به گزارش خبرنگارحوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ناحیه کوهستانی وسیعی که در شمال استان آذربایجان غربی قرار گرفته است با نام ارسباران شناخته می‌شود. این ناحیه کوهستانی که از شمال کوه قوشاداغ در جنوب اهر تا رود ارس گسترده شده است، زادگاه ستارخان و بابک خرمدین است. از چهره‌های دیگری که در این ناحیه کوهستانی متولد شده‌اند می‌توان به مسعود ده‌نمکی وعلیرضا مدقالچی (چهره ماندگار رشته ریاضیات در سال ۱۳۸۹) اشاره کرد. با مروری بر تاریخ متوجه می‌شویم که ارسباران در گذشته کانون جنبش مشروطه ایران بوده است.

از بنا‌های تاریخی بر جای مانده در منطقه ارسباران می‌توان به آرامگاه منسوب به مادر تیمور لنگ، قلعه پشتو، قلعه جوشین، دژ قهقهه، قلعه مردانقم، بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری، بازار اهر، قصر آینالو، قلعه آوارسین، حمام کردشت و خانه امیرارشد اشاره کرد.

یونسکو در گذشته بخشی از ارسباران را به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره ثبت کرده است و توصیف کلی‌اش از ارسباران این بوده است: «این ذخیره‌گاه زیست‌کره در کوهستان‌های قفقازی ایران نزدیک مرز کشور با جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد. ناحیه، با قرار گرفتن در بین مناطق خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای، کوه‌هایی تا ارتفاع ۲۲۰۰ متر، علفزار‌های آلپی، دشت‌های نیمه‌خشک، مراتع و جنگل‌ها، رود‌ها و چشمه‌ها را شامل شده‌است.

ارسباران محل زیست حدود ۲۳٬۵۰۰ کوچ‌نشین است که عموماً در مناطق بین شهری ناحیه زندگی می‌کنند. فعالیت‌های اقتصادی در این زیستگاه، کشاورزی، دامداری، باغبانی، زنبورداری، صنایع دستی و گردشگری را شامل می‌شود، اما در بخش‌های شهری فعالیت‌های تجاری نیز در جریان است.

ترکیب ذخیره‌گاه زیست‌کره به منطقه‌ای اطلاق می‌شود که منطقه حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی است که علاوه بر حفاظت، دست آورد‌هایی مثل ارائه سایت‌های مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسانی در پشتیبانی از توسعه پایدار را دارد.

 بحث ثبت جهانی ارسباران در لیست آثار جهانی یونسکو از دی ماه سال ۱۳۹۵ و با ارسال پرونده ارسباران برای ثبت جهانی به یونسکو کلید خورد. این بحث در مهر ماه سال ۱۳۹۶ با بازرسی ارزیابان یونسکو از منطقه ارسباران، قوت گرفت البته در این میان برخی از کارشناسان معتقد بودند که ممکن است ثبت جهانی ارسباران تهدیدی برای این منطقه به حساب بیاید، زیرا به نظر آنها افزایش میزان گردشگرانی که خواستار بازدید از این منطقه خواهند بود باعث می‌شود که این منطقه در معرض تخریب قرار بگیرد البته به گمان آنها تأمین نیروی انسانی متخصص در امر حفاظت از محیط زیست و فراهم کردن زمینه‌های کافی می‌تواند از تخریب منطقه‌ای، چون ارسباران به دست گردشگران پیشگیری کند البته به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی مناسب برای حفاظت از محیط زیست و احترام به طبیعت نیز می‌تواند تأثیر بسزا و مثبتی در نحوه برخورد گردشگران با مناطقی، چون ارسباران داشته باشد و طبیعت را در برابر تخریب انسانی مصون کند.

لازم به ذکر است؛در خرداد ماه سال جاری خبری مبنی بر رد شدن پرونده ثبت جهانی ارسباران منتشر شد. در این خبر به نقل از محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چنین آمده بود: «بخشی از زمین‌های کشاورزی در میان جنگل‌های ارسباران قرار گرفته اند و ساخت و ساز‌هایی هم در این منطقه انجام شده است. در حال حاضر (اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست) Iucn به این دلایل پرونده را رد کرده، البته این پرونده مجددا باید در کمیته میراث جهانی بررسی شود».

طالبیان در همین خبر با ابراز امیدواری نسبت به نتیجه مثبت کارشناسی مجدد گفته بود: «این اتفاق هر ساله در جریان بررسی پرونده‌های ثبت جهانی در یونسکو می‌افتد. در رابطه با ثبت یزد هم همین اتفاق افتاد، در مورد میمند هم ایراداتی به پرونده وارد بود اما در جریان برگزاری اجلاس، رایزنی‌ها می‌تواند نتیجه بخش باشد. فعلا در این مرحله می‌توانیم بگوییم متاسفانه با وجود تلاش‌های صورت گرفته پرونده میراث طبیعی ارسباران از سوی Iucn رد شده است.»

فرهاد نظری مدیر کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در روز‌های گذشته گفت:چهل و دومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که کار خود را از سوم تیر ماه سال جاری در منامه، پایتخت بحرین آغاز کرده، هنوز پرونده ثبت جهانی ارسباران را رد نکرده است و به موضوع ثبت جهانی این منطقه برخی ایرادات فنی وارد شده است که با داوری در کمیته میراث جهانی یونسکودرباره آن تصمیم گیری خواهد شد.

خاطرنشان می‌شود با پیگیری‌هایی که کردیم متوجه شدیم احتمالا نتیجه پرونده ثبت جهانی یونسکو امروز مشخص می‌شود. حال باید ببینیم که چهل و دومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو چه تصمیمی برای ارسباران می‌گیرد و چه انجامی را برای پرونده ثبت جهانی این منطقه کوهستانی رقم می‌زند.

انتهای پیام/

آخرین جزئیات از ثبت جهانی ارسباران