ناصر آریایی، کارشناس ارشد پژوهش هنر در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، درخصوص تاریخچه موسیقی بیان داشت: سازهای کوبه ای  اولین مواجهه انسان با سازها است، بطوریکه وقتی 2 جسم باهم برخورد می کند از برخورد آن ها باهم صدا تولید می شد، به همین دلیل تاریخچه جزئی و دقیقی از شکل گیری این سازها وجود ندارد.

وی با بیان اینکه این سازها دقیقا مقارن با پیدایش انسان بوجود آمده اند، تصریح کرد: طبق مستنداتی که از اسناد، مدارک، مجسمه ها و نقوش برجسته وجود دارد حدود 6 هزار سال پیش در تپه چغامیش در استان خوزستان این نوع سازها مورد استفاده قرار می گرفتند و حتی در آن مکان مدارکی وجود دارد که نشان دهنده این است که اولین همنوازی گروهی که امروزه به نام ارکست شناخته می شود در خوزستان به وقوع پیوسته است.

آریایی در ادامه اظهار داشت: دین و اعتقاد به عنوان یک فرآیند در ذهن انسان شکل می گیرد که موسیقی روی تقویت و جهت دادن به آن بسیار تاثیرگذار است و در واقع موسیقی روی هر آن چیزی که شما فکر می کنید اثرگذار است.

وی افزود: هر ساز مختص به یک نقطه جغرافیایی است، مثلا؛ آسیا، اروپا، آفریقا، آمریکا و استرالیا ساز مختص به خود را دارند، هر چند ممکن است سازها از نظر شکل و رنگ یکی باشند، اما از نظر نوع استفاده و صدادهی که شخصیت اصلی سازها محسوب می شوند هر کدام در نوع خودشان منحصر به فرد هستند.

ناصر آریایی در ادامه گفت: گاهی این تفاوت ها ممکن است بین 2 قاره و یا 2 کشور باشد، مانند؛ ساز دف که در ایران با برخورد کف دست و انگشت ها با آن نواخته می شود، اما در هند با استفاده از نوعی چوب نواخته می گردد .

وی بیان کرد: گاهی هم این تفاوت ها درون مرزهای یک کشور مشاهده می شود مانند؛ نواختن و صدادهی دهل در کردستان که با دهل خراسان تفاوت دارد.

آریایی در ادامه افزود: در ایران با توجه به تفاوت نوع فرهنگ از شمال تا جنوب و از شرق به غرب کشور سازهای متفاوتی وجود دارد، مانند؛ دمام در جنوب، دسرکوتن در شمال و دهل در غرب.

این کارشناس هنر اظهار کرد: سازها دقیقا شبیه به نماد فرهنگی ما هستند، اما این نمادها و فرهنگ های سنتی را نمی شود با شیوه های کلاسیک آموزش دهیم، متاسفانه در حال حاضر موسیقی ایران با روش کلاسیک از دوره مشروطه (اواخر قاجار) بجای مانده است تدریس می شود، به دلیل اینکه ما در تدریس از متد خاصی پیروی نمی کنیم و بر اساس متد غربی که آن هم پیدایش آن در ایران به عصر مشروطه باز می گردد به هنرجویان آموزش داده می شود.

آریایی اذعان داشت: بطور کلی موسیقی ایران در آموزش نیز به یک بازنگری نیاز دارد و قطعا اگر سازها را خصوصا سازهای کوبه ای را به شیوه های قدیم آموزش دهیم به موسیقی ایران نزدیک تر می شویم و در انتقال مفاهیم و فرهنگ کشور نیز تاثیرگذاری بیش تری خواهد داشت.

بابک میشانی، مدرس ساز تنبک در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، در تشریح سازهای کوبه ای گفت: سازهای کوبه ای را می توان از جنبه های مختلف نظیر جنس، نوع صدا دهی، جنس مصالح و طبیعی یا مصنوعی بودن تقسیم بندی کرد و تفاوت آن ها به همه این عوامل بستگی دارد.

وی افزود: سازهای کوبه ای از یک جنبه خاص با یکدیگر شباهت دارند، و آن هم اینکه همه آن ها از غشائی تشکیل شده اند که پوسته ای قلافی یا کوزه ای به دور خود دارند که جنس آن ها از چوب، فلز و سفال است و غشاء آن ها نیز می تواند از پوست طبیعی حیوانات یا پوست های مصنوعی که شرکت های مختلف تولید و عرضه می کنند باشند.

میشانی با اشاره به اینکه در خوزستان بازده صدای موسیقیِ گوناگون و گسترده ای داریم بیان داشت: در جنوب استان بندری ها و موسیقی بندری عمدتا از سازهای پوسته ای مانند؛ تمپو، طبل یا سازهایی مانند دمام که از نوع خیلی بازی هستند، در شرق موسیقی بهبهانی که در آن سازها همان سازی های موسیقی اصیل ایرانی مثل دف و یا تنبک و در شمال که به بختیاری ها هم نزدیک تر است در آنجا دهل و در غرب خوزستان که در موسیقی عربی آن ها هم تمپو به علاوه سازی به نام کاسوره استفاده می شود.

این مدرس ساز تنبک اظهار کرد: اگر ساز ملی ایران را تنبک فرض کنیم که فرض درستی نیز هست برای تدریس آن شیوه های مختلفی وجود دارد که عمدتا ناشی از متدهای متفاوت نت نگاری است که مربوط به اساتیدی می شود که در ابتدای امر نت نگاری این سازها، آن ها را به شیوه های مختلفی نت گذاری کرده اند، به دلیل اینکه این سازها به صورت سینه به سینه تدریس می شدند.

وی اذعان داشت: در حال حاضر 2 روش برای تدریس سازهای کوبه ای وجود دارد ، یکی به روش 3 خط و دیگری هم به روش یک خط که مطرح ترین متد آموزش هستند.

بابک میشانی درخصوص استقبال مردم از سازهای کوبه ای گفت: این ساز به علت ساده نواختن به یک ساز مردمی معروف است، به طوری که در خانواده ها مشاهده می گردد که حتی اگر به شکل حرفه ای نباشد در خانه هایشان به صورت ساده و مبتدی با استفاده از لوازم گوناگون نواخته می شود.

وی در ادامه اذعان کرد: این ساز یک نوع ساز فوق العاده پرنشاط و در عین حال فنی و تکنیکی برای آموزش به کودکان است و همچنین بزرگ ترها از این نوع ساز استقبال می کنند و تعلیم می بینند.

میشانی گفت: برای هنرجویانی که نواختن سازهای کوبه ای را تعلیم می بینند هر ساله جشنواره های مختلفی برگزار می شود، مانند جشنواره های استانی که متاسفانه در خوزستان به طور منظم و دقیق برگزار نمی شود، جشنواره های فجر و موسیقی جوان، جشنواره های مخصوص دف نوازی در استان کرمانشاه در سطح کشوری و جشنواره های ریتم و اساتید و آموزشگاه های مختلفی که مسابقات برگزار می کنند.

انتهای پیام/ل

سازهای کوبه ای، نوعی ساز مردمی