به گزارش خبرنگار حوزه احزاب و تشکل‌های باشگاه خبرنگاران جوان؛ نوزدهم شهریورماه در تاریخ شمسی سالگرد درگذشت آیت‌الله سیدمحمود طالقانی اولین امام جمعه تهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است، شخصیتی که نگاهی نو با محوریت دین داشت و ارتباط مناسبی با خیل عظیمی از توده‌های مردم و گروه های فکری و سیاسی برقرار کرده بود.

 

هرچند برخی اظهاراتش هنوز محل مناقشه طیف‌های مختلف است، اما امام خمینی (ره) در پیام تسلیت درگذشت آیت الله طالقانی او را به ابوذر تشبیه می‌کند و زبان برنده و کوبنده اش را چون شمشیر مالک اشتر می داند و عمرش را با برکت می‌خواند.

 

پربرکت بودن عمر سیاسی مرحوم طالقانی از آن روست که به جستجویی ساده در تاریخ می‌توان نقش پررنگ وی را  در زمان رضاخان و همراهی با نواب صفوی و دولت مصدق و فعالیت وی به عنوان یکی از پیشگامان انقلاب اسلامی مشاهده کرد، عملکردی که شاید تنها مشخصه این روحانی پرتلاش در عرصه ترویج دین و مسائل مذهبی در کنار توجه به مسائل سیاسی است، شاید به عبارت دیگر بتوان گفت که طالقانی اشتراک سیاست و دیانت را در زندگی خود به نمایش گذاشت.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد مرحوم طالقانی ارتباط گسترده وی با گروهای مختلف اعتقادی و سیاسی است تا جایی که مجاهدین خلق او را پدر طالقانی خطاب می‌کردند. کسی که در نهضت ملی شدن صنعت نفت در کنار محمدمصدق و آیت الله کاشانی مبارزه کرد و به سید مجتبی نواب صفوی پناه داد. این طیف گسترده از ارتباط و کنش اجتماعی و سیاسی باعث شده تا شخصیتی چند محور از اولین امام جمعه  تاریخ پایتخت جمهوری اسلامی در اذهان عمومی ساخته شده و هر کس از ظن خودش او را یار خود بنامد. وقتی شاخه پیکار از مجاهدین جدا می‌شوند او آن‌ها را جوجه کمونیست می‌خواند، اما باز هم آنها طالقانی را پدر خطاب می کنند. چه ویژگی هایی باعث شده تا این حد شخصیت سیال داشته باشد؟ در بخشی از پیام تسلیت مجاهدین به مناسبت درگذشت آیت الله طالقانی آمده است : مجاهدین خلق ایران که از جمیع جهات فقدان مجاهد اول را جبران‌ناپذیر و دردناک می‌دانند، این فقدان عظیم را به همه مسلمانان و آزادگان و انقلابیون جهان تسلیت گفته و در سوگ آن گرامی پدر یک هفته در سراسر کشور عزادار خواهیم بود. این عمق ارادت و توجه مجاهدین را به آیت الله طالقانی نشان می دهد.

او در ایام مبارزه نواب صفوی و یارانش در کنار او بود تا جایی که به خاطر همین پناه دادن به نواب صفوی بازداشت شد، اما این تنها اقدام وی نبود و طالقانی در کنار مصدق برای نهضت ملی شدن صنعت نفت تلاش کرد، هرچند که شاید خیلی به این بخش از زندگی او پرداخته نشده است. از طرفی وی با آیت الله کاشانی هم ارتباط خوبی داشت و این دوستی عیار مبارزات او را بیشتر کرد تا جایی که بعد از کودتای 28 مرداد هم مبارزه را پایان نداده و با جدیت تمام مبارزه سیاسی و اعتقادی خود را ادامه می دهد.

 

مهدی طالقانی در مورد ارتباط پدرش  با فداییان اسلام و نواب صفوی اینطور می گوید :«مرحوم طالقانی از اعضای فداییان اسلام بود و دوبار به نواب صفوی و یاران وی پناه داد. یک بار حتی آنها را به روستای خودمان هم نبرد، چرا که احتمال می‌داد آنجا به سراغش بیایند و در نتیجه در مکانی نزدیک به دو ماه آنها را پناه داد تا اینکه آنجا را ترک کردند.»

 

وی ادامه می‌دهد: «بار دوم را آقای عبدخدایی به خوبی تعریف می کند که ما تحت تعقیب بودیم و جایی را برای پنهان شدن نداشتیم. نواب به ما گفت که پیش آقای طالقانی بروید. به قول نواب او خیلی لوطی است و حتما به شما پناه داده و کمکتان خواهد کرد. در آن زمان، منزل ما تحت نظر بود و پدرم آنها را به داخل خانه آورد. پس از چند روز نواب تصور کرد که خانه ما شاید دیگر امن نباشد و تصمیم گرفت محل اختفاء خود را تغییر دهد که به محض تغییر محل او را دستگیر کردند، اما مابقی من‌جمله آقای عبدخدایی در منزل ما ماندند و چند روز بعد که رفتند دنبال نواب متوجه دستگیری او شدند، اما آنها فرار کرده و به تبریز رفتند. عبدخدایی همیشه می‌گوید که مرحوم طالقانی مرا از اعدام نجات داده است.»

مرحوم آیت الله طالقانی از کسانی بوده که بسیار برای انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) تلاش کرد و بارها روانه زندان شد.  طالقانی یک تئوریسین خاص انقلاب اسلامی در کنار شهید مطهری، بهشتی و مفتح بود. هرچند انقلاب خیلی زود  این عالم مجاهد و فعال و روشنفکر را از دست داد تا جایی که امام خمینی (ره) در پیام تسلیت درگذشت وی می نویسد:  «آقاى طالقانى یک عمر در جهاد و روشنگرى و ارشاد گذراند. او یک شخصیتى بود که از حبسى به حبس و از رنجى به رنج دیگر در رفت و آمد بود؛ و هیچ گاه در جهاد بزرگ خود سستى و سردى نداشت. من انتظار نداشتم که بمانم و دوستان عزیز و پر ارج خودم را یکى پس از دیگرى از دست بدهم.»

 

در اهمیت نقش آیت الله طالقانی در انقلاب اسلامی اینطور به نظر می رسد که آیت‌الله طالقانی عمیقا با استدلال و قدرت بحث سعی در جذب مردم و جوانان داشته و تجربیات گذشته او بسیار برای انقلاب اسلامی راهگشا بوده و خواهد بود.

 

در پایان اینطور باید گفت همه انچه گفته شد از طالقانی بود اما همه طالقانی این نیست. آن پیرمردی که در مجلس خبرگان قانون اساسی روی صندلی نمی‌نشیند و باعث تعجب همه حضار می شود. آن کسی که در کنار نواب و مصدق قرار می گیرد، تنها بخش کوچکی از شخصیت بی نظیر مرحوم طالقانی است.

 

انتهای پیام /