فاطمه ابراهیمی، روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، گفت: فوبیا از دسته اختلالات اضطرابی است که به معنای ترس‌های افراطی، غیرمنطقی و مقاوم نسبت به یک شی یا وضعیت است.

وی افزود: فردی که فوبیا دارد نسبت به وضعیت و اشیاء ترس دارد که در واقع ترسناک نیستند، ولی فرد نمی‌تواند ترس خود را نسبت به آن‌ها کنترل کند و به صورت غیر ارادی دچار ترس می‌شود در حالیکه این ترس‌ها غیر ارادی هستند.

وی با اشاره به اینکه فوبیا به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند تصریح کرد: یک دسته فوبیای خاص یا ساده که شامل ترس از حیوانات و حشرات زخم و خون تزریق و پزشک واقعیت‌های نظیر سوار شدن بر آسانسور‌های غیر قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که فرد مجبور به صحبت کردن در جمع است میشود و دست دوم فوبیه‌هایی است که شامل ترس از مکان‌های باز می‌شود که در این حالت فرد از مکان‌هایی که حکم سرپناه برای آن را نداشته باشد وحشت دارد.

ابراهیمی ادامه داد: فوبیایی که مختص کودکان است همان دسته اول را شامل می‌شود و ترس از مکان‌های باز بیشتر در سن بزرگسالی شایع است کودکان بیشتر دچار فوبیای خاص یا ساده می‌شوند.

وی با اشاره به علت و ریشه فوبیا گفت: در خصوص علل آن می‌توان گفت: این علل از وراثت شروع شده و شامل علل محیطی و اکتسابی می‌شود.

این مشاور و روانشناس افزود: در واقع کودکی که مبتلا به فوبیا می‌شود هم آمادگی وراثتی را برای این اختلال دارد و هم یک موقعیت بیرونی و محیط زندگی او این زمینه را برای او ایجاد می‌کند.

وی اظهار داشت: ما می‌توانیم بگوییم عواملی نظیر جدایی والدین، اختلافات میان والدین، تنبیه شدن، خجالتی بودن و وقوع اتفاق خاصی در این زمینه دخالت دارد.

فاطمه ابراهیمی بیان کرد: در مورد وقوع اتفاق خاص این توضیح لازم است که به طور نمونه کودکی که از ارتفاع ترس داردممکن است در کودکی از ارتفاع سقوط کرده باشد که این ترس ممکن است با این رخداد مرتبط باشد این موارد علل محیطی ترس هستند که در کنار علل وراثتی در بروز ترس در کودکان خود را نشان می‌دهند.

همچنین ابراهیمی در ادامه گفت: معمولا والدین اشتباهات رفتاری در این خصوص مرتکب می‌شوند و از کودک انتظار بروز ترس‌هایی که بعضاً طبیعی هستند را ندارند و این در حالی است که اگر رفتار مناسب نشان بدهند مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌شود.

وی افزود:، اما اغلب کودک را وادار می‌کنند که از موقعیت نترسد و یا برخورد خشن می‌کنند که موجب تشدید ترس می‌شود.

وی تصریح کرد: البته این توصیه برای زمانی است که کودک هنوز مبتلا به فوبی آن نشده است و والدین باید نسبت به ترس‌های متداول کودکان ابتدا آگاهی داشته باشند و در درجه دوم نحوه رفتار مناسب را با کمک روانشناسی یاد بگیرند.

وی در ادامه با اشاره به یکی از اشتباهات بزرگ والدین در این زمینه گفت: والدین با ترساندن کودک برای وادار کردن او به انجام کاری زمینه فوبیای نسبت به عاملی را آماده می‌کنند و در واقع این یکی از عوامل محیطی شایع در این اختلال است. وی بیان کرد: حال اگر کودک مبتلا به فوبیا شده باشد نحوه رفتار با او بسیار مهم است، اغلب والدین گمان می‌کنند ترس کودک ارادی است و از این رو مدام از او می‌خواهند که از این موضوع مورد ترس نترسد و به او می‌گویند این مسئله ترس ندارد و حتی در مواردی با او رفتار خشن دارند در حالی که باید کودک را درک کنند و متوجه باشند این مشکل غیر ارادی است و واکنش کودک دست خودش نیست.
ابراهیمی تاکید کرد: در درجه دوم گاهی اوقات والدین کودک را با عامل ترس مواجه می‌کنند تا به اصطلاح ترس او را بریزنند در حالی که این کار بسیار خطرناک است و فوبیای کودک را تشدید می‌کند.

وی به والدین توصیه کرد: اگر کودکی دارد که فوبیا دارد در درجه اول به روانشناس مراجعه کنند و به هیچ عنوان نباید کودک را تا قبل از درمان در موقعیت‌هایی که برای ترسناک است قرار بگیرد.

فاطمه ابراهیمی گفت:: یکی از اشتباهات بزرگ والدین این است که با ترساندن کودک برای وادار کردن او به انجام کاری زمینه فوبیای نسبت به عاملی را آماده می‌کنند و در واقع این یکی از عوامل محیطی شایع در این اختلال است.

وی افزود:نکته مهم دیگر این است که فوبیا جنبه وراثتی دارد و ممکن است از مادر و پدر و حتی اطرافیان نزدیک به کودک منتقل شود.

این روانشناس تصریح کرد: از زمانی که کودک در مواجه با مادری که فوبیا دارد قرار می‌گیرد این فوبیا جنبه یادگیری پیدا می‌کند به طور نمونه مادری که از سوسک می‌ترسند و در مقابل کودک رفتار ترس آمیز نشان می‌دهد کودک خود را مستعد این ترس می‌کند.

وی تاکید کرد: درمان فوبیا در کودکی باید صورت بگیرد متاسفانه فوبیا مشکلی نیست که بتوان با زمان دادن به کودک برای کنار آمدن آن امیدوار بود و تا وقتی درمان نشود با فرد همراه است به طوریکه افرادی که در کودکی از ارتفاع وحشت دارند در بزرگسالی هم همین احساس را دارند تا زمانی که این ترس درمان نشود در فرد وجود دارد و حتی در بزرگسالی ممکن است شدت باید پیدا کند و یا به اشکال دیگر خود را بروز دهد.

ابراهیمی بیان کرد:اگر شرایط فراهم شود می‌تواند با سایر اختلالات روانی همراه شود پس بهترین اقدام این است که در کودکی به سراغ درمان این مشکل برویم.

وی ابراز امیدواری کرد: فوبیا درمان پذیر است و بهترین اقدام خودداری والدین از درمان و مراجعه به روانشناس است.

وی افزود: عدم مواجهه کودک با موقعیت اضطراب زا، درک ترس کودک، حل اختلافات زناشویی و مراجعه به روانشناس در این خصوص حائز اهمیت است.

وی اظهار کرد: روانشناس اغلب از درمان‌های رفتاری و شناختی کمک می‌گیرد که متداول‌ترین این درمان‌ها عبارت است از حساسیت زدایی منظم، شرطی سازی متفاوت، مواجه سازی با موقعیت ترسناک، یادگیری مشاهده‌ای که از طریق مشاهده افرادی که از این موقعیت ترس ندارد امکان پذیر است.

وی گفت:در کنار این روش‌ها هم از درمان‌های شناختی مانند بازسازی شناختی، تغییر باور‌های غلط فردی نسبت به موقعیت استرس زا است.
ابراهیمی افزود: اگر فوبیا خیلی شدید باشد بهتر است از روانپزشک نیط کمک گرفته شود و دارو درمانی هم صورت بگیرد.
انتهای پیام/ی

فوبیا باید در کودکی درمان شود