این موقعیت قطعا برای شما عجیب و غیرقابل باور است، چون به محض اینکه کودک وارد خانه می‌شود، شروع به صحبت می‌کند و روند عادی زندگی همچنان ادامه دارد، این اتفاق ممکن است بر اثر اضطراب ناشی از موقعیت ناشناخته یا شرایط دیگر در کودکان بروز کند و به آن اختلال لالی انتخابی یا سکوت انتخابی می‌گویند.

بیشتر بخوانید: چرا برخی کودکان حرف نمی‌زنند؟

این روانشناس بالینی بیان کرد: این اختلال معمولا زمانی مورد توجه اطرافیان قرار می‌گیرد که زندگی عادی کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و حتی آن را مختل می‌کند و مانع پیشرفت آموزشی، تحصیلی یا ارتباطی کودک می‌شود؛ توجه به این نکته مهم است که در بدو ورود به مدرسه یا مهد کودک یا پیش دبستانی ممکن است بچه‌ها مدتی را در سکوت بگذرانند و در این حالت نمی‌توان چنین موقعیتی را به لالی انتخاب نسبت داد.

احمدی ادامه داد:  این اختلال دست کم یک ماه باید طول بکشد تا بتوان تشخیص لالی انتخابی را روی آن گذاشت؛ این اختلال در اصل ناشی از نبود معلومات یا ناراحتی در مورد کاربرد زبان تکلمی نیست و زمانی تشخیص لالی انتخابی در مورد کودک به کار می‌رود که صحبت نکردن  توجیه بهتری نداشته باشد و در واقع ناشی از لکنت زبان، اختلال نافذ رشد، اسکیزوفرنی یا سایر اختلال‌های روانی نباشد.

وی افزود: سن بروز این مشکل معمولا چهار تا ۶ سالگی است و اغلب بیرون از خانه تظاهر پیدا می‌کند و در موارد نادری کودک در خانه ساکت است و بیرون از خانه صحبت می‌کند، جالب اینجاست که دختر‌ها بیشتر از پسر‌ها دچار اختلال لالی انتخابی می‌شوند.

این روانشناس بالینی گفت: در بسیاری از موارد که کودکان در دوره گذار مثل ورود به مهد کودک یا مدرسه هستند ممکن است حالت خفیفی از این اختلال در آن‌ها دیده شود که خود به خود طی چند ماه بهبود می‌یابد، این کودکان معمولا مستعد اضطراب و کمرو هستند و استعداد ابتلا به افسردگی را هم دارند، در مواردی که علائم خفیف است معمولا بدون درمان بهبود کامل و زودهنگام اتفاق می‌افتد و هر چه سن ابتلا پایین‌تر و طول مدت ابتلا کوتاه‌تر باشد بهبودی بهتر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: زمان طلایی برای حل اختلالات گفتاری/ حداکثر زمان شروع تکلم کودک را بشناسید

چرا کودکان ساکت می‌شوند؟

احمدی تشریح کرد: این اختلال جزو اختلال‌های اضطرابی محسوب می‌شود، بنابراین همان عوامل سبب اختلال‌های اضطرابی و به خصوص اضطراب اجتماعی باعث به وجود آمدن این اختلال می‌شود؛  ژنتیک در بروز این اختلال هم مانند اختلال‌های اضطرابی نقش بسیار موثری دارد.

وی ادامه داد: والدین باید توجه داشته باشند هرکس که این عامل ژنتیکی را داشته باشد لزوما به اختلال لالی انتخابی مبتلا نمی‌شود، اما وجود اضطراب در مادر و والدین، وابستگی زیاد و افسردگی در خانواده بستر را برای بروز این اختلال مهیا می‌کند.

این روانشناس بالینی تصرح کرد: جالب است بدانید ۹۵ درصد از کودکان ساکت، اضطراب اجتماعی دارند و به همین دلیل است که گفته می‌شود این اختلال نوعی اضطراب اجتماعی است، از آنجا که ممکن است کودکان به دلیل این اختلال توسط همسالانشان مورد تمسخر قرار بگیرند ۲۹ درصد احتمال دارد که این اختلال با اختلال رفتار مقابله‌ای همراه شود.

