صنایع دستی میراث ماندگار؛
نشان ایرانی روی پیشانی هنرمندان نو سنگی
تلاش خستگی ناپذیر هنرمندان در عرصه نوسنگی که مرزهای خیال و واقعیت را در هم آمیخت، توانست در عرصه هنر جهانی نشان ایرانی بر پیشانی بنگارد.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،آثار مادی و معنوی بر جای مانده از تمدن‌های بشری و صنایع دستی در جهان نمایانگر فرهنگ و تمدن ونوع زندگی ونگاه آنان به هنر اقوام گذشته هر سرزمین است و صنایع دستی؛ از میان تمام آنچه به عنوان میراث فرهنگی یک ملت تلقی می‌گردد جایگاهی ویژه و نقش اساسی در معرفی فرهنگ و تمدن گذشته هر ملت دارد.
تا پیش از انقلاب صنعتی و ورود به دنیای مدرن، صنایع دستی در زندگی مردم نقشی برجسته داشت، زیرا همه آنچه که مردم در زندگی خویش استفاده می‌کردند، مانند وسایل پخت غذا، ابزار‌های مورد استفاده در کشاورزی، پارچه‌هایی که در دوخت تن پوش مورد استفاده قرار می‌گرفت، زیورآلات، سلاح‌های جنگی و دیگر وسایل مورد نیاز بشر، همگی با دست و ابزار‌های دستی ساخته می‌شدند.
صنایع دستی در مراحل مختلف تکامل اقتصادی یعنی، اقتصاد کشاورزی و حتی اقتصاد صنعتی، تامین کننده بسیاری از احتیاجات بشر بوده است.
بعد از جنگ جهانی دوم بسیاری از کشور‌ها جهت حفظ استقلال و درون زایی اقتصادی، بیش از گذشته به صنایع دستی روی آوردند از جمله این کشور‌ها ایران، هند، پاکستان، چین، مکزیک و یونان را می‌توان نام برد. در آن زمان کشور‌های اروپایی به مواد اولیه ارزان قیمت کشور‌های آسیایی از جمله ایران نیاز داشتند.
بعد‌ها با تکیه بر توان و دانش بومی مواد اولیه کشور برای تولیدات داخلی مورد استفاده قرار گرفت و با رونق ساخت صنایع بومی هر منطقه حرفه صنایع دستی شکل گرفت و زمینه ومحملی برای امرا معاش مردم شد.
براساس آمار مسئولان بخش صنایع دستی وگردشگری کشور در ایران ۳۷۰ رشته صنایع دستی به ثبت رسیده است که در استان آذربایجان غربی بیش از ۲ هزار هنرمند حداقل در ۴۰ رشته مختلف صنایع دستی فعالیت می‌کنند.
اما وضعیت در مهاباد چگونه است؟
شهابی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت:۳ هزار هنرمند مهابادی در ۳۰ رشته صنایع دستی فعالیت می‌کنند و خوشبختانه کیفیت و تنوع کار این هنرمندان سبب شده صنایع دستی مهاباد به کشور‌های عراق، ترکیه و حتی کشور‌های اروپایی صادر شود.
طرح فراگیر روستایی و توسعه صنایع دستی
برای توسعه بیشتر کارگاه‌های کوچک تولید صنایع دستی تسهیلات ودوره آموزش در نظر گرفته شده است و شهابی در این زمینه هم گفت:با ارائه تسهیلات در قالب وام‌های بانکی به فعالان حوزه صنایع دستی در مناطق شهری و روستایی مهاباد، هنرآموزان و هنرمندان این حوزه را حمایت و پشتیبانی می‌کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد ادامه داد:بر اساس تفاهم نامه‌ای که با مرکز فنی و حرفه‌ای این شهرستان منعقد کرده ایم مقرر شده تا به منظور آموزش بیشتر رشته‌های صنایع دستی و مهارت آموزی علاقه‌مندان، مربی کلاس‌ها از فنی و حرفه‌ای تامین شود و اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم وسایل اموزش هنر‌های دستی را تامین کند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد ادامه داد:بر اساس تفاهم نامه‌ای که با مرکز فنی و حرفه‌ای این شهرستان منعقد کرده ایم مقرر شده تا به منظور آموزش بیشتر رشته‌های صنایع دستی و مهارت آموزی علاقه‌مندان، مربی کلاس‌ها از فنی و حرفه‌ای تامین شود و اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم وسایل اموزش هنر‌های دستی را تامین کند.
