بزرگترین استان کشور محسوب می‌شود که جغرافیای گوناگون آن سبب شده تا در مناطق مختلف آن آب و هوایی متفاوت داشته باشد به طوری که گاه اختلاف دمایی در آن بسیار محسوس است.

گرچه این استان در منطقه‌ای گرم و خشک قرار گرفته، اما توانمندی‌های بسیاری در حوزه‌های کشاورزی، تجارت، معدن و سایر ظرفیت‌های سودمند دارد.

خشکسالی در نیمه شمالی سیستان و بلوچستان به دلیل قطع شریان آب رودخانه هیرمند از سال ۷۶ بطور کامل بر این منطقه چیره شد، همچنین کاهش شدید نزولات آسمانی سبب شد تا اینک منطقه سیستان بطور کامل خشک و تغییر اقلیم در آن رخ دهد.

مناطق مرکزی و جنوبی استان نیز کاهش نزولات آسمانی را در ۲۰ سال گذشته تجربه کرده و این امر با تاثیر مستقیم بر سفره‌های آب زیر زمین و کشاورزی سبب شده تا میزان زمین‌های زیر کشت کشاورزی کاهش یابد و در بسیاری از مناطق الگوی کشت عوض شود.

برای تولید  محصول جالیزی با حداکثر صرفه جویی و بکارگیری روش‌های نوین آبیاری در هر هکتار نیاز به ۱۷۰۰ تا ۲ هزار مترمکعب آب است.

کشت این محصول آب بر در استان سیستان و بلوچستان در حالی ادامه دارد که این استان در سال‌های اخیر با کاهش شدید بارندگی و سطح آب‌های زیر زمینی روبه رو است.

با وجود خشکسالی ادامه دار در این استان امسال کشاورزان بیش از سال‌های گذشته هندوانه کشت کرده اند و این امر برای آن‌ها مشکلات و زیان اقتصادی بسیاری به همراه داشته است.

سال هاست که اقتصاد و معیشت مردم استان سیستان و بلوچستان بر فعالیت‌های کشاورزی بنا شده است و مردم این استان با وابستگی به رودخانه هیرمند به کشت محصولات سنتی در این منطقه می‌پردازند.

اما رودخانه هیرمند بیش از دو دهه است که خشک شده و تنها بارش‌های فصلی به آن جان می‌دهد که این بارش‌ها نیز نه تنها مفید و به موقع نیست بلکه گاهی خسارت زا است.

تغییر الگوی کشت و نوع آبیاری در سیستان و بلوچستان

کیخا کارشناس کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان،گفت: این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوای متفاوت در بخش‌های مختلف خود توان پرورش محصولات متنوعی را دارد.

کیخا  با اشاره به کاهش بارندگی‌ها ادامه داد: نمی‌توان با کاهش بارندگی دست از کشاورزی کشید، زیرا اقتصاد بسیاری از مردم این استان به کشاورزی وابسته است و بهترین راه برای ادامه فعالیت‌های کشاورزی تغییر الگوی کشت در استان محسوب می‌شود.

بسیاری از مردم و کارشناسان معتقدند کشت هندوانه نیاز به آب زیاد دارد و با توجه به خشکسالی‌های پی درپی و تداوم آن این محصول آب بر را نباید کاشت، اما مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید هندوانه محصول آب بر نیست.

 کشت هندوانه در سیستان وبلوچستان آب برنیست 

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت:با اقدامات انجام شده کاشت این محصول  از نوع آب بر محسوب نمی‌شود، زیرا  به دلیل آبیاری قطره‌ای و استفاده از مالچ (نوعی پوشش پلاستیکی) مصرف آب تا حدود ۷۵ درصد کاهش پیدا کرده و دیگر کشت هندوانه درسیستان وبلوچستان به عنوان محصولات آب بر محسوب نمی‌شود.

علی احمدی  با اشاره به استفاده از مالچ پلاستیکی در کشت هندوانه افزود: لایه‌ای از این پوشش پلاستیکی سطح گیاه و روی خاک را می‌پوشاند و به دلیل رنگ تیره از تبخیر آب جلوگیری می‌کند.

وی  هندوانه را در این استان  اغلب نوبرانه دانست و افزود: اکنون برداشت هندوانه در بیشتر نقاط استان تمام شده و به همین دلیل در زمان کشت این محصول رطوبت خاک بالا است که این وضعیت به کاهش مصرف آب کمک زیادی می‌کند.