احمدی افزود: تخمین زده می‌شود یک سوم از این کودکان مستعد اختلال‌های اضطرابی و افسردگی همراه با این اختلال باشند؛  نکته مهم اینجاست که این اختلال بیشتر نتیجه است تا علت و در اصل بر اثر اختلال‌های اضطرابی بروز پیدا می‌کند، برخی می‌گویند این اختلال به دلیل ضربه جسمی یا هیجانی بروز می‌کند، اما در حال حاضر این نظریه چندان معتبر نیست.

درمان با دخالت‌های رفتاری

وی با اشاره به اینکه یافته‌ها و مطالعات درباره درمان اختلال اضطراب کم است، گفت: مداخلات رفتاری جزو اصلی درمان است؛ انواع مداخلات رفتاری در درمان این اختلال استفاده می‌شود مانند آموزش خانواده، درمان شناختی رفتاری به خصوص درمان‌های رفتاری.

این روانشناس بالینی مهد کودک را یک لزوم در زندگی کودکان دانست و گفت: اگر مداخلات رفتاری موثر واقع نشود از دارو هم باید کمک گرفت؛ همان طور که گفته شد ۹۵ درصد این کودکان اضطراب اجتماعی دارند و معمولا استفاده از یک گروه از دارو‌ها به نام SSRI مثل فلوکستین که در درمان اضطراب اجتماعی استفاده می‌شود در درمان لالی انتخابی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: تستی جالب برای سنجش میزان پرحرفی افراد

اختلال لالی اضطرابی تا چه زمانی طول می‌کشد؟

احمدی ادامه داد: در سنین پایین‌تر این اختلال چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد، اما اگر تا ۱۰ سالگی درمان نشود سیر درمان طولانی‌تر خواهد شد، از جمله عوارض این بیماری آن است که وقتی بهبود حاصل نمی‌شود کودک به دلیل مشکلاتی که در مدرسه پیدا می‌کند و مورد آزار و اذیت همسالان قرار می‌گیرد، پرخاشگر و لجباز می‌شود یا حتی ممکن است کودک از رفتن به مدرسه امتناع کند.

والدین باید آموزش ببینند

وی افزود:  در اختلال‌های اضطرابی سهم ژنتیک بالاست و معمولا این کودکان افسردگی، اضطراب و وابستگی به مادر را نشان می‌دهند؛ در اصل مادرانی که اختلال اضطرابی دارند و محافظت افراطی از کودک نشان می‌دهد، زمینه بروز این اختلال را در کودکی که مستعد ابتلاست فراهم می‌کنند به همین دلیل آموزش والدین در روند درمان نقش تعیین کننده‌ای دارد.

سکوتی که از اضطراب است

این روانشناس بالینی با بیان اینکه کودکان با اختلال لالی یا کاملا ساکت هستند یا زمزمه می‌کنند، گفت: آن‌ها از کلمات تک هجایی مثل «اوهوم» استفاده و بیشتر تلاش می‌کنند از طریق ارتباطات غیرکلامی منظور و نیازشان را به دیگران برسانند.

 احمدی ادامه داد: گاهی از زبان اشاره یا حتی تماس چشمی برای برآوردن نیازشان استفاده می‌کنند، کودکان دچار اختلال لالی انتخابی بیشتر در موقعیت‌های پراسترس دچار کم حرفی می‌شوند و زمانی که در محیط بدون استرس قرار دارند اتفاقا تکلمشان خوب است و مشکلی ندارند.

بیشتر بخوانید: چگونه فرزندمان را به حرف بیاوریم؟

وی اظهار کرد: از آنجایی که در محیط‌های اجتماعی و پر استرس کودک دچار کم صحبتی می‌شود، این اختلال را نوعی جمعیت هراسی در نظر می‌گیرند، این اختلال زیرگروهی از اختلال‌های اضطرابی است بنابراین ممکن است کودکان سایر نشانه‌ها یا اختلال‌های اضطرابی را هم نشان دهند.

این روانشناس بالینی یادآوری کرد: سابقه تاخیر در شروع تکلم یا ناهنجاری‌های تکلمی در این افراد دیده می‌شود که در اغلب موارد این مشکلات خفیف است؛ وقتی به سابقه کودک توجه می‌شود نشانه‌هایی از کمرویی، چسبیدن به مادر و صحبت نکردن در حضور افراد غریبه را هم می‌توان دید.