شهابی با تاکید بر احیای رشته‌های منسوخ صنایع دستی در مهاباد اضافه کرد:خوشبختانه امسال توانستیم با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی، رشته‌های منسوخ مانند جولایی و نساجی سنتی را احیا کنیم.
وی ادامه داد:با تولید فیلم کوتاه برای معرفی، شناساندن و ترویج بیشتر صنایع دستی بومی منطقه‌ای استان اقدامات موثری انجام شده است.
از نظر بازاریابی هم برای افرادی که از طریق تشکل‌های صادراتی مایل به فعالیت باشند آمادگی داریم نقدینگی لازم را از طریق صندوق در اخیتارشان قرار دهیم.
فعالیت یک سوم هنرمندان مهابادی در حیطه فرش و گلیم دستباف
شهابی اظهار داشت:با توجه به اصالت و ظرافت فرش های دستباف منطقه وبازار فروش مناسب آن، حدود یک هزار نفر از هنرمندان صنایع دستی مهابادی در حوزه بافت فرش مشغول به کار هستند.
استفاده از رنگ‌های طبیعی و نقش‌های ساده و همه پسند مقبولیت این فرش‌ها را در آن سوی مرز‌ها دوچندان کرده است.
ارز آوری ۲۰ میلیون دلاری برای کشور
صادق قادری، معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی و مدیر اداره صنعت، معدن و تجارت مهاباد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت: ۷۲ هزار بافنده فرش دستباف در آذربایجان غربی حدود ۲۹۰ هزار متر مربع فرش تولید می‌کنند که این متراژ فرش؛ سالانه ۲۰ میلیون دلار برای کشور ارز آوری دارد.
اسکندری رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی هم گفت: بی‌تردید فعالیت در حوزه فرش دستباف می‌تواند برای معیشت روستاییان سطح استان بسیار حائز اهمیت باشد.
اسکندری با تاکید بر توسعه بیمه قالیبافان آذربایجان‌غربی افزود: هم‌اکنون بیش از۱۷ هزار نفر بیمه شده در استان فعال است که امیدواریم این تعداد به ۲۵ هزار نفر ارتقاء یابد.
برگزاری کارگاه سفالگری پس از وقفه‌ای ۱۵ ساله در مهاباد
شهابی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی به منظور ایجاد اشتیاق برای کارگاه‌های بومی و سنتی در مهاباد ادامه داد: حمایت‌های بانکی را برای علاقه‌مندان انجام داده ایم و با در نظر گرفتن فضا‌های کار، آموزش این رشته را که خمیر مایه‌ای از جنس طبیعت و تمدن دارد پس از سالها، دوباره آغاز کرده ایم.
سفالگری حس خوب کار با آب و گل
صفا کارشناس هنری و باستان شناس در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت:سفال از دوره غار نشینی انسان‌ها برای خوردن غذا کشف شد و بعد‌ها به طور اتفاقی به این نکته پی بردند که با انداختن سفال در آتش می‌توان از آن برای نوشیدن آب و مایعات استفاده کرد.
وی ادامه داد:برگزاری کلاس‌های سفالگری بعد از سالها در مهاباد واقعا جای خوشحالی است و ضمن اینکه کار با آب و گل حس خوبی به کارآموزان و علاقه‌مندان به این هنر می‌دهد؛ زمینه‌ای برای کار و اشتغال بانوان هم ایجاد می‌شود.
سفال حس سادگی و پیوند با زندگی گذشته را که دور از زرق و برق و تشریفات بود به یاد ما می‌آورد.