علی احمدی زیرکشت هندوانه در استان را در سال گذشته حدود 35 هزار هکتار عنوان و اظهار کرد: با اقدامات انجام شده در سال جاری این رقم به کمتر از 17 هزار هکتار کاهش پیدا کرده است.

وی برداشت هندوانه از هر هکتار را حدود ۵۰ تن دانست و گفت: براساس طرح‌هایی که در سطح کشور دنبال می‌شود به هر استان برنامه کشت داده شده و اگر کاهش محصولات آب بر به یکباره انجام و عرضه کم شود قیمت‌ها رشد چشمگیری پیدا می‌کند و به این دلیل برنامه براساس کاهش پلکانی تدوین شده است.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گفت: صد در صد مزارع استان که کشت هندوانه در آنجا انجام می‌شود به سیستم آبیاری نوین مجهز و حدود ۹۰ درصد نیز در کاشت این محصول از پوشش زراعی پلاستیکی (مالچ) استفاده می‌شود.

وی به مزیت‌های استفاده از مالچ اشاره کرد و گفت: استفاده از این فناوری آفات را کم کرده و باعث کاهش مصرف سموم نیز می‌شود و همچنین از رشد گیاهان هرز نیز جلوگیری می‌کند.

امسال کاهش ۲۰ درصدی سطح زیر کشت هندوانه را داشتیم

کارشناس ارشد زراعت اداره کل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: به دلیل کاهش میزان بارندگی در سیستان و بلوچستان سطح زیر کشت هندوانه در سیستان و بلوچستان ۲۰ درصد کاهش داشته است.

علی احمدی افزود: محصول هندوانه پس از برداشت به کشور‌های قطر، عمان، ترکیه و پس از آن به اروپا صادر می‌شود.

وی ادامه داد: به علت کاهش میزان کشت این محصول، برداشت و صادرات آن هم در سالجاری کاهش خواهد داشت.

علی احمدی در پایان عنوان کرد: بیشترین میزان کشت هندوانه در سیستان و بلوچستان در شهرستان‌های چابهار و کنارک صورت گرفته است.

اختصاص بیش از ۹۰۰ هکتار از اراضی سیستان و بلوچستان به کشت کلزا

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: ۹۸۷ هکتار از زمین‌های کشاورزی سیستان و بلوچستان در سال زراعی جاری به کشت کلزا اختصاص داشت که به دلیل خشکسالی تنها ۷۰۰ هکتار آن محصول دهی داشته است.

علی احمدی  افزود: برداشت کلزا از اواسط اسفند آغاز و تا پایان اردیبهشت انجام می‌شود.

وی گفت: شهرستان‌های دلگان، ایرانشهر، سرباز و خاش در استان، عمده مناطق کشت این محصول هستند.

علی احمدی ادامه داد:۲۱۹ کشاورز در استان در کار کاشت، داشت و برداشت کلزا مشغول فعالیت هستند.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گفت: امسال کلزا به قیمت دولتی ۲ هزار و ۸۶۶ تومان از کشاورزان سیستان و بلوچستان خریدار می‌شود.

وی در ادامه از برداشت گندم از سطح ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی میرجاوه نیز خبرداد و افزود: برداشت گندم تا تیرماه در میرجاوه ادامه دارد.

علی احمدی با اشاره به اینکه متوسط برداشت گندم در هر هکتار از مزارع کشاورزی میرجاوه 2.5  تن است پیش بینی کرد، بیش از پنج هزار تن گندم از مزارع این شهرستان برداشت شود.

وی همچنین با اشاره به اهمیت دانه‌های روغنی نظیر گلرنگ گفت: با توجه به شرایط خشکسالی و معضل آب، کشت محصولاتی نظیر گلرنگ با مصرف آب کم و تحمل شوری خاک در این شهرستان از سال ۹۴ تاکنون به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است.

افزایش سطح زیرکشت سورگوم در زابل

علی احمدی مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان  گفت: طی دو سال اخیر سطح زیرکشت سورگوم در زابل افزایش یافته که علاوه بر تامین علوفه دام، شرایط خوبی را برای کشاورزان فراهم کرده است.

وی افزود: امسال برای صرفه‌جویی در مصرف آب سطح زیرکشت محصولات جالیزی کاهش یافته و سورگوم و علوفه دام جایگزین آن شده که به دنبال آن علوفه دام نیز تامین شده است.

مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان  با بیان اینکه کشت سورگوم از اواخر اسفند شروع شده و همچنان ادامه دارد، گفت: سطح زیرکشت یونجه به عنوان جایگزین محصول جالیزی نیز در وسعت ۳۰۰ تا ۴۰۰ هکتار در زابل انجام می‌شود.

وی گفت: هر ساله حدود ۲۵۰۰ تا ۳ هزار هکتار را زیر کشت محصولات جالیزی داشتیم که پس از اجرایی شدن طرح کشت جایگزین، کشت محصولات جالیزی کاهش یافته و سورگوم را افزایش داده‌ایم.

 احمدی  بیان کرد: طی دو سال اخیر سطح زیرکشت سورگوم در زابل افزایش یافته که علاوه بر تامین علوفه دام، شرایط خوبی را برای کشاورزان فراهم کرده است.

سورگوم زراعی با نام علمی Moench (L) Sorghum bicolor گیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشه‌ای نامیده می‌شود. 

با توجه به شباهت ظاهری این گیاه با ذرت و ارزن که سبب شده آمار سطح کشت این 2 گیاه با هم مخلوط شود، برای ایجاد تمایز میان آنها سورگوم که یک اسم جهانی برای این گیاه است استفاده می‌شود. 

سورگوم از نظر اهمیت در بین غلات در دنیا بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در مقام پنجم قرار دارد.

چهار هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی هیرمند به روش کشت زیر پلاستیک

پیری رییس جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان  گفت: با توجه به اهمیت کشت زیر پلاستیک جالیز در افزایش درآمد کشاورزان منطقه و با استفاده از ظرفیت چاهک‌ها در سال جاری بیش از چهار هزار هکتار از تولید محصول را به روش کشت زیر پلاستیک اختصاص یافته است.

وی افزود: پیش بینی می‌شود کشت مالچی در سال جاری به پنج هزار هکتار افزایش یابد.

رییس جهادکشاورزی استان بیان داشت: سود آوری حاصل از تولید محصول به این روش در سال گذشته به دلیل کاهش سطح زیر کشت و افزایش تقاضا باعث افزایش سطح زیر کشت آن در سال جاری شده است.

وی تصریح کرد: حدود شصت درصد از تولید را به کشت خربزه و چهل درصد آن به کشت هندوانه اختصاص داده شده است.

پیری افزود: ارقام کشت شده از جمله خربزه قندک، سفیدک، هلمندی و ملاموسایی می‌باشد، که به دلیل بازار پسندی و ماندگاری رقم قندک بیشترین سطح کشت را دارا است.

وی  بیان کرد: کشت زیر پلاستیک به دلیل مزایای فراوانی از جمله زودرس بودن محصول و افزایش درآمد کشاورزان، کنترل علف‌های هرز و افزایش راندمان مصرف آب بر کشت فضای باز ارجحیت دارد.

پیری ادامه داد: امسال در شمال سیستان و بلوچستان با عدم آورد آب از رودخانه هیرمند شاهد شرایط سخت و بحرانی برای مردم این منطقه هستیم.

اشتغال عمده مردم استان به آب وابسته است

 مجتبی پیری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان وبلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: استان سیستان و بلوچستان دارای ۵۱ درصد جمعیت روستایی است که بیشتر بار اشتغال و معیشت آنان وابسته به کشاورزی است، پس اهمیت آن بسیار است و کسی نمی‌تواند سهم این بخش را انکار کند.

وی ادامه داد: محدودیت منابع آبی هر ساله وجود داشته است، اما امسال به‌دلیل کاهش شدید بارندگی چه در شمال و چه در جنوب استان، بحران خشکسالی بسیار جدی‌تر است و باید برای مقابله با آن برنامه‌ریزی کرد.

مدیرکل جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه طرح مبارزه با خشکسالی در سطوح بالای دولتی در حال بررسی است، افزود: همه می‌دانیم که بارندگی ناچیز بوده، منابع آبی در دسترس کم است و از طرفی نیاز به آب زیاد است، بنابراین باید اقداماتی انجام داد تا به مشکل برنخوریم.

وی بیان کرد: خشکسالی خسارت بالایی به کشاورزان منطقه وارد کرد که در این خصوص، بیمه موظف شده تا خسارت ۹ هزار هکتار زمین بیمه‌شده را پرداخت کند و جبران خسارت زمین‌های کشت نشده و همچنین زمین‌های بیمه نشده از محل ماده ۱۰ و ۱۲ جبران خواهد شد.

پیری با اشاره به اینکه خشکسالی علاوه بر بخش کشاورزی، به دامپروری مردم استان نیز خسارت زده است، افزود: پوشش گیاهی منطقه مطلوب نیست و ناچار شدیم تا علوفه یارانه‌ای از سایر استان‌ها وارد کنیم.