به کارگاهی کوچک می‌رویم که گوشه‌ای دنج برای کسانی ست که دنبال هنرنمایی با آب و گل هستند. هاوین خانم یکی از هنرآموزان کلاس است ک هدر خصوص علاقه خود به سفال به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت:از دوران کودکی به سفال و کوزه گری علاقه داشتم و، چون امکانات ساخت سفال را نداشتم از کاه گل خانه‌های قدیمی استفاده می‌کردم. حالا که بیشتر از پنجاه سال سن دارم کار با آب و گل به من حس آرامش می‌دهد.
بازارچه‌های صنایع دستی، مکانی برای شناساندن بیشتر فرهنگ دیرینه مردمان منطقه
جباری افزود:به منظور افزایش سطح فروش صنایع دستی، بحث ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی در دستور کار اداره میراث فرهنگی استان قرار گرفته است.
جباری ضمن اشاره به حمایت از تولید، نوآوری و افزایش حجم تولیدات صنایع دستی هنرمندان استان اضافه کرد:حجم صادرات سالانه صنایع دستی آذربایجان غربی بیش از ۲ میلیون دلار است.
ارائه تسهیلات ۴ تا ۸ درصدی به فعالان حوزه صنایع دستی
جباری اظهار داشت:علاقه‌مندان در تمامی مناطق روستایی مستعد ساخت صنایع دستی و هنرمندانی که در شهر‌های کمتر از ۱۰ هزار نفر خانوار ساکن هستند می‌توانند از تسهیلات کم بهره ۴ تا ۸ درصدبرای رونق صنایع دستی استفاده کنند.
مهارت آموزی راهی برای اشتغال بیشتر
عباسی رئیس مرکز فنی و حرفه‌ای مهاباد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد گفت:در ۲۸ کارگاه خود ۸۰ رشته را آموزش می‌دهیم که یکی از رشته‌های صنایع دستی، سفالگری است.
وی ادامه داد:خوشبختانه آموزش رشته سفالگری را به صورت چرخ پایی دوباره در مهاباد آغاز کردیم و همچنین مربیان ما مینا کاری روی سفال را در کلاس‌ها آموزش می‌دهند که با استقبال خوب بانوان همراه است.
عباسی افزود:در حال حاضر ما ۶۰ نفر کارآموز صنایع دستی داریم که پس از گذراندن دوره‌ها و موفقیت در آزمون نهایی به آن‌ها گواهینامه مهارت‌های فنی و حرفه‌ای با کد بین المللی اعطا خواهد شد.
وی اظهار داشت:مهارت آموزانی که موفق به اخذ گواهینامه پایان دوره فنی و حرفه‌ای شوند می‌توانند در قالب طرح اشتغال فراگیر و طرح‌های اشتغال روستایی که با هماهنگی دستگاه‌های اجرایی مربوطه در جریان است؛ مشغول به کار و کسب درآمد شوند.
صنایع دستی علاوه بر توانمند کردن جوامع محلی میتونه مسیری برای ماندگار کردن هنر اصیلی باشه که فرهنگ ما گره خورده است. صنایعی که به محیط زیست صدمه نمی‌زند و ریشه در تاریخی کهن دارد.
با وجود پتانسیل‌های بسیار، ایران از سهم اندکی در صادرات جهانی صنایع دستی برخوردار است و فاصله بسیاری با صادرکنندگان اصلی صنایع دستی جهان دارد. معرفی، تبلیغات هدفمند و بازاریابی تخصصی و بهره گیری از ظرفیت فناوری‌های مدرن چه در حوزه تولید و چه در حوزه عرضه، به حل این معضل کمک شایانی خواهد کرد.
به نظر می‌رسد صنایع دستی به عنوان یکی از شاخصه‌های توسعه پایدار به اقتصاد خانوار‌های کوچک کمک کند و نقش مهمی در حفظ و پویایی فرهنگ‌های مختلف دنیا داشته باشد.
انتهای پیام/پ
در باشگاه خبرنگاران جوان پیگیری شد؛
معلمان نهضت سوادآموزی چگونه می‌توانند استخدام آموزشوپرورش شوند؟