مدیرکل جهاد کشاورزی استان اظهار کرد: اشتغال عمده مردم استان به آب وابسته است و از طرفی با کمبود و محدودیت منابع آبی مواجه هستیم، لذا در چنین شرایطی کاستن بار اشتغال از بخش کشاورزی یک امر اجتناب‌ناپذیر است.

وی ادامه داد: از مجموع ۲۴۲ هزار هکتار اراضی دشت سیستان ۱۶۰ هزار هکتار آن قابل کشت است که همه ساله به دلیل محدودیت‌های آبی سطح زیر کشت کاهش چشمگیری می‌یابد.

پیری افزود: کاهش بارندگی و عدم آورد آب از رودخانه هیرمند در سال زراعی ۹۶ -۹۷ سبب شد تنها ۴۹ هزار هکتار زمین‌های کشاورزی و ۲ هزار هکتار باغات منطقه زیر کشت محصولات کشاورزی برود که آن‌ها نیز براثر خشکسالی  ۱۰۰ درصد دچار خسارت شدند.

وی اضافه کرد: از مجموع ۴۹ هزار هکتار مزارع کشاورزی دشت سیستان تنها ۹ هزار هکتار آن زیر پوشش بیمه بود که براساس برآورد‌های انجام شده ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به کشاورزان تعلق خواهد گرفت.

وی افزود: براساس شدت خسارت وارده به کشاورزان سیستان با برنامه‌های صورت گرفته درصدد هستیم به زمین‌های کشت شده آسیب دیده منطقه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و برای مزارع کشت نشده یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خسارت پرداخت شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اجرای طرح انتقال آب با لوله به ۴۶ هزار هکتار از دشت سیستان و انتقال آب دریا را از طرح‌های بلند مدت برای رفع مشکلات کشاورزان شمال استان ذکر کرد.

پیری همچنین اجرای طرح آبیاری نوین بر روی ۱۰۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی، لایروبی و احیای قنوات را از طرح‌های مهم در دست اقدام برای جلوگیری از آسیب‌های کاهش بارندگی در جنوب سیستان و بلوچستان برشمرد.

وی تاکید کرد: از آنجایی که بخش قابل توجه‌ای از اشتغال سیستان و بلوچستان به دلیل جمعیت بالای روستاییان آن به بخش کشاورزی اختصاص دارد ضروری است به دلیل خشکسالی‌های پی در پی از این حوزه کاسته و به سایر بخش‌ها از جمله صنعت و گردشگری سپرده شود.

وی بیان کرد: همچنین خشکسالی سال زراعی ۹۶- ۹۷ به چهار هزار و ۷۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی باهوکلات چابهار حدود ۲۴ میلیارد تومان خسارت وارد کرد که جبران این خسارت نیز در دستور کار قرار دارد.

وی با اشاره به ظرفیت‌های بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: این استان به دلیل داشتن اقلیم مناسب در طول سال ظرفیت تولید انواع محصولات کشاورزی، دارو‌های گیاهی، دامداری و صید و صیادی دارد.

اجرای ۱۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی استان به سیستم نوین آبیاری

مدیرآب وخاک وامورفنی مهندسی سازمان جهادکشاورزی استان گفت: با اعتبار ۱۱۳ میلیارد تومان ۱۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی سیستان وبلوچستان درسالجاری به سیستم نوین آبیاری مجهزمی شود.

محمدحسن یادگارزایی افزود:۳۳ هزار هکتار از اراضی استان به سیستم نوین آبیاری مجهزمی باشد که با اجرای ۱۰ هزار هکتار در سالجاری کل اراضی مجهز به سیستم نوین آبیاری به ۴۳ هزار هکتار افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به اینکه رویکرد ما در راستای ارتقاء بهره وری کاهش مصرف آب است، خاطرنشان کرد: تاکنون ۳۳ هزارهکتار از اراضی کشاورزی استان سیستان وبلوچستان به سیستم آبیاری نوین مجهز است که تاپایان سالجاری با اجرای ۱۰ هزار هکتار، ۴۳ هزارهکتار از اراضی سیستان وبلوچستان به این سیستم مجهز می شود.

گفتنی است از ۳۳ هزار هکتار سیستم نوین آبیاری اراضی استان ۷۰ درصد قطره‌ای، ۲۵ درصد بارانی و ۵ درصدکم فشار است.

 انتهای پیام/